Επικουρικές συντάξεις: «Σπάσιμο» ομολόγων για να πληρωθούν

Μηνιαίο έλλειμα της τάξης των 50 εκατομμυρίων ευρώ, αρχής γενομένης από τους επόμενους μήνες, υπολογίζεται να καταγράφει το Δημόσιο επικουρικό ταμείο (πρώην ΕΤΕΑΕΠ) που σήμερα έχει ενταχθεί στον e-ΕΦΚΑ.

Σύμφωνα με την Ημερησία, έμπειρα στελέχη των Ταμείων εκτιμούν πως θα απαιτηθεί νέα ρευστοποίηση μεριδίων από την περιουσία στο Κοινό Κεφάλαιο των ασφαλιστικών οργανισμών, το οποίο διαχειρίζεται η Τράπεζα της Ελλάδος, προκειμένου να πληρωθούν οι επικουρικές συντάξεις.

Η περιουσία του ΕΤΕΑΕΠ

Το πρώην ΕΤΕΑΕΠ έχει στο χαρτοφυλάκιό του άμεσα διαθέσιμα 1,3 δισ. στην ΤτΕ, ενώ η συνολική του περιουσία, κινητή και ακίνητη, ανέρχεται σε 3,1 δισ. ευρώ. Οι εκκρεμείς επικουρικές συντάξεις ανέρχονται σε 130.000.

Δεν είναι η πρώτη φορά που το επικουρικό ταμείο θα αναγκαστεί να ρευστοποιήσει μερίδια από την περιουσία που διαθέτει στο κοινό κεφάλαιο της ΤτΕ για να πληρώσει τις συντάξεις.

Πέρσι, η διοίκηση του e-ΕΦΚΑ είχε προχωρήσει σε ρευστοποίηση μεριδίων ύψους 286 εκατ. ευρώ προκειμένου να ανταποκριθεί στις αυξημένες ανάγκες πληρωμής των νέων επικουρικών συντάξεων και των αναδρομικών, σε περιβάλλον δραματικής μείωσης των εσόδων του, λόγω και της πανδημίας.

Υπενθυμίζεται πως πέρσι το καλοκαίρι πληρώθηκαν για πρώτη φορά οι νέες αυξημένες επικουρικές συντάξεις σε περισσότερους από 250.000 δικαιούχους, ενώ καταβλήθηκαν και τα αναδρομικά 8 μηνών, καθώς βάσει της σχετικής απόφασης του Συμβουλίου της Επικρατείας οι αυξήσεις κύριων και επικουρικών ισχύουν από τον Οκτώβριο του 2019.

Ενδεικτικό των αυξημένων αναγκών του ΕΤΕΑΕΠ είναι ότι κάθε μήνα απαιτούνται, από την 1η Οκτωβρίου 2019 και εφεξής, 27 εκατ. ευρώ επιπλέον για την πληρωμή των νέων συντάξεων.

Ωστόσο οι ειδικοί στην κοινωνική ασφάλιση εκτιμούν ότι από την 1/1/2022 που θα ξεκινήσει η λειτουργία του Ταμείου Επικουρικής Κεφαλαιοποιητικής Ασφάλισης (ΤΕΚΑ) για τους νέους ασφαλισμένους, το σημερινό ταμείο επικουρικής ασφάλισης θα μπει σε περιπέτειες που θα οδηγούν σε ρευστοποίηση της περιουσίας του όλο και πιο συχνά, ενώ μένει να φανεί αν και πως θα επηρεαστούν οι σημερινές επικουρικές συντάξεις.

Η μελέτη της Εθνικής Αναλογιστικής Αρχής

Το καμπανάκι του κινδύνου για τις σημερινές επικουρικές συντάξεις έκρουσε και η Εθνική Αναλογιστική Αρχή στη μελέτη της που συνοδεύει το προωθούμενο νομοσχέδιο με επίκεντρο το νέο επικουρικό ταμείο, το οποίο θα είναι σε διαβούλευση έως τις 13 Ιουλίου.

Όπως τονίζει η μελέτη, για να διατηρηθούν οι συντάξεις των σημερινών δικαιούχων επικούρισης στο τρέχον επίπεδο του διανεμητικού συστήματος και να μην υποστούν οι ασφαλισμένοι που θα παραμείνουν σε αυτό τις συνέπειες της μετάβασης από το διανεμητικό στο κεφαλαιοποιητικό σύστημα, θα έπρεπε να συνεχίσουν να εισέρχονται στο ισχύον σύστημα νέοι ασφαλισμένοι, κάτι που θα σταματήσει να συμβαίνει το 2022.

Αυτόματη εφαρμογή του μηχανισμού εξισορρόπησης

Η απώλεια πόρων αναμένεται να οδηγήσει σε ελλείμματα τα οποία θα καλυφθούν από τα περιουσιακά στοιχεία του ταμείου, όπως προβλέπει ο νόμος. Δηλαδή θα εφαρμοστεί αυτόματα ο μηχανισμός εξισορρόπησης, ο οποίος παλαιότερα επί μνημονίων ονομαζόταν ρήτρα μηδενικού ελλείμματος. Ο μηχανισμός προβλέπει  την κάλυψη τυχόν ελλειμμάτων από την περιουσία προκειμένου να μην μειωθούν οι συντάξεις.

Τα αποθεματικά ωστόσο, όπως επισημαίνουν οι ειδικοί, θα εξανεμιστούν σε 4-5 χρόνια αν συνεχιστεί το γαϊτανάκι των ρευστοποιήσεων.

Αποκλείει το ενδεχόμενο μείωσης το υπουργείο Εργασίας

Η αιμορραγία δεν σταματάει εδώ. Παράλληλα, όπως τονίζει η Αναλογιστική Αρχή, θα χρειαστεί επιπλέον χρηματοδότηση από τον προϋπολογισμό από το 2030 και μετά η οποία θα αυξάνεται σταδιακά κατά την περίοδο προβολής. Το 2055 θα ανέρχεται σε ποσοστό περίπου 1% του ΑΕΠ και παραμένει τουλάχιστον σε αυτό το επίπεδο και στα επόμενα έτη ως το 2070.

Ωστόσο το υπουργείο Εργασίας αποκλείει το ενδεχόμενο μείωσης των σημερινών συντάξεων, τονίζοντας: «Οι υφιστάμενες συντάξεις και οι συντάξεις των ασφαλισμένων που θα συνταξιοδοτηθούν με το ισχύον σύστημα θα εξακολουθήσουν να υπολογίζονται με βάση τους υφιστάμενους κανόνες και δεν πρόκειται να θιγούν.

Η επώδυνη κρίση χρέους της προηγούμενης δεκαετίας δημιούργησε την εντύπωση πως κάθε ασφαλιστική μεταρρύθμιση ισοδυναμεί με μείωση των συντάξεων. Συνήθως οι ασφαλιστικές μεταρρυθμίσεις που γίνονται εγκαίρως αποσκοπούν -μεταξύ άλλων- στην αποφυγή της περικοπής των συντάξεων. Όμως, οι ασφαλιστικές μεταρρυθμίσεις που γίνονται εγκαίρως και με το βλέμμα στο μέλλον -όπως αυτή που σχεδιάζουμε σήμερα- αποσκοπούν στην αποφυγή της περικοπής των συντάξεων».