«Σπίτι μου»: Ποιοι είναι οι δικαιούχοι του προγράμματος

Με προϋπολογισμό 350 εκατομμυρίων ευρώ τρέχει το πρόγραμμα «Σπίτι μου!», το οποίο απευθύνεται σε νέους ηλικίας 18 έως και 39 ετών με στόχο να αναβαθμίσουν ενεργειακά το σπίτι τους αλλά και να το ανακαινίσουν.

Το νέο πρόγραμμα, που εντάσσεται στην ευρύτερη Πολιτική Κοινωνικής Στέγασης της Κυβέρνησης «Σπίτι μου!» και δίνει τη δυνατότητα σε 20.000 νέους, ηλικίας από 18 έως 39 ετών να αναβαθμίσουν ενεργειακά και να ανακαινίσουν την κατοικία τους.

Οι ενότητες του προγράμματος

Το Πρόγραμμα χωρίζεται σε δύο ενότητες:

1. Το «Εξοικονομώ για Νέους», που περιλαμβάνει παρεμβάσεις ενεργειακής εξοικονόμησης, όπως αντικατάσταση κουφωμάτων, θερμομόνωση, συστήματα θέρμανσης – ψύξης, συστήματα παροχής ζεστού νερού χρήσης και smart home.
2. Το «Ανακαινίζω για Νέους», που περιλαμβάνει παρεμβάσεις ανακαίνισης, όπως ανακαίνιση χώρων μπάνιου και κουζίνας, αντικατάσταση πόρτας εισόδου, αντικατάσταση και επισκευή ηλεκτρολογικών και υδραυλικών εγκαταστάσεων αλλά και πατωμάτων. Βασική προϋπόθεση για την ένταξη στο σκέλος του «Ανακαινίζω» είναι η ένταξη πρώτα στο σκέλος «Εξοικονομώ».

Δικαίωμα συμμετοχής στο πρόγραμμα έχουν όλοι οι νέοι που έχουν γεννηθεί από 01/01/1984 έως και 31/12/2005, με οικογενειακό εισόδημα έως 50.000 ευρώ για την ένταξή τους στο «Εξοικονομώ» και έως 20.000 ευρώ για την ένταξή τους στο «Ανακαινίζω». 

Ειδικά για την υπαγωγή στο «Ανακαινίζω», πέραν του του εισοδηματικού κριτηρίου, το σύνολο της ακίνητης περιουσίας του αιτούντος δεν πρέπει να ξεπερνά το ποσό των 300.000 ευρώ, σύμφωνα με τη δήλωση των στοιχείων ακινήτων (Ε9).

Επιπλέον, οι δικαιούχοι θα πρέπει να είναι:

• Ιδιοκτήτες του ακινήτου, με οποιοδήποτε εμπράγματο δικαίωμα και να το ιδιοκατοικούν, ή να είναι πλήρεις κύριοι, ή επικαρπωτές και το εκμισθώνουν, για να ενταχθούν στο «Εξοικονομώ για Νέους».
• Ιδιοκτήτες του ακινήτου κατά πλήρη κυριότητα και ποσοστού 100% για να ενταχθούν στο «Ανακαινίζω για Νέους».

Το Πρόγραμμα «Εξοικονομώ – Ανακαινίζω για Νέους» καλύπτει επιλέξιμες δαπάνες έως 35.000 ευρώ, για την ενεργειακή αναβάθμιση και ανακαίνιση κατοικίας. Ειδικότερα:

1. Επιλέξιμος προϋπολογισμός «Εξοικονομώ για Νέους»: Έως 25.000 ευρώ. Το πρόγραμμα καλύπτει από 45% έως 90% του ποσού των επιλέξιμων ενεργειακών παρεμβάσεων, ενώ το υπόλοιπο ποσό μπορεί να καλυφθεί από άτοκο δάνειο.
2.  Επιλέξιμος προϋπολογισμός «Ανακαινίζω για Νέους»: Έως 10.000 ευρώ. Το πρόγραμμα καλύπτει έως και το 30% του ποσού των επιλέξιμων παρεμβάσεων ανακαίνισης ενώ το υπόλοιπο ποσό μπορεί να καλυφθεί από χαμηλότοκο δάνειο έως 7.000 ευρώ.

Ο προϋπολογισμός δημόσιας δαπάνης για το σκέλος «Εξοικονομώ» ανέρχεται συνολικά σε 200 εκατ. ευρώ και για το σκέλος «Ανακαινίζω» ανέρχεται συνολικά σε 50 εκατ. ευρώ για το σκέλος της επιδότησης και 100 εκατ. ευρώ για το χαμηλότοκο δάνειο.

Το ποσοστό της επιδότησης είναι κλιμακωτό, ανάλογα με την εισοδηματική κατηγορία που εντάσσεται ο αιτών και ορίζεται ως εξής:

Μια κατοικία, για να κριθεί επιλέξιμη, θα πρέπει να είναι μονοκατοικία ή μεμονωμένο διαμέρισμα και να:

• Υφίσταται νόμιμα.
• Μην έχει κριθεί κατεδαφιστέο.
• Χρησιμοποιείται ως κύρια κατοικία.
• Να έχει καταταγεί σε κατηγορία ενεργειακής κλάσης χαμηλότερη ή ίση της Γ΄, βάση του Πιστοποιητικού Ενεργειακής Απόδοσης (ΠΕΑ).

Εφόσον η αίτηση κριθεί καταρχήν επιλέξιμη, θα απαιτηθεί η υποβολή της Ηλεκτρονικής Ταυτότητας Κτιρίου / Διηρημένης Ιδιοκτησίας (ΗΤΚ)

Στόχος του προγράμματος είναι η εξοικονόμηση πρωτογενούς ενέργειας κατά τουλάχιστον 30% και η αναβάθμιση της ενεργειακής κατηγορίας βάσει ΠΕΑ κατά τουλάχιστον τρεις ενεργειακές τάξεις σε σχέση με την υφιστάμενη κατάταξη.

Να σημειωθεί ότι όσον αφορά, στα νοικοκυριά, το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) προβλέπει την ανακαίνιση τουλάχιστον 600.000 κατοικιών έως το 2030. Το νέο «Εξοικονομώ – Ανακαινίζω για Νέους» εντάσσεται στα εμβληματικά έργα που επιδοτούνται από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, το Εθνικό Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων 2023, καθώς και από τη Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης. Η συνολική επένδυση που χρηματοδοτείται από τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας για τα έτη 2020, 2021, 2022 θα συμβάλει στην εξοικονόμηση ενέργειας κατά τουλάχιστον 213 ktoe ετησίως και στην ενεργειακή ανακαίνιση κατ’ ελάχιστον 105.000 κατοικιών έως το 2025.

Η υποβολή και η διαχείριση των αιτήσεων στο Πρόγραμμα θα γίνεται σε πλατφόρμα του ΥΠΕΝ. Ως ημερομηνία έναρξης επιλεξιμότητας δαπανών ορίζεται η 01/02/2020 και ως ημερομηνία λήξης επιλεξιμότητας των δαπανών των προτάσεων ορίζεται η 30.06.2025.

Τα έργα των ωφελούμενων θα πρέπει να ολοκληρώνονται σε διάστημα 12 μηνών από την ημερομηνία έκδοσης της απόφασης υπαγωγής. Εντός των πρώτων έξι μηνών θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί τουλάχιστον το 25% των επιλέξιμων εργασιών ενεργειακής αναβάθμισης βάσει επιλέξιμου προϋπολογισμού ενεργειακής αναβάθμισης. Πέραν του ανωτέρω διαστήματος των 12 μηνών ολοκλήρωσης του έργου, δίνεται δυνατότητα παράτασης για διάστημα ως και 3 μήνες, κατόπιν εξέτασης αιτιολογημένου αιτήματος.

Προϋποθέσεις συμμετοχής

- Για κάθε επιλέξιμο φυσικό πρόσωπο (για κάθε ΑΦΜ αιτούντα) είναι δυνατή η υποβολή μόνο μίας αίτησης.

- Για κάθε επιλέξιμη κατοικία του τρέχοντος Προγράμματος πρέπει να υποβληθεί μία μόνον αίτηση. Κατοικία, με ενεργή αίτηση σε κάποιο από τα προγράμματα ενεργειακής αναβάθμισης, «Εξοικονόμηση κατ’ Οίκον ΙΙ» και “Εξοικονομώ-Αυτονομώ” και «Εξοικονομώ 2021», δεν έχει δικαίωμα υποβολής στο τρέχον πρόγραμμα. Εξαίρεση αποτελεί η περίπτωση συμμετέχοντος διαμερίσματος αίτησης πολυκατοικίας «τύπου Β» του Προγράμματος «Εξοικονομώ – Αυτονομώ», για το οποίο επιτρέπεται να υποβληθεί αίτηση ως μεμονωμένο διαμέρισμα στο τρέχον Πρόγραμμα.

- Δεν είναι δυνατή η υποβολή αίτησης μόνο για το «Ανακαινίζω», ενώ η συμμετοχή στο «Εξοικονομώ» αποτελεί προϋπόθεση για την αίτηση υπαγωγής στο «Ανακαινίζω».

Υποβολή, αξιολόγηση και ένταξη

Οι προϋποθέσεις για τη δυνατότητα υποβολής αίτησης είναι:

• Εξασφάλιση κωδικών πρόσβασης στην εφαρμογή TAXISnet. Επισημαίνεται ότι δεν υφίσταται δυνατότητα υποβολής αίτησης στο πρόγραμμα για φυσικά πρόσωπα που δεν είναι πιστοποιημένα μέσω της ανωτέρω εφαρμογής και δεν έχουν κωδικούς πρόσβασης σε αυτή.

• Σε περίπτωση που υπάρχουν εκκρεμότητες νομιμοποίησης/τακτοποίησης στο ακίνητο, η αρχική δήλωση υπαγωγής σε νόμο τακτοποίησης αυθαιρέτων κατασκευών θα πρέπει να έχει γίνει πριν την υποβολή της αίτησης στο Πρόγραμμα. Μεταγενέστερη δήλωση, από την υποβολή αίτησης στο Πρόγραμμα, για υπαγωγή σε νόμο τακτοποίησης αυθαιρέτων κατασκευών, δύναται να υποβληθεί σε περίπτωση απόκλισης της Ωφέλιμης επιφάνειας του ακινήτου μέχρι του ορίου των 7 τετραγωνικών μέτρων, προκειμένου οι ενεργειακές παρεμβάσεις να είναι σύμφωνες με την κείμενη νομοθεσία.

• Εκκαθαρισμένη δήλωση φορολογίας εισοδήματος (Ε1) για το έτος 2021, και τακτοποίηση κάθε είδους εκκρεμοτήτων στην αναλυτική κατάσταση μισθωμάτων ακίνητης περιουσίας (Ε2) ή στη δήλωση των στοιχείων ακινήτων (Ε9). Επισημαίνεται ότι στα έντυπα φορολογίας, μίσθωσης ακινήτων και περιουσιακής κατάστασης θα πρέπει να αναγράφεται ορθά ο αριθμός παροχής ηλεκτρικής ενέργειας.

• Σε περίπτωση πρόσφατης απόκτησης ακινήτου (απόκτηση για πρώτη φορά εμπράγματου δικαιώματος επί του ακινήτου μετά τις 31/12/2020) θα πρέπει να έχει προηγηθεί η καταχώρηση/τροποποίηση των στοιχείων στη δήλωση των στοιχείων ακινήτων Ε9.

• Σε περίπτωση ύπαρξης περισσότερων δικαιούχων εμπράγματων δικαιωμάτων στο ακίνητο θα πρέπει να έχει εξασφαλισθεί η συναίνεση των συγκυρίων και να αναγράφεται ορθά ο αριθμός παροχής ηλεκτρικής ενέργειας στη δήλωση των στοιχείων ακινήτων τους (Ε9).

• Έκδοση Πιστοποιητικού Ενεργειακής Απόδοσης του ακινήτου και διαμόρφωση της Πρότασης Παρεμβάσεων ενεργειακής Εξοικονόμησης.

Σε επόμενο στάδιο μετά την υποβολή αίτησης και μόνο στην περίπτωση όπου βάσει των αρχικών πινάκων κατάταξης αιτήσεων η αίτηση κληθεί «Καταρχήν Επιλέξιμη», θα απαιτηθεί η έκδοση και υποβολή στο Πρόγραμμα Ηλεκτρονικής Ταυτότητας. Οι αιτήσεις υποβάλλονται μόνον ηλεκτρονικά και υποχρεωτικά μέσω του πληροφοριακού συστήματος του Προγράμματος. Κατά το στάδιο υποβολής της αίτησης δεν απαιτείται προσκόμιση φυσικού φακέλου με δικαιολογητικά. Τα δικαιολογητικά επισυνάπτονται από τον υποψήφιο ηλεκτρονικά. Για την υποβολή αίτησης πραγματοποιούνται αυτοματοποιημένοι ηλεκτρονικοί έλεγχοι, μέσω σχετικής διασύνδεσης με βάσεις δεδομένων, έπειτα από συγκατάθεση και εντολή του χρήστη. Αναλυτικά, τα δικαιολογητικά υποβολής αίτησης θα παρουσιάζονται στον Οδηγό Εφαρμογής. Η αίτηση στο Πρόγραμμα επέχει θέση υπεύθυνης δήλωσης του άρθρου 8 του ν.1599/1986 (ΦΕΚ Α΄75) για τα ουσιώδη στοιχεία που αναφέρονται σε αυτήν και στα υποβαλλόμενα με αυτήν δικαιολογητικά