«Στραγγαλισμό» και διακρίσεις καταγγέλλουν οι μικρότερες εργοληπτικές επιχειρήσεις - Τι ζητούν για να συμμετέχουν ισάξια στους διαγωνισμούς

Διακρίσεις, οι οποίες εκπορεύονται από την ισχύουσα νομοθεσία και οδηγούν ουσιαστικά στην αδυναμία ανάληψης έργων καταγγέλλουν οι μικρότερες εργοληπτικές επιχειρήσεις, υπογραμμίζοντας ότι η υφιστάμενη νομοθεσία δημιουργεί ευνοϊκότερους όρους συμμετοχής σε διαγωνισμούς, όχι μόνο για τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις, αλλά ακόμα και για τις αλλοδαπές μικρότερες, για τις οποίες δεν προβλέπονται οι ίδιοι φραγμοί.

Σε επιστολή της προς την ηγεσία του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, η Πανελλήνια Ένωση Συνδέσμων Εργοληπτών Δημοσίων Εργων (ΠΕΣΕΔΕ) ζητά την κατάργηση της προϋπόθεσης τήρησης των ορίων ανεκτελέστου μέρους συμβάσεων Δημοσίων Έργων για τις εγγεγραμμένες στο Μητρώο Εργοληπτικών Επιχειρήσεων (ΜΗ.Ε.ΕΠ.) ημεδαπές Εργοληπτικές Επιχειρήσεις, για τη συμμετοχή στους Δημόσιους Διαγωνισμούς, υπογραμμίζοντας πως το ζήτημα πρέπει να αντιμετωπιστεί άμεσα ενόψει του μεγάλου όγκου και προϋπολογισμού των έργων που δημοπρατούνται στις μέρες μας, προκειμένου να επέλθει ισορροπία στην αγορά και «να εκτελεστούν έγκαιρα και έντεχνα τα έργα από περισσότερες υγιείς και ικανές Εργοληπτικές Επιχειρήσεις».

Καταγγέλλουν «ανεπίτρεπτη διάκριση»

Η Ένωση κάνει λόγο για «ανεπίτρεπτη διάκριση», η οποία καταπατά την ίση μεταχείριση και την ανάπτυξη του ανταγωνισμού κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου για την πορεία των μελλοντικών έργων. Αφορμή για την επιστολή είναι η διάταξη του νόμου, η οποία βάζει φρένο στη διεκδίκηση έργων από τις μικρότερες εταιρίες εφόσον έχουν ανεκτέλεστο έργο ύψους 132 εκ. ευρώ για τις εταιρίες 6ης τάξης ή 22,5 εκ. για τις εταιρίες 4ης τάξης, τη στιγμή μάλιστα που οι μεγάλες επιχειρήσεις 7ης τάξης, οι οποίες έχουν αντίστοιχο δικαίωμα συμμετοχής σε διαγωνισμούς έχουν πρακτικά απεριόριστο ανεκτέλεστο σε αντίθεση με τις λοιπές εργοληπτικές επιχειρήσεις.

Στο συμπέρασμα αυτό, είχε άλλωστε καταλήξει και η Ενιαία Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων (ΕΑΔΗΣΥ), όταν προ καιρού είχε ακυρώσει και με αυτό το επιχείρημα σύμβαση δημόσιου έργου.

Η ΠΕΣΕΔΕ σημειώνει στην επιστολή της ότι με τα άρθρα 20 παρ. 4 του ν. 3669/2008 και 64 του π.δ. 71/2019, όπως οι προβλέψεις αυτών έχουν ενσωματωθεί στα πρότυπα τεύχη διακηρύξεων δημοσίων έργων, έχει τεθεί η τήρηση των θεσπισθέντων ορίων ανεκτελέστου μέρους συμβάσεων δημοσίων έργων ως προϋπόθεση παραδεκτής συμμετοχής των ημεδαπών οικονομικών φορέων στους δημόσιους διαγωνισμούς.

«Η διάταξη αυτή, εισάγει ανεπίτρεπτα διάκριση σε βάρος των ημεδαπών εγγεγραμμένων στις τάξεις 1η έως 6η στο ΜΗ.Ε.ΕΠ., ήτοι σε βάρος του συνόλου των μελών μας, έναντι των αλλοδαπών επιχειρήσεων, των ημεδαπών επιχειρήσεων 7ης τάξης του ΜΗ.Ε.ΕΠ. και των ημεδαπών μη εγγεγραμμένων στο ΜΗ.Ε.ΕΠ. επιχειρήσεων», αναφέρεται στην επιστολή.

Τονίζεται μάλιστα πως ήδη το όριο του ανεκτελέστου έχει δημιουργήσει σωρεία προδικαστικών προσφυγών μεταξύ των υποψήφιων Αναδόχων και πολύ συχνά, για εντελώς τυπικούς λόγους, όπως για παράδειγμα την μη αριθμητική αναφορά του υπολοίπου ανεκτελέστου, ακυρώνονται οι προσωρινοί Ανάδοχοι και ζημιώνεται οικονομικά το Δημόσιο. Ταυτόχρονα η απαίτηση απόδειξης του ανεκτέλεστου ορίου δημιουργεί γραφειοκρατία και απώλεια πολύτιμου χρόνου και για τις επιχειρήσεις και για τους φορείς του Δημοσίου, σημειώνει η ΠΕΣΕΔΕ.

Η νομοθεσία

Στην επιστολή της επισημαίνει ότι η απόφαση του Εκτελεστικού Συμβουλίου της ΕΑΔΗΣΥ, τονίζει ότι το ανεκτέλεστο αντίκειται στα άρθρα 18 παρ. 1, 19, 58, 63 και 71 της οδηγίας 2014/24/ΕΕ και στις γενικές αρχές που διέπουν τις δημόσιες συμβάσεις, όπως η απαγόρευση διακρίσεων και οι αρχές της ίσης μεταχείρισης, της ελεύθερης ανάπτυξης του ανταγωνισμού, της ελεύθερης κυκλοφορίας των υπηρεσιών, της αναλογικότητας και της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης.

Σύμφωνα με την ΠΕΣΕΔΕ, η λειτουργία κατ’ αυτόν τον «άκαμπτο τρόπο» του ανεκτελέστου υπολοίπου των δημοσίων συμβάσεων οδηγεί σε σειρά στρεβλώσεων και συγκεκριμένα:

• Αποτελεί οριζόντιο αποκλεισμό και άρα μία επιχείρηση που το έχει υπερβεί δεν έχει δυνατότητα συμμετοχής σε διαγωνισμό ή εκτέλεσης έργου.

• Δεν συνδέεται με οικονομικούς δείκτες της κάθε επιχείρησης αλλά με τα όρια που ισχύουν για κάθε τάξη πτυχίου ΜΗ.Ε.ΕΠ. Έτσι, μία επιχείρηση που έχει υπερβεί τα όρια, αλλά είναι εύρωστη, αποκλείεται άνευ άλλου τινός.

• Ακριβώς επειδή δεν συνδέεται με οικονομικούς δείκτες δεν παρέχεται η δυνατότητα στήριξης στις ικανότητες τρίτων ή ακόμη και ανταπόδειξης ότι ένας οικονομικός φορέας είναι σε θέση να εκτελέσει τη σύμβαση, αν και έχει υπερβεί τα όρια του ανεκτέλεστου υπολοίπου δημοσίων συμβάσεων που ισχύουν για την τάξη ΜΗ.Ε.ΕΠ. στην οποία ανήκει. Έτσι, με τον τρόπο αυτό επανέρχονται εμμέσως και εκ της πλαγίας, οι κλειστές τάξεις πτυχίου, για τις οποίες είχε στείλει προειδοποιητική επιστολή η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

• Οι μεγάλες επιχειρήσεις, που κατά τεκμήριο εκτελούν έργα στο εξωτερικό και αυτοχρηματοδοτούμενα έργα, ευνοούνται αφού τα έργα αυτά δεν προσμετρώνται στο ανεκτέλεστο, παρά το γεγονός ότι -ιδίως τα αυτοχρηματοδοτούμενα- έχουν αυξημένες οικονομικές απαιτήσεις.

• Δεν προσμετρώνται ούτε τα ιδιωτικά έργα με αποτέλεσμα μία επιχείρηση που δραστηριοποιείται αποκλειστικά στα δημόσια έργα να έρχεται σε δυσμενή θέση.

• Το ανεκτέλεστο εφαρμόζεται μόνο στις επιχειρήσεις που είναι εγγεγραμμένες στο ΜΗ.Ε.ΕΠ. με αποτέλεσμα να δημιουργείται αντίστροφη διάκριση έναντι των αλλοδαπών επιχειρήσεων.

• Το ανεκτέλεστο εφαρμόζεται και σε μέλη ένωσης, δηλαδή δεν επιτρέπεται η σώρευση ικανοτήτων, αποτελώντας ένα αντικίνητρο για τη σύσταση κοινοπραξιών, κόντρα στους στόχους των Ευρωπαϊκών Οδηγιών.

• Εφαρμόζεται και στους υπεργολάβους, ακόμη και αν ο υποψήφιος δεν έχει υπερβεί τα όρια, καθιστώντας σαφές ότι συνιστά λόγο αποκλεισμού, αποτελώντας αντικίνητρο για τις υπεργολαβίες.

• Η υποχρέωση συμπερίληψης του ανεκτέλεστου στα έγγραφα της σύμβασης συνιστά παραβίαση της Οδηγίας, αφού οι αναθέτουσες αρχές έχουν την ευχέρεια να θεσπίζουν κριτήρια άλλα από αυτά που ορίζει ο νόμος.

«Τα εμπόδια που τίθενται με τις διατάξεις των άρθρων 20 παρ. 4 του ν. 3669/2008 και 64 του π.δ. 71/2019 παραβιάζουν κατάφωρα το Ευρωπαϊκό Δίκαιο», σημειώνει η ΠΕΣΕΔΕ, η οποία προσθέτει πως το ίδιο ακριβώς έχει επισημάνει και η Επιτροπή Ανταγωνισμού στην κανονιστική της παρέμβαση για τον κλάδο των κατασκευών, διαπιστώνοντας ότι δεν υπάρχουν συνθήκες αποτελεσματικού ανταγωνισμού, υπάρχει υψηλός βαθμός συγκέντρωσης στην συγκεκριμένη αγορά (κυρίως μεγάλων δημοσίων έργων) η οποία έχει έντονα ολιγοπωλιακή διάρθρωση, ενώ ιδιαίτερα συγκεντρωμένος φαίνεται να είναι και ο κλάδος και παρατηρείται αύξηση των φραγμών εισόδου – θεσμικά εμπόδια - σε ορισμένες από τις επιμέρους αγορές.