Σύνταξη με ανήλικο: Αναλυτικός οδηγός με όλες τις απαντήσεις

Αναλυτικός οδηγός για τα µυστικά και τα «κλειδιά» για τη συνταξιοδότηση µητέρων µε ανήλικα τέκνα στο πρώην ΙΚΑ και στο ∆ηµόσιο. Βασική προϋπόθεση είναι οι µητέρες να έχουν µέχρι το 2010 ή το 2011 ή το 2012 συµπληρώσει 5.500 ηµέρες ασφάλισης ή 25 έτη προϋπηρεσίας µε πραγµατικό ή πλασµατικό χρόνο ασφάλισ ης. Οι µητέρες που µετά την αύξηση των ορίων ηλικίας µπορούν να συνταξιοδοτηθούν νωρίτερα λόγω ανηλίκου θα πρέπει να συµπληρώνουν το απαιτούµενο νέο όριο ηλικίας συνταξιοδότησης εντός του µεταβατικού σταδίου που θέτει ο νέος νόµος και σίγουρα µέχρι το 2021.

Γράφει η Ηλία Γούναρη

1. Για να συνταξιοδοτηθεί µια µητέρα µε ανήλικο, πρέπει να έχει ανήλικο κατά τη στιγµή κατάθεσης της αίτησης για σύνταξη; Η ανηλικότητα του παιδιού απαιτείται να συντρέχει κατά το έτος συµπλήρωσης των ηµερών ασφάλισης (έτος κατοχύρωσης του συνταξιοδοτικού δικαιώµατος) και όχι κατά το έτος συµπλήρωσης των ηλικιακών προϋποθέσεων, δηλ. του κατά περίπτωση απαιτούµενου ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης (έτος θεµελίωσης του συνταξιοδοτικού δικαιώµατος). Παραδείγµατα:

Μητέρα ασφαλισµένη στο πρώην ΙΚΑ

Μητέρα µε 5.500 ηµέρες συµπληρωµένες µέχρι το τέλος του 2010, µε παιδί γεννηµένο το 1993, σύµφωνα µε το προγενέστερο καθεστώς θα συνταξιοδοτούνταν σε ηλικία 55 ετών µε πλήρη σύνταξη. Επειδή είναι γεννηµένη το 1961 και το 55ο έτος το συµπληρώνει το 2016, θα συνταξιοδοτηθεί σε ηλικία 58 ετών. Εφόσον το 2010 το παιδί ήταν ανήλικο (κατά το έτος της κατοχύρωσης, συµπλήρωσης των απαιτούµενων ηµερών ασφάλισης), η ασφαλισµένη µπορεί να συνταξιοδοτηθεί το 2019, δηλ. το έτος συµπλήρωσης του ηλικιακού ορίου (έτος θεµελίωσης), παρόλο που το παιδί της έχει ενηλικιωθεί από το 2011.

Βασική προϋπόθεση για τη συνταξιοδότηση των µητέρων είναι να έχουν συµπληρώσει 5.500 ηµέρες ασφάλισης µέχρι το 2012 ή 25 έτη προϋπηρεσίας µε πραγµατικό ή πλασµατικό χρόνο ασφάλισης

Μητέρα ασφαλισµένη στο ∆ηµόσιο

Μητέρα µε 25 έτη ασφάλισης συµπληρωµένα µέχρι τέλους του 2011, µε παιδί γεννηµένο το 1995, σύµφωνα µε το προγενέστερο καθεστώς θα συνταξιοδοτούνταν σε ηλικία 52 ετών µε πλήρη σύνταξη. Επειδή είναι γεννηµένη το 1966 και το 52ο έτος το συµπληρώνει το 2018, θα συνταξιοδοτηθεί σε ηλικία 60 ετών και 2 µηνών.

Εφόσον το 2011 το παιδί ήταν ανήλικο (κατά το έτος της κατοχύρωσης, συµπλήρωσης των απαιτούµενων ηµερών ασφάλισης), η ασφαλισµένη µπορεί να συνταξιοδοτηθεί το 2026, δηλαδή το έτος συµπλήρωσης του ηλικιακού ορίου (έτος θεµελίωσης), παρόλο που το παιδί της έχει ενηλικιωθεί από το 2013.

2. Για να συνταξιοδοτηθεί µια µητέρα µε ανήλικο, ασφαλισµένη στο πρώην ΙΚΑ, πρέπει να έχει ασφάλιση είτε πραγµατική είτε προαιρετική την τελευταία πενταετία (από 100 ηµέρες κάθε χρόνο) πριν από την υποβολή της αίτησης συνταξιοδότησης;

Για να συνταξιοδοτηθεί µια ασφαλισµένη του πρώην ΙΚΑ µε µειωµένη σύνταξη µε τις διατάξεις των µητέρων ανήλικων τέκνων δεν απαιτείται να εργάζεται την τελευταία πενταετία. Παράδειγµα: Μητέρα ανηλίκου γεννηµένη το 1966, που έχει συµπληρώσει τις απαιτούµενες 5.500 ηµέρες ασφάλισης µέχρι το 2010 και διέκοψε την εργασία. Πότε µπορεί να συνταξιοδοτηθεί µε µειωµένη σύνταξη; Η ασφαλισµένη συµπληρώνει το 50ό έτος το 2016. Συνεπώς µπορεί να συνταξιοδοτηθεί µε µειωµένη σύνταξη σε ηλικία 56 ετών και 9 µηνών, δηλαδή το 2022, και µέχρι τότε δεν είναι αναγκαίο να εργαστεί ή να κάνει αυτασφάλιση.

3. Για να συνταξιοδοτηθεί µια µητέρα µε ανήλικο µέχρι πότε πρέπει να έχει συµπληρώσει τον απαιτούµενο χρόνο ασφάλισης; ∆ηλαδή τα 5.500 εάν πρόκειται για ασφαλισµένη του ΙΚΑ ή τα 25 έτη εάν πρόκειται για υπάλληλο ∆ηµοσίου;

Βασική προϋπόθεση για τη συνταξιοδότηση των µητέρων είναι ότι πρέπει να έχουν µέχρι το 2010 ή το 2011 ή το 2012 συµπληρώσει 5.500 ηµέρες ασφάλισης ή 25 έτη προϋπηρεσίας µε πραγµατικό ή πλασµατικό χρόνο ασφάλισης. ∆ιαφορετικά όσες γυναίκες συµπληρώνουν µετά το 2013 τις 5.500 ηµέρες ή τα 25 έτη ασφάλισης, δεν µπορούν να διεκδικήσουν σύνταξη ως µητέρες ανηλίκων. Παράδειγµα: Μητέρα ασφαλισµένη του πρώην ΙΚΑ µε 5.500 ηµέρες συµπληρωµένες µέχρι το τέλος του 2012, µε παιδί γεννηµένο το 1996, σύµφωνα µε το προγενέστερο καθεστώς θα συνταξιοδοτούνταν σε ηλικία 55 ετών µε µειωµένη σύνταξη.

Επειδή είναι γεννηµένη το 1961 και το 55ο έτος το συµπληρώνει το 2016 θα συνταξιοδοτηθεί σε ηλικία 58 ετών. Η ίδια ασφαλισµένη εάν τις απαιτούµενες 5.500 ηµέρες ασφάλισης δεν κατάφερνε να τις συµπληρώσει µέχρι το τέλος του 2012 και τις συµπλήρωνε το 2013, δεν θα µπορούσε να συνταξιοδοτηθεί µε τις διατάξεις του ανηλίκου. Θα συνταξιοδοτηθεί σε ηλικία 67 ετών µε πλήρη ή 62 ετών µε µειωµένη.

4. Ποια ηλικία πρέπει να έχει µια µητέρα σήµερα για να έχει δυνατότητα να συνταξιοδοτηθεί λόγω ανηλίκου στο µέλλον;

Η µητέρα που έχει ελπίδες µετά την αύξηση των ορίων ηλικίας να συνταξιοδοτηθεί νωρίτερα λόγω ανηλίκου, θα πρέπει να έχει ηλικία που να επιτρέπει να συµπληρώσει το απαιτούµενο νέο όριο ηλικίας συνταξιοδότησης εγκαίρως, δηλαδή εντός του µεταβατικού σταδίου που θέτει ο νέος νόµος και σίγουρα µέχρι το 2021. Oι µητέρες που είναι γεννηµένες µέχρι το 1970 προλαβαίνουν στις περισσότερες περιπτώσεις να υπαχθούν στα νέα µεταβατικά ηλικιακά όρια συνταξιοδότησης που ισχύουν από 19/8/2015. Παραδείγµατα: Μητέρα υπάλληλος ∆ηµοσίου, γεννηµένη τον 8ο του 1960, έχει µέχρι το τέλος του 2012 συµπληρώσει την απαιτούµενη 25ετία. Με τα νέα όρια ηλικίας θα συνταξιοδοτηθεί σε ηλικία 56 ετών και 6 µηνών. Αντίθετα, υπάλληλος µε τις ίδιες προϋποθέσεις, αλλά γεννηµένη το 1967, συµπληρώνει το 55ο όριο ηλικίας για λήψη σύνταξης το 2022, δηλαδή µετά το µεταβατικό στάδιο αύξησης των ορίων ηλικίας και θα συνταξιοδοτηθεί σε ηλικία 67 ετών ή θα συνταξιοδοτηθεί µε άλλες διατάξεις (π.χ. στα 62 µε µειωµένη ή µε 40 χρόνια κ.λπ.). Χάνει, δηλαδή, τη δυνατότητα να συνταξιοδοτηθεί νωρίτερα ως µητέρα ανηλίκου, παρόλο που έχει κατοχυρώσει από το 2012 το δικαίωµα µε τη συµπλήρωση της 25ετίας.

5. Μητέρα µε ανήλικο, εφόσον έχει όλες τις απαιτούµενες προϋποθέσεις (ηλικία, ανήλικο χρόνο ασφάλισης), αλλά έχει ασφάλιση σε πολλά Ταµεία (διαδοχική ασφάλιση), µπορεί να συνταξιοδοτηθεί λόγω ανηλίκου εάν δεν έχει στο πρώην ΙΚΑ τελευταία ασφάλιση αλλά σε άλλο Ταµείο π.χ. πρώην ΟΑΕΕ;

Μητέρα µε ανήλικο και τελευταίο φορέα ασφάλισης π.χ. το πρώην ΟΑΕΕ και όχι το πρώην ΙΚΑ δεν µπορεί να συνταξιοδοτηθεί µε τις διατάξεις του ανηλίκου. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι να έχει τελευταίο φορέα ασφάλισης το πρώην ΙΚΑ. Στο πρώην ΙΚΑ θα πρέπει να έχει πραγµατοποιήσει τουλάχιστον 1.500 ηµέρες συνολικά, από τις οποίες 500 την τελευταία πενταετία πριν από τη διακοπή της απασχόλησης ή την υποβολή της αίτησης ή να έχει πραγµατοποιήσει τουλάχιστον 1.000 ηµέρες συνολικά, από τις οποίες τουλάχιστον 300 την τελευταία πενταετία πριν από τη διακοπή της απασχόλησης ή την υποβολή της αίτησης. Παράδειγµα: Ασφαλισµένη µητέρα, γεννηµένη το 1964, µε ανήλικο γεννηµένο στις 23/1/1997, µε ασφάλιση ΙΚΑ και τελευταίο φορέα ΟΑΕΕ, ΙΚΑ από 1984-1999 3.200 ηµέρες, ΟΑΕΕ από 2003-2012 2.700 ηµέρες, σύνολο ασφάλισης 5.900 ηµέρες. Η ασφαλισµένη µητέρα, παρόλο που έχει συµπληρώσει όλες τις απαιτούµενες σχετικές προϋποθέσεις (έως το τέλος του 2010 5.600 ηµέρες ΙΚΑ και ΟΑΕΕ και ανήλικο παιδί), δεν µπορεί να συνταξιοδοτηθεί ως µητέρα ανηλίκου εφόσον τελευταίο φορέα ασφάλισης έχει τον ΟΑΕΕ. Η ασφαλισµένη έχει όµως ακόµα και σήµερα τη δυνατότητα να δηµιουργήσει τις προϋποθέσεις και να συνταξιοδοτηθεί ως µητέρα ανηλίκου µε µειωµένη σύνταξη ή µε πλήρη σε ηλικία 62 ετών και 6 µηνών. Για να το πετύχει, θα πρέπει να πραγµατοποιήσει µε εργασία ή µε προαιρετική ασφάλιση τουλάχιστον 500 ή 300 ηµέρες ασφάλισης στο πρ. ΙΚΑ.

Η Ηλία Γούναρη είναι πρώην προϊσταµένη συντάξεων ΙΚΑ, κοινωνιολόγος του ∆ικαίου