Τσακίρης: Αυτοί είναι οι πέντε βασικοί στόχοι του νέου ΕΣΠΑ

Νέα χρηματοδοτικά εργαλεία έχει «στα σκαριά» το υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων. Ένα νέο Ταμείο με στόχο τη διευκόλυνση της έκδοσης εγγυητικών επιστολών από τις τράπεζες. Με αυτόν τον τρόπο θα ξεκινήσει ένα εγκεκριμένο έργο με επιδότηση ΕΣΠΑ και ένα νέο πρόγραμμα για τη νεοφυή επιχειρηματικότητα είναι δύο, μόνο, από τα εργαλεία που σύντομα θα εκκινήσουν, όπως αναφέρει στη συνέντευξη που παραχώρησε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο υφυπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων, Γιάννης Τσακίρης.

Παράλληλα, υπογράμμισε ότι «πρόθεσή μας είναι, όντως, να έχουμε ένα νέο προϊόν, κατά μέσο όρο, ανά μήνα». Όπως αναφέρει ο υφυπουργός, θα αντιμετωπιστεί μία χρόνια προβληματική κατάσταση, καθώς οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις λαμβάνουν, με δυσκολία, εγγυητικές επιστολές από τις τράπεζες, προκειμένου να ξεκινήσουν ένα εγκεκριμένο έργο με επιδότηση ΕΣΠΑ.

«Οι δικαιούχοι, σημειώνει ο ίδιος, αδυνατούν πολλές φορές να προσκομίσουν εγγυητική επιστολή, προκειμένου να εισπράξουν την προκαταβολή της επιδότησης, με αποτέλεσμα να μην υλοποιούν τα επενδυτικά τους σχέδια. Με το νέο εργαλείο που ήδη σχεδιάζουμε με τους συνεργάτες μου, μαζί με την Αναπτυξιακή Τράπεζα, δημιουργούμε ένα Ταμείο με στόχο τη διευκόλυνση της έκδοσης εγγυητικών επιστολών, ώστε να ξεπεραστεί αυτό το καθοριστικό εμπόδιο στη χορήγησή τους...».

Ο ίδιος προσθέτει ότι «επειδή πολλά από τα επιδοτούμενα σχέδια αφορούν σε έρευνα και ανάπτυξη από μικρομεσαίες επιχειρήσεις και σε συμπράξεις επιχειρήσεων με ερευνητικούς οργανισμούς, αποτέλεσμα αυτής της πρωτοβουλίας θα είναι η σύνδεση της έρευνας και της καινοτομίας με την επιχειρηματικότητα». Ο υφυπουργός γνωστοποίησε ακόμη ότι, οι συζητήσεις επί του συγκεκριμένου προϊόντος για την εφαρμογή του και στο τρέχον ΕΣΠΑ έχουν ήδη εκκινήσει με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και δήλωσε την αισιοδοξία του ότι «θα έχουμε την επιθυμητή ανταπόκριση».

Επίσης σε ό,τι αφορά στη στήριξη της νεοφυούς επιχειρηματικότητας, υπογράμμισε την ανάγκη να ενισχυθεί μέσα και από νέα χρηματοδοτικά εργαλεία. Ένα εκ των νέων αυτών εργαλείων θα είναι ένα χρηματοδοτικό προϊόν «μαλακής χρηματοδότησης» (soft financing), δηλαδή ένα πρόγραμμα επιστρεπτέας ενίσχυσης, από το οποίο εκτιμάται ότι θα ενισχυθούν περισσότερες από 1.200 καινοτόμες νεοφυείς επιχειρήσεις.

Αναλυτικά η συνέντευξή του 

Η ρευστότητα στην αγορά βρίσκεται σε αρνητικό σημείο, σύμφωνα με την εκτίμηση μεγάλου μέρους κυρίως της μικρομεσαίας επιχειρηματικής κοινότητας. Εσείς θεωρείτε ότι το υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων, με τις επιλογές του, κατέκτησε τον στόχο να ενισχυθούν με επαρκή κεφάλαια οι επιχειρήσεις, έτσι ώστε να μπορέσουν να αντιμετωπίσουν τις επιπτώσεις της υγειονομικής κρίσης και άμεσα και με ευνοϊκούς όρους δάνεια, χωρίς γραφειοκρατικά προβλήματα; Οι τράπεζες, μέχρι σήμερα, έχουν επιδείξει τη στάση που θα θέλατε;

Η έμπρακτη στήριξη του επιχειρείν και ειδικότερα της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας ήταν και παραμένει σαφώς η βασική προτεραιότητα του υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων και προσωπικά του πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη, από την έναρξη της πανδημικής κρίσης στη χώρα μας.

Στην προσπάθεια άμβλυνσης των ασύμμετρων και δυσμενών συνεπειών από την υγειονομική και οικονομική κρίση και όσον αφορά στη δική μου αρμοδιότητα πιστεύω πως με τα εργαλεία ενίσχυσης που ενεργοποιήσαμε άμεσα σε συνεργασία με το υπουργείο Οικονομικών - όπως για παράδειγμα η επιστρεπτέα προκαταβολή και η αποζημίωση ειδικού σκοπού για τους αυτοαπασχολούμενους, τους ελεύθερους επαγγελματίες και τις ατομικές επιχειρήσεις -, αλλά και με τα χρηματοδοτικά προϊόντα που σχεδιάσαμε σε στενή συνεργασία με την Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα σε χρόνο ρεκόρ για τα ελληνικά δεδομένα, δημιουργήσαμε ένα μεγάλο δίχτυ προστασίας προκειμένου όλες οι επιχειρήσεις, επιτρέψτε μου τη φράση, να έχουν τη δυνατότητα να «πέσουν» μέσα.

Όλα αυτά που μόλις σας προανέφερα χρηματοδοτήθηκαν από πόρους του ΕΣΠΑ - και ιδίως από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία» (ΕΠΑνΕΚ) - με τον συνολικό προϋπολογισμό, μαζί με την τραπεζική μόχλευση, να ξεπερνάει τα 10 δισ. ευρώ.

Εδώ θέλω, όμως, να σταθώ και να σημειώσω ότι τα κοινοτικά κονδύλια, όπως γνωρίζετε, διέπονται από συγκεκριμένους κανόνες από τους οποίους ρητώς δεν μπορούμε να παρεκκλίνουμε κατά βούληση. Να σας αναφέρω, ενδεικτικά, τον νόμο της Ε.Ε. σχετικά με την προβληματική επιχείρηση. Από την άλλη πλευρά, δεν σας κρύβω πως η γραφειοκρατία των Βρυξελλών προστίθεται και στις δικές μας χρονίζουσες γραφειοκρατικές αγκυλώσεις, που όμως αυτούς τους έντεκα μήνες έχουμε προσπαθήσει και έχουμε καταφέρει να περιορίσουμε αποτελεσματικά, προκειμένου να επιτύχουμε την ορθότερη διαχείριση των κοινοτικών πόρων προς όφελος των πραγματικών αναγκών της κοινωνίας και της οικονομίας στην παρούσα συγκυρία.

Σχετικά τώρα με τα δανειοδοτικά προϊόντα, θα σας πω ότι όντως υπήρξε καθυστέρηση στην έγκριση των δανείων του ΤΕΠΙΧ, διότι σε έναν πολύ σημαντικό αριθμό των υποβληθεισών αιτήσεων παρατηρήθηκαν ελλιπή στοιχεία. Ακολουθήθηκαν, ωστόσο, ταχείς διαδικασίες, με αποτέλεσμα την περασμένη εβδομάδα, και μόλις μέσα σε επτά εβδομάδες, να ολοκληρωθεί επιτυχώς ο κύκλος του, με την έγκριση 10.150 αιτήσεων που υποβλήθηκαν από μικρομεσαίες επιχειρήσεις.

Αναφορικά με το Ταμείο Εγγυοδοσίας που βρίσκεται σε εξέλιξη, και το οποίο μαζί με τη μόχλευση θα φτάσει τα 7 δισ. ευρώ σε νέα δάνεια, το 80% που δίνουμε ως εγγύηση για κάθε δάνειο μεγαλώνει σημαντικά την περίμετρο των επιχειρήσεων που μπορούν να έχουν πρόσβαση σε κεφάλαιο κίνησης και με αισθητά μικρότερες εξασφαλίσεις σε σχέση με το πρόγραμμα του ΤΕΠΙΧ.

Δεν είναι υπερβολή να πω ότι είναι η πρώτη φορά που γίνονται χρηματοδοτικά εργαλεία τέτοιας έκτασης στην Ελλάδα και σας διαβεβαιώνω πως στα επόμενα εργαλεία όλα θα γίνουν συντομότερα. Για τον ρόλο των τραπεζών, τώρα, θα ήθελα να υπογραμμίσω το εξής: Οι τράπεζες, καλώς ή κακώς, αποτελούν μέρος της αγοράς και βασικό κομμάτι για τη ροή της ρευστότητας.

Εάν τις βγάλουμε απέξω, δεν θα υπάρχουν τα χρηματοδοτικά κανάλια, αλλά ούτε και η επιπλέον μόχλευση που δίνουν. Μην ξεχνάμε ότι, όπως όλη η οικονομία, και οι τράπεζες βγαίνουν από μία πολυετή κρίση με έναν μεγάλο αριθμό κόκκινων δανείων. Ωστόσο, έχουν δεσμευτεί ότι θα διοχετεύσουν σημαντική ρευστότητα σε αυτή την χρονική περίοδο που οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις την έχουν πραγματική ανάγκη και είμαι πεπεισμένος πως θα τηρήσουν τη δέσμευσή τους.

Και σε αυτό το σημείο θα ήθελα να σας ανακοινώσω πως το πρώτο πρόγραμμα ενίσχυσης που ενεργοποιήσαμε, σχεδόν από την έναρξη της πανδημίας στη χώρα μας, που αφορά στην τρίμηνη κάλυψη των τόκων όλων των επιχειρηματικών δανείων που ήταν ενήμερα στις 31 Δεκεμβρίου 2019, παρατείνεται για ακόμη δύο μήνες και παραμένει ανοιχτό και για νέες υποβολές, το οποίο σημαίνει πως οι μικρομεσαίοι επιχειρηματίες μπορούν να επωφεληθούν από αυτό το έμμεσο κεφάλαιο κίνησης και για τους μήνες Ιουλίου και Αυγούστου.

Πρόσφατα υπήρξε δήλωση από την πρόεδρο και διευθύνουσα σύμβουλο της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας, Αθηνά Χατζηπέτρου, για τους σχεδιασμούς της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας ότι στόχος είναι να βγαίνει ένα «προϊόν» τον μήνα για στήριξη της επιχειρηματικότητας. Βρισκόμαστε στη φάση της υλοποίησης αυτού του σχεδιασμού; Τι να περιμένει ο επιχειρηματικός κόσμος;

Η επιλογή και ο σχεδιασμός των χρηματοδοτικών προϊόντων καθορίζονται με βάση τις τρέχουσες, αλλά και τις μακροπρόθεσμες βεβαίως ανάγκες της αγοράς, λαμβάνοντας πάντοτε υπόψη μας τις εγγενείς ιδιαιτερότητες της ελληνικής οικονομίας και έχοντας ως πρωτεύοντα στόχο να υπάρχει συνεχής ροή ρευστότητας και διαθέσιμων εργαλείων.

Όταν δημιούργησα το Ταμείο Επιχειρηματικών Συμμετοχών (Equifund) για την Ελλάδα, από τη θέση μου τότε στο Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων, ήταν έκδηλη η αναγκαιότητα για τη στήριξη ιδίως της νεοφυούς επιχειρηματικότητας, ενός κλάδου υψηλής προστιθέμενης αξίας στην περαιτέρω ανάπτυξη του οποίου πιστεύω ιδιαίτερα και προτίθεμαι να ενισχυθεί μέσα και από νέα χρηματοδοτικά εργαλεία.

Ένα εκ των νέων αυτών εργαλείων θα είναι ένα χρηματοδοτικό προϊόν «μαλακής χρηματοδότησης» (soft financing), δηλαδή ένα πρόγραμμα επιστρεπτέας ενίσχυσης, από το οποίο εκτιμάται ότι θα ενισχυθούν περισσότερες από 1.200 καινοτόμες νεοφυείς επιχειρήσεις.

Μείζονος σημασίας, επίσης, είναι τα προγράμματα ενίσχυσης των ιδίων κεφαλαίων των εταιρειών, τα όποια σχεδιάζονται και αυτά από εμάς σε συνεργασία με την Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα. Πρόθεσή μας είναι, όντως, να έχουμε ένα νέο προϊόν, κατά μέσο όρο, ανά μήνα.

Οι πολύ μικρές επιχειρήσεις χρειάζονται εναλλακτικές μορφές χρηματοδότησης. Οι μικροπιστώσεις θα βοηθήσουν προς αυτήν την κατεύθυνση;

Όπως πολύ ορθά επισημαίνετε, αυτή τη στιγμή, πολλές πολύ μικρές επιχειρήσεις και κυρίως εκείνες που βρίσκονται στο ξεκίνημά τους, καθώς και φυσικά πρόσωπα που επιθυμούν να δραστηριοποιηθούν επιχειρηματικά, δεν έχουν επαρκή πρόσβαση στον τραπεζικό δανεισμό και αναζητούν εναλλακτικές μορφές χρηματοδότησης.

Από την πλευρά μας, η κάλυψη των πραγματικών αναγκών ρευστότητας της αγοράς συνιστά το βασικό ζητούμενο και μέσα σε αυτό το ευέλικτο σχέδιο που έχουμε εκπονήσει για τη χρηματοδότηση των επιχειρήσεων έρχονται άμεσα να προστεθούν και οι μικροπιστώσεις. Με το νομοσχέδιο του υπουργείου Οικονομικών που κατατέθηκε περίπου πριν από μία εβδομάδα στη Βουλή, οι πολύ μικρές επιχειρήσεις, αλλά και τα φυσικά πρόσωπα - συμπεριλαμβανομένων των ανέργων - αποκτούν πρόσβαση στην αναγκαία χρηματοδότηση έως 25.000 ευρώ είτε για κεφάλαιο κίνησης είτε για την κάλυψη των επενδυτικών τους αναγκών, χωρίς πρόβλεψη και απαίτηση εμπράγματης εξασφάλισης.

Πρόκειται αδιαμφισβήτητα για μία καινοτομία που έρχεται αφενός να καλύψει αυτό το κρίσιμο χρηματοδοτικό κενό δίνοντας μια ουσιαστική ώθηση ιδίως στους νέους επιχειρηματίες να υλοποιήσουν και να εξελίξουν τις ιδέες τους και αφετέρου να δημιουργήσει στη χώρα ένα θεσμικό πλαίσιο για τη λειτουργία των ιδρυμάτων μικροπιστώσεων που μέχρι σήμερα δεν υπήρχε.

Βασική μας επιδίωξη αποτελεί, σαφώς, ο ιδανικός συνδυασμός μίας διαδικασίας αδειοδότησης και λειτουργίας απαλλαγμένης από γραφειοκρατικά εμπόδια, αλλά ταυτόχρονα με απόλυτη διαφάνεια ως προς τους όρους και τις απαιτήσεις ενημέρωσης σχετικά με τις δραστηριότητες της χορήγησης μικροχρηματοδοτήσεων, για την τήρηση των οποίων άλλωστε προβλέπονται τακτικοί και έκτακτοι έλεγχοι.

Σχεδιάζετε ένα καινούργιο εγγυοδοτικό προϊόν για τις εγγυητικές επιστολές του ΕΣΠΑ. Πώς θα λειτουργήσει και πότε να το αναμένουμε;

Μια χρόνια προβληματική κατάσταση που αντιμετωπίζουν οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις έγκειται στη δυσκολία να λάβουν εγγυητικές επιστολές από τις τράπεζες, προκειμένου να ξεκινήσουν ένα εγκεκριμένο έργο με επιδότηση ΕΣΠΑ. Συνεπώς, οι δικαιούχοι αδυνατούν πολλές φορές να προσκομίσουν εγγυητική επιστολή προκειμένου να εισπράξουν την προκαταβολή της επιδότησης, με αποτέλεσμα να μην υλοποιούν τα επενδυτικά τους σχέδια.

Με το νέο εργαλείο που ήδη σχεδιάζουμε με τους συνεργάτες μου, μαζί με την Αναπτυξιακή Τράπεζα, δημιουργούμε ένα Ταμείο με στόχο τη διευκόλυνση της έκδοσης εγγυητικών επιστολών, ώστε να ξεπεραστεί αυτό το καθοριστικό εμπόδιο στη χορήγησή τους, να επέλθει τόνωση της επιχειρηματικότητας, αύξηση της απασχόλησης και δημιουργία κατάλληλου περιβάλλοντος για την πραγματοποίηση των νέων επιχειρηματικών σχεδίων.

Επιπλέον, επειδή πολλά από τα επιδοτούμενα σχέδια αφορούν σε έρευνα και ανάπτυξη από μικρομεσαίες επιχειρήσεις και σε συμπράξεις επιχειρήσεων με ερευνητικούς οργανισμούς, αποτέλεσμα αυτής της πρωτοβουλίας θα είναι η σύνδεση της έρευνας και της καινοτομίας με την επιχειρηματικότητα και η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, της παραγωγικότητας και της εξωστρέφειας των επιχειρήσεων προς διεθνείς αγορές, με σκοπό τη μετάβαση στην ποιοτική καινοτόμα επιχειρηματικότητα και την αύξηση της εγχώριας προστιθέμενης αξίας.

Οι διαπραγματεύσεις και οι συζητήσεις επί του συγκεκριμένου προϊόντος για την εφαρμογή του και στο τρέχον ΕΣΠΑ έχουν ήδη εκκινήσει με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και αισιοδοξώ πως θα έχουμε την επιθυμητή ανταπόκριση.

Αναφερθήκατε νωρίτερα στους πόρους του τρέχοντος ΕΣΠΑ και στην καθοριστική συμβολή τους στην αντιμετώπιση της πανδημίας. Πού βρίσκεται σήμερα η απορρόφηση και ποιοι οι στόχοι σας για το νέο ΕΣΠΑ που τυπικά ξεκινάει την 1η Ιανουαρίου 2021;

Οι αντικειμενικά αυξημένες δυσκολίες της τρέχουσας συγκυρίας δεν επιτρέψαμε να καταστούν κατασταλτικός παράγοντας για την πορεία του ΕΣΠΑ. Η απορρόφησή του σήμερα ξεπερνάει το 33%, το οποίο μεταφράζεται σε περίπου 2,2 δισ. ευρώ επιπλέον στην πραγματική οικονομία και είναι αυξημένο, από τη μέρα που το παραλάβαμε, κατά περίπου 10 ποσοστιαίες μονάδες, χωρίς να συμπεριλαμβάνονται σε αυτούς τους αριθμούς το Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης, αλλά και οι επιπλέον στοχευμένες δράσεις μας για την αντιμετώπιση της πανδημίας.

Το σχέδιο μας για το νέο ΕΣΠΑ 2021-2027 έχει πάρει ήδη τον δρόμο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Εστιάζει σε έργα και δράσεις υψηλής προστιθέμενης αξίας, με ισχυρό αναπτυξιακό αποτύπωμα και πολλαπλασιαστικά οφέλη τόσο για την κοινωνία όσο και για την οικονομία, και με κύριο παρονομαστή τη διαφάνεια, την ενεργοποίηση όλων των διαύλων επικοινωνίας και τη συνεχή και ουσιαστική συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων φορέων.

Ανταγωνιστική οικονομία και ψηφιακή μετάβαση, μια πιο πράσινη και ανθεκτική Ελλάδα με χαμηλές εκπομπές άνθρακα μέσω της προώθησης της δίκαιης μετάβασης σε καθαρές μορφές ενέργειας, των πράσινων επενδύσεων, της κυκλικής οικονομίας και του μεγάλου στοιχήματος μετατροπής της κλιματικής αλλαγής σε ευκαιρία, οι μεταφορές και τα ευρυζωνικά δίκτυα, η απασχόληση, η εκπαίδευση και η κοινωνική προστασία, καθώς και οι ολοκληρωμένες χωρικές παρεμβάσεις και η αστική ανάπτυξη αποτελούν τους πέντε βασικούς στόχους πολιτικής του νέου ΕΣΠΑ.

Επίσης, σημαντικά αυξημένους πόρους, που αντιστοιχούν περίπου στο 1/3 των συνολικών πόρων του ΕΣΠΑ, πρόκειται να διαχειριστούν οι 13 Περιφέρειες της χώρας, με βασικό ζητούμενο την αυτονομία τους στο πλαίσιο της αποτελεσματικής πολυεπίπεδης διακυβέρνησης που προωθεί η κυβέρνηση.