Αναδρομικά συνταξιούχων: Έρχεται η απόφαση του ΣτΕ - Τα επικρατέστερα σενάρια

Στην τελική ευθεία μπαίνει η πολυετής κούρσα των παλαιών αναδρομικών για 2,5 εκατομμύρια συνταξιούχους, καθώς όλα δείχνουν πως έρχεται η πολυαναμενόμενη απόφαση της Ολομέλειας του ΣτΕ. Λίγο πριν ξεκινήσουν να παραγράφονται μήνες από το «ορφανό» 11μηνο των παλαιών αναδρομικών, φαίνεται πως η πολύκροτη υπόθεση φτάνει σε τελικό στάδιο, μετά και την πιλοτική δίκη που διεξήχθη στις 10 του περασμένου Ιανουαρίου. Συγκλίνουσες πληροφορίες επιμένουν πως το επικρατέστερο σενάριο είναι η κρίσιμη απόφαση να δημοσιευτεί ακόμη και την ερχόμενη Παρασκευή 3 Ιουλίου.

Σε κάθε περίπτωση, η απόφαση πρέπει να αναμένεται εντός του Ιουλίου και από την πλευρά των διαδίκων θεωρείται σχεδόν δεδομένο πως το πιθανότερο είναι οι συνταξιούχοι να δικαιωθούν για την "ορφανή" περίοδο του 11μηνου που μεσολαβεί ανάμεσα στην προηγούμενη απόφαση του ΣτΕ (Ιούνιος 2015) και την ψήφιση του νόμου Κατρούγκαλου (Μάιος 2016). Ενδεχόμενη μη δικαίωση γι αυτή την περίοδο θα θεωρούνταν μάλλον ανατροπή. Κι αυτό επειδή πριν τον Ιούνιο του 2015 τα αναδρομικά «κόπηκαν» από την προηγούμενη απόφαση της Ολομέλειας που δεν μπορεί να ανατραπεί, ενώ μετά τον Μάιο του 2016 στα αναδρομικά έβαλε φραγμό ο επανυπολογισμός του νόμου Κατρούγκαλου που κρίθηκε πρόσφατα συνταγματικός από το ΣτΕ. Συνεπώς το περίφημο 11μηνο είναι το χρονικό διάστημα που έπεται της δημοσίευσης της προηγούμενης απόφασης της Ολομέλειας του ΣτΕ και προηγείται της ψήφισης του νόμου Κατρούγκαλου (4387/2016).  

Η απόφαση έρχεται σε μια κρίσιμη στιγμή, καθώς έχουν ήδη συμπληρωθεί 5 χρόνια από τον Ιούνιο του 2015, όταν δημοσιεύτηκε η προηγούμενη απόφαση – σταθμός του ΣτΕ που έκρινε αντισυνταγματικές τις μειώσεις των νόμων του 2012. Συνεπώς αρχίζει σταδιακά και μετράει η 5ετία της παραγραφής για τις αξιώσεις του επίμαχου 11μηνου Ιούλιος 2015 – Μάιος 2016, αν και το  «λουκέτο» στα δικαστήρια λόγω κορωνοιού έχει σπρώξει την παραγραφή λόγω 5ετίας λίγο παρακάτω.

Οι δικαιούχοι των αναδρομικών

Δυνητικοί δικαιούχοι των παλαιών αναδρομικών είναι όλοι οι παλαιοί συνταξιούχοι, δηλαδή 2,5 εκατομμύρια συνταξιούχοι που είχαν ήδη βγει στην σύνταξη μέχρι τις 12 Μαίου του 2016. Στη δικαιοσύνη έχουν προσφύγει από τον Ιούνιο του 2015 και μετά περίπου 200.000 με 250.000. Όπως εξηγούν νομικοί και ειδικοί επί της κοινωνικής ασφάλισης, το πιθανότερο είναι το Ανώτατο Δικαστήριο να περιορισθεί στην εξέταση των νομικών θεμάτων που έχει κληθεί να κρίνει και να μην προχωρήσει σε αποφάσεις είτε επέκτασης είτε περιορισμού των δικαιωμάτων των συνταξιούχων που δεν έχουν ασκήσει αγωγές. Σύμφωνα με τους ειδικούς, δηλαδή, το πιθανότερο είναι οι δικαστές να μην τοποθετηθούν για το αν τα αναδρομικά πρέπει να επιστραφούν σε όλους ή μόνο σε όσους έχουν ασκήσει αγωγές.

Συνεπώς, το «μπαλάκι» θα περάσει στο γήπεδο της κυβέρνησης, καθώς η επέκταση των αποτελεσμάτων της κρίσιμης απόφασης σε όλους τους συνταξιούχους και εν τέλει η καταβολή των αναδρομικών απαιτεί σχετική νομοθετική διάταξη.

Το κόστος για περικοπές και Δώρα

Δεδομένης της σημαντικής υστέρησης εσόδων του ασφαλιστικού συστήματος, λόγω της πανδημίας του κορωνοιού, η υπόθεση εξελίσσεται σε δυσεπίλυτο δημοσιονομικό γρίφο. Αρκεί να αναφερθεί πως σύμφωνα με τα έγγραφα που προσκόμισε ο ΕΦΚΑ στο ΣτΕ, το κόστος εφόσον τα αναδρομικά επιστραφούν σε όλους τους συνταξιούχους υπολογίζεται στα 3,26 δις. για τις κύριες συντάξεις και στα 723 εκ. για τις επικουρικές, δηλαδή σε 3,9 δις. συνολικά μόνο για το 11μηνο. Από αυτά :

• 1,7 – 1,9 δις. είναι οι περικοπές σε κύριες και επικουρικές που αφορούν 1,2 εκατομμύρια συνταξιούχους και κυρίως όσους είχαν άθροισμα κύριας και επικουρικής πάνω από 1.000 ευρώ το 2012. Το μηνιαίο κόστος των αναδρομικών φτάνει στα 175 εκατομμύρια ευρώ μόνο από τις περικοπές. Αυτό σημαίνει πως οι αντισυνταγματικές μειώσεις αθροίζουν λογαριασμό πάνω από 1,5 δισ. για την επίμαχη περίοδο.
• 2 δις. είναι ο λογαριασμός από τα κομμένα δώρα που καταργήθηκαν εντελώς το 2012 και αφορούν στο σύνολο των συνταξιούχων, δηλαδή 2,5 εκατομμύρια. Υπενθυμίζεται πως τα δώρα των κύριων συντάξεων είχαν αρχικά περιοριστεί στα 800 ευρώ για όλους και το 2012 καταργήθηκαν εντελώς.  

Στο σημερινό δημοσιονομικό πλαίσιο, όπως αυτό διαμορφώνεται μετά την κρίση του κορωνοιού, εκτιμάται πως η όποια αποπληρωμή αναδρομικών προκύψει από το ΣτΕ θα πρέπει να «απλωθεί» σε πολλές δόσεις και σε πολλά χρόνια, αρχής γενομένης από το 2021.

Οι κρίσιμες περικοπές και οι διεκδικήσεις

Πέντε περικοπές του 2011 και του 2012, που κρίθηκαν αντισυνταγματικές από την Ολομέλεια του ΣτΕ το 2015 περιλαμβάνονται στο «κάδρο» των αναδρομικών: 

1. μείωση κατά 12% στο τμήμα της κύριας σύνταξης που υπερβαίνει τα 1.300 ευρώ.
2. μείωση που εφαρμόζεται κλιμακωτά 5% - 20% για συντάξεις ή άθροισμα συντάξεων από 1.000 ευρώ και άνω.  
3. μείωση στις επικουρικές κλιμακωτά 10%- 20% από το πρώτο ευρώ. 
4. πλήρης περικοπή των Δώρων Χριστουγέννων, Πάσχα και επιδόματος αδείας που για τις κύριες συντάξεις ήταν στο ποσό των 400€, 200€ και 200€.
5. πλήρης περικοπή των δώρων των επικουρικών που ήταν πλήρεις συντάξεις, δηλαδή δυο επικουρικές ανά έτος.

Οι διεκδικήσεις κινούνται σε δυο βασικές ταχύτητες. Την διαχωριστική γραμμή θέτει το συνταξιοδοτικό εισόδημα, όπως αυτό είχε διαμορφωθεί το 2012 πριν τις περικοπές. Δεδομένου ότι οι επίμαχες μειώσεις επιβλήθηκαν οριζόντια σε όλους ανεξάρτητα από το Ταμείο στο οποίο ανήκαν οι δυο βασικές ταχύτητες είναι:

1. Συνταξιούχοι με εισόδημα από κύριες, επικουρικές και μερίσματα κάτω από 1.000 ευρώ μικτά. Έχασαν τελείως τα δώρα, τα οποία είχαν “ψαλιδιστεί” ήδη από το 2010 και μέτρησαν απώλειες στην επικουρική τους σύνταξη.
2. Συνταξιούχοι με εισόδημα από κύριες, επικουρικές και μερίσματα πάνω από 1.000 ευρώ μικτά. Έχασαν τελείως τα δώρα, μέτρησαν απώλειες 5%-20% στο άθροισμα κύριας και επικουρικής, είχαν “έξτρα” μειώσεις στην επικουρική, καθώς και πρόσθετο “ψαλίδι” 12% ειδικά για όσους λάμβαναν μηνιαία σύνταξη άνω των 1.300 ευρώ.   

Οι συνταξιούχοι διεκδικούν ποσά που κυμαίνονται από 660 ευρώ έως και πάνω από 7.000 ευρώ. Οι διεκδικήσεις μπορούν να αγγίξουν κατά περίπτωση ακόμη και το επίπεδο των 10.000 ευρώ – π.χ. στο Δημόσιο ή σε ΔΕΚΟ και τράπεζες – ειδικά αν ο συνταξιούχος λαμβάνει περισσότερες από δυο συντάξεις, όπως για παράδειγμα γιατροί του ΕΣΥ, μηχανικοί του Δημοσίου, χήρες ή χήροι κ.α. Τα ελάχιστα προκύπτουν για συνταξιούχους του πρ. ΟΓΑ που έχασαν μόνο τα δώρα, τα οποία για την κατώτατη σύνταξη των 330 ευρώ ήταν 660 ευρώ το χρόνο (οι αγρότες ελάμβαναν μέχρι το 2012 τα πλήρη δώρα). Υπάρχουν και ορισμένες ειδικές κατηγορίες που διεκδικούν ακόμη λιγότερα και είναι όσοι ήταν κάτω των 60 ετών – άρα είχαν χάσει τα δώρα από το 2010 – και είχαν ελάχιστη περικοπή, π.χ. 15 ευρώ το μήνα στην κύρια τους σύνταξη. Αντίστοιχα, τα μεγαλύτερα ποσά προκύπτουν για συνταξιούχους με υψηλές συντάξεις ή περισσότερες από δυο συντάξεις.

Προσοχή, για να υπολογίσει κανείς το συνολικό ποσό που διεκδικεί για το επίμαχο 11μηνο πρέπει να ανατρέξει στα μηνιαία εκκαθαριστικά πληρωμών των κύριων και επικουρικών συντάξεών του, όπου αναγράφονται καθαρά οι μειώσεις των νόμων 4051 και 4093 του 2012 που κρίθηκαν το 2015 αντισυνταγματικές.

Παραδείγματα

ΙΚΑ

Κύρια σύνταξη μεικτά 1.828,13€ και επικουρική μεικτά 570,93€.

Κύρια σύνταξη

Κρατήσεις ν.4051/2012 από 7/2015 έως 5/2016 : 37,77€ επί 11 μήνες = 415,47 €.

Κρατήσεις ν.4093/2012 από 7/2015 έως 5/2016: 157,70€ επί 11 μήνες = 1.734,7 €.

Σύνολο για κύρια 2.150,17€

Επικουρική Σύνταξη

Κρατήσεις ν.4051/2012 από 7/2015 έως 5/2016: 82,54€ επί 11 μήνες = 907,94€.

Κρατήσεις  ν.4093/2012 από 7/2015 έως 5/2016: 33,01 € επί 11 μήνες = 363,11€.

Σύνολο για επικουρική 1.271,05€

Δώρα κύριας: 800,00 €

Δώρα επικουρικής: 1.141,87 €.

ΣΥΝΟΛΟ ΔΙΕΚΔΙΚΗΣΕΩΝ ΓΙΑ 11ΜΗΝΟ : 5.363,09€

ΔΗΜΟΣΙΟ

Κύρια σύνταξη μεικτά 2.235,04€, ταυτόχρονη συνταξιοδότηση από ΕΤΑΑ-ΤΣΑΥ και επικουρική μεικτά 333,20€

Κύρια σύνταξη

Κρατήσεις ν.4051/2012 από 7/2015 έως 5/2016: 123,65 € επί 11 μήνες = 1.360,15€.

Κρατήσεις ν.4093/2012 από 7/2015 έως 5/2016: 310,20€ επί 11 μήνες =3.412,2€.

Σύνολο για κύρια 4.772,35€

Επικουρική Σύνταξη

Κρατήσεις ν.4051/2012 από 7/2015 έως 5/2016: 64,64€ επί 11 μήνες = 711,04€.

Κρατήσεις ν.4093/2012 από 7/2015 έως 5/2016: 38,78€ επί 11 μήνες = 426,58€.

Σύνολο για επικουρική 1.137,62€

Δώρα κύριας: 800,00 €

Δώρα επικουρικής: 666,40 €.

ΣΥΝΟΛΟ ΔΙΕΚΔΙΚΗΣΕΩΝ ΓΙΑ 11ΜΗΝΟ : 7.376,37€