Γιατί κατέρρευσε η Silicon Valley Bank; Πώς ήρθε ο τραπεζικός πανικός και το σενάριο για μία νέα, οδυνηρή, κρίση

Τέσσερις δεκαετίες πριν, η Silicon Valley Bank (SVB) γεννήθηκε στην «καρδιά» μιας περιόδου που είναι γνωστή για την τεχνολογική της ικανότητα και την επιδέξια λήψη αποφάσεων.

Ο οργανισμός με έδρα την Καλιφόρνια εξελίχθηκε στην 16η μεγαλύτερη τράπεζα των ΗΠΑ, καλύπτοντας τις χρηματοοικονομικές ανάγκες των εταιρειών τεχνολογίας σε όλο τον κόσμο, πριν μια σειρά από ατυχείς επενδυτικές αποφάσεις οδηγήσουν στην κατάρρευσή του.

Τι συνέβη στην SVB;

Ως προτιμώμενη τράπεζα για τον τεχνολογικό τομέα, οι υπηρεσίες της SVB είχαν μεγάλη ζήτηση καθ' όλη τη διάρκεια της πανδημίας, όπως γράφει η Guardian.

Το αρχικό σοκ της αγοράς από την Covid-19 στις αρχές του 2020 έδωσε γρήγορα τη θέση του σε μια χρυσή περίοδο για startups και καθιερωμένες εταιρείες τεχνολογίας, καθώς οι καταναλωτές ξόδευαν πολλά χρήματα για gadgets και ψηφιακές υπηρεσίες.

Πολλές εταιρείες τεχνολογίας χρησιμοποίησαν την SVB για να φυλάξουν τα μετρητά που χρησιμοποιούσαν για τη μισθοδοσία και άλλα επιχειρηματικά έξοδα, οδηγώντας σε μία εισροή καταθέσεων. Η τράπεζα επένδυσε μεγάλο μέρος των καταθέσεων, όπως άλλωστε κάνουν οι τράπεζες.

Ωστόσο, η «κατηφόρα» ξεκίνησε όταν η τράπεζα επένδυσε σε μεγάλο βαθμό σε κρατικά ομόλογα των ΗΠΑ με μεγάλη διάρκεια, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που καλύπτονταν από ενυπόθηκα δάνεια. Αυτά ήταν, για όλες τις προθέσεις και τους σκοπούς, τόσο ασφαλή όσο και τα σπίτια.

Αλλά τα ομόλογα έχουν αντίστροφη σχέση με τα επιτόκια -όταν τα επιτόκια αυξάνονται, οι τιμές των ομολόγων πέφτουν. Έτσι, όταν η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ άρχισε να αυξάνει γρήγορα τα επιτόκια για να καταπολεμήσει τον πληθωρισμό, το χαρτοφυλάκιο ομολόγων της SVB άρχισε να χάνει σημαντικά την αξία του.

Εάν η SVB ήταν σε θέση να κρατήσει αυτά τα ομόλογα για αρκετά χρόνια μέχρι να λήξουν, τότε θα λάμβανε πίσω το κεφάλαιό της. Ωστόσο, καθώς οι οικονομικές συνθήκες επιδεινώθηκαν το τελευταίο έτος, με τις εταιρείες τεχνολογίας να επηρεάζονται ιδιαίτερα, πολλοί από τους πελάτες της τράπεζας άρχισαν να κάνουν ανάληψη των καταθέσεών τους.

Η SVB δεν είχε αρκετά μετρητά στο ταμείο της και έτσι άρχισε να πουλάει ορισμένα από τα ομόλογά της με μεγάλες απώλειες, τρομάζοντας επενδυτές και πελάτες.

Χρειάστηκαν μόλις 48 ώρες μεταξύ της στιγμής που αποκάλυψε ότι είχε πουλήσει τα περιουσιακά στοιχεία και της κατάρρευσής της.

Τι προκάλεσε τον τραπεζικό πανικό;

Δεδομένου ότι οι τράπεζες διατηρούν μόνο ένα μέρος του περιουσιακού τους στοιχείου σε μετρητά, είναι ευάλωτες σε μια βιαστική ζήτηση από τους πελάτες.

Ενώ τα προβλήματα της SVB προέρχονται από τις προηγούμενες επενδυτικές αποφάσεις της, η «μεγάλη πτώση» προκλήθηκε στις 8 Μαρτίου, όταν ανακοίνωσε αύξηση κεφαλαίου ύψους 1,75 δισ. δολαρίων. Όπως είπε στους επενδυτές της, έπρεπε να κλείσει μια τρύπα που προκλήθηκε από την πώληση του ζημιογόνου χαρτοφυλακίου ομολόγων της.

«Ξαφνικά όλοι ανησύχησαν ότι η τράπεζα είχε έλλειψη κεφαλαίων», λέει ο Fariborz Moshirian, καθηγητής στο UNSW και διευθυντής του Institute of Global Finance.

Οι πελάτες γνώριζαν πλέον τα βαθιά οικονομικά προβλήματα της SVB και άρχισαν να παίρνουν μαζικά τα χρήματά τους.

Σε αντίθεση με μια τράπεζα ιδιωτών που απευθύνεται σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά, οι πελάτες της SVB τείνουν να έχουν πολύ μεγαλύτερους λογαριασμούς. Αυτό σήμαινε ότι ο τραπεζικός πανικός εξαπλώθηκε γρήγορα.

Δύο ημέρες αφότου ανακοίνωσε ότι θα αντλούσε κεφάλαια, η εταιρεία αξίας 200 δισ. δολαρίων ΗΠΑ κατέρρευσε, σηματοδοτώντας τη μεγαλύτερη τραπεζική χρεοκοπία στις ΗΠΑ μετά την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση.

Είναι αυτό η αρχή μίας τραπεζικής κρίσης;

Οι άμεσες ανησυχίες για εκτεταμένη μετάδοση της κρίσης περιορίστηκαν από τα γρήγορα αντανακλαστικά της αμερικανικής κυβέρνησης, η οποία εγγυήθηκε όλες τις καταθέσεις των πελατών των τραπεζών.

Τα Συμβόλαια Μελλοντικής Εκπλήρωσης, τα οποία επιτρέπουν στους επενδυτές να κερδοσκοπούν σε μελλοντικές κινήσεις των τιμών, κατέγραψαν άνοδο για τον αμερικανικό τεχνολογικό τομέα ως απάντηση στις εγγυήσεις.

Υπήρχαν ανησυχίες ότι εάν δεν εφαρμοζόταν αυτή η εγγύηση, οι κάτοχοι λογαριασμών της SVB δεν θα ήταν σε θέση να πληρώσουν τους υπαλλήλους, με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν τριγμοί στην οικονομία.

Παράλληλα, κυβερνήσεις και ρυθμιστικές Αρχές σε όλο τον κόσμο, μεταξύ άλλων στο Ηνωμένο Βασίλειο και την Αυστραλία, ελέγχουν για τυχόν επιπτώσεις από τα όσα συμβαίνουν με την SVB στους εταιρικούς και τραπεζικούς τομείς τους.

Για να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο, η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ παρουσίασε ένα νέο πρόγραμμα που επιτρέπει στις τράπεζες να δανείζονται κεφάλαια που υποστηρίζονται από κρατικούς τίτλους για να ικανοποιήσουν τις απαιτήσεις των πελατών καταθέσεων.

Αυτό έχει σχεδιαστεί για να αποτρέψει τις τράπεζες από το να αναγκαστούν να πουλήσουν κρατικά ομόλογα, για παράδειγμα, τα οποία έχουν χάσει την αξία τους λόγω της αύξησης των επιτοκίων.

Υπάρχουν, πάντως, πιο άμεσες ανησυχίες για τον τομέα της τεχνολογίας. Η SVB εξυπηρετούσε τη Silicon Valley, υποστηρίζοντας νεοφυείς επιχειρήσεις και άλλες εταιρείες τεχνολογίας που οι παραδοσιακές τράπεζες μπορεί να αποφεύγουν.

Τους τελευταίους μήνες, ο τομέας μειώνει το προσωπικό του καθώς οι οικονομικές συνθήκες επιδεινώνονται: Σε μια εποχή που χρειάζονται οικονομική στήριξη, ένας από τους μεγαλύτερους υποστηρικτές του έχει καταρρεύσει.

Δόθηκε «χέρι βοηθείας» στην SVB;

Η κυβέρνηση δεν θα σώσει την SVB. Ή θα παραμείνει καταρρακωμένη ή θα εκκαθαριστεί με τα υπόλοιπα περιουσιακά στοιχεία να διανέμονται στους πιστωτές -εκτός εάν ένας αγοραστής μπορέσει να την επαναφέρει στη ζωή.

Ωστόσο, αργά την Κυριακή οι αμερικανικές υπηρεσίες παρέτειναν την εγγύηση για την κάλυψη όλων των καταθέσεων στην τράπεζα, καθώς και για τους πελάτες ενός δεύτερου μικρότερου ιδρύματος, της Signature Bank, που κατέρρευσε το Σαββατοκύριακο. Αυτό σημαίνει ότι οι πελάτες της SVB θα μπορούν να έχουν πρόσβαση σε όλα τα χρήματά τους τη Δευτέρα το πρωί.

Οι μέτοχοι της τράπεζας και ορισμένοι μη εξασφαλισμένοι πιστωτές δεν προστατεύονται από τις εγγυήσεις.

Μεγάλη πτώση στα χρηματιστήρια

Οι αμερικανικές Αρχές προχώρησαν την Κυριακή (12/3) σε έκτακτα μέτρα για να ενισχύσουν την εμπιστοσύνη στο τραπεζικό σύστημα μετά την κατάρρευση της Silicon Valley Bank.

Ύστερα από ένα δραματικό Σαββατοκύριακο, οι ρυθμιστικές Αρχές ανακοίνωσαν ότι οι πελάτες της τράπεζας που κατέρρευσε θα έχουν πρόσβαση σε όλες τις καταθέσεις τους από σήμερα (13/3) και σύστησαν ένα νέο μηχανισμό διευκόλυνσης προκειμένου να δοθεί στις τράπεζες πρόσβαση σε κεφάλαια έκτακτης ανάγκης. Η αμερικανική κεντρική τράπεζα (Fed) κατέστησε επίσης ευκολότερο το να δανειστούν οι τράπεζες από αυτή σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης.

Ενώ τα μέτρα προσέφεραν κάποια ανακούφιση για τις εταιρίες της Silicon Valley και τις διεθνείς αγορές, οι ανησυχίες για τους ευρύτερους τραπεζικούς κινδύνους παραμένουν και έχουν δημιουργήσει αμφιβολίες για το εάν η Fed θα εμμείνει στο σχέδιό της για επιθετικές αυξήσεις επιτοκίων. Οι ρυθμιστικές Αρχές κινήθηκαν επίσης άμεσα για να κλείσουν τη Signature Bank της Νέας Υόρκης, που έχει υποστεί πιέσεις τις τελευταίες ημέρες.

Οι ανησυχίες για τον χρηματοπιστωτικό κλάδο βάρυναν σήμερα τις τραπεζικές μετοχές στην Ασία, με την ιαπωνική Mitsubishi UFJ να υποχωρεί σε χαμηλό δύο μηνών και την DBS στη Σιγκαπούρη σε χαμηλό τεσσάρων μηνών.

Ο ευρωπαϊκός τραπεζικός δείκτης σημείωσε νωρίτερα βουτιά 4,3%, έχοντας υποχωρήσει την Παρασκευή κατά 3,78% και οδεύει προς τη μεγαλύτερη διήμερη πτώση του από τότε που η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022. Η μετοχή της γερμανικής Commerzbank σημείωσε πτώση 7,5% ενώ της Credit Suisse κατά 7,8%.

Στις 11:40 ώρα Ελλάδας, το Παρίσι κατέγραψε πτώση 2,95%, η Φρανκφούρτη υποχώρησε κατά 3,12%, το Λονδίνο 2,43% και το Μιλάνο 4,60%.

Η παρέμβαση της κυβέρνησης Μπάιντεν αποτυπώνει το πώς η αδιάκοπη εκστρατεία της Fed και άλλων μεγάλων κεντρικών τραπεζών να αντιμετωπίσουν τον πληθωρισμό ασκεί πιέσεις στο χρηματοπιστωτικό σύστημα και τις διεθνείς αγορές. Η Silicon Valley Bank (SVB), στήριγμα της οικονομίας των νεοφυών επιχειρήσεων, ήταν προϊόν των δεκαετιών φθηνού χρήματος, με συγκεκριμένους κινδύνους που την κατέστησαν ιδιαιτέρως ευάλωτη.

Η κατάρρευση της SVB -η μεγαλύτερη τραπεζική κατάρρευση από το 2008- προκάλεσε ανησυχίες για το εάν οι πελάτες από μικρές επιχειρήσεις θα είναι σε θέση να πληρώσουν το προσωπικό τους, με την FDIC να προστατεύει καταθέσεις μόνο έως 250.000 δολάρια. Περίπου το 89% των 175 δισεκ. δολαρίων που έχει ως καταθέσεις η SVB ήταν ανασφάλιστο στα τέλη του 2022, σύμφωνα με τη FDIC.

Όλοι οι καταθέτες, συμπεριλαμβανομένων εκείνων των οποίων τα κεφάλαια υπερβαίνουν το ανώτατο όριο ασφάλισης από το κράτος, θα καλυφθούν, σύμφωνα με κοινή ανακοίνωση αργά χθες από την υπουργό Οικονομικών Τζάνετ Γέλεν, τον επικεφαλής της Fed Τζερόμ Πάουελ και τον πρόεδρο της FDIC Μάρτιν Γκρούενμπεργκ. Υψηλόβαθμος Αμερικανός αξιωματούχος δήλωσε ότι τα μέτρα που ελήφθησαν θα προστατεύσουν τους καταθέτες προσφέροντας επιπλέον στήριξη στο ευρύτερο τραπεζικό σύστημα, αλλά αξιωματούχοι και ρυθμιστικές αρχές συνεχίζουν να παρακολουθούν τη σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος. «Δεν διασώζονται οι επιχειρήσεις. Προστατεύονται οι καταθέτες», δήλωσε ο αξιωματούχος.

ΟΛΕΣ ΟΙ ΕΙΔΗΣΕΙΣ

• Ξεκινά κι επίσημα την έρευνα για τα Τέμπη ο νέος εφέτης ανακριτής - Ποιοι θα κληθούν να καταθέσουν τις επόμενες ημέρες - Έρχονται νέες διώξεις
• Εφιάλτης για 39χρονη στο Μαρούσι: Κατήγγειλε ξυλοδαρμό και βιασμό από φιλικό της πρόσωπο
• Τέμπη: Συγκλονίζουν οι περιγραφές τεσσάρων επιζώντων του δυστυχήματος - «Βλέπω κάθε βράδυ εφιάλτες»
• Γλυπτά του Παρθενώνα: «Φρένο» από τον Ρίσι Σούνακ στα σενάρια επιστροφής
• Δάνεια: Χωρίς τέλος ο εφιάλτης των επιτοκίων - Πού θα φτάσουν οι δόσεις των στεγαστικών