Ζαββός στην Ημερησία: Ερχεται νοµοσχέδιο για δανειοδότηση έως 25.000 ευρώ

Οι τράπεζες ευνοούνται από την ευελιξία αλλά και τη ρευστότητα που παρέχουν το ελληνικό Δηµόσιο αλλά και τα ευρωπαϊκά ταµεία, γι' αυτό και πρέπει να µεταφέρουν έγκαιρα την παρεχόµενη ρευστότητα στην πραγµατική οικονοµία, τονίζει ο υφυπουργός Οικονοµικών, αρµόδιος για το χρηµατοπιστωτικό σύστηµα, Γιώργος Ζαββός στη συνέντευξή του στην «Ηµερησία», ενώ προαναγγέλλει την εφαρµογή εντός Ιουλίου του νοµοσχεδίου για τις µικροπιστώσεις.

Επίσης, εκτιµά πως οι επικείµενες χρηµατοδοτήσεις από το Ταµείο Ανάκαµψης βελτιώνουν το πλαίσιο και για τον «Ηρακλή».

Ο «Ηρακλής» ήρθε, αλλά στην πιο κρίσιµη φάση ήρθε και ο κορονοϊός. Μπορεί το τρέχον σχήµα να σηκώσει το βάρος των επιπτώσεων της πανδηµικής κρίσης στο τραπεζικό σύστηµα ή θα χρειαστούν πρόσθετες παρεµβάσεις;

Ο «Ηρακλής» αποτελεί τον µηχανισµό εκείνο που σχεδίασε και υλοποίησε η κυβέρνηση ως µια συστηµική λύση για τη µείωση των κόκκινων δανείων. Το κύριο χαρακτηριστικό του είναι ότι δεν επιβαρύνει τον Ελληνα φορολογούµενο, εφόσον βασίζεται στον επενδυτή για την άντληση κεφαλαίων. Ακόµα και µέσα σε αυτή την κρίση, απέδειξε ότι είναι ένα ανθεκτικό και ισχυρό εργαλείο, πλήρως προσαρµοσµένο στις ανάγκες των ελληνικών τραπεζών. Επίσης, όπως αντιλαµβάνεστε, ο «Ηρακλής» ενισχύεται σηµαντικά από τις πρόσφατες εξελίξεις των επικείµενων χρηµατοδοτήσεων που θα προέλθουν από το Ταµείο Ανάκαµψης και θα βελτιώσουν σηµαντικά τη µακροοικονοµική κατάσταση της χώρας. Συνεπώς και οι επενδυτές του «Ηρακλή» καταλαβαίνουν ότι η βελτίωση αυτή θα αποτυπωθεί, π.χ., στα χαρτοφυλάκια ακίνητων, από τα οποία λογικά θα µπορούν να προσδοκούν υπεραξίες στα επόµενα χρόνια. Ετσι, η αίτηση της Eurobank προχωρεί κανονικά από την αρµόδια Επιτροπή του υπουργείου Οικονοµικών για την παροχή εγγυήσεων στους senior τίτλους των χαρτοφυλακίων Cairo I και ΙΙ στο πλαίσιο του προγράµµατος του «Ηρακλή», και εκκρεµεί το αίτηµα της τράπεζας για την παροχή εγγύησης στο χαρτοφυλάκιο Cairo III. Οι τρεις αυτές τιτλοποιήσεις είναι συνολικού ύψους 7,5 δισ. Επίσης, οι υπόλοιπες τρεις συστηµικές τράπεζες έχουν δεσµευτεί δηµοσίως στους επενδυτές τους ότι θα προχωρήσουν εντός του έτους σε αιτήσεις για τιτλοποιήσεις συνολικού ύψους 26 δισ. και ότι θα εντάξουν τις τιτλοποιήσεις τους στον «Ηρακλή». Ετσι επιτυγχάνεται η αρχική στοχοθεσία του «Ηρακλή» για µείωση των κόκκινων δανείων τουλάχιστον κατά 30 δισ. ευρώ ή κατά 40% του συνολικού όγκου τους.

Πώς σχολιάζετε την πρόταση περί σύστασης bad bank;

Είµαστε σε ένα πρόωρο στάδιο για να µπορούµε να αποτιµήσουµε αξιόπιστα αν και σε ποιον βαθµό θα υπάρξουν νέα κόκκινα δάνεια. Επίσης, δεν θα πρέπει να µας διαφεύγουν οι τωρινές αλλά και επερχόµενες ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες, οι οποίες µπορούν να αποβούν ευεργετικές για τη µείωση των κόκκινων δανείων και την ενίσχυση της χρηµατοπιστωτικής σταθερότητας. Σε αυτές η κυβέρνηση, ως φερέγγυος και ισότιµος εταίρος, συνδιαµορφώνει σε διαρκή επικοινωνία µε τα ευρωπαϊκά όργανα και εταίρους τους µεγάλους άξονες της µετά την κρίση Ευρώπης. Ωστόσο -αν, εφόσον και όταν χρειαστεί- η κυβέρνηση θα σχεδιάσει εγκαίρως την πολιτική της για τη µείωση των κόκκινων δανείων µε τρία βασικά κριτήρια: Πρώτον, η οποιαδήποτε λύση να µην επιβαρύνει τον Ελληνα φορολογούµενο, δηλαδή να µην έχει δηµοσιονοµικό κόστος. ∆εύτερον, να µην επιβαρύνει υπέρµετρα την κεφαλαιακή επάρκεια των τραπεζών. Και τρίτον, η λύση να συνάδει µε το ενωσιακό δίκαιο που διέπει τους κανόνες των κρατικών ενισχύσεων και ιδιαίτερα το λεγόµενο bail-in (κούρεµα).

Η ελληνική κυβέρνηση στοχεύει σε µια ταχεία ανάκαµψη της οικονοµίας. Μπορούν οι ελληνικές τράπεζες να ανταποκριθούν επιτυχώς σε αυτό τον στόχο, µε δεδοµένο το βάρος των κόκκινων δανείων που παραµένει υψηλό και αναµένεται να διογκωθεί περαιτέρω λόγω Covid-19; Παραµένει ελκυστική η ελληνική αγορά;

Η ελληνική αγορά παραµένει ελκυστική και αυτό αποδεικνύεται από τη σταδιακή ανάκαµψη των µετοχών και την κάθοδο της απόδοσης των ελληνικών οµολόγων. Η κυβέρνηση είναι αποφασισµένη να µειώσει µεσοπρόθεσµα τα κόκκινα δάνεια στα ευρωπαϊκά επίπεδα. Αυτό γιατί αντιλαµβάνεται ότι χωρίς έναν υγιή και ανταγωνιστικό τραπεζικό τοµέα, ο οποίος θα διαδραµατίζει τον ρόλο του ως ο κύριος πάροχος της ρευστότητας στην πραγµατική οικονοµία και κυρίως στις µικροµεσαίες επιχειρήσεις, δεν µπορούν να υπάρξουν ανάκαµψη και ανάπτυξη. Οπως είναι αντιληπτό, στη συγκεκριµένη συγκυρία οι τράπεζες δεν αποτελούν το πρόβληµα, αλλά µέρος της λύσης. Γι’ αυτό καλούνται να µεταφέρουν έγκαιρα την παρεχόµενη ρευστότητα στην πραγµατική οικονοµία. Οπως γνωρίζετε, η ρευστότητα των τραπεζών έχει ενισχυθεί σηµαντικά µετά την προσωπική επιτυχία του πρωθυπουργού να εντάξει τα ελληνικά οµόλογα στο πρόγραµµα ποσοτικής χαλάρωσης που παρέχει η ΕΚΤ.

H κυβέρνηση προωθεί σχήµα για τη χρηµατοδότηση κυρίως ελεύθερων επαγγελµατιών, στο πλαίσιο του θεσµού των µικροπιστώσεων. Πότε τίθεται σε εφαρµογή και ποια είναι τα βασικά χαρακτηριστικά;

Το βασικό χαρακτηριστικό είναι ότι µε το νοµοσχέδιο αυτό θα έχουν πρόσβαση στις μικροπιστώσεις ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού που είναι τώρα αποκλεισμένες από τον τραπεζικό δανεισμό και ταλαιπωρούνται από την τοκογλυφία. Ετσι, νέοι, startups και κάθε ενδιαφερόμενος θα μπορεί να ξεκινήσει μία επιχείρηση. Κυρίως ευνοείται η υγιής επαγγελματική κουλτούρα και υπάρχουν οι ασφαλιστικές δικλίδες για να αποφευχθεί μια νέα γενιά κακοπληρωτών. Το νομοσχέδιο για τις μικροπιστώσεις αποσκοπεί στη διευκόλυνση άντλησης κεφαλαίων έως 25.000 ευρώ χωρίς εμπράγματες εξασφαλίσεις για πολύ μικρές επιχειρήσεις και για φυσικά πρόσωπα που ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα ή επιθυμούν να συστήσουν μικρή επιχείρηση. Τα ιδρύματα μικροχρηματοδοτήσεων θα είναι απαλλαγμένα από τις βαριές γραφειοκρατικές διαδικασίες στις οποίες υπόκεινται λόγω της συστημικής σημασίας οι τράπεζες. Εχει εμπνευστεί το πλαίσιο από τον Ευρωπαϊκό Κώδικα Καλής Πρακτικής για την Παροχή Μικροπιστώσεων και ακολουθεί τις βέλτιστες πρακτικές των ευρωπαϊκών χωρών. Το νομοσχέδιο θα κατατεθεί στη Βουλή εντός του μηνός, επομένως μέσα στον Ιούλιο θα τεθεί σε εφαρμογή.

Κάποιοι ανησυχούν ότι η διαχείριση των κόκκινων δανείων από τους servicers θα κρύβει δυσάρεστες εκπλήξεις για τους δανειολήπτες. Θα υπάρξουν αλλαγές στο πλαίσιο λειτουργίας της συγκεκριμένης αγοράς;

Οπως έχω σημειώσει αρκετές φορές, η διαχείριση των κόκκινων δανείων από τους servicers δεν αλλάζει σε τίποτα τη νομική κατάσταση των δανειοληπτών. Αντίθετα, μάλιστα, αναμένεται να έχει θετικά αποτελέσματα. Οι servicers έχουν το κίνητρο, την τεχνογνωσία και την ευελιξία να προβούν σε καλύτερες ρυθμίσεις για τους δανειολήπτες απ’ ό,τι οι τράπεζες. Επίσης, η κυβέρνηση πέτυχε την παράταση του καθεστώτος προστασίας της πρώτης κατοικίας μέχρι την 31η Ιουλίου και θα θέσει σε λειτουργία ένα πρόγραμμα επιδότησης των δόσεων των δανείων οφειλετών που πλήττονται από τον κορονοϊό. Επίσης, σχεδιάζεται ο νέος, σύγχρονος Πτωχευτικός Κώδικας, που θα αποθαρρύνει τους στρατηγικούς κακοπληρωτές.

Σχεδιάζετε παρεμβάσεις για την ενίσχυση της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς και τους κανόνες εταιρικής διακυβέρνησης; Σε ποια κατεύθυνση θα κινηθείτε;

Πράγματι, το υπουργείο Οικονομικών ετοιμάζει νομοσχέδιο για την εταιρική διακυβέρνηση και τον εκσυγχρονισμό της κεφαλαιαγοράς, το οποίο θα κατατεθεί προς ψήφιση εντός των επόμενων ημερών. Μετά τα σκάνδαλα -όπως αυτό της Folli Follie- που αμαύρωσαν την εικόνα της ελληνικής κεφαλαιαγοράς στο διεθνές επενδυτικό κοινό, είναι καίριας σημασίας να ανακτηθεί σύντομα η αξιοπιστία της. Στοιχειώδης προϋπόθεση είναι ότι όλοι οι κρίκοι που αποτελούν την επενδυτική αλυσίδα για την άντληση πόρων χρηματοδότησης των εισηγμένων εταιρειών θα πρέπει να υπόκεινται σε αυστηρούς κανόνες, δηλαδή οι ίδιες οι εισηγμένες εταιρείες, η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, το Χρηματιστήριο, η Επιτροπή Λογιστικής Τυποποίησης και Ελέγχων (ΕΛΤΕ), οι ορκωτοί λογιστές -ελεγκτές. Είναι ο στόχος του νομοσχεδίου η ενίσχυση της διαφάνειας στην εταιρική διακυβέρνηση, η ενίσχυση των εξουσιών της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς. Θεσμοθετούμε την υποχρέωση των εισηγμένων εταιρειών να έχουν πολιτικές καταλληλότητας (fit and proper) για την επιλογή των μελών των διοικητικών συμβουλίων τους, αυξάνουμε τον αριθμό των ανεξάρτητων μελών των διοικητικών συμβουλίων και τα κριτήρια ανεξαρτησίας και απαιτούμε από τις εταιρείες να έχουν μοντέλα εταιρικής διακυβέρνησης. Κυρίως αποσκοπούμε σε μια στενότερη συνεργασία μεταξύ της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς και της ΕΛΤΕ και θα προβλέπονται αυστηρά πρόστιμα για τους ορκωτούς ελεγκτές/λογιστές σε περίπτωση που διαπιστώνονται παραβάσεις των καθηκόντων τους.

Οι τράπεζες να αρθούν στο ύψος των περιστάσεων

Η αγορά διαµαρτύρεται ότι τα χρηµατοδοτικά εργαλεία µε την εγγύηση του ελληνικού ∆ηµοσίου περνούν µέσα από συµπληγάδες που τοποθετούν οι τράπεζες, απαιτώντας αυξηµένες εγγυήσεις και διαδικασίες. Πώς πιστεύετε ότι µπορεί να λυθεί αυτό το πρόβληµα;

Στην δύσκολη αυτή συγκυρία όλοι οι παράγοντες να πρέπει να αρθούν στο ύψος των περιστάσεων. Ιδιαίτερα οι τράπεζες, οι οποίες ευνοούνται από την ευελιξία αλλά και τη ρευστότητα που παρέχουν το ελληνικό ∆ηµόσιο αλλά και τα ευρωπαϊκά ταµεία, θα πρέπει, από τη µια, να διαδραµατίσουν τον ρόλο τους ως χρηµατοδότες της πραγµατικής οικονοµίας και, από την άλλη, να διαφυλάξουν τους ισολογισµούς τους, ώστε να αποτρέψουν τη δηµιουργία νέων κόκκινων δανείων. Ωστόσο, η κυβέρνηση έχει δώσει σηµαντικές διευκολύνσεις στις τράπεζες και τους έχει συστήσει επανειληµµένα να εξαντλήσουν κάθε περιθώριο ευελιξίας που διαθέτουν

Ανταμείβονται οι συνεπείς δανειολήπτες

Η επιδότηση των δανειοληπτών που έχουν καταφέρει να παραμείνουν όρθιοι στην κρίση εξυπηρετώντας τα δάνειά τους πώς επηρεάζει το τραπεζικό σύστημα;

Με το συγκεκριμένο μέτρο που υιοθετεί η κυβέρνηση, ανταμείβονται για πρώτη φορά οι ευσυνείδητοι δανειολήπτες, εφόσον θα επιδοτούνται λόγω της κρίσης οι δόσεις των δανείων τους. Ετσι, αποφεύγεται να δημιουργηθεί μια νέα γενιά κόκκινων δανείων. Αυτό προφανώς θα έχει θετική αντανάκλαση στους ισολογισμούς των τραπεζών, που θα βλέπουν τα δάνεια να παραμένουν πράσινα.