Folli Follie: Η κουμπαριά με την Κίνα και οι faux ισολογισμοί

Αν η μισή μου καρδιά βρίσκεται, γιατρέ, εδώ πέρα, η άλλη μισή στην Κίνα βρίσκεται». Οι στίχοι των Γιάννη Ρίτσου και Ναζίμ Χικμέτ ταιριάζουν γάντι στην οικογένεια Κουτσολιούτσου, τους ιδιοκτήτες του επιχειρηματικού ομίλου Folli Follie, ο οποίος τέσσερις μήνες τώρα έχει βρεθεί στο στόχαστρο μιας πρωτοφανούς αμφισβήτησης όσον αφορά το οικονομικό του μέγεθος αλλά και τους χειρισμούς της διοίκησής του.

Με αφορμή την έκθεση του αμερικανικού fund QCM, που δημοσιοποιήθηκε στις αρχές Μαΐου, η δραστηριότητα του ελληνικού ομίλου στην Κίνα στοχοποιήθηκε και βρίσκεται υπό έλεγχο από ανεξάρτητους οίκους, καθώς οι ιδιοκτήτες αλλά και οι μάνατζερ της Folli Follie δεν κατάφεραν να αποδείξουν τι συμβαίνει εκεί και στην ευρύτερη περιοχή της Ασίας, όπου τζιράρει το 68% των πωλήσεών της. Το ίδιο διάστημα η Κίνα -και ειδικότερα το Χονγκ Κονγκ- διατηρήθηκε ως «στρατηγείο» για τον ιδρυτή και πρόεδρο του ομίλου, τον 75χρονο Δημήτρη Κουτσολιούτσο, ο οποίος επέστρεψε μόλις στα τέλη Αυγούστου στην Ελλάδα, διατηρώντας ωστόσο τη σιωπή του.
Στο μεταξύ διάστημα, ενόσω εκκρεμούν τα πορίσματα ελέγχων που έχει επιβάλει η ελληνική Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς και διενεργούνται από την EY και την Alvarez & Marsal, η εταιρεία έχει προσφύγει σε προστασία από τους πιστωτές της βάσει του άρθρου 106α του Πτωχευτικού Κώδικα, προκαλώντας καταγγελίες δανείων από τις ελληνικές τράπεζες αλλά και ξένους ομολογιούχους, που την έχουν δανείσει με 450 εκατ. ευρώ. Η αγορά προσπαθεί πλέον να εξηγήσει πώς από την «ουτοπία» ενός πολυεθνικού ομίλου με 46 θυγατρικές ανά τον κόσμο, 5.000 εργαζομένους και 1,4 δισ. ευρώ πωλήσεων, περάσαμε στη «δυστοπία» μιας εταιρείας που δεν ξέρει πόσα χρήματα έχει στο ταμείο της, που ο ορκωτός λογιστής απέσυρε την υπογραφή του από τον ισολογισμό της και που οι βασικοί μέτοχοί της και το διοικητικό συμβούλιο ελέγχονται πλέον για ποινικά αδικήματα από την Οικονομική Εισαγγελία.

Τα πρώτα χρόνια

Η ιστορία της εταιρείας ξεκινά παραμυθένια, αλλά καταλήγει σε διεθνές θρίλερ. Ο ιδρυτής της φίρμας Δημήτρης Κουτσολιούτσος και η σύζυγός του Καίτη, αν και αμιγώς ελληνικής καταγωγής, έθεσαν τις βάσεις της επιχείρησής τους στον Βορρά της Ιταλίας. Εκεί γνωρίστηκαν ως φοιτητές, «γαλουχήθηκαν» ως πολίτες του κόσμου και αποφάσισαν να κάνουν την «τρέλα» τους. Η εταιρεία του ζευγαριού ιδρύθηκε το 1982 και δημιούργησε το πρώτο της κατάστημα στο Κολωνάκι. Σχεδόν επέβαλε το ασήμι ως luxury μέταλλο κοσμημάτων, δημιουργώντας συλλογές με αφαιρετικό σχεδιασμό – πολύ διαφορετικό από το κυρίαρχο στυλ της τότε ελληνικής αργυροχρυσοχοΐας που εμπνεόταν κυρίως από την Αρχαία Ελλάδα. Οι συλλογές σιγά σιγά διανθίστηκαν με ρολόγια -τη μεγάλη αγάπη του ίδιου του Δ. Κουτσολιούτσου-, αλλά και αξεσουάρ μόδας όπως τσάντες και άλλα δερμάτινα είδη. Στη διοίκηση εισήλθε σταδιακά και ο γιος του ζευγαριού Τζώρτζης, σημερινός διευθύνων σύμβουλος και αντιπρόεδρος του ομίλου, και η οικογένεια αρχίζει πια να έχει νέα σχέδια.

Μόλις το 1995, και ενώ όλοι οι εξωστρεφείς επιχειρηματίες επένδυαν στο «Ελντοράντο των Βαλκανίων» ή το πολύ πολύ κατέστρωναν σχέδια εισόδου σε κάποια ευρωπαϊκή αγορά, το ζεύγος Κουτσολιούτσου κάνει μια εντελώς απρόσμενη κίνηση και εισέρχεται στην Ιαπωνία. Αποτολμά, μάλιστα, το πρώτο βήμα εισόδου στις ΗΠΑ, με ένα κατάστημα στη Νέα Υόρκη. Αν και η κίνηση δεν απέδωσε τότε, ο όμιλος ξαναπροσπάθησε λίγα χρόνια αργότερα. Στις αρχές της δεκαετίας του 2000, η Folli Follie έβαλε πλώρη για την Κίνα, αποτελώντας μία από τις πρώτες ευρωπαϊκές εταιρείες που πάτησαν στη γεμάτη προκλήσεις αγορά. Συνεταιρισμοί με ντόπιους συνεργάτες, δικτύωση με παράγοντες της αγοράς και μεταφορά της παραγωγής στο Χονγκ Κονγκ ήταν τα κλειδιά που ήραν σιγά σιγά τα εμπόδια της αυτόνομης δραστηριότητας. Μετά την πρώτη δεκαετία, η Folli Follie άνοιγε σχεδόν ένα νέο κατάστημα την εβδομάδα στις πιο κεντρικές λεωφόρους των μεγάλων αστικών κέντρων μιας αχανούς χώρας, όπου η καταναλωτική ζήτηση δεν έχει αντίπαλο. Ο συγχρωτισμός με την αναπτυσσόμενη οικονομική ελίτ της Κίνας οδηγεί στην «κουμπαριά» με τον πανίσχυρο όμιλο Fosun, ο οποίος παίρνει θέση στο μετοχικό κεφάλαιο της ελληνικής εταιρείας με ποσοστό άνω του 7%. Ο επικεφαλής της Fosun, μάλιστα, Guo Guangchang, εκμυστηρεύτηκε ότι έλαβε την απόφαση να γίνει στρατηγικός εταίρος της ελληνικής εταιρείας καθ’ υπόδειξιν της συζύγου του, διάσημης Κινέζας δημοσιογράφου, η οποία είναι θαυμάστρια και πιστή πελάτισσα της Folli Follie. Αργότερα οι Κινέζοι αυξάνουν τη συμμετοχή τους, φθάνοντας να ελέγχουν το 16,1% του ομίλου FFG.

Πέρα από τις επεκτάσεις της δικής της φίρμας προχωρά σε μεγάλες εξαγορές, όπως εκείνης των Καταστημάτων Αφορολογήτων Ειδών (KAE) αρχικά με συνεταίρο τον Πάνο Γερμανό. Αργότερα εξαγοράζει το ποσοστό του και η οικογένεια Κουτσολιούτσου γίνεται ο βασικός μέτοχος μιας εταιρείας που είναι υπολογίσιμος παίκτης στο ταξιδιωτικό εμπόριο της ΝΑ Μεσογείου. Ακολουθεί η εξαγορά της αγγλικής εταιρείας κοσμημάτων Links of London, που κατέχει παρουσία στη Βρετανία, αλλά και προοπτική να αποτελέσει όχημα στις ΗΠΑ. Αργότερα έρχεται και η εξαγορά της ελληνικής εισηγμένης Elmec Sport, μέσω της οποίας η οικογένεια αποκτά πρόσβαση στα πολυκαταστήματα Attica και Factory Outlet, σε μια γκάμα αντιπροσωπειών μεγάλων σημάτων ένδυσης (από Ermenegildo Zegna και Calvin Klein έως Juicy Couture) και σημαντική διείσδυση σε Ρουμανία και Βουλγαρία. Λίγο έλειψε να εξαγοράσει και την επίσης ελληνική εταιρεία παιδικών ρούχων Lapin, αλλά η επέκταση είχε φτάσει πια στα όριά της.

«Καμπανάκι»

Ο δανεισμός του ομίλου είχε διογκωθεί σε δυσθεώρητα ύψη, «χτυπώντας» καμπανάκια σε επενδυτές και πιστωτές. Ο Δημήτρης Κουτσολιούτσος δικαιολογούνταν: «Με κατηγορούν ότι αγοράζω ακριβά. Πιστεύω ότι αυτό που αποκτώ έχει κρυμμένες πολλαπλάσιες αξίες». Με το ξέσπασμα της κρίσης ζωντανεύει η υφέρπουσα γκρίνια για αδιαφάνεια στη χρηματοοικονομική δομή του ομίλου. Το 2011 αναλυτές και επενδυτές κάνουν λόγο για «αδιάβαστο μαύρο κουτί», με θυγατρικές που δεν ελέγχονται αρκούντως από σοβαρές ελεγκτικές εταιρείες. Ο όμιλος πρέπει να μπει σε φάση αναδιάρθρωσης και έτσι ξεκινά η συγχώνευση των εισηγμένων Folli Follie, ΚΑΕ και Elmec Sport. Η διοίκηση αρχίζει να κάνει λόγο για παράλληλη εισαγωγή στο Χρηματιστήριο της Σανγκάης, προκειμένου να βρει ανάσες ρευστότητας, αλλά το σχέδιο δεν προχωρά. Αντιθέτως, ο όμιλος πιέζεται περισσότερο να νοικοκυρέψει τα οικονομικά του. Κόβει έξοδα και μεγάλες επενδύσεις, προβαίνει ακόμη και σε μια πρωτοφανή και μάλλον «ανορθόδοξη» διαγραφή αποθεμάτων άνω των 200 εκατ. ευρώ (που σηκώνει σούσουρο στην ελληνική αγορά), αλλά και πάλι πρέπει να πάει το μαχαίρι πιο βαθιά. Ετσι προχωρά στην πώληση του 51% των ΚΑΕ -της χρυσοτόκου όρνιθας του ομίλου- στην ελβετική Dufry στο τέλος του 2012 και στο τέλος του 2013 πουλά το υπόλοιπο ποσοστό. Αν και η συμφωνία θεωρήθηκε «deal ανάγκης», ο Δ. Κουτσολιούτσος θεωρεί ότι θα συνεχίσει να ωφελεί τον όμιλο Folli Follie. Αποκαλύφθηκε δε πως κατά τη συμφωνία μεταβίβασης των ΚΑΕ δόθηκε έξτρα αμοιβή 28 εκατ. ευρώ προς συγκεκριμένους εκπροσώπους, η οποία ποτέ δεν δημοσιοποιήθηκε στην Ελλάδα. Κατά την FFG, το ποσό εισπράχθηκε από θυγατρική που δεν κατονομάζεται και αρνείται ότι εισπράχθηκε από φυσικά πρόσωπα, χωρίς ωστόσο να παρέχει πειστικές αποδείξεις.

Μια από τα ίδια...

Μετά την πώληση των ΚΑΕ, όντως ο όμιλος εξυγίανε τον ισολογισμό του, μείωσε τον δανεισμό του, τα αποθέματα και τις απαιτήσεις του, και μπήκε σε νέα ρότα, η οποία δεν διήρκεσε ωστόσο πολύ, φθάνοντας το 2017 να έχει ξανά αδικαιολόγητα υψηλά αποθέματα, απαιτήσεις, δανεισμό και αρνητικές ταμειακές ροές. Παραλλήλως, αδυνατούσε ως εταιρεία να πιστοποιήσει τι συμβαίνει στις θυγατρικές της (στην Ασία) και το αν υπάρχουν χρήματα στα ταμεία της. Έπειτα απ’ όσα μεσολάβησαν τους τελευταίους μήνες, η εταιρεία κατάφερε αυτήν την εβδομάδα να πάρει περιθώριο δύο μηνών προκειμένου να αποδείξει τη βιωσιμότητά της, εξασφαλίζοντας εν μέρει προστασία έναντι των πιστωτών της από το Μονομελές Πρωτοδικείο Αθηνών.  Απουσία πορισμάτων και συγκεκριμένου σχεδίου αναδιάρθρωσης, η εισηγμένη κινείται βασιζόμενη στις ταμειακές ροές της, τις προσωπικές εγγυήσεις της οικογένειας Κουτσολιούτσου και την προσδοκία για την εμφάνιση κάποιου «λευκού ιππότη». Η ύπαρξη του τελευταίου αναφέρθηκε κατά τη διάρκεια της ακροαματικής διαδικασίας στο Πρωτοδικείο, χωρίς ωστόσο σοβαρές αποδείξεις για το επενδυτικό του ενδιαφέρον.  Μάρτυρες και συνήγοροι της εισηγμένης τοποθέτησαν, πάντως, τα ορόσημα για την επόμενη μέρα στο διάστημα Σεπτεμβρίου - Οκτωβρίου, δηλώνοντας ότι τα πρώτα πορίσματα της ΕΥ και της Alvarez & Marsal θα παραδοθούν στο τέλος του τρέχοντος μήνα και πως η Deloitte, εν συνεχεία, θα καταρτίσει το σχέδιο εξυγίανσης (και εν πολλοίς το πλαίσιο διαπραγμάτευσης με τους μη εξασφαλισμένους πιστωτές) εντός του Οκτωβρίου. Σημειώνεται ότι η προστασία λήγει στις 20 Νοεμβρίου.