Αλλάζουν κατεύθυνση οι άνεµοι της παγκόσµιας οικονοµίας;

Της Capital Economics

Πολλοί από τους χρηµατοοικονοµικούς δείκτες που «γυρίζουν» πριν από την κορύφωση ενός οικονοµικού κύκλου (προαναγγέλλοντας µεγάλη επιβράδυνση των ρυθµών ανάπτυξης ή ακόµα και ύφεση) εκπέµπουν σήµατα συναγερµού, κάτι που επιβεβαιώνει την άποψή µας ότι η πρόσφατη απώλεια δυναµικής της παγκόσµιας οικονοµίας θα µετουσιωθεί σε σοβαρή επιβράδυνση το 2019.

Η Capital Economics άντλησε στοιχεία από 19 δείκτες, πρόδροµους (leading indicators) και ύστερους (lagging indicators), οι οποίοι άλλαξαν κατεύθυνση πριν από τις 30 περιόδους οικονοµικής επιβράδυνσης/ύφεσης στις χώρες του G7 (HΠΑ, Μ. Βρετανία, Γαλλία, Γερµανία, Ιταλία, Καναδάς, Ιαπωνία) τα τελευταία 30 χρόνια: Μεταξύ των δεικτών αυτών περιλαµβάνονται οι επενδύσεις, η καταναλωτική εµπιστοσύνη, οι πωλήσεις διαρκών αγαθών, η βιοµηχανική παραγωγή, τα ποσοστά ανεργίας και πληθωρισµού κ.λπ.

Τρία βασικά συµπεράσµατα µπορούν να εξαχθούν: Πρώτον, η αγορά οµολόγων και οι επενδύσεις εκπέµπουν από νωρίς σήµατα συναγερµού, ακόµα και έναν χρόνο πριν από το ζενίθ του οικονοµικού κύκλου. Δεύτερον, οι τιµές των µετοχών και η καταναλωτική εµπιστοσύνη στέλνουν αρνητικά µηνύµατα µε µεγαλύτερη χρονική υστέρηση. Τρίτον, η αγορά εργασίας, ο δοµικός πληθωρισµός και η πιστωτική επέκταση είναι όλοι ύστεροι δείκτες, δηλαδή «γυρίζουν» αρνητικοί, ενώ η οικονοµική επιβράδυνση έχει ήδη εκδηλωθεί.

Είναι γεγονός ότι δεν υπάρχουν κανόνες που διέπουν την αλληλουχία των γεγονότων πριν από τις περιόδους επιβράδυνσης χωρίς εξαιρέσεις. Σε πολλές περιπτώσεις, οι πρόδροµοι δείκτες δεν εκπέµπουν προειδοποιητικά µηνύµατα, ενώ σε άλλες τα µηνύµατα των δεικτών αποδείχθηκαν παραπλανητικά, αφού δεν ακολούθησε επιβράδυνση. Παρ’ όλα αυτά, αν πολλοί δείκτες εµφανίζονται ταυτόχρονα «στο κόκκινο», τότε είναι αυξηµένος ο κίνδυνος επερχόµενης οικονοµικής επιβράδυνσης.

Ποια είναι, λοιπόν, η κατάσταση στις χώρες του G7 στην παρούσα φάση; Αρκετοί δείκτες είναι σε φάση «κόκκινου συναγερµού», ιδίως στις ΗΠΑ, στη Μεγάλη Βρετανία και στον Καναδά, όπου οι ρυθµοί ανάπτυξης κινούνται ακόµη σε ικανοποιητικά επίπεδα. Αντιθέτως, η γερµανική οικονοµία µπορεί να «κατέβασε ταχύτητα» πρόσφατα, αλλά είναι λίγοι οι δείκτες που παραπέµπουν σε σηµαντική επιβράδυνση το 2019. Τούτων λεχθέντων, στις περισσότερες χώρες του G7 ο κίνδυνος επιβράδυνσης δεν φαίνεται να είναι άµεσος.

Πλην όµως, οι βασικότεροι πρόδροµοι δείκτες έχουν «γυρίσει» στην Ιαπωνία και την Ιταλία. ∆εν ανησυχούµε για την ανάπτυξη στην Ιαπωνία. Αντιθέτως, η Ιταλία πιθανότατα βρίσκεται ήδη σε ύφεση και οι παρενέργειες από τις «σφιχτότερες» πιστωτικές συνθήκες µάλλον θα αντισταθµίσουν τον θετικό αντίκτυπο της πιο χαλαρής δηµοσιονοµικής πολιτικής στους ρυθµούς ανάπτυξης το επόµενο έτος. Οσο για τις ΗΠΑ, παρότι οι περισσότεροι πρόδροµοι δείκτες δεν έχουν αλλάξει κατεύθυνση, ορισµένα «συστήµατα έγκαιρης προειδοποίησης» έχουν ενεργοποιηθεί.

Στο αµέσως επόµενο διάστηµα, η πιο περιοριστική νοµισµατική πολιτική της Fed αναµένεται να επηρεάσει αρνητικά τις επενδύσεις των επιχειρήσεων και -σε συνδυασµό µε το ισχυρό δολάριο- να πλήξει τη βιοµηχανική παραγωγή, υποχρεώνοντας την αµερικανική οικονοµία σε απότοµη προσγείωση…