Χρέη στα ταμεία: Η νέα ρύθμιση και η μείωση δόσεων

Από τη νέα ρύθμιση οφειλών που βρίσκεται στα σκαριά θα έχουν την ευκαιρία  να ωφεληθούν περίπου 200.000 οφειλέτες του ΕΦΚΑ-ΚΕΑΟ με «φρέσκα» χρέη.

Παράλληλα, η ίδια  διάταξη θα προβλέπει την παραγραφή των οφειλών προς τα ασφαλιστικά ταμεία σε 10 έτη, στη βάση της απόφασης του ΣτΕ αντί για 20, μείωση που θα δώσει μεγάλη ανάσα σε χιλιάδες οφειλέτες, των οποίων τα χρέη δεν βεβαιώθηκαν εγκαίρως εντός 10ετίας.

Στη νέα διάταξη, μάλιστα, θα προβλέπεται το χρονοδιάγραμμα για περαιτέρω μείωση του χρόνου παραγραφής στην 5ετία, όπως ισχύει για τα χρέη προς την εφορία.

Ειδικότερα και όπως αναφέρει το imerisia.gr, η νέα ρύθμιση που εξήγγειλε ο πρωθυπουργός και προβλέπεται να πάρει εντός του Ιουλίου το δρόμο προς τη Βουλή, θα προβλέπει το διπλασιασμό των δόσεων της πάγιας ρύθμισης σε 24 αντί για 12 που ισχύει σήμερα. Έτσι θα εξισωθούν οι δόσεις της πάγιας ρύθμισης μεταξύ εφορίας και ταμείων, καθώς οι 24 δόσεις στην εφορία ισχύουν από το Δεκέμβριο του 2019.

Ποιοι οφελούνται

Ο διπλασιασμός των δόσεων θα ωφελήσει:

α) περίπου 95.000 οφειλέτες, οι οποίοι, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΚΕΑΟ στο α’ τρίμηνο του 2022 ήταν ενταγμένοι στις 12 δόσεις, καθώς θα τους μειώσει το ποσό της μηνιαίας δόσης.

β) περίπου 90.000 οφειλέτες, οι οποίοι έχασαν την πάγια ρύθμιση των 12 δόσεων το α' τρίμηνο του 2022.

Για παράδειγμα, ένας ελεύθερος επαγγελματίας που έχει χρέη ύψους 10.000 ευρώ, με την πάγια ρύθμιση των 12 δόσεων θα πρέπει να πληρώνει μηνιαίως 833 ευρώ, επιβάρυνση που θεωρείται μεγάλη αν αναλογιστεί κανείς ότι για να παραμείνει ενεργή η ρύθμιση του θα πρέπει να καταβάλλει ανελλιπώς και την τρέχουσα μηνιαία εισφορά.

Με την ευνοϊκότερη ρύθμιση των 24 δόσεων η μηνιαία δόση του θα μειωθεί στα 414 ευρώ.

Βεβαίως, στην ρύθμιση μπορούν να ενταχθούν και οι υπόλοιποι «αρρύθμιστοι» οφειλέτες των ταμείων.

Οροι υπαγωγής στη ρύθμιση

• H υπαγωγή στη ρύθμιση για οφειλές άνω των 5.000 ευρώ γίνεται μόνο εφόσον οι ενδιαφερόμενοι αποδεικνύουν ότι μπορούν να ανταποκριθούν στο ύψος της μηνιαίας δόσης και εφόσον προσκομίσουν τα απαραίτητα στοιχεία που αποδεικνύουν την αδυναμία εξόφλησης των οφειλών τους τη δεδομένη χρονική στιγμή, περιλαμβανομένων λεπτομερών πληροφοριών σχετικά με το εισόδημά τους, τα χρηματικά διαθέσιμά τους, την ακίνητη περιουσία τους και το σύνολο των οφειλών τους.
• Για οφειλές από 5.000 ευρώ έως 50.000 ευρώ κρίνεται από τον οικείο φορέα κοινωνικής ασφάλισης η αδυναμία εξόφλησης της οφειλής τη δεδομένη χρονική στιγμή, καθώς και η βιωσιμότητα του διακανονισμού.
• Για οφειλές άνω των 50.000 ευρώ ο οφειλέτης πρέπει επιπλέον να προσκομίζει βεβαίωση από ανεξάρτητο τρίτο φορέα περί της ορθότητας των οικονομικών στοιχείων, καθώς και δικαιολογητικά τα οποία να αποδεικνύουν την αδυναμία εξόφλησης της οφειλής τη δεδομένη χρονική στιγμή και τη βιωσιμότητα του διακανονισμού, με δαπάνες που βαραίνουν τον ίδιο.
• Για οφειλές άνω των 150.000 ευρώ ο οφειλέτης υποχρεούται πλέον των ανωτέρω να προβεί στη παροχή εγγυήσεων ή εμπράγματων εξασφαλίσεων ίσης αξίας με τη συνολική οφειλή. Η αξία της εξασφάλισης θα καθοριστεί από τον τρίτο εκτιμητή. Απαραίτητη προϋπόθεση για την υπαγωγή σε ρύθμιση είναι να έχουν υποβληθεί οι εκ του νόμου προβλεπόμενες δηλώσεις ασφάλισης για τα τελευταία 5 έτη.

Ποιους αφορά η παραγραφή χρεών πέραν της 10ετίας

Με τη 10ετή παραγραφή των οφειλών, στην πράξη το ΚΕΑΟ διαγράφει χρέη που δεν βεβαιώθηκαν εγκαίρως εντός 10ετίας. Στη νέα διάταξη, μάλιστα, θα προβλέπεται το χρονοδιάγραμμα για περαιτέρω μείωση του χρόνου παραγραφής στην 5ετία, όπως ισχύει για τα χρέη προς την εφορία.

Όπως έχει γράψει το imerisia.gr, στο φάσμα της παραγραφής μπαίνουν οφειλές που:

• δεν έχουν βεβαιωθεί εγκαίρως από το αρμόδιο ασφαλιστικό Ταμείο εντός 10ετίας ή/και
• δεν έχουν ασκηθεί εγκαίρως διακοπτικά της παραγραφής μέτρα, όπως είναι τα αναγκαστικά μέτρα είσπραξης (πλειστηριασμοί κλπ).   

Το «κλειδί» είναι να έχει παρέλθει 10ετία πριν την βεβαίωση της οφειλής ή στη συνέχεια μέχρι την ενεργοποίηση των αναγκαστικών μέτρων. Η 10ετία παραγραφής ξαναρχίζει και μετρά μετά από κάθε διακοπτική κίνηση της διοίκησης (βεβαίωση, αναγκαστικά μέτρα κ.λπ.). 

Για παράδειγμα :

Οφειλή που δημιουργήθηκε το 2007

Δεν βεβαιώθηκε μέχρι το 2017, διότι στο μεταξύ είχε ψηφιστεί το 2016 ο νόμος Κατρούγκαλου που έβαζε τον πήχη της παραγραφής στην 20ετία. 

Οπως εξηγούν στην «Η» αρμόδιες πηγές, η βασική δεξαμενή των οφειλών που θα παραγραφούν τώρα ανατρέχει στην περίοδο 2006 - 2011 με 2012. Σε εκείνες τις μισθολογικές περιόδους εντοπίζεται η πλειοψηφία των χρεών που τώρα θα παραγραφούν.

Η διαδικασία αντανακλά τις καθυστερήσεις των περασμένων ετών, καθώς σήμερα ο καταλογισμός των οφειλών στα περισσότερα πρώην ταμεία που εντάχθηκαν στον ΕΦΚΑ γίνεται μέσα σε λίγους μήνες από τη δημιουργία τους και σε καμία περίπτωση δεν ξεπερνούν τη 10ετία. 

Με άλλα λόγια, οφειλές που δημιουργήθηκαν για εργασία η οποία παρασχέθηκε την περίοδο 2006-2011 με 2012 είναι η βασική πηγή των οφειλών που θα οδηγηθούν τώρα σε παραγραφή.

Ειδικοί της κοινωνικής ασφάλισης εξηγούν πως αυτό συμβαίνει διότι για οφειλές από το 2006 η κρίσιμη 10ετία συμπληρώνονταν μετά το 2016, όταν και ψηφίστηκε ο νόμος Κατρούγκαλου, που έθεσε τον πήχη της παραγραφής για όλους στην 20ετία. Ετσι υπάρχουν οφειλές που δεν βεβαιώθηκαν εγκαίρως, καθώς με το νόμο 4387/2016 υπήρχε χρόνος ώστε να βεβαιωθούν αργότερα χωρίς πρόβλημα. Αυτές οι οφειλές πέφτουν τώρα στην ενδιάμεση περίοδο, στην… μαύρη τρύπα της παραγραφής.

Οφειλές πριν το 2006 που ήταν προς παραγραφή, έχουν ως επί το πλείστον ήδη παραγραφεί με άλλους κανόνες, ενώ οφειλές μετά το 2011-2012 θα ρυθμιστούν τώρα με την νέα διάταξη.

Σημειώνουμε επίσης ότι με την παραγραφή των οφειλών ενός επιχειρηματία, δεν επηρεάζεται ο ασφαλιστικός χρόνος των μισθωτών ο οποίος θα υπολογιστεί για την έκδοση της σύνταξης. Ωστόσο, υπάρχουν και περιπτώσεις ασφαλισμένων μισθωτών, οι οποίοι κάνουν καταγγελία διεκδικώντας ασφαλιστικό χρόνο από εργοδότες, χωρίς όμως οι τελευταίοι να έχουν υποβάλει ΑΠΔ (ανασφάλιστη εργασία).

Σε αυτή την περίπτωση, καθώς το δικαίωμα δεν έχει καταγραφεί, εφόσον υπάρξει παραγραφή, ελλοχεύει ο κίνδυνος να χαθούν. Σύμφωνα με πληροφορίες, στην προωθούμενη παρέμβαση του Υπουργείου Εργασίας θα υπάρχει μεταβατική πρόβλεψη, ώστε και να μη χαθούν δικαιώματα, και η διάταξη να μην ξεφεύγει από το πνεύμα της απόφασης του ΣτΕ.

Αλλά και για τους μη μισθωτούς  δεν θα χαθεί ασφαλιστικός χρόνος, εφόσον πληρωθούν οι οφειλές.

Υπενθυμίζουμε ότι η 10ετής παραγραφή των αξιώσεων του ΕΦΚΑ προς επιχειρήσεις, αυτοαπασχολούμενους και ελεύθερους επαγγελματίες απορρέει από την απόφαση (υπ’ αριθμ. 1833/2021) της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) που έκρινε πως ο κανόνας της 20ετούς παραγραφής αξιώσεων του e-ΕΦΚΑ κατά ασφαλισμένων και εργοδοτών για τη μη καταβολή ασφαλιστικών εισφορών, που έθετε ο νόμος Κατρούγκαλου, είναι αντισυνταγματικός, ως αντίθετος στην αρχή της ασφάλειας δικαίου και της αρχής της αναλογικότητας.

Μέχρι σήμερα η 20ετής παραγραφή  ίσχυε σε ορισμένα ταμεία (π.χ. ΟΑΕΕ, ΟΓΑ), ενώ στο πρώην ΙΚΑ εφαρμοζόταν 10ετής παραγραφή.

Κυρίως σε επαγγελματίες τα προς παραγραφή χρέη

Τα χρέη προς παραγραφή είναι λίγα, διότι στις περισσότερες περιπτώσεις έχουν κινηθεί οι υπηρεσίες του ΚΕΑΟ και τα αναγκαστικά μέτρα έχουν ληφθεί εγκαίρως, χωρίς να έχει παρέλθει η κρίσιμη 10ετία.

Επίσης, στην περίπτωση των εργοδοτών ίσχυε 10ετής παραγραφή ήδη πριν το 2016. Γι' αυτό, τα περισσότερα αμφισβητούμενα τώρα χρέη αφορούν ελεύθερους επαγγελματίες, διότι γι' αυτούς η παραγραφή ήταν στην 20ετία και πριν το 2016, ενώ, παλαιότερα, στις περισσότερες περιπτώσεις ο έλεγχος για τις οφειλές γίνονταν -επί της ουσίας- κατά την αίτηση της σύνταξης.

Αναδρομική η νέα ρύθμιση

Η νέα ρύθμιση θα ανατρέχει αναδρομικά στο 2016, όταν και ψηφίστηκε ο νόμος Κατρούγκαλου που έθεσε τον πήχη της παραγραφής για όλους στην 20ετία, κατά το πρότυπο των ελευθέρων επαγγελματιών. Στόχος είναι να ρυθμιστεί το θέμα της παραγραφής αναδρομικά για όλους στην 10ετία.

Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, η ρύθμιση θα καταλάβει όλα τα χρέη που δεν ήταν παραγεγραμμένα από το 2016 και μετά, χρέη δηλαδή που ήρθαν από τα πρώην ταμεία στον ΕΦΚΑ το 2016.   

Μέχρι το 2016 για τους εργοδότες (πρ. ΙΚΑ) ίσχυε η 10ετής παραγραφή οφειλών (10ετία για να βεβαιωθεί το χρέος συν μια 10ετία για να ληφθούν αναγκαστικά μέτρα). Αντίθετα για τους ελεύθερους επαγγελματίες η παραγραφή ήταν στην 20ετία. Γι αυτό και τεκμαίρεται πως η πλειοψηφία των «ωφελούμενων» από τη νέα ρύθμιση θα είναι ελεύθεροι επαγγελματίες.

Αν θέλεις τον ασφαλιστικό χρόνο, πληρώνεις

Οι ελεύθεροι επαγγελματίες θα πρέπει -πιθανότατα- να αιτηθούν την παραγραφή των οφειλών τους, να υποβάλλουν ένσταση παραγραφής. Τα παλιά χρέη δεν θα διαγράφονται αλλά θα αδρανοποιούνται. Ο επαγγελματίας θα μπορεί να λάβει ενημερότητα και σύνταξη, αλλά χωρίς τον ασφαλιστικό χρόνο που αντιστοιχεί στα χρόνια των παραγεγραμμένων οφειλών.

Εφόσον επιθυμεί να προσμετρήσει στην σύνταξή του τον ασφαλιστικό χρόνο των επίμαχων οφειλών θα μπορεί να τα πληρώσει και να τα… επαναφέρει στην καρτέλα του.

Πλέον η παραγραφή οφειλών θα είναι για όλους στην 10ετία. Το νέο χρονικό όριο της παραγραφής μετράει από το έτος εντός του οποίου παρασχέθηκε η εργασία και διαρκεί 10 χρόνια. Για τα νέα χρέη, μάλιστα, θα προβλέπεται το χρονοδιάγραμμα για περαιτέρω μείωση του χρόνου παραγραφής στην 5ετία, όπως ισχύει για τα χρέη προς την Εφορία.