Τι ισχύει για απολύσεις, μισθούς και δώρα: Τρεις ταχύτητες εργαζομένων το καλοκαίρι

Τουλάχιστον τρεις ταχύτητες εργαζομένων διαμορφώνονται ακόμη και εντός των ίδιων επιχειρήσεων από τον Ιούνιο, καθώς ο νέος μηχανισμός «Συνεργασία», που είναι το βασικό εργαλείο ρύθμισης της αγοράς για το καλοκαίρι, μπορεί να εφαρμοστεί παράλληλα με αναστολές συμβάσεων ή και απολύσεις για διαφορετικά τμήματα του προσωπικού. Σύμφωνα με την τροπολογία του υπουργείου Εργασίας, για τους μισθωτούς που θα εντάσσονται στον μηχανισμό δεν επιτρέπεται:

• η μεταβολή του είδους της σύμβασης εργασίας,
• η μεταβολή των τακτικών αποδοχών που ίσχυαν κατά τον χρόνο μείωσης του εβδομαδιαίου χρόνου εργασίας και
• η απόλυση των εργαζομένων, των οποίων μειώθηκε προσωρινά ο εβδομαδιαίος χρόνος εργασίας.

Η ρήτρα μη απόλυσης δεν καλύπτει το σύνολο του προσωπικού της επιχείρησης, αλλά μόνο τους εργαζόμενους που ο εργοδότης θα βάλει στο μοντέλο «μισή δουλειά – μισός μισθός – μερική αναπλήρωση από το κράτος». Οι εργαζόμενοι που θα ενταχθούν στον μηχανισμό θα έχουν επιπτώσεις στον καθαρό μισθό - εκτός κι αν εμπίπτουν στον κατώτατο των 650 ευρώ - όπως επίσης στο επίδομα αδείας και στο Δώρο Χριστουγέννων, τα οποία αναμένεται να υπολογιστούν επί των «ψαλιδισμένων» αποδοχών. Για τους υπόλοιπους εργαζόμενους που τυχόν δεν ενταχθούν στον μηχανισμό, αλλά ούτε και σε αναστολή σύμβασης, ο μισθός καταβάλλεται κανονικά αλλά δεν ισχύει προστασία από τις απολύσεις.

Υπενθυμίζεται πως ο εργοδότης μπορεί να μειώνει μονομερώς το χρόνο εβδομαδιαίας εργασίας μέχρι και 50%, είτε για μέρος είτε για το σύνολο των εργαζομένων του, ανάλογα με τις λειτουργικές του ανάγκες. Ειδικά για τους εργαζόμενους στα εποχικά ξενοδοχεία που επαναπροσλαμβάνονται όπως και για τους οδηγούς τουριστικών λεωφορείων, το πρόγραμμα «Συνεργασία» μπορεί να εφαρμόζεται έως και τις 30 Σεπτεμβρίου συνδυαστικά και με τις αναστολές συμβάσεων για διαφορετικά τμήματα του προσωπικού της ίδιας επιχείρησης.

Στο πλαίσιο αυτό οι τρεις ταχύτητες που διαμορφώνονται και μπορούν να ισχύουν ταυτόχρονα ακόμη και εντός της ίδιας επιχείρησης είναι :

1. Εργαζόμενοι στο μηχανισμό «Συνεργασία»

Από 15 Ιουνίου έως 15 Οκτωβρίου οι επιχειρήσεις, εποχικές ή όχι, με μείωση τζίρου τουλάχιστον 20% μπορούν να κάνουν χρήση του νέου μηχανισμού «Συνεργασία» για το σύνολο ή μέρος του προσωπικού τους και για έναν ή περισσότερους μήνες. Στο πλαίσιο του μηχανισμού οι εργοδότες θα μειώνουν τον χρόνο εβδομαδιαίας εργασίας των μισθωτών μέχρι και 50%, καταβάλλοντας αντίστοιχα μειωμένο μισθό. Για τον χρόνο που οι μισθωτοί δεν εργάζονται, το κράτος θα καταβάλλει οικονομική ενίσχυση βραχυχρόνιας εργασίας σε ποσοστό 60% επί των χαμένων καθαρών αποδοχών.

Οι εν λόγω εργαζόμενοι θα συνεχίσουν να έχουν σύμβαση πλήρους απασχόλησης, αλλά θα απασχολούνται έως και 50% λιγότερο, θα πληρώνονται από τον εργοδότη έως και το μισό του καθαρού τους μισθού, ενώ θα λαμβάνουν από το κράτος το 60% του υπόλοιπου 50% που χάνουν.

Για παράδειγμα ένας εργαζόμενος με μεικτό μισθό 1.200 ευρώ και καθαρό περίπου 1.000 ευρώ (934 ευρώ), θα πάρει από τον εργοδότη και το κράτος μετά εισφορών και φόρων 783 ευρώ.

Ο μηχανισμός εφαρμόζεται αποκλειστικά σε εργαζομένους που εργάζονται με πλήρη απασχόληση, ενώ καταργείται το μέτρο του «προσωπικού ασφαλούς λειτουργίας» που προέβλεπε εργασία κατ ελάχιστον 2 εβδομάδες το μήνα με μισό μισθό χωρίς επιδότηση. Το μέτρο αντικαθίσταται από τον μηχανισμό της «Συνεργασίας» και η κατάργηση έρχεται προκειμένου να ενθαρρυνθούν οι επιχειρήσεις να κάνουν χρήση του νέου μηχανισμού.

Οι εργοδότες καλύπτουν το σύνολο των εισφορών των εργαζομένων, υπολογιζομένων επί του αρχικού ονομαστικού μισθού. Ο καθαρός κατώτατος μισθός, που διαμορφώνεται στα 550 ευρώ μετά την μείωση των εισφορών που ισχύει από 1^η Ιουνίου, λειτουργεί ως δίχτυ ασφαλείας, καθώς οι καθαρές αποδοχές μετά την αθροιστική συμμετοχή κράτους και εργοδότη δεν μπορούν να πέσουν κάτω από αυτό το όριο. Ωστόσο δεν υπάρχει ανώτατο πλαφόν.

Στο πλαίσιο αυτό η αναπλήρωση του καθαρού μισθού αναμένεται να κυμαίνεται από 83,5% έως 100%. Η μέγιστη μείωση κυμαίνεται στο 16,5% επί των καθαρών αποδοχών και αφορά μισθούς της τάξης των 1.000 και 1.200 ευρώ μεικτά. Αντίθετα, το σύνολο των αποδοχών τους διασώζουν όσοι εισπράττουν τον κατώτατο, ενώ μικρές απώλειες θα καταγράψουν όσοι κινούνται στην ίδια περιοχή. Η απώλεια κινείται στο 7% για μεικτούς μισθούς της τάξης των 700 ευρώ. Το όφελος για την επιχείρηση είναι 34,1%.

Οι μισθωτοί που θα μπουν στον μηχανισμό αναμένεται να έχουν επιπτώσεις και στο επίδομα αδείας αλλά και στο Δώρο Χριστουγέννων. Όπως αναφέρεται, στο πλαίσιο του μηχανισμού καταβάλλεται από το κράτος και αναλογία του επιδόματος αδείας και του επιδόματος Χριστουγέννων έτους 2020, υπολογιζόμενα επί της οικονομικής ενίσχυσης βραχυχρόνιας εργασίας, που ανέρχεται στο 60% των μειωμένων αποδοχών των εργαζομένων.

«Το κράτος θα καταβάλλει για το επίδομα αδείας και το Δώρο Χριστουγέννων το μερίδιο που αναλογεί στο τμήμα του μισθού που θα πληρώνει στον εργαζόμενο, δηλαδή στο 60% της απώλειας. Το μερίδιο του εργοδότη εκτιμάται πως θα υπολογιστεί με βάση τις πραγματικές ώρες απασχόλησης - που δεν μπορούν να είναι κάτω από 20 ώρες εβδομαδιαίως με βάση το 40ωρο - και τις καταβαλόμενες αποδοχές», τονίζει ο δικηγόρος – εργατολόγος, Γιάννης Καρούζος. Ο ίδιος υπενθυμίζει πως το επίδομα αδείας υπολογίζεται με βάση τις τρέχουσες καταβαλλόμενες τακτικές αποδοχές. Με την λογική αυτή τόσο το επίδομα αδείας όσο και το Δώρο Χριστουγέννων αναμένεται να είναι κατά τι μειωμένα φέτος για όσους εργαζόμενους μπουν στον μηχανισμό «Συν – Εργασία».

Αυτό που αποσαφηνίζεται ρητά είναι πως οι εργοδότες υποχρεούνται να καλύψουν το σύνολο των εισφορών, υπολογιζομένων επί του αρχικού ονομαστικού μισθού και για το επίδομα αδείας, καθώς και για το δώρο Χριστουγέννων.

2. Εργαζόμενοι που δεν θα εντάσσονται στη «Συνεργασία»

Για τους μισθωτούς που δεν θα μπαίνουν στον μηχανισμό κι εφόσον δεν τελούν σε αναστολή της σύμβασης εργασίας τους, δεν υπάρχει προστατευτική ρήτρα από τις απολύσεις. Αντιμετωπίζονται από τους εργοδότες σύμφωνα με τις κοινές διατάξεις που ισχύουν για όλες τις επιχειρήσεις. Ειδικές ρήτρες απαγόρευσης των απολύσεων ισχύουν για συγκεκριμένους κλάδους και στο πλαίσιο των αναστολών συμβάσεων ή και του συνδυασμού τους με το μηχανισμό «Συνεργασία». Ειδικότερα για τα εποχικά ξενοδοχεία που επαναλειτουργούν και για τους οδηγούς τουριστικών λεωφορείων μέχρι και τον Σεπτέμβρη, όπως επίσης και για τις επιχειρήσεις του τουρισμού, μεταφορών, εστίασης, πολιτισμού, αθλητισμού που θα κάνουν αναστολές συμβάσεων τον Ιούνιο και τον Ιούλιο.

3. Εργαζόμενοι σε αναστολή σύμβασης

Σε συγκεκριμένους κλάδους επιτρέπεται η παράταση της αναστολής ή η εκ νέου αναστολή για έως και το 100% των μισθωτών και για διαφορετικά χρονικά διαστήματα. Ειδικά στα εποχικά ξενοδοχεία οι αναστολές μπορούν να συνδυάζονται και με το πρόγραμμα «Συνεργασία» για διαφορετικό τμήμα του προσωπικού.  

Οι εποχικοί ξενοδοχουπάλληλοι που έχουν δικαίωμα υποχρεωτικής επαναπρόσληψης βάσει του σχετικού νόμου του 1983 (ξενοδοχειακές επιχειρήσεις εποχιακής λειτουργίας υποχρεούνται να επαναπροσλαμβάνουν συνολικά τον ίδιο αριθμό εργαζομένων που είχαν κατά μέσο όρο τις δύο προηγούμενες περιόδους εργασίας και κατά προτίμηση αυτούς που εργάζονταν την τελευταία περίοδο) μπορούν να μπαίνουν σε αναστολή σύμβασης εργασίας για όλο το καλοκαίρι, από 1η Ιουνίου έως 30 Σεπτεμβρίου. Για κάθε μήνα αναστολής θα παίρνουν από το κράτος 534 ευρώ. Ο ξενοδόχος υποχρεούται να τους ανακαλέσει σε ενεργή απασχόληση με ρήτρα πληρότητας :

• με τη συμπλήρωση 20% της πληρότητας, οριστική ανάκληση της αναστολής τουλάχιστον του 1/3 των συμβάσεων,
• με τη συμπλήρωση 50% της πληρότητας, οριστική ανάκληση αναστολής τουλάχιστον του 2/3,
• με τη συμπλήρωση 80% της πληρότητας, οριστική ανάκληση όλων των συμβάσεων,

Αυτοί που επιστρέφουν σε ενεργή απασχόληση μπορούν να μπαίνουν στο «Συνεργασία». Ο συνδυασμός των δυο μέτρων μπορεί να διαρκέσει έως 30 Σεπτεμβρίου. Οι επιχειρήσεις που κάνουν χρήση των ρυθμίσεων απαγορεύεται να απολύσουν. Στην ομπρέλα της αποζημίωσης ειδικού σκοπού εντάσσονται και οι εργαζόμενοι των επιχειρήσεων που δεν θα επαναλειτουργήσουν.

Εκτός των εποχικών ξενοδοχείων αναστολές συμβάσεων επιτρέπονται επίσης για έως και 30 ημέρες, κατ ανώτατο όριο, εντός Ιουνίου ή και Ιουλίου για επιχειρήσεις που ανήκουν στους κλάδους τουρισμού, εστίασης, μεταφορών, πολιτισμού και αθλητισμού. Οι επιχειρήσεις των συγκεκριμένων κλάδων μπορούν να παρατείνουν παλαιότερες αναστολές ή να δηλώσουν νέες αναστολές εργαζομένων, πάντα όμως για έως και 30 ημέρες. Οι επιχειρήσεις εστίασης έχουν δικαίωμα αναστολών μόνο μέχρι 30 Ιουνίου, ενώ οι επιχειρήσεις πολιτισμού, αθλητισμού, τουρισμού και μεταφορών έως 30 Ιουλίου. Οι επιχειρήσεις εντάσσονται στο μέτρο βάσει ΚΑΔ που ορίζονται από το υπουργείο Οικονομικών.

Οι εργαζόμενοι δικαιούνται αποζημίωση ειδικού σκοπού κατ’ αναλογία των ημερών των αναστολής, με βάση υπολογισμού τα 534 ευρώ για 30 ημέρες. Δηλαδή δικαιούνται 17,8 ευρώ ανά ημέρα αναστολής. Παρέχεται πλήρης ασφαλιστική κάλυψη επί του ονομαστικού τους μισθού. Οι εργοδότες απαγορεύεται να απολύσουν για όσο χρόνο κάνουν χρήση του μέτρου της αναστολής και σε κάθε περίπτωση μέχρι την 31^η Ιουλίου ή την 30η Ιουνίου αντίστοιχα. Επίσης υποχρεούνται, μετά από τη λήξη του χρονικού διαστήματος της αναστολής των συμβάσεων, να διατηρήσουν για 30 ημέρες τον ίδιο αριθμό θέσεων εργασίας και με το ίδιο είδος σύμβασης εργασίας.

Διαφορετικό πλαίσιο προστασίας θεσπίζεται για τους εποχικά εργαζόμενους του τουριστικού και επισιτιστικού κλάδου, για τους οποίους δεν υπάρχει υποχρέωση επαναπρόσληψης. Θα λάβουν το επίδομα ανεργίας για Ιούνιο, Ιούλιο και Αύγουστο, εφόσον παραμείνουν εγγεγραμμένοι στο μητρώο ανέργων του ΟΑΕΔ. Ειδικά γι αυτούς τους εργαζόμενους, θεσπίζεται κίνητρο επαναπρόσληψης ως εξής : οι εργοδοτικές ασφαλιστικές εισφορές των εργαζομένων που έχουν προσληφθεί ή θα προσληφθούν έως τις 30 Σεπτεμβρίου με μερική απασχόληση, καλύπτονται από τον κρατικό προϋπολογισμό για το διάστημα από 1 η ιουνίου έως 30 Σεπτεμβρίου.