Φυσικό αέριο: Τι θα γίνει με την πληρωμή σε ρούβλια – Σε ετοιμότητα οι ελληνικές εταιρείες

Από την 1η Απριλίου οι αγοραστές πρέπει να πληρώνουν σε ρούβλια για το ρωσικό φυσικό αέριο και η ώρα της αλήθειας έρχεται καθώς θα φανεί αν οι απειλές του Ρώσου Προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν θα πραγματοποιηθούν και θα διακόψει στο άμεσο μέλλον τα συμβόλαια όσων εταιρειών δεν δεχτούν να πραγματοποιούν με αυτόν τον τρόπο τις πληρωμές του φυσικού αερίου που προμηθεύονται.

Στην Ελλάδα οι τρεις εταιρείες (ΔΕΠΑ Εμπορίας, Promitheus Gas και Mytilineos) που προμηθεύονται φυσικό αέριο από τη Ρωσία, είναι σε ετοιμότητα για κάθε ενδεχόμενο.

Σύμφωνα με την imerisia.gr, η ΔΕΠΑ Εμπορίας που εισάγει το μεγαλύτερο μέρος των ελληνικών εισαγωγών σε ρωσικό αέριο, ωστόσο δήλωνε χθες ότι δεν της έχει γίνει κανένα αίτημα αλλαγή των όρων της σύμβασής της. Κύκλοι της εταιρείας έκαναν την εκτίμηση ότι ενδεχομένως η απαίτηση πληρωμών σε ρούβλια αφορά την spot αγορά και όχι τις μακροχρόνιες συμβάσεις.

Ωστόσο αργά χθες το βράδυ μετά την ανακοίνωση ότι υπεγράφη το Διάταγμα με το οποίο προβλέπεται ότι οι ξένοι αγοραστές πρέπει από σήμερα, Παρασκευή 1 Απριλίου, να πληρώνουν σε ρούβλια ο Ρώσος Πρόεδρος σημείωσε ότι διαφορετικά θα διακοπούν τα συμβόλαια.

Ο νέος μηχανισμός

Σύμφωνα με τις προβλέψεις του διατάγματος, ο νέος μηχανισμός πληρωμών αφορά προμήθειες φυσικού αερίου σε αέρια μορφή (gaseous state) που θα πραγματοποιηθούν από 1^η Απριλίου και μετά. Σύμφωνα πάντα με το διάταγμα η παροχή αερίου απαγορεύεται εφόσον έρθει η περίοδος πληρωμής και :

• Η πληρωμή δεν γίνει από τον αγοραστή ή
• Η πληρωμή γίνει σε ξένο νόμισμα ή/και
• Η πληρωμή δεν γίνει εξ ολοκλήρου ή/και
• Η πληρωμή γίνει σε λογαριασμό τράπεζας που δεν είναι εξουσιοδοτημένη για το νέο σύστημα πληρωμών

Το διάταγμα ορίζει ως εξουσιοδοτημένη τράπεζα την Gazprombank. Η νέα διαδικασία πληρωμών έχει ως εξής:

1. Οι ξένοι αγοραστές φυσικού αερίου από «μη φιλικές χώρες» υποβάλλουν αίτημα στην Gazprombank και ανοίγουν έναν ειδικό λογαριασμό σε ρούβλια και έναν ειδικό λογαριασμό σε συνάλλαγμα.
2. Όταν έρθει η ώρα της πληρωμής οι ξένοι αγοραστές μεταφέρουν το ποσό της πληρωμής σε ευρώ, δολάρια κλπ – σε όποιο νόμισμα προβλέπει το συμβόλαιο που έχουν υπογράψει – στον ειδικό λογαριασμό συναλλάγματος
3. Ο αγοραστής δίνει εντολή στην Gazprombank να μετατρέψει το ποσό σε ρούβλια
4. Η Gazprombank πουλάει το ξένο νόμισμα σε δημοπρασίες που θα διεξάγει το χρηματιστήριο της Μόσχας και αγοράζει ρούβλια
5. Η Gazprombank μεταφέρει το ποσό στον ειδικό λογαριασμό σε ρούβλια του αγοραστή
6. Το αέριο τελικά πληρώνεται με ρούβλια, με την μεταφορά του ποσού από την Gazprombank στον λογαριασμό της Gazprom 

Παράθυρο για εξαιρέσεις

Στο διάταγμα υπάρχει και ένα παράθυρο εξαιρέσεων, που μένει να φανεί αν θα εξελιχθεί σε «μοχλό» πίεσης, καθώς ο Πούτιν εξουσιοδοτεί την Κυβερνητική Επιτροπή για τον έλεγχο των ξένων επενδύσεων να εκδίδει άδειες παράκαμψης του νέου συστήματος πληρωμών σε ξένους αγοραστές.  

Περιθώριο 10 ημερών

Ο Βλαντίμιρ Πούτιν έδωσε στην Κεντρική Τράπεζα, τις τελωνειακές αρχές και την κυβέρνηση περιθώριο 10 ημερών για να οργανώσουν και να θέσουν σε ισχύ τον νέο μηχανισμό. Εντός 10 ημερών πρέπει να δομηθεί και το σύστημα των εξαιρέσεων.

Σήμερα η κρίσιμη μέρα

Όπως αναφέρουν αναλυτές, σήμερα αναμένεται να φανεί, ποιους αφορά τελικά εν τοις πράγμασι αυτό το νέο σύστημα. Αν θα υπάρξει σχετικό αίτημα από την Gazprom στις εταιρείες που συνεργάζεται, αν θα ισχύσει μόνο για την spot αγορά ή αν ο Ρώσος Πρόεδρος θα δώσει περισσότερο χρόνο στις διαπραγματεύσεις πριν πράγματι κλείσει τη ροή του αερίου για όποιον δεν ακολουθήσει τις μονομερείς αλλαγές στις συμβάσεις.

Όπως δήλωσε χθες ο υπουργός Ενέργειας, Κώστας Σκρέκας στον ΣΚΑΪ η επόμενη πληρωμή της ΔΕΠΑ προς την Gazprom είναι στις 20 Απριλίου. Οπότε μέχρι τότε θα βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη το θρίλερ, ενώ στο ενδιάμεσο θα έχει ενδεχομένως φανεί τι θα έχει γίνει σε άλλες χώρες, οι εταιρείες των οποίων έχουν νωρίτερα προγραμματισμένες πληρωμές.

Στόχος η «ρωγμή» στις κυρώσεις

Οικονομολόγοι πάντως εκτιμούν πως η κίνηση του Πούτιν στοχεύει να δημιουργήσει μια ρωγμή στις κυρώσεις που έχουν επιβληθεί στη Ρωσία κυρίως στο μέτωπο του swift καθώς στο νέο σύστημα πληρωμών κομβικό ρόλο θα έχει η Κεντρική Τράπεζα της Ρωσίας, που αν και αποκλεισμένη από τις κυρώσεις, φιλοδοξεί τώρα να πουλά τα ρούβλια της στις ξένες εταιρείες φυσικού αερίου.

Όπως παραδέχονται οικονομικοί αναλυτές έχει μεγάλη σημασία για την βαθιά τραυματισμένη οικονομία της Ρωσίας οι ξένοι να αγοράζουν τα ρούβλια της – έστω και με τον τρόπο αυτό – από το να γίνεται μια απλή «ανακύκλωση» εντός Ρωσίας χωρίς εμπλοκή του ξένου παράγοντα. Ουσιαστικά ο Πούτιν ζητά από τους Ευρωπαίους να εμπλακούν στο ρωσικό χρηματοοικονομικό σύστημα.

«Μόνο με ρούβλια αλλιώς τα συμβόλαια διακόπτονται»

Όπως τόνισε ο Ρώσος πρόεδρος, «για να αγοράσουν ρωσικό φυσικό αέριο, πρέπει να ανοίξουν λογαριασμούς σε ρούβλια σε ρωσικές τράπεζες. Από αυτούς τους λογαριασμούς θα γίνονται οι πληρωμές για το φυσικό αέριο που θα παραδίδεται από την Παρασκευή».

«Εάν δεν γίνουν έτσι οι πληρωμές, θα το θεωρήσουμε ως αδυναμία εκ μέρους των αγοραστών, με όλες τις επακόλουθες συνέπειες. Κανείς δεν μας πουλάει τίποτα δωρεάν και δεν πρόκειται να κάνουμε φιλανθρωπία, δηλαδή, τα υπάρχοντα συμβόλαια θα διακοπούν», επισήμανε.

Ο λόγος που επισημαίνει τη λέξη δωρεάν ο Ρώσος Πρόεδρος είναι γιατί από την αρχή των κυρώσεων και την αποκοπή της Ρωσίας από το swift τα εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ που εισρέουν στους λογαριασμούς της Gazprom, δεν μπορούν να μπουν στη Ρωσία και να ενισχύσουν την οικονομία της. Παραμένουν παγωμένα στους λογαριασμούς σε ευρώ με αποτέλεσμα και το ρούβλι να καταρρέει και η ρωσική οικονομία να στεγνώνει.

Γι αυτό και απαιτεί από την 1η Απριλίου οι αγοραστές πρέπει να πληρώνουν σε ρούβλια για το ρωσικό φυσικό αέριο αλλιώς οι παραδόσεις από τη Μόσχα θα διακοπούν μέσα στο αμέσως επόμενο διάστημα.

H Ευρώπη σε έκτακτη ανάγκη

Εν τω μεταξύ η μια μετά την άλλη οι χώρες της Ευρώπης ενεργοποιούν την κατάσταση έκτακτης ανάγκης αναζητώντας άμεσες  λύσεις για την υποκατάσταση τυ ρωσικού αερίου.

Η κυβέρνηση της Αυστρίας ακολούθησε τη Γερμανία και ενεργοποίησε μηχανισμό «έγκαιρης έκτακτης ανάγκης» για τη διαχείριση του εφοδιασμού με φυσικό αέριο, σε απάντηση στη δήλωση της Ρωσίας ότι θα δέχεται μόνο ρούβλια για τις μελλοντικές παραδόσεις φυσικού αερίου.

Η Αυστρία είναι μία από τις χώρες που εξαρτώνται περισσότερο από τη Ρωσία για την προμήθεια ορυκτού φυσικού αερίου, με περίπου το 80% των εισαγωγών να προέρχεται από τη Ρωσία. Ταυτόχρονα, οι αποθήκες φυσικού αερίου στην Αυστρία είναι γεμάτες μόνο κατά 13%.

Η Γερμανία εξαρτάται κατά 53% από το ρωσικό αέριο και περισσότερο από 30% από το πετρέλαιο. Η Ιταλία εισάγει το 45% των αναγκών της σε αέριο μέσω αγωγών φυσικού αερίου που προέρχονται από τη Ρωσία.

Στην Ελλάδα μετά την υποκατάσταση αρκετών ποσοτήτων με LNG το ποσοστό των ρωσικών εισαγωγών στο φυσικό αέριο της χώρας έπεσε στο 30% το Μάρτιο. Η Gazprombank θα πρέπει να διενεργήσει έλεγχο σε οποιονδήποτε νέο πελάτη εντός 45 ημερών από το άνοιγμα του ειδικού λογαριασμού.