Προβλέψεις Κομισιόν: Στο 9% μείωση του ΑΕΠ το 2020, σταδιακή η ανάκαμψη

Τις δύσκολες ώρες που θα περάσει η ελληνική οικονομία καταγράφει η έκθεση της Κομισιόν για τις φθινοπωρινές προβλέψεις. Η Επιτροπή προβλέπει βελτίωση, αλλά αργή και σταδιακή. Συγκεκριμένα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προβλέπει ότι ελληνικό ΑΕΠ θα μειωθεί κατά 9% το 2020, αλλά θα ανακάμψει κατά 5% το 2021 και 3,5% το 2022.

Η ανεργία “σκαρφάλωσε” στο 18% το 2020 και αναμένεται να πέσει στο 17,5% το 2021 και στο 16,7% το 2022. Ο πληθωρισμός είναι αρνητικός στο -1,4% το 2020 και θα γυρίσει θετικός στο 0,4% το 2021 και 0,9% το 2022, ενώ το έλλειμμα από -6,9% το 2020 θα μειωθεί σε -6,3% το 2021 και -3,4% το 2022. Το χρέος από 207,1% το 2020 θα μειωθεί σε 200,7% το 2021 και 194,8% το 2022.

«Η αβεβαιότητα παραμένει πολύ μεγάλη, ιδίως σε σχέση με τον τουριστικό τομέα και τα ταξίδια εξαιτίας των περιορισμών. Πρόσθετοι κίνδυνοι σχετίζονται με τις γεωπολιτικές εντάσεις στην περιοχή και τις μεταναστευτικές πιέσεις», τονίζει η Κομισιόν. Πάντως, οι αφίξεις τουριστών αναμένεται να ανακάμψουν εν μέρει μόνο το 2021 και το 2022.

Η έκθεση ενσωματώνει επίσης την καταβολή αναδρομικών συντάξεων ύψους 0,8% του ΑΕΠ ύστερα από απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας τον Ιούλιο του 2020. Το πρωτογενές υπόλοιπο που παρακολουθείται υπό ενισχυμένη εποπτεία προβλέπεται να φθάσει σε έλλειμμα 4,5% του ΑΕΠ το 2020.

Αναλυτικά η έκθεση της Κομισιόν

«Η Ελλάδα έχει πληγεί σοβαρά από την πανδημία του κορονοϊού, καθώς ο τομέας των μεγάλων υπηρεσιών και η εξάρτηση από τον διεθνή τουρισμό την καθιστά ιδιαίτερα ευάλωτη σε σοκ που προκαλούνται από τους περιορισμούς των ταξιδιών και τα μέτρα κοινωνικής απόστασης. Η άμεση πολιτική απάντηση βοήθησε στη μείωση των επιπτώσεων στην απασχόληση και τις επιχειρήσεις μέχρι τώρα. Η οικονομική δραστηριότητα το 2021 αναμένεται να υποστηριχθεί από τα πρόσθετα δημοσιονομικά μέτρα που παρουσιάζονται στο σχέδιο προϋπολογισμού, ενώ η χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης δεν περιλαμβάνεται στην πρόβλεψη», εξηγεί στην εισαγωγή της η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Οπως αναλύεται στη συνέχεια, το δεύτερο τρίμηνο του 2020, το πραγματικό ΑΕΠ μειώθηκε με ένα άνευ προηγουμένου 14% στο τρίμηνο, ύστερα από μια σχετικά ήπια μείωση -0,7% το πρώτο τρίμηνο. Η κάμψη ήταν αποτέλεσμα των μέτρων που ελήφθησαν για τον περιορισμό της εξάπλωσης του κορονοϊού, που ήταν περισσότερο αυστηρά από τα μέσα Μαρτίου έως τα μέσα Μαΐου. Και η εγχώρια ζήτηση και οι εξαγωγές επηρεάστηκαν σοβαρά. Η γρήγορη πολιτική απάντηση στη διασφάλιση της απασχόλησης και την εξασφάλιση ρευστότητας για τις επιχειρήσεις απέτρεψε έναν πιο αρνητικό αντίκτυπο στην αγορά εργασίας κατά το πρώτο εξάμηνο του έτους.

Η ανεργία κορυφώθηκε στο 18% τον Ιούνιο, από 15,6% το Φεβρουάριο, αλλά μειώθηκε σε 16,8% τον Ιούλιο. Η οικονομική δραστηριότητα αναμένεται να ανακάμψει σε κάποιο βαθμό μετά τη σταδιακή άρση των περιορισμών στα μέσα Μαΐου. Ωστόσο, με μερικά μέτρα να εξακολουθούν να ισχύουν και επηρεάζουν την συμπεριφορά των καταναλωτών και τα διαθέσιμα εισοδήματα, αλλά και την πιθανή επανεισαγωγή μέτρων λόγω του αυξανόμενου αριθμού κρουσμάτων, η ιδιωτική κατανάλωση αναμένεται να ανακάμψει μόνο σταδιακά κατά τη διάρκεια της περιόδου πρόβλεψης.

Υψηλή αβεβαιότητα, χαμηλότερα έσοδα και οι περιορισμοί ρευστότητας επηρέασαν τις επενδύσεις κατά το πρώτο εξάμηνο του 2020, αλλά οι δημόσιες επενδύσεις και η υποστήριξη ρευστότητας αναμένεται να διευκολύνει την ανάκτηση. Συνολικά, το πραγματικό ΑΕΠ προβλέπεται να μειωθεί κατά 9% το 2020 ακολουθούμενο από μερική ανάκαμψη στο 5% ανάπτυξη το 2021 και 3½% το 2022.

Ο εξωτερικός τομέας σημείωσε επίσης πτώση ρεκόρ το δεύτερο τρίμηνο του 2020, με τις εξαγωγές να μειώνονται κατά 32% από πέρυσι. Οι καθαρές εξαγωγές αναμένεται να συμβάλουν αρνητικά στην αύξηση του ΑΕΠ το 2020, αλλά θα είναι θετικό στοιχείο κατά τη διάρκεια της ανάκαμψης το 2021 και 2022. Ενώ αναμένονται εξαγωγές αγαθών να ανακάμψουν γρήγορα, οι εξαγωγές υπηρεσιών αναμένεται να παραμείνουν πολύ κάτω από τα επίπεδα πριν από την κρίση, ακόμη και πέρα του ορίζοντα πρόβλεψης. Ο διεθνής τουρισμός, ο οποίος είναι ιδιαίτερα σημαντικός για την οικονομία της Ελλάδας, ήταν η κινητήρια δύναμη της μεγάλης πτώσης των εξαγωγών υπηρεσιών το πρώτο εξάμηνο του 2020. Οι αφίξεις τουριστών αναμένεται να ανακάμψουν εν μέρει μόνο το 2021 και το 2022.

Η ήπια αντίδραση του ποσοστού ανεργίας στη μείωση της οικονομικής δραστηριότητας μέχρι στιγμής μπορεί να αποδοθεί εν μέρει στα κίνητρα για μέτρα ενθάρρυνσης της εργασίας. Ωστόσο, εξαρτάται επίσης από τους εργαζομένους που γίνονται αδρανείς μετά την απώλεια θέσεων εργασίας.

Η ανεργία αναμένεται να φθάσει το 18% το 2020. Η ανάκαμψη που αναμένεται για το 2021 και το 2022 πρέπει να βοηθήσει στον περιορισμό των ανέργων κάτω του 17% το 2022. Με χαμηλές τιμές ενέργειας, περιορισμένη ζήτηση και μείωση των εσόδων από ΦΠΑ, ο πληθωρισμός αναμένεται να είναι αρνητικός στο -1,3% το 2020 πριν μερικώς ανακάμψει το 2021 και το 2022.

Η αβεβαιότητα παραμένει πολύ μεγάλη, ιδίως σε σχέση με τον τουριστικό τομέα και τα ταξίδια εξαιτίας των περιορισμών .Πρόσθετοι κίνδυνοι σχετίζονται με τις γεωπολιτικές εντάσεις στην περιοχή και τις μεταναστευτικές πιέσεις.

Το βασικό ισοζύγιο της Ελλάδας αναμένεται να μειωθεί στο -7% του ΑΕΠ το 2020 λόγω της οικονομικής ύφεσης και του κόστους των φορολογικών μέτρων που ελήφθησαν για την αντιμετώπιση της κρίσης, η οποία εκτιμάται σε 4,1% του ΑΕΠ.

Η πρόβλεψη ενσωματώνει επίσης την καταβολή αναδρομικών συντάξεων αξίας 0,8% του ΑΕΠ μετά από απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας τον Ιούλιο του 2020. Το πρωτογενές υπόλοιπο που παρακολουθείται υπό ενισχυμένη εποπτεία προβλέπεται να φθάσει σε έλλειμμα 4,5% του ΑΕΠ το 2020.

Το ισοζύγιο της γενικής κυβέρνησης αναμένεται να παραμείνει ελλειμματικό το 2021 και το 2022. Οι παράγοντες πρόβλεψης στα προσωρινά μέτρα που ανακοίνωσε η κυβέρνηση για το 2021, με πιο σημαντικό τη μείωση των ποσοστών εισφορών κοινωνικής ασφάλισης, η κατάργηση του φόρου κοινωνικής αλληλεγγύης για τον ιδιωτικό τομέα κερδισμένοι και ένα νέο πρόγραμμα επιδότησης προσωρινής πρόσληψης με εκτιμώμενο φορολογικό κόστος 1,1% του ΑΕΠ.

Η πρόβλεψη περιλαμβάνει επίσης το κόστος ενός ενισχυμένου 7ετούς αμυντικού προγράμματος. Η αναμενόμενη σταδιακή οικονομική ανάκαμψη και η λήξη των μέτρων έκτακτης ανάγκης προβλέπεται να μειώσουν ελαφρώς το έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης σε περίπου 6,25% του ΑΕΠ το 2021. Σύμφωνα με την υπόθεση χωρίς αλλαγή πολιτικής, το έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης αναμένεται να μειωθεί περαιτέρω στο 3,5% του ΑΕΠ το 2022. Αυτή η πρόβλεψη δεν περιλαμβάνει χρηματοδότηση στο πλαίσιο της Διευκόλυνσης Ανάκτησης και Ανθεκτικότητας.

Η δημοσιονομική πρόβλεψη περιβάλλεται από σημαντικούς κινδύνους. Οι κίνδυνοι σχετίζονται με την ενεργοποίηση των κρατικών εγγυήσεων που έχουν εκδοθεί πρόσφατα στο πλαίσιο των έκτακτων μέτρων. Περαιτέρω κίνδυνοι σχετίζονται με το κόστος των υπό εξέλιξη υποθέσεων και των υπολοίπων υποχρεώσεων δημόσιας υπηρεσίας, οι οποίες θα μπορούσαν να επιδεινώσουν την ισορροπία όταν συμφωνηθεί.

«Η αβεβαιότητα που σχετίζεται με την πλήρη έκταση της αναδρομικής αποζημίωσης για περικοπές συμπληρωματικών συντάξεων και εποχιακών επιδομάτων που εισήχθησαν από προηγούμενες συνταξιοδοτικές μεταρρυθμίσεις παραμένει, καθώς η απόφαση του Συμβουλίου Επικρατείας του 2020 δεν έχει δημοσιευτεί ακόμη», αναφέρεται.

Περαιτέρω κίνδυνος πηγάζει από το πιθανό πρόσθετο κόστος της κάλυψης των ατόμων χωρίς ασφάλιση υγείας. Στα θετικά, η Ελλάδα αναμένεται να επωφεληθεί σημαντικά από τη χρηματοδότηση στο πλαίσιο του Ταμείου Ανάκαμψης ( και αυτού που η ΕΕ ονομάζει Διευκόλυνσης Ανάκτησης και Ανθεκτικότητας), η οποία θα μπορούσε να προκαλέσει πρόσθετα έσοδα μέσω του αναμενόμενου αντίκτυπου στην ανάπτυξη.

Το δημόσιο χρέος αναμένεται να αυξηθεί σε περίπου 207% του ΑΕΠ το 2020 πριν μειωθεί σε περίπου 195% το 2022, υποστηριζόμενο από την οικονομική ανάκαμψη.