Τετραήμερη εργασία: Τι ισχύει σε Ελλάδα, Βέλγιο, Ισπανία και Ισλανδία

Με αφορμή τη συζήτηση για την 4ήμερη εργασία στο Βέλγιο, πυροδοτήθηκε στη χώρα μας πολιτική αντιπαράθεση μεταξύ της κυβέρνησης και του ΣΥΡΙΖΑ, με τον υπουργό Εργασίας Κωστή Χατζηδάκη να κατηγορεί την αξιωματική αντιπολίτευση ότι απονέμει τα εύσημα στο βελγικό 4ήμερο, εξαπολύοντας επίθεση στο εργασιακό νομοσχέδιο που προβλέπει ακριβώς τα ίδια.

Η Ημερησία επιχειρεί να ξεκαθαρίσει τις διαφορές μεταξύ Ελλάδας και χωρών της Ευρώπης σε σχέση με την εφαρμογή του 4ημέρου με τη βοήθεια των ερευνητών του ΙΝΕ/ΓΣΕΕ.

Ελλάδα

Το εργασιακό νομοσχέδιο προβλέπει την εφαρμογή 4ήμερης εργασίας μόνο με αίτημα του εργαζόμενου και κατόπιν έγγραφης συμφωνίας με τον εργοδότη (ατομική σύμβαση). Ο εργαζόμενος μπορεί να εργαστεί με ελαστικό ωράριο (διευθέτηση χρόνου εργασίας στο πλαίσιο του 40ώρου την εβδομάδα) για οικογενειακούς, εκπαιδευτικούς η άλλους λόγους. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να εργάζεται έως και 10 ώρες την ημέρα κατά μέγιστο χωρίς πρόσθετη αμοιβή ανάλογα με τις ανάγκες της επιχείρησης.

Οι επιπλέον ώρες θα αποθηκεύονται σε «τράπεζα χρόνου» και θα του «επιστρέφονται» εντός έξι μηνών με τη μορφή μειωμένου ωραρίου ή ρεπό ή ημερών άδειας. Το κέρδος για τον εργαζόμενο είναι ότι με τη διευθέτηση μπορεί να εξασφαλίσει -αν το επιθυμεί- 4ήμερη εργασία την εβδομάδα χωρίς μείωση αποδοχών. Επιπλέον, καλύπτεται από δικλείδα ασφαλείας ότι δεν θα απολυθεί αν αρνηθεί να υποβάλει αίτηση για διευθέτηση του χρόνου εργασίας.

Βέλγιο

Η πρόταση της βελγικής κυβέρνησης που βρίσκεται υπό διαπραγμάτευση με τα συνδικάτα προτείνει τετραήμερη εργασία με αύξηση των ωρών εργασίας την ημέρα έως κατά 1,5 ώρα, στο πλαίσιο όμως της 38ωρης εβδομάδας εργασίας που ισχύει στη χώρα. Στόχος είναι να αυξηθεί η απασχόληση από το 71% που είναι σήμερα στο 80% έως το 2023. Ωστόσο τα συνδικάτα ζητούν 7ωρη εργασία και μείωση της εβδομαδιαίας εργασίας στις 35 ώρες.

Ισλανδία

Η κυβέρνηση είχε εφαρμόσει πειραματικά για 5 χρόνια στο πλαίσιο της 35ωρης-36ωρης εβδομάδας εργασίας ελαστική 4ήμερη εργασία όπου τις 2-3 ημέρες ο εργαζόμενος θα δούλευε με φυσική παρουσία, ενώ την 4η θα δούλευε εξ αποστάσεως. Το «πείραμα» έδειξε πως η παραγωγικότητα δεν μειώνεται και δεν συνάδει με τα εξαντλητικά ωράρια αλλά με τον ποιοτικό χρόνο εργασίας. Σημειώνουμε ότι οι αμοιβές στην Ισλανδία είναι από τις υψηλότερες στην ΕΕ.

Ισπανία

Η ισπανική κυβέρνηση αποφάσισε πρόσφατα να εφαρμόσει για 3 χρόνια ως καλή πρακτική πιλοτικό πρόγραμμα 4ήμερης εργασίας στο πλαίσιο εβδομαδιαίας εργασίας 32 ωρών. Οι εργαζόμενοι θα πληρώνονται λιγότερο και η κυβέρνηση θα συμπληρώνει τους μισθούς προκειμένου να μειώσει το ρίσκο για τη βιωσιμότητα των επιχειρήσεων.

Ιαπωνία

Μια χώρα εκτός ΕΕ, η Ιαπωνία, που ξεχωρίζει για τους εξαντλητικούς όρους εργασίας, εφαρμόζει πειραματικά 4ήμερη εργασία σε συνεργασία με τη Microsoft Japan. To προσωπικό της εταιρείας θα δουλεύει με μειωμένο ωράριο με στόχο την αναβάθμιση της ποιότητας ζωής. Δηλαδή το ζητούμενο είναι οι Ιάπωνες να μην είναι μόνο παραγωγικοί αλλά και ευτυχισμένοι.

Καρούζος: Το ζητούμενο είναι αν αυτό το σύστημα έχει εφαρμοστεί ποτέ στην πράξη

«Ο νόμος 4808 προβλέπει τετραήμερο έως 10 ώρες ημερησίως, με τις επιπλέον ώρες να μη θεωρούνται υπερεργασία και υπερωρία», επισημαίνει για το θέμα ο εργατολόγος Γιάννης Καρούζος.

«Το ζητούμενο είναι αν αυτό το σύστημα έχει εφαρμοστεί ποτέ στην πράξη. Επίσης, 4ήμερη εργασία σημαίνει να δουλεύεις λιγότερες ημέρες την εβδομάδα, αλλά και λιγότερες ώρες. Για παράδειγμα, το πρωτοποριακό μοντέλο που εφαρμόστηκε στην Ισλανδία προβλέπει 4ήμερη εργασία στο πλαίσιο του 35ώρου την εβδομάδα. Στο Βέλγιο το σχέδιο που φαίνεται ότι θα εγκριθεί προβλέπει επαύξηση της ημερήσιας εργασίας κατά 1,5 ώρα στο πλαίσιο εβδομάδας 38 ωρών εργασίας. Επίσης, προβλέπει την αποσύνδεση για τον χρόνο εκτός του ωραρίου εργασίας, δηλαδή ο εργαζόμενος να έχει το δικαίωμα να μη σηκώνει το τηλέφωνο αν τον καλεί ο εργοδότης του, κάτι που στην Ελλάδα προβλέπεται μόνο στην περίπτωση τηλεργασίας».