Ελληνική οικονομία: Στα άδυτα της ύφεσης με «βάρκα» την Ευρώπη

Στην προσέλκυση επενδύσεων και την τόνωση της οικονομίας με ευρωπαϊκά κονδύλια και εγχώριους πόρους στο 2020 που προμηνύεται δυστοπικό λόγω κορονοϊού,  θα επιδιώξει από την ερχόμενη εβδομάδα η κυβέρνηση. Με προίκα την αξιοπιστία που κέρδισε στη διαχείριση της πρώτης φάσης της πανδημίας και την αναμενόμενη ρευστότητα από τα ευρωπαϊκά ταμεία η κυβέρνηση βαδίζει στο κρίσιμο δεύτερο εξάμηνο με στόχο να ελαχιστοποιήσει τις απώλειες στον παραγωγικό ιστό της οικονομίας και να εξασφαλίσει μια δυναμική ανάκαμψη τουλάχιστον 5% τον επόμενο χρόνο, για να ξεφύγει η οικονομία από την παγίδα της στασιμότητας και ενός νέου μνημονίου. 

Στο δυστοπικό περιβάλλον που διαγράφεται και χωρίς ακόμη να έχει προσδιοριστεί το ύψος των κεφαλαίων που θα εισρεύσει από την Ευρωπαϊκή Ένωση, ειδικά για το φλέγον ζήτημα στήριξης της απασχόλησης, η οικονομία θα λειτουργεί σε χαμηλή ταχύτητα για πολλούς μήνες. Όπως όμως τονίζουν υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι στόχος είναι η λειτουργία αυτή να κινείται σε ένα βιώσιμο επίπεδο για όλους που θα είναι ταυτόχρονα, κοινωνικά αποδεκτό.

Παράλληλα όμως με την προσπάθεια περιορισμού των αρνητικών επιπτώσεων στα μέτωπα των απολύσεων και των λουκέτων, τους αμέσως επόμενους μήνες πρέπει να ενταθεί η μάχη στο μέτωπο επενδυτών και αγορών, όπου η κυβέρνηση θα επιδιώξει να κεφαλαιοποιήσει μεσοπρόθεσμα το «success story» που πιστώνεται διεθνώς ως προς τη διαχείριση της υγειονομικής κρίσης. 

Σχέδια πολλών ταχυτήτων

Στο τραπέζι βρίσκονται πολλά σενάρια στήριξης της οικονομίας και θεωρείται δεδομένο ότι στο νέο μοντέλο κεντρικό ρόλο θα έχουν μέτρα με τον ισχυρότερο πολλαπλασιαστή ως προς την απασχόληση, που είναι και το πιο κρίσιμο μέτωπο σε οικονομικό αλλά και σε πολιτικό επίπεδο.
Στο πλαίσιο αυτό φαίνεται πως έχουν εξεταστεί διάφορες εισηγήσεις όπως για παράδειγμα μειώσεις ΦΠΑ στην εστίαση, τον τουρισμό, μειώσεις στην φορολογία ακινήτων, μειώσεις ασφαλιστικών εισφορών, άλλα φορολογικά κίνητρα που θα συνδέονται με επενδύσεις κ.α.. Όπως όμως τονίζουν αξιωματούχοι αν και η γενική κατεύθυνση της κυβέρνησης ήταν και παραμένει η μείωση της φορολογίας οι αποφάσεις πρέπει να είναι ζυγισμένες και ως προς το δημοσιονομικό κόστος και ως προς την επίτευξη του μέγιστου δυνατού αναπτυξιακού αποτελέσματος αλλά και σε συνάρτηση με το πακέτο των χρημάτων που θα βρίσκονται τελικά στο τραπέζι.

Το βέβαιο είναι ότι μέσα στο καλοκαίρι, ει δυνατόν στις αρχές καλοκαιριού θα πρέπει να έχει ξεκαθαρίσει το κεντρικό περίγραμμα του σχεδίου πολλών ταχυτήτων που θα τεθεί σε εφαρμογή: Από την κάλυψη μέρους των απωλειών των εισοδημάτων εργαζομένων με τη χρήση κεφαλαίων και από το πρόγραμμα SURE τα οποία θα μπορούσαν τελικά να αποδειχθούν άνω του 1,5 δισ. ευρώ, την προώθηση δημοσίων επενδύσεων με τη χρήση κάθε δυνατότητας που παρέχεται από τα ευρωπαϊκά όργανα και φορείς αλλά και ώριμων ιδιωτικών επενδυτικών μεγάλων έργων, την εξασφάλιση πρόσθετου δημοσιονομικού χώρου με την αλλαγή για παράδειγμα της χρήσης των εσόδων από τα ANFA & SMPs, μέχρι την προώθηση σειράς μεταρρυθμίσεων μέσα στο καλοκαίρι που θα ενισχύσουν το σήμα αξιοπιστίας προς τις αγορές πως παρά την νέα και απρόβλεπτη κρίση η κυβέρνηση προσπαθεί να εκσυγχρονίσει τη λειτουργική δομή της.

Χαμηλή ορατότητα – χαμηλές πτήσεις

«Μιλάμε για έναν μαραθώνιο πολλών μηνών με χαμηλή ορατότητα» σημειώνει μιλώντας στην Ημερησία υψηλόβαθμος αξιωματούχος. Στην αφετηρία της νέας αυτής φάσης εξόδου από το lock down  και την έναρξη της στρατηγικής εξόδου από την κρίση με νέο μοντέλο στήριξης της οικονομίας που θα έχει στο επίκεντρο στοχευμένες – όχι οριζόντιες – παρεμβάσεις,  στα θετικά του εγχειρήματος είναι η έγκαιρη ενεργοποίηση της παραγωγικής βάσης της χώρας και οι μικρές σχετικά απώλειες, μέχρι στιγμής, στην απασχόληση και τις επιχειρήσεις καθώς και η διατήρηση ενός κεκτημένου εμπιστοσύνης έναντι των αγορών και της επενδυτικής κοινότητας. 

Τα στοιχεία του Μαρτίου φέρεται να δείχνουν μικρές απώλειες σε όρους απολύσεων και οικειοθελών αποχωρήσεων καθώς επίσης και σε λουκέτα επιχειρήσεων. Αυτό φέρνει την έναρξη της στρατηγικής εξόδου της οικονομίας από το lock down με τον παραγωγικό ιστό σχετικά ανέπαφο, αν και μήνες – ορόσημο για να μετρηθούν οι απώλειες στις μέρες της καραντίνας είναι το δίμηνο Απριλίου – Μαΐου. 

Στα αρνητικά σε κάθε σενάριο είναι η μεγάλη εξάρτηση της οικονομίας από τον τουρισμό και την ναυτιλία που συναποτελούν το ένα τρίτο του ΑΕΠ. Εγχώριοι αναλυτές εκτιμούν ότι η ύφεση φέτος θα κινηθεί στα επίπεδα του 6% -7,5%, ενώ μεγάλοι ξένοι οργανισμοί δεν αποκλείουν ακόμη και πιο εφιαλτικά σενάρια με ύφεση έως και 9% - 10% με την πτώση να τουριστικών εσόδων, που συντελεί στο 20-25% του ΑΕΠ,  να ξεπερνά το 60% στο βασικό σενάριο. Το μεγάλο στοίχημα είναι να μην υπάρξουν δραματικές ανατροπές στο μέτωπο της πανδημίας ώστε να ενισχυθούν οι πιθανότητες για ανάκαμψη της τάξης του 5% το 2021 που είναι και το μεγάλο ζητούμενο. 

Θα ξεκινάμε βέβαια με αφετηρία ένα ΑΕΠ της τάξης των 175 - 180 δισ. ευρώ από περίπου 190 δισ. ευρώ που έκλεισε το 2019, απέχοντας….δεκαετίες ίσως από την επιστροφή της οικονομίας στα επίπεδα των 220 δισ. ευρώ που ήταν το ΑΕΠ το 2010 στην αρχή της ελληνικής κρίσης. 
Την ίδια ώρα ο μεγάλος κίνδυνος στο ούτως ή άλλως δύσκολο αυτό εγχείρημα παραμένει ο δημοσιονομικός εκτροχιασμός, παράλληλα με την δυναμική στον τραπεζικό τομέα, σε μια χρονιά που το ελληνικό δημόσιο χρέος θα προσεγγίσει πάλι το 200% του ΑΕΠ, θα αποχαιρετίσουμε τα πλεονάσματα και θα επιστρέψουμε πάλι στην εποχή των δίδυμων ελλειμμάτων.