Black Friday: Κορυφώνονται σήμερα οι εκπτώσεις - Οι μεγάλες προσφορές και τα «καμπανάκια» για τις παγίδες

Κορυφώνονται σήμερα οι προσφορές στο πλαίσιο της Black Friday, καθώς πολλά καταστήματα βάζουν μεγάλες εκπτώσεις στα προϊόντα τους προκειμένου να προσεγγίσουν τους καταναλωτές. Την ίδια ώρα θα πρέπει να είναι ιδιαιτέρως προσεκτικοί, καθώς οι απατεώνες καραδοκούν.

«Τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα ο θεσμός Black Friday έχει επιμηκυνθεί από μία εβδομάδα έως και ένα μήνα (το ελληνικό φαινόμενο της «Black Month»), ενώ τα ποσοστά των εκπτώσεων και των προσφορών είναι μικρότερα των ποσοστών που κυμαίνονται σε άλλες χώρες, με συνέπεια να χάνεται εντελώς το πνεύμα της Black Friday, όπου σημειώνεται κάθετη πτώση τιμών και οι καταναλωτές να μην επωφελούνται στο έπακρο».

Αυτό σημειώνει η Ένωση Καταναλωτών Ποιότητα Ζωής (ΕΚΠΟΙΖΩ) σε ανακοίνωσή της στην οποία αναφέρει τι πρέπει να προσέξουν οι καταναλωτές για ασφαλείς αγορές. Οι καταναλωτές ενθαρρύνονται να:

Κάνουν έρευνα αγοράς και να ελέγχουν όχι μόνο την τιμή (αρχική και νέα) αλλά και την ποιότητα των προϊόντων.

• Οριοθετήσουν τις ανάγκες τους και να προγραμματίσουν με λίστα τις αγορές που πρόκειται να κάνουν, οι οποίες θα συμβαδίζουν με τον προσωπικό ή οικογενειακό τους προϋπολογισμό αποφεύγοντας αλόγιστες δαπάνες.
• Ενημερωθούν για τις λεπτομέρειες και τους όρους της συναλλαγής τους, όταν αγοράζουν προϊόντα με δόσεις. Ιδίως για αγορές με πιστωτική κάρτα, να είναι πάντα ενημερωμένοι για τους όρους και τις προϋποθέσεις της συγκεκριμένης αγοράς.
• Ζητάνε πάντα την απόδειξη για τα προϊόντα που έχουν αγοράσει. Σε περίπτωση που το προϊόν είναι ελαττωματικό και θελήσουν να το επιστρέψουν ή να το αλλάξουν, η επίδειξη της απόδειξης είναι απαραίτητη.

Πώς να εντοπίζετε τις παγίδες

• Ελέγξτε την αρχική τιμή του προϊόντος και όχι το ποσοστό της έκπτωσης. Η χαμηλότερη τιμή του τελευταίου μήνα λαμβάνεται ως τιμή αναφοράς και πάνω σε αυτή θα πρέπει να γίνεται οποιαδήποτε μείωση αποφασίζει να κάνει η επιχείρηση.
• Οι πολιτικές επιστροφής/αλλαγής, η γρήγορη αποστολή και οι διαδικτυακές κριτικές παίζουν σημαντικό ρόλο.
• Οι υπερβολικά ή οι ασυνήθιστα μεγάλες μειώσεις τιμών ενδέχεται σε ορισμένες περιπτώσεις να υποκρύπτουν δόλιες και παραπλανητικές πρακτικές, όπως για παράδειγμα η πώληση απομιμητικών προϊόντων.
• Οι πρακτικές εξαπάτησης των καταναλωτών, πρωτίστως κατά τις ηλεκτρονικές αγορές, από επιτήδειους εμπόρους ή από πρόσωπα που ψευδώς παριστάνουν τους εμπόρους (συνήθως, μέσω καναλιών κοινωνικής δικτύωσης  π.χ. Facebook, Instagram, Tik Tok). Προσοχή στις άγνωστες ή πρωτοεμφανιζόμενες ηλεκτρονικές επιχειρήσεις.

Τα δικαιώματα των καταναλωτών

- Το δικαίωμα αναιτιολόγητης, αζήμιας υπαναχώρησης και επιστροφής του προϊόντος στις ηλεκτρονικές αγορές εντός 14 ημερών από την ημερομηνία της παραλαβής του.

- Σε περίπτωση ελαττωματικού ή διαφορετικού προϊόντος από αυτό που ο καταναλωτής έχει παραγγείλει, ο πωλητής είναι υποχρεωμένος να το αντικαταστήσει με δικά του έξοδα ή να επιστρέψει το ποσό.

- Η εγγύηση του προϊόντος. Η διάρκεια της νόμιμης εγγύησης είναι δύο χρόνια.

- Οι καταναλωτές θα πρέπει να αναζητούν συνδυαστικά και άλλες εγγυήσεις, όπως ενδεικτικά:

• Αναρτημένα στην ιστοσελίδα του καταστήματος τα πλήρη στοιχεία της επιχείρησης (Εταιρική επωνυμία, έδρα, ταχυδρομική και ηλεκτρονική (email) διεύθυνση, ΑΦΜ, τηλέφωνα επικοινωνίας (που θα πρέπει να είναι σταθερά και όχι κινητά), αριθμό καταχώρησης στο ΓΕΜΗ),
• Εναλλακτικοί τρόποι πληρωμής. Προτιμήστε τη αντικαταβολή ή  προπληρωμένες  κάρτες. Ειδικά η τραπεζική κατάθεση, εάν εμφανίζεται ως αποκλειστικός τρόπος πληρωμής και εάν, ταυτόχρονα, απαιτείται από τον έμπορο η προεξόφληση όλου του ποσού της αγοράς, θα πρέπει να προβληματίζει ιδιαιτέρως τους καταναλωτές και να τους καθιστά εξαιρετικά διστακτικούς,
• Να μην παρατηρείται μεγάλος αριθμός ορθογραφικών και γραμματικών/συντακτικών λαθών σε σημαντικά κείμενα της ιστοσελίδας της επιχείρησης (π.χ. στις περιγραφές των προϊόντων, στους όρους χρήσης ή στην πολιτική προσωπικών δεδομένων), τα οποία είναι ένδειξη προχειρότητας, αλλά και δόλιων προθέσεων,
• Διαβάστε προσεκτικά τους όρους χρήσης του ηλεκτρονικού καταστήματος προτού προβείτε σε αγορά ή ρωτήστε για την πολιτική του καταστήματος, όταν αυτό είναι φυσικό κατάστημα, σε περίπτωση επιστροφής του προϊόντος,
• Σε περίπτωση που η επιχείρηση δεν παραδώσει εμπρόθεσμα το προϊόν, θυμηθείτε ότι οι συναλλαγές μέσω χρεωστικής ή πιστωτικής κάρτας προσφέρουν ουσιαστικές δικλείδες ασφαλείας για τους καταναλωτές, σε περίπτωση ακύρωσης της συναλλαγής. Αντίθετα η πληρωμή με κατάθεση σε τραπεζικό λογαριασμό του προμηθευτή, θα πρέπει να αποφεύγεται.
• Ελέγξτε την παραγγελία σας. Εάν το παραδοθέν προϊόν δεν αντιστοιχεί στην παραγγελία ή είναι κατεστραμμένο, ο πωλητής είναι υπεύθυνος. Διατηρείτε πάντα όλα τα πιθανά αποδεικτικά στοιχεία, όπως φωτογραφίες και αποδείξεις πληρωμής, ώστε να μπορείτε να αποδείξετε το πρόβλημα εάν είναι απαραίτητο. Σε περίπτωση που παρατηρήσετε κάποιο ελάττωμα εντός 30 ημερών, έχετε την επιλογή να ζητήσετε εναλλακτικά: α. ένα νέο προϊόν, β. επιστροφή χρημάτων, γ. μείωση τιμής (ανάλογη με την έλλειψη συμμόρφωσης), δ. επισκευή προϊόντος.

Πώς «γεννήθηκε» η  Black Friday 

Η Black Friday «γεννήθηκε» στις ΗΠΑ και  εξελίχθηκε σε παγκόσμιο θεσμό. Στις αρχές της δεκαετίας του ’60 τα λογιστικά φύλλα και οι αποδείξεις ήταν βεβαίως χειρόγραφα και τα καταστήματα είχαν δύο χρώματα μελανιού για να καταγράφουν τα στοιχεία. Με κόκκινο γράφονταν οι ημέρες με αρνητικό ισολογισμό πωλήσεων και με μαύρο οι ημέρες με θετικό απολογισμό.

Κάπως έτσι, καθιερώθηκε λοιπόν η τελευταία Παρασκευή του Νοεμβρίου ως η πρώτη ημέρα των πωλήσεων της Χριστουγεννιάτικης περιόδου, με σημαντικά αυξημένους τζίρους, εξ’ ου και η ονομασία Black Friday.

Ο θεσμός τα τελευταία χρόνια έχει εξαπλωθεί σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, μεταξύ των οποίων σε Αγγλία, Γερμανία, Γαλλία, Δανία, Ιταλία, Ισπανία, Αυστρία, Φινλανδία, Πολωνία και κάθε χρονιά συμμετέχουν όλο και περισσότεροι λιανέμποροι.

Εκπτώσεις ως και 80% στη Θεσσαλονίκη

Με εκπτώσεις που θα εντυπωσιάσουν και τους πιο καχύποπτους και δύσκολους καταναλωτές και οι οποίες θα φτάνουν ως και το 80%, θα κυλήσει το τριήμερο της Black Friday στη Θεσσαλονίκη αρχής γενομένης από αύριο, με τους καταστηματάρχες να βρίσκονται σε πυρετώδεις προετοιμασίες, ημέρες τώρα, όπως επισημαίνει μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο πρόεδρος του Εμπορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης (ΕΣΘ), Παντελής Φιλιππίδης. Ο ίδιος αναφέρει ότι την Κυριακή 26/11, τα εμπορικά καταστήματα θα μπορούν να σηκώσουν ρολά προαιρετικά, με το προτεινόμενο ωράριο λειτουργίας από τον ΕΣΘ να είναι 11:00 με 18.00.

«Το στοίχημα που είναι αποφασισμένοι να κερδίσουν οι καταστηματάρχες ενόψει της Black Friday, είναι να "κλέψουν" τις εντυπώσεις με τις χαμηλές τιμές που θα προσφέρουν και έτσι να δουν γεμάτα τα ταμεία τους», τονίζει ο ίδιος χαρακτηριστικά, λέγοντας ότι «πραγματικά όλοι κάνουν μια μεγάλη προσπάθεια». Στο πλαίσιο αυτό, σημειώνει ότι οι εκπτώσεις που θα δουν οι καταναλωτές θα κυμαίνονται από 40% έως και 80%.

Άλλωστε, όπως προσθέτει, «οι καταστηματάρχες γνωρίζουν πια πολύ καλά ότι αν δεν καταφέρουν να εντυπωσιάσουν με τις χαμηλές τιμές τους, τότε δεν θα δουν καταναλωτές να μπαίνουν στα μαγαζιά τους και έτσι δεν θα πουλήσουν». Ο ίδιος επισημαίνει ότι «με το φορολογικό νομοσχέδιο που έπεται, το οποίο πρέπει η πολιτεία να το αποσύρει, αφού δεν είναι καν διαπραγματεύσιμο, τα περιθώρια στενεύουν και αυτό είναι σαφές για όλους».

Λέγοντας ότι η κατάσταση στην αγορά είναι «άσχημη», με τους τζίρους των καταστημάτων να βρίσκονται σε ιδιαίτερα χαμηλά επίπεδα, ο πρόεδρος του ΕΣΘ επισημαίνει ότι το επερχόμενο τριήμερο της Black Friday αποτελεί μιας πρώτης τάξης ευκαιρία για τους καταστηματάρχες «όχι να ρεφάρουν τις μεγάλες ζημιές που ήδη μετρούν, αλλά να καταφέρουν να ρευστοποιήσουν και έτσι να καλύψουν ορισμένα από τα συσσωρευμένα χρέη που έχουν δημιουργηθεί τελευταία».

Ο υψηλός πληθωρισμός, η ακρίβεια στα τρόφιμα, στα καύσιμα και στην ενέργεια, έχουν αποδυναμώσει σημαντικά το ... πορτοφόλι των καταναλωτών όπως διαπιστώνει ο πρόεδρος του ΕΣΘ και για αυτό και σημειώνει: «οι πολίτες δεν έχουν χρήματα για να ψωνίσουν στα μαγαζιά. Το βλέπω και από εμένα τον ίδιο, που είμαι και εγώ άλλωστε καταναλωτής».

Μεταξύ άλλων, ο κ. Φιλιπίδης απευθυνόμενος στους καταναλωτές, τους διαβεβαιώνει κατηγορηματικά ότι οι εκπτώσεις που θα δουν τις επόμενες ημέρες στην αγορά δεν θα είναι σε καμία περίπτωση παραπλανητικές, αφού όπως εξηγεί «πλέον ξέρουν όλοι ότι οι Έλληνες καταναλωτές είναι ενημερωμένοι και υποψιασμένοι και έχουν ξεκινήσει να βολιδοσκοπούν την αγορά ημέρες τώρα».

Επισημαίνεται ότι σήμερα το απόγευμα στις 18.00, εμποροϋπάλληλοι θα πραγματοποιήσουν διαμαρτυρία ενόψει της Black Friday που ξεκινά αύριο. Το ραντεβού τους έχει δοθεί στην Τσιμισκή με Αριστοτέλους γωνία.

Έρχεται και η Cyber Monday

«Σε συνθήκες ακρίβειας ή/και αισχροκέρδειας, η καταναλωτική φρενίτιδα που με εμπορικές τεχνικές δημιουργούν μεγάλοι παράγοντες του εμπορίου, όπως είναι η Cyber Monday και μάλιστα συνεχόμενα μετά τη Black Friday, έχει ως αποτέλεσμα την υποσυνείδητη άσκηση ψυχολογικής πίεσης στον καταναλωτή, ο οποίος αισθάνεται ότι "πρέπει" να εκμεταλλευτεί τις προσφορές σπεύδοντας στα μαγαζιά. Αντίδοτο στην διαδεδομένη πρακτική, είναι η αυξημένη καταναλωτική συνείδηση, η σύνεση και η περίσκεψη κατά τις αγορές».

Αυτό σημειώνει η Ένωση Εργαζομένων Καταναλωτών Ελλάδας με αφορμή ότι την Δευτέρα 27 Νοεμβρίου 2023 (δηλ. την πρώτη Δευτέρα μετά την Ημέρα των Ευχαριστιών που εορτάζεται στις Η.Π.Α.), οι καταναλωτές θα έχουν την ευκαιρία για διαδικτυακές αγορές, στο πλαίσιο της "Cyber Monday". Κατά την ημέρα αυτή, τα ηλεκτρονικά καταστήματα παράσχουν προσφορές προς το καταναλωτικό κοινό, στο οποίο δίνεται η ευκαιρία να αγοράσει προιόντα σε τιμές προσφοράς.

Η ένωση υπενθυμίζει πως για υπεύθυνες αγορές οι καταναλωτές πρέπει να λάβουν υπόψη τους τα εξής:

1. Να κάνουν έρευνα αγοράς και να ελέγχουν όχι μόνο την τιμή (αρχική και νέα) αλλά και την ποιότητα των προϊόντων. Επίσης να αναζητούν στο διαδίκτυο την τιμή του προϊόντος που πρόκειται να επιλέξουν βάσει κωδικού ή αριθμού μοντέλου, ώστε να είναι βέβαιοι ότι η τιμή που έχουν εντοπίσει είναι η πιο συμφέρουσα
2. Πριν την αγορά, να διαβάζουν προσεκτικά όλες τις πληροφορίες που ο νόμος απαιτεί από τους εμπόρους να παρέχουν στο καταναλωτικό κοινό, όπως σαφείς γενικές πληροφορίες για την ταυτότητά του (επωνυμία, γεωγραφική διεύθυνση εγκατάστασης, τυχόν αριθμό εμπορικού μητρώου)
3. Όταν γίνεται αναφορά στην τιμή ενός προϊόντος ή μιας υπηρεσίας, πρέπει να αναφέρεται η συνολική τιμή, στην οποία πρέπει να συμπεριλαμβάνονται ο φόρος και όλα τα πρόσθετα έξοδα
4. Ο καταναλωτής μπορεί να ασκήσει το δικαίωμα υπαναχώρησης από την ηλεκτρονική σύμβαση αζημίως μέσα σε προθεσμία 14 ημερολογιακών ημερών και χωρίς να χρειάζεται να αιτιολογήσει την απόφασή του
5. Οι ρήτρες και όροι των ηλεκτρονικών συναλλαγών πρέπει να είναι κατά τέτοιο τρόπο διατυπωμένοι ώστε ο καταναλωτής να μπορεί να τους αναγνώσει πριν από τη σύναψη της σύμβασης
6. Αν η υποβολή της διαδικτυακής παραγγελίας από τον καταναλωτή απαιτεί την ενεργοποίηση εικονιδίου επιλογής, σε αυτό πρέπει να αναγράφεται με ευκρίνεια ότι η παραγγελία πραγματοποιείται με υποχρέωση πληρωμής
7. Να οριοθετήσουν τις ανάγκες τους και να προγραμματίσουν με λίστα τις αγορές που πρόκειται να κάνουν, οι οποίες θα συμβαδίζουν με τον προσωπικό ή οικογενειακό τους προϋπολογισμό αποφεύγοντας αλόγιστες δαπάνες
8. Να ενημερωθούν για τις λεπτομέρειες και τους όρους της συναλλαγής τους όταν αγοράζουν προϊόντα με δόσεις. Ιδίως για αγορές με πιστωτική κάρτα, να είναι πάντα ενημερωμένοι για τους όρους και τις προϋποθέσεις της συγκεκριμένης αγοράς και ιδίως το αν υπάρχουν χρεώσεις όπως π.χ. τόκοι
9. Κατά την ανακοίνωση μείωσης τιμής είναι υποχρεωτικό να αναγράφεται ρητά η προγενέστερη τιμή ή τιμή αναφοράς βάσει της οποίας εφαρμόζεται η έκπτωση. Η τιμή αναφοράς είναι η χαμηλότερη τιμή που εφάρμοσε ο έμπορος κατά την περίοδο των 30 ημερών πριν από την εφαρμογή της μείωσης της τιμής. Προσοχή: Στην πιθανή έκπτωση κατά τη Cyber Monday, ως χαμηλότερη τιμή αναφοράς είναι αυτή που εφάρμοσε ο έμπορος τη Black Friday (εφόσον την ημέρα εκείνη μείωσε την τιμή)
10. Στις προσφορές συχνά αναγράφεται ότι δεν γίνονται αλλαγές, γι' αυτό εάν μετανιώσετε, δεν έχετε τη δυνατότητα αλλαγής
11. Αν το προϊόν που θα παραδοθεί έχει ελάττωμα, ο αγοραστής έχει δικαίωμα να ζητήσει διόρθωση ή αντικατάσταση χωρίς δική του επιβάρυνση, ή εναλλακτικά δικαίωμα μείωσης του τιμήματος ή υπαναχώρησης.
12. Να αποφεύγεται η ολοσχερής εξόφληση των προϊόντων μέσω τραπεζικής κατάθεσης πριν από την παράδοσή τους, εκτός εάν εμπιστευόμαστε απόλυτα το κύρος και την εμπορική φήμη του πωλητή
13. Προσέχουμε τις ενδεχόμενες «κρυφές χρεώσεις» όπως το κόστος της εμπορικής εγγύησης που τυχόν παρέχει ο προμηθευτής, το κόστος της μεταφοράς και εγκατάστασης, το κόστος της επιστροφής ελαττωματικού προϊόντος κλπ.