G20: Στο μικροσκόπιο φόρος στους δισεκατομμυριούχους – Ιστορικό βήμα

Σύμφωνα με τον Guardian στη συνάντηση των G20 στη Βραζιλία, αναμένεται να συζητηθεί μία πρόταση που, αν τελικά εγκριθεί, θα μιλάμε για μία ιστορική απόφαση προκειμένου να κλείσει η ψαλίδα μεταξύ των πλουσιότερων ανθρώπων του πλανήτη και όλων των υπόλοιπων.

Οι επικεφαλής των 20 ισχυρότερων κρατών του πλανήτη, σύμφωνα με το βρετανικό μέσο, εξετάζουν το ενδεχόμενο επιβολής ενός ελάχιστου φόρου στους 3.000 δισεκατομμυριούχους του κόσμου. Στόχος των G20 είναι να τερματιστεί η «ελεύθερη πτώση» που επέτρεψε στους υπερπλούσιους να πληρώνουν λιγότερους φόρους από τον υπόλοιπο πληθυσμό. Στο Σάο Πάολο της Βραζιλίας, όπου θα συνεδριάσουν, οι υπουργοί Οικονομικών και διοικητές κεντρικών τραπεζών των 20 χωρών αναμένεται να συζητήσουν ένα κοινής αποδοχής διεθνές σχέδιο, για την φορολόγηση των υπερπλουσίων. Το μέτρο, εάν τελικά συμφωνηθεί, αναμένεται να συμβάλλει σημαντικά στην αντιμετώπιση, σε παγκόσμιο επίπεδο, της φοροαποφυγής.

Το σχέδιο προωθείται υπό την προεδρία της Βραζιλίας στην G20, με στόχο να αξιοποιηθεί η συνεργασία που οδήγησε σε έναν παγκόσμιο ελάχιστο φόρο 15% για τις πολυεθνικές εταιρείες. Ο φόρος τέθηκε σε ισχύ τον Ιανουάριο. Την G20 θα ακολουθήσει η σύνοδος κορυφής των παγκόσμιων ηγετών στο Ρίο ντε Τζανέιρο το φθινόπωρο. Για την καθολική υιοθέτηση του μέτρου πιέζει ο Fernando Haddad, υπουργός Οικονομικών της αριστερής κυβέρνησης του προέδρου Luiz Inacio Lula da Silva στη Βραζιλία. Την  υποστήριξή του εξέφρασε και ο Γάλλος ομόλογός του, Bruno Le Maire. Σύμφωνα με τον τελευταίο, η Ευρώπη θα πρέπει να προωθήσει την εφαρμογή του.

Όπως τόνισε ο Le Maire στο Reuters, πριν από τη συνάντηση, «επί του παρόντος οι πλουσιότεροι άνθρωποι μπορούν να αποφεύγουν να πληρώνουν τα ίδια επίπεδα φόρου με άλλους ανθρώπους που είναι λιγότερο πλούσιοι. Θέλουμε να αποφύγουμε μια τέτοια φορολογική αδικία. Θέλουμε η Ευρώπη να προωθήσει αυτή την ιδέα της ελάχιστης φορολόγησης των φυσικών προσώπων το συντομότερο δυνατό και η Γαλλία θα είναι στην πρώτη γραμμή».

Έναυσμα στις συνομιλίες της G20 την Πέμπτη, αναμένεται να δώσει ο οικονομολόγος Gabriel Zucman, που έχει προσκληθεί για τον σκοπό από την κυβέρνηση της Βραζιλίας. Ο ίδιος είναι επικεφαλής του Φορολογικού Παρατηρητηρίου της ΕΕ – ενός Think Tank με έδρα το Παρίσι. Παρουσίασε έναν μηχανισμό για έναν παγκόσμιο φόρο πλούτου ενώ, επιπλέον, ως σημείο εκκίνησης για έναν παγκόσμιο ελάχιστο φόρο, ζήτησε επιβολή ετήσιας εισφοράς 2% επί του πλούτου των πλουσιότερων φυσικών προσώπων του κόσμου.

«Αρχή μιας συζήτησης»

Το μέτρο, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Zucman, θα μπορούσε να συγκεντρώσει 250 δισ. δολάρια (197 δισ. λίρες) ετησίως από τους 2.756 γνωστούς δισεκατομμυριούχους που, συνολικά, εκτιμάται ότι αξίζουν 13 δισ. δολάρια. Η ιδέα βασίζεται στη συμφωνία του 2021 μεταξύ 140 χωρών για την επιβολή ενός παγκόσμιου ελάχιστου φορολογικού συντελεστή 15% στις μεγαλύτερες πολυεθνικές εταιρείες. Ο Zucman δήλωσε στον Guardian ότι, ότι οι συνομιλίες της G20 θα σηματοδοτήσουν «την αρχή μιας συζήτησης». Σύμφωνα με τον ίδιο, πως «η ιδέα είναι, αυτό που καταφέραμε να επιτύχουμε με τις πολυεθνικές επιχειρήσεις, να το εφαρμόσουμε και με τους υπερπλούσιους».

Οι περισσότεροι δισεκατομμυριούχοι είναι σε θέση να πληρώνουν πολύ χαμηλότερο φορολογικό συντελεστή ως ποσοστό του εισοδήματός τους από ό,τι ο υπόλοιπος πληθυσμός, χρησιμοποιώντας εταιρείες χαρτοφυλακίου, off shores και άλλες ενδιάμεσες λύσεις. Σε χώρες όπως η Βρετανία, η Γαλλία, οι ΗΠΑ και η Βραζιλία, ο φορολογικός συντελεστής που καλούνται να πληρώσουν οι υπερπλούσιοι είναι χαμηλότερος από τον αντίστοιχο για τον μέσο εργαζόμενο. Στις χώρες της G20 κατοικούν, σύμφωνα με έρευνα της Oxfam, σχεδόν τέσσερις στους πέντε δισεκατομμυριούχους του κόσμου.

«Ιστορικό βήμα»

Τις συζητήσεις στη Βραζιλία, οι ακτιβιστές της φορολογικής δικαιοσύνης χαρακτήρισαν ως «κομβική στιγμή». Η Susana Ruiz, επικεφαλής φορολογικής πολιτικής της Oxfam, δήλωσε πως, «Η φορολογική πολιτική της Oxfam είναι μια πολύ σημαντική εξέλιξη: Και μόνο το να μπει αυτό στην ατζέντα της G20 είναι ένα ιστορικό βήμα».

Η συζήτηση, την ίδια στιγμή, διεξάγεται σε ένα ευαίσθητο πλαίσιο, με τη σταθερή κατάρρευση της συνεργασίας μεταξύ των παγκόσμιων δυνάμεων και την απροθυμία ορισμένων χωρών να επιβάλουν υψηλότερους φόρους ενώ δεν είναι λίγες οι χώρες, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ, που δεν έχουν, για την ώρα, επικυρώσει τη συμφωνία για την επιβολή ελάχιστου φόρου εταιρειών.