Ανταποκρίθηκε στις προκλήσεις της πανδημίας η ασφαλιστική αγορά

Μείωση κατά -3,7% σημείωσε η παραγωγή του ασφαλιστικού κλάδου το 2020, που ήταν το έτος της πανδημίας του κορονοϊού και της οικονομικής κρίσης, σε σύγκριση με το 2019, σύμφωνα με τα στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα η Ένωση Ασφαλιστικών Εταιρειών Ελλάδος (ΕΑΕΕ). Η μικρή πτώση θεωρείται ωστόσο επιτυχία σε μια χρονιά η οποία σημαδεύτηκε από δύο μεγάλα lockdown και υποχωρήσεις τιμολογίων (Μάρτιο-Απρίλιο και Σεπτέμβριο-Οκτώβριο). 

Η συνολική παραγωγή για την χρονιά που πέρασε διαμορφώθηκε στα 3,924 δισ. ευρώ. Η παραγωγή αυτή προήλθε από τις ασφαλίσεις ζωής που διαμορφώθηκαν στα 1,818 δισ. ευρώ με υποχώρηση -8% και τις ασφαλίσεις κατά ζημιών που διαμορφώθηκε στα 2,105 δισ. ευρώ με οριακή αύξηση -3,7%. 

Κύριο χαρακτηριστικό του 2020 είναι η μεγάλη αύξηση (55,3%) παραγωγής στα ασφαλιστικά προιόντα (unit linked) που ήταν συνδεδεμένα με επενδύσεις σε χρηματιστήρια μετοχων ή με ομόλογα στον κλάδο ζωής. Στον κλάδος ασφαλίσεων κατά ζημιών (Γενικών Ασφαλίσεων), οι ασφαλίσεις αυτοκινήτου (είναι ο μεγαλύτερος κλάδος ασφαλίσεων λόγω και της υποχρεωτικότητας τους) διαμορφώθηκαν στα 707,4 εκατ. ευρώ με μικρή υποχώρηση -5,7%. 

Τι μαρτυρούν τα στοιχεία για την ασφαλιστική αγορά

Διαφοροποιημένη εμφανίζεται η κατανομή στις γενικές ασφαλίσεις με την κάλυψη της αστικής ευθύνης που αφορά και την υποχρεωτική κάλυψη να υποχωρεί σε βαρύτητα έναντι των λοιπών καλύψεων αυτοκινήτου και λοιπών κλάδων. Αυτό που αξίζει να αναφερθεί είναι πως η ασφαλιστική συνείδηση των Ελλήνων καταναλωτών σχετικά με την κάλυψη - προστασία από την κλιματική αλλαγή και τα ακραία φυσικά φαινόμενα στις περισσότερες περιπτώσεις περιορίζεται στο αυτοκίνητό τους αφήνοντας εκτός την λοιπή περιουσία.

Υψηλή είναι η συσχέτιση μεταξύ ΑΕΠ και παραγωγής ασφάλιστρων. Από το καταστροφικό 2015 ως το 2018, τα ασφάλιστρα πλέον δείχνουν να ακολουθούν τη δυναμική της θετικής μεταβολής του ΑΕΠ, ενώ όπως δείχνουν όλα τα στοιχεία καταγράφθηκε περαιτέρω σημαντική ανάκαμψη στο 2019.

Σε ό,τι αφορά την κερδοφορία, αισθητή είναι η μείωση των ιδίων κεφαλαίων των εταιρειών κατά 7% παρά την συνεχιζόμενη επίτευξη κερδών. Η συνολική κερδοφορία διατηρείται στα υψηλά επίπεδα των 15 εκατ. ευρώ με αυξητικές τάσεις σε σχέση με την προηγούμενη χρήση (13 εκατ. ευρώ).

• Το ύψος των ιδίων κεφαλαίων στο σύνολο της αγοράς που ανέρχεται στα 4 δισ. ευρώ όσο και το ύψος των ασφαλίστρων, καταδεικνύει ότι οι εταιρείες διαθέτουν πλεονάζοντα κεφάλαια τα οποία εάν δεν αξιοποιηθούν για την κάλυψη νέων κινδύνων και την αύξηση της παραγωγής, αναμένεται να επιστραφούν στους επενδυτές διατηρώντας τους δείκτες φερεγγυότητας στα μέσα μακροχρόνια επίπεδα ασφάλειας μεταξύ 130% και 150%.
• Στη σύνθεση Ενεργητικού και Επενδύσεων με το 90% περίπου να διατηρείται κυρίως σε ομολογιακά χαρτοφυλάκια, Unit linked για λογαριασμό ασφαλισμένων και λοιπά υψηλής ποιότητας επενδυτικά προϊόντα.
• Τα καθαρά αποτελέσματα εκμετάλλευσης για τις γενικές ασφαλίσεις ανήλθαν σε 36% επί των σχετικών ασφαλίστρων και παρέμειναν κοντά στον μέσο όρο των τελευταίων ετών (37%), ενώ στις ασφαλίσεις ζωής παρατηρήθηκε αύξηση στο 20%, η οποία ωστόσο οφείλεται σε έκτακτα κέρδη - όπου με κατάλληλη προσαρμογή ανέρχεται στο 12% πολύ κοντά επίσης στο διαχρονικό μέσο όρο του 13%.
• Στα στατιστικά στοιχεία ανά υπάλληλο παρατηρείται συνεχή αύξηση του μέσου αριθμού υπαλλήλων για τρία συνεχή έτη μετά το 2015 ως αποτέλεσμα των αυξημένων αναγκών από το νέο εποπτικό πλαίσιο της Φερεγγυότητας ΙΙ και τις λοιπές κανονιστικές απαιτήσεις που αυξάνουν τις ανάγκες των επιχειρήσεων σε εξειδικευμένο - κυρίως  προσωπικό, συμπιέζοντας ωστόσο την κερδοφορία.
• Οι προμήθειες διαμεσολάβησης στον κλάδο αυτοκινήτου έχουν συνεχή ανοδική τάση με αύξηση κατά μια μονάδα κάθε έτος σε διάστημα πενταετίας και ανέρχονται πλέον στο 20% επί συνολικών εσόδων (ασφάλιστρα και δικαίωμα)
• Οι αποδόσεις επενδύσεων στο 2,1% ακολουθούν την γενική πτωτική πορεία των επιτοκίων που επικρατεί σε όλη την Ευρώπη
• Τα τροχαία ατυχήματα συνέχισαν το 2018 την πτωτική τους πορεία τόσο σε αριθμό θανατηφόρων (-5%) όσο και συνολικά (-1%), καθορίζοντας τη συχνότητα των ατυχημάτων σωματικών βλαβών σε χαμηλότερα επίπεδα με 130 ατυχήματα ανά 100 χιλιάδες ατυχήματα
• Χωρίς ιδιαίτερες μεταβολές και στους δείκτες Φερεγγυότητας ΙΙ, με οριακή αύξηση κατά 3% στο σύνολο των εταιρειών του δείγματος προσεγγίζοντας το επίπεδο του 179% που αναδεικνύει ασφάλεια κεφαλαίων που παρέχουν οι ελληνικές επιχειρήσεις

Πλήγμα και στην ιδιωτική ασφάλιση

Το διάστημα της πανδημίας, η ιδιωτική ασφάλιση διαμόρφωσε και ορισμένα βασικά χαρακτηριστικά. Τα βασικότερα από αυτά είναι: 

• ο έντονος τιμολογιακός ανταγωνισμός που επικρατεί στον κλάδο αστικής ευθύνης αυτοκινήτου,
• η αύξηση των ασφαλίστρων στον κλάδο υγείας λόγω αύξησης των ιατρικών αποζημιώσεων
• η προσφορά επενδυτικών-ασφαλιστικών προιόντων (unit linked) για την αντιμετώπιση των χαμηλών αποδόσεων των ομολόγων και των τοκοφόρων προιόντων.

Αναζήτηση τρόπων συμμετοχής με το Κράτος (μορφή ΣΔΙΤ) σε καλύψεις καταστροφών από φυσικά φαινόμενα (σεισμούς, πυρκαγιές, πλημμύρες).  

Νέα χρονιά, νέες εξελίξεις

Παρά τις δύσκολες συνθήκες του 2020, η νέα χρονιά ξεκίνησε όμως πολύ δυναμικά για την ασφαλιστική αγορά. Το 2021 αναμένεται να είναι μια χρονιά έντονων μεταβολών σε ό,τι αφορά τις ασφαλιστικές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα. Ήδη ο Ιανουάριος 2021 έχει ξεκινήσει με 3 σημαντικές εξελίξεις.

1. Η χρονιά ξεκίνησε με την ανακοίνωση της εξαγοράς της AXA Ελλάδας από την Generali  Ελλάδας και την συμφωνία συνεργασίας της τελευταίας με τον όμιλο της Alpha Bank. Μία εξαγορά που γίνεται μεταξύ δύο πολυεθνικών εταιρειών και αλλάζει τα μερίδια αγοράς μεγεθύνοντας την παρουσία της Generali.
2. Η δεύτερη σημαντική εξέλιξη είναι η είσοδος της ασφαλιστικής εταιρείας INTERLIFE στο ελληνικό χρηματιστήριο. Η αίτηση της εγκρίθηκε και από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς και από το Ελληνικό Χρηματιστήριο και πλέον η μετοχή της Interlife θα διαπραγματεύεται από τις 26/1 στο ελληνικό χρηματιστήριο παράλληλα με το Χρηματιστήριο Κύπρου στο οποίο είναι εισηγμένη.
3. Μέσα στο επόμενο διάστημα αναμένεται και η απόφαση της Εθνικής Τράπεζας για την πώληση της θυγατρικής της Εθνικής Ασφαλιστικής. Οι συνομιλίες με τον όμιλο CVC συνεχίζονται για να εξασφαλιστεί καλύτερο τίμημα απ' αυτό που έχει διαρρεύσει. Αν δεν επιτευχθεί συμφωνία τότε η ΕΤΕ έχει την δυνατότητα να προχωρήσει σε δημόσιο προσφορά (IPO) με στόχο να αντλήσει περισσότερα κεφάλαια, (ξανα)βάζοντας την Εθνική Ασφαλιστική στο χρηματιστήριο.

Για πολλά στελέχη της ασφαλιστικής αγοράς, η πανδημία μπορεί να λειτουργήσει ως μετασχηματιστής και καταλύτης για την ελληνική ασφαλιστική αγορά καθώς αναμένονται ακόμη περισσότερες αλλαγές τόσο στον τρόπο λειτουργίας των ασφαλιστικών εταιρειών όσο και στις διαμορφώσεις νέων συνεργασιών μεταξύ διαμεσολάβησης.  

Αυξημένη παραγωγή τον Ιανουάριο 2021 με σημαντική αύξηση στα Unit Linked προιόντα

Tα στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα η Ένωση Ασφαλιστικών Εταρειών Ελλάδος καταγράφουν ανάκαμψη της αγοράς τον Ιανουάριο του 2021. Ειδικότερα, η παραγωγή αυξήθηκε κατά 8,2%, αγγίζοντας τα 380 εκατομμύρια περίπου ευρώ. Ο πρώτος μήνας του χρόνου χαρακτηρίζεται από την πολύ μεγάλη άνοδο των unit linked προιόντων (ασφαλίσεων με επενδύσεις) κατά 65,2% γεγονός που ανέβασε τον κλάδο ζωής κατά 22% στα 188 εκατ. ευρώ και το δεύτερο χαρακτηριστικό του Ιανουαρίου είναι ότι συνεχίζεται η μείωση της παραγωγής αυτοκινήτου κατά (-8,5%) τον Ιανουάριο, γεγονός που συμπαρασύρει τις ασφαλίσεις κατά ζημιών σε συνολική υποχώρηση κατά -2,9% στα 193,7 εκατ. ευρώ.

Τράπεζα της Ελλάδος: Αυτή είναι η εικόνα της ασφαλιστικής αγοράς στο τέλος του 2020

Οι ασφαλιστικές εταιρείες αύξησαν το ενεργητικό τους σε ομόλογα 12,55 δισ. ευρώ και σε καταθέσεις το τέταρτο τρίμηνο του 2020, σύμφωνα με τα στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα η Τράπεζα της Ελλάδος ως επόπτης για την εικόνα του ενεργητικού και του παθητικού των ασφαλιστικών εταιρειών που εποπτεύει την Ελλάδα. Όπως φαίνεται από τα στοιχεία, οι ασφαλιστικές αύξησαν το ενεργητικό τους σε ομόλογα 12,55 δισ. ευρώ και σε καταθέσεις. Η συνολική αξία του ενεργητικού των ασφαλιστικών επιχειρήσεων αυξήθηκε σε 19.965 εκατ. ευρώ στο τέλος του δ΄ τριμήνου του 2020, έναντι 19.513 εκατ. ευρώ το προηγούμενο τρίμηνο.

Αναλυτικότερα, οι συνολικές καταθέσεις των ασφαλιστικών επιχειρήσεων αυξήθηκαν κατά 15 εκατ. ευρώ και διαμορφώθηκαν στα 1,14 δισ. ευρώ στο τέλος του δ΄ τριμήνου του 2020. Oι καταθέσεις στα πιστωτικά ιδρύματα του εσωτερικού παρουσίασαν αύξηση κατά 56 εκατ. ευρώ, ενώ οι καταθέσεις στα πιστωτικά ιδρύματα του εξωτερικού μειώθηκαν κατά 41 εκατ. ευρώ. Το ποσοστό των καταθέσεων επί του συνολικού ενεργητικού διαμορφώθηκε σε 7,1% το δ΄ τρίμηνο του 2020, έναντι 7,2% το προηγούμενο τρίμηνο.

Ανοδος ενεργητικού λόγω ανατίμησης ομολόγων το 2020

Η αξία των συνολικών τοποθετήσεων των ασφαλιστικών επιχειρήσεων σε χρεωστικούς τίτλους (ομόλογα)  αυξήθηκε σε 12,555 δισ. ευρώ στο τέλος του δ΄ τριμήνου του 2020, έναντι 12,437 δισ. ευρώ το προηγούμενο τρίμηνο, γεγονός που οφείλεται κυρίως στην αύξηση των τιμών τόσο των τίτλων εσωτερικού όσο και αυτών του εξωτερικού. Σημειώνεται ότι η αξία των συνολικών τοποθετήσεων σε μερίδια αμοιβαίων κεφαλαίων αυξήθηκε σε 3,175 δισ. ευρώ, έναντι 2.872 εκατ. ευρώ το προηγούμενο τρίμηνο και το ποσοστό τους επί του συνόλου του ενεργητικού αυξήθηκε στο 15,9% έναντι 14,7% το προηγούμενο τρίμηνο. Η αύξηση της αξίας των τοποθετήσεων οφείλεται κυρίως σε καθαρές αγορές μεριδίων αμοιβαίων κεφαλαίων εξωτερικού.

Η αξία των συνολικών τοποθετήσεων σε μετοχές και λοιπούς τίτλους μεταβλητής απόδοσης πλην μεριδίων αμοιβαίων κεφαλαίων αυξήθηκε σε 648 εκατ. ευρώ, έναντι 595 εκατ. ευρώ το προηγούμενο τρίμηνο, εξέλιξη που οφείλεται κυρίως στην αύξηση των τιμών των μετοχών εσωτερικού. Το ποσοστό τους επί του συνόλου του ενεργητικού διαμορφώθηκε στο 3,2%, έναντι 3,0% το προηγούμενο τρίμηνο.

Αύξηση ιδίων κεφαλαίων

Από την πλευρά του παθητικού, τα ίδια κεφάλαια αυξήθηκαν κατά 180 εκατ. ευρώ και διαμορφώθηκαν στα 3,381 δισ. ευρώ στο τέλος του δ΄ τριμήνου του 2020. Οι ασφαλιστικές τεχνικές προβλέψεις (υποχρεώσεις ασφαλιστικών) αυξήθηκαν κατά 280 εκατ. ευρώ και διαμορφώθηκαν στα 14,887 δισ. ευρώ, λόγω κυρίως της αύξησης των ασφαλιστικών τεχνικών προβλέψεων ζωής κατά 332 εκατ. ευρώ. Οι τεχνικές προβλέψεις ζημιών μειώθηκαν κατά 52 εκατ. ευρώ και διαμορφώθηκαν στα 3,050 δισ. ευρώ. Το 73,1% του συνόλου των τεχνικών προβλέψεων αντιστοιχεί σε τεχνικές προβλέψεις ζωής εκτός συντάξεων.