Εξοικονομώ: Πώς θα δοθούν επιχορηγήσεις για «πράσινα» σπίτια - Οι δικαιούχοι

Εχει ξεκινήσει και επίσημα η αντίστροφη μέτρηση για το νέο πρόγραμμα «Εξοικονομώ – Αυτονομώ», αφού σε λιγότερο από τρεις μήνες οι πολίτες θα μπορέσουν να εισέλθουν στη σχετική πλατφόρμα και να αιτηθούν την ενεργειακή αναβάθμιση των κατοικιών τους.

Ηδη, τα συναρμόδια υπουργεία, σύμφωνα με το δημοσίευμα του Ελεύθερου Τύπου, ετοιμάζουν τον οδηγό μέσω του οποίου θα προκύψουν οι επιμέρους λεπτομέρειες και έτσι νοικοκυριά θα επωφεληθούν από τη ρύθμιση. Απώτερος σκοπός, μέχρι το 2030 να αναβαθμιστεί ενεργειακά το 15% του κτιριακού αποθέματος της χώρας.

Στα σημαντικά του προγράμματος, που αναμένεται να βγει στον «αέρα» τον Νοέμβριο σταδιακά ανά περιφέρεια, είναι πως έχει ανοίξει η «γκάμα» τόσο των επιλέξιμων παρεμβάσεων όσο και των δικαιούχων. Ηδη έχουν εξασφαλιστεί πόροι ύψους 850 εκατ. ευρώ, κάτι που πρακτικά σημαίνει πως νοικοκυριά με εισόδημα έως 20.000 ευρώ θα λάβουν μέγιστο ποσοστό επιχορήγησης 85% και οικογένειες που λαμβάνουν μέχρι 120.000 ευρώ τον χρόνο θα επιδοτηθούν έως και 55%.

Η επιχορήγηση του προγράμματος θα δοθεί με βάση τα εισοδηματικά κριτήρια του φορολογικού έτους 2019 (εκκαθαρισμένες δηλώσεις φορολογίας). Η επιλεξιμότητα των δαπανών λήγει στις 31 Δεκεμβρίου 2023.

Ετερο σημαντικό σημείο είναι πως ο μέγιστος επιλέξιμος προϋπολογισμός παρεμβάσεων ανά αίτηση δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 50.000 ευρώ, συμπεριλαμβανομένου του ΦΠΑ ή τα 100.000 ευρώ ανά ΑΦΜ ωφελούμενου δικαιούχου.

Οπως έχει κάνει ήδη γνωστό το υπουργείο Περιβάλλοντος, δικαιούχοι είναι φυσικά πρόσωπα με εμπράγματο δικαίωμα (πλήρους κυριότητας/επικαρπίας/ψιλής κυριότητας) σε επιλέξιμη κατοικία και εφόσον πληρούν τα εισοδηματικά κριτήρια ενίσχυσης. Για νοικοκυριά χαμηλού εισοδήματος (ατομικό εισόδημα ως 10.000 ευρώ ή οικογενειακό ως 20.000 ευρώ) το βασικό ποσοστό επιχορήγησης είναι 65%, στο οποίο προστίθεται 10% ως «ρήτρα κορονοϊού» για τη διετία 2020-2021 και επιπλέον 10% για κτίρια χαμηλής ενεργειακής κατάταξης (Ζ/Η) εφόσον η κατοικία αναβαθμιστεί τουλάχιστον σε ενεργειακή κατηγορία Β. Για τις λιγνιτικές περιοχές της Δυτικής Μακεδονίας και της Μεγαλόπολης προστίθεται επιπλέον 10%, οπότε η επιχορήγηση φθάνει μέχρι 95%.

Επιλέξιμες κατοικίες είναι η μονοκατοικία, η πολυκατοικία, καθώς και το μεμονωμένο διαμέρισμα. Μια κατοικία, προκειμένου να κριθεί επιλέξιμη, πρέπει να πληροί μεταξύ άλλων τις εξής γενικές προϋποθέσεις:

• Χρησιμοποιείται ως κύρια κατοικία, όπως προκύπτει από τα στοιχεία της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος (Ε1) του προσώπου που τη χρησιμοποιεί.
• Υφίσταται νόμιμα.
• Εχει καταταχθεί βάσει του Πιστοποιητικού Ενεργειακής Απόδοσης (ΠΕΑ) που έχει εκδοθεί μετά την 26.11.2017 σε κατηγορία χαμηλότερη ή ίση της Γ.

Διαρκώς ανοιχτή πλατφόρμα

Το «Εξοικονομώ – Αυτονομώ», παρότι είναι η… συνέχεια του προγράμματος «Εξοικονομώ κατ’ οίκον», φέρει σημαντικές αλλαγές από τα δεδομένα που είχαν οι ιδιοκτήτες. Συγκεκριμένα, η πλατφόρμα υποβολής αιτήσεων θα είναι διαρκώς ανοιχτή από το 2021 ή θα υπάρχουν τακτικοί κύκλοι ανά τρίμηνο. Ταυτόχρονα, μεγάλη αλλαγή είναι και οι παρεμβάσεις, δεδομένου ότι, πέρα από τις ήδη γνωστές (μόνωση, αναβάθμιση του συστήματος θέρμανσης-ψύξης κ.λπ.), το πρόγραμμα θα ενισχύει και επενδύσεις για ενεργειακή αυτονόμηση του κτιρίου (συστήματα ΑΠΕ, αποθήκευση ενέργειας), υποδομές φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων, συστήματα έξυπνου φωτισμού και απομακρυσμένου ελέγχου των συστημάτων του κτιρίου, αναβάθμιση του ανελκυστήρα.

Και πολυκατοικίες

Στο παιχνίδι μπαίνουν, επίσης, οι πολυκατοικίες, που μπορούν να πραγματοποιηθούν παρεμβάσεις και στα διαμερίσματα ή μόνο στους κοινόχρηστους χώρους. Σε αυτό το πλαίσιο, υπάρχουν δύο ειδών αιτήσεις: η πρώτη αφορά εκείνη που υποβάλλεται από τον εκπρόσωπο της πολυκατοικίας και συνδέεται με επιμέρους αιτήσεις μεμονωμένων διαμερισμάτων που περιλαμβάνουν μη κοινόχρηστες ενεργειακές παρεμβάσεις αναβάθμισης αυτών, ενώ η δεύτερη κατατίθεται από τον εκπρόσωπο και περιλαμβάνει μόνον αυτοτελείς παρεμβάσεις αναβάθμισης των κοινόχρηστων χώρων πολυκατοικίας, χωρίς δηλαδή να συμπεριλαμβάνονται παρεμβάσεις στα διαμερίσματα.

Για τις αιτήσεις πολυκατοικίας Τύπου Α και Τύπου Β θα παρέχεται ενιαίο ποσοστό ενίσχυσης 60% ανεξαρτήτως εισοδήματος (συν 10% σαν «ρήτρα κορoνοϊού» και 10% για τις λιγνιτικές περιοχές) προκειμένου να διευκολυνθεί η υποβολή αιτήσεων. Για τις αιτήσεις πολυκατοικίας τύπου Α προστίθεται επιπλέον 10% στο βασικό ποσοστό επιχορήγησης, εφόσον επιτευχθεί αναβάθμιση σε Β’ ενεργειακή κατηγορία.

Πάντως, ο ανώτατος επιλέξιμος προϋπολογισμός κοινόχρηστων παρεμβάσεων σε πολυκατοικίες φτάνει τα 80.000 ευρώ.

Τι πρέπει να γνωρίζουν οι πολίτες

Οι επιλέξιμες κατοικίες και οι κατηγορίες των παρεμβάσεων

 Τι πρέπει όμως να γνωρίζουν οι πολίτες; Δικαίωμα συμμετοχής στο πρόγραμμα έχουν μόνο φυσικά πρόσωπα που έχουν εμπράγματο δικαίωμα σε επιλέξιμη κατοικία.

Επιλέξιμες κατοικίες είναι η μονοκατοικία, η πολυκατοικία, καθώς και το μεμονωμένο διαμέρισμα. Μια κατοικία, προκειμένου να κριθεί επιλέξιμη, πρέπει να πληροί τις ακόλουθες γενικές προϋποθέσεις:

• Χρησιμοποιείται ως κύρια κατοικία, όπως προκύπτει από τα στοιχεία της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος (Ε1) του προσώπου που τη χρησιμοποιεί.
• Υφίσταται νόμιμα.
• Εχει καταταχθεί βάσει του Πιστοποιητικού Ενεργειακής Απόδοσης (ΠΕΑ) που έχει εκδοθεί μετά την 26.11.2017 σε κατηγορία χαμηλότερη ή ίση της Γ.
• Δεν έχει κριθεί κατεδαφιστέα.

Αξίζει να σημειωθεί ότι επιλέξιμες είναι οι παρεμβάσεις που πραγματοποιούνται μετά την έκδοση του πρώτου Πιστοποιητικού Ενεργειακής Απόδοσης (ημερομηνία έναρξης επιλεξιμότητας).

Υπενθυμίζεται ότι υπάρχει Μνημόνιο Συνεργασίας μεταξύ του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας και του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας, το οποίο προωθεί - μεταξύ άλλων - την πιστοποίηση των επιθεωρητών και την καθιέρωση ενός αντικειμενικού συστήματος ελέγχων.

Οι παρεμβάσεις υποβάλλονται βάσει των συστάσεων του ενεργειακού επιθεωρητή και αφορούν στις ακόλουθες κατηγορίες:

1) Αντικατάσταση κουφωμάτων

• Υποχρεωτική ανακύκλωση ή απόρριψη των υφιστάμενων κουφωμάτων σε νομίμως λειτουργούντες χώρους απόρριψης υλικών (αντικαθιστώ – ανακυκλώνω).
• Δυνατότητα αντικατάστασης υαλοπινάκων σε κτίρια προστατευόμενα ή ιστορικής αξίας ή ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής.

2) Τοποθέτηση/αντικατάσταση θερμοκάλυψης κελύφους

3) Αναβάθμιση συστήματος θέρμανσης – ψύξης

• Επιλέξιμη παρέμβαση θεωρείται και η αποξήλωση καυστήρων πετρελαίου και των σχετικών δεξαμενών.
• Καταργείται η επιλεξιμότητα για καυστήρες πετρελαίου.
• Καταργείται η επιλεξιμότητα για ενεργειακά τζάκια σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη.

4) Σύστημα ζεστού νερού χρήσης με χρήση ΑΠΕ

• Υποχρεωτική εγκατάσταση για τις περιπτώσεις που δεν υπάρχει εγκατεστημένο σύστημα ΖΝΧ.

5) Παρεμβάσεις ενεργειακής αυτονομίας

5.1) Συστήματα ηλεκτροπαραγωγής από ΑΠΕ

• Επιλέξιμα μόνο εφόσον η κατοικία αναβαθμίζεται, με τις κύριες παρεμβάσεις εξοικονόμησης ενέργειας, σε ενεργειακή κατηγορία τουλάχιστον Β+.
• Επιλέξιμη παρέμβαση αποτελεί η εγκατάσταση φ/β σταθμού μόνο για την κάλυψη της ζήτησης (net metering).

5.2) Συστήματα αποθήκευσης

Επιλέξιμη μόνο ως συμπληρωματική παρέμβαση στην εγκατάσταση νέου φωτοβολταϊκού σταθμού.

6) Υποδομές φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων

• CE πιστοποιημένες.
• Επιλέξιμες μόνο οι συσκευές που είναι κατάλληλες, βάσει προτύπων ΕΛΟΤ ΕΝ, και προορίζονται για φόρτιση ηλεκτρικών οχημάτων σε οικιακό περιβάλλον.

7) Παρεμβάσεις έξυπνων συστημάτων (Smart Home)

• Ψηφιακά συστήματα και τεχνολογίες που συμβάλλουν στην εξοικονόμηση ενέργειας:

α) Εξυπνου φωτισμού (π.χ. έξυπνες πρίζες, φωτισμός χαμηλής κατανάλωσης LED).

β) Εξυπνης διαχείρισης του συστήματος θέρμανσης/ψύξης (π.χ. έξυπνοι θερμοστάτες).

γ) Απομακρυσμένου ελέγχου (π.χ. έξυπνοι αισθητήρες διαρροής, υγρασίας κ.λπ.).

8) Λοιπές επιλέξιμες κοινόχρηστες παρεμβάσεις (πολυκατοικίες)

8.1) Αναβάθμιση ανελκυστήρα

• Επιλέξιμες μόνο οι παρεμβάσεις που απαιτούνται για την πιστοποίηση ανελκυστήρων (ΚΥΑ 28425/2008) και η υποχρεωτική εγκατάσταση inverter στους ανελκυστήρες προκειμένου να επιτυγχάνεται μείωση του ενεργειακού τους αποτυπώματος δίχως να επηρεάζονται η ασφάλεια και η λειτουργικότητά τους.

8.2) Αναβάθμιση συστήματος φωτισμού

• Αντικατάσταση λαμπτήρων με χαμηλής κατανάλωσης (π.χ. LED).
• Αντικατάσταση του συστήματος χρονισμού με έξυπνο σύστημα διαχείρισης, αναλόγως χρονικής στιγμής (ημέρα/νύχτα), φωτεινότητας, σημείο εισόδου/εξόδου κ.ά.).
• Αντικατάσταση του κυκλώματος ενεργοποίησης με αυτοματισμό με αισθητήρες κίνησης.