Ξαναζεσταίνονται οι μηχανές της ανάπτυξης στη βιομηχανία

Μετά την πολυετή ύφεση που έφερε σημαντική αποεπένδυση, με αποτέλεσμα οι επενδύσεις να περιοριστούν από 60 δισ. ευρώ το 2007 σε 21,5 δισ. ευρώ το 2017 (ή ως ποσοστό του ΑΕΠ, από 26% σε 12,6%), δεδομένου ότι η χώρα καταγράφει θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης, οι παράγοντες της πραγματικής οικονομίας θέτουν νέους στόχους και ζητούν παρεμβάσεις για την προώθηση των επενδύσεων.

Ο πρόεδρος του ΣΕΒ, Θεόδωρος Φέσσας, μιλώντας στο επενδυτικό συνέδριο που διοργάνωσε ο Σύνδεσμος, ανάφερε ότι υφίστανται επενδυτικά σχέδια 16 δισ. ευρώ για την επόμενη τετραετία, σύμφωνα με εσωτερική έρευνα μελών του. Η συγκεκριμένη «μαγιά», ωστόσο, πρέπει να ενισχυθεί προκειμένου τα επόμενα χρόνια να καταγραφεί αύξηση των επενδύσεων με ετήσιο ρυθμό της τάξης του 15%, ώστε το ΑΕΠ να αυξάνεται κατά 4% ετησίως. Κατά τον ίδιο, το κενό μπορεί να κλείσει σε 4-5 χρόνια και οι επενδύσεις να αυξηθούν, από 22 δισ. ευρώ σήμερα, σε 45 δισ. ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί στο 20% του ΑΕΠ, δηλαδή στα επίπεδα που κινείται η υπόλοιπη Ευρώπη. Επισήμανε, ωστόσο, ότι οι πόροι που η βιομηχανία μπορεί να αντλήσει δεν επαρκούν γι’ αυτό το σενάριο, επισημαίνοντας την ανάγκη μεταρρυθμίσεων που θα φέρουν ξένα κεφάλαια, αλλά και καλύτερη απορρόφηση των διαθέσιμων ευρωπαϊκών και δημόσιων πόρων. Την ίδια ώρα μελέτη της PwC τοποθετεί το μίνιμουμ των αναγκών πρόσθετης χρηματοδότησης των υφιστάμενων επιχειρήσεων για την επόμενη πενταετία, στα 16,2 δισ. ευρώ. Αναλύοντας το συγκεκριμένο ποσό, ο οίκος εκτιμά ότι απαιτούνται πρόσθετα ίδια κεφάλαια και ευρωπαϊκή χρηματοδότηση, ύψους περίπου 8,4 δισ. ευρώ και πρόσθετα δάνεια ύψους 7,7 δισ. ευρώ. Η PwC στη μελέτη της προτείνει την άρση των «αστοχιών» προσέλκυσης κεφαλαίων, μεταξύ των οποίων η υιοθέτηση σταθερού ρυθμιστικού πλαισίου και συντονισμένες πολιτικές ενίσχυσης των επιχειρηματικών επιδόσεων και την κατάργηση της τακτικής των «κλαδικών πολιτικών».

Δεδομένα - προσδοκίες

Αυξημένες κατά 12,1% εκτιμάται ότι ήταν οι επενδύσεις στην ελληνική βιομηχανία το 2017, έπειτα από μια δύσκολη χρονιά, το 2016, κατά τη διάρκεια της οποίας εκτιμάται ότι οι επενδυτικές δαπάνες υποχώρησαν κατά 3,5%. Για το 2018 οι πρώτες προβλέψεις, οι οποίες συχνά είναι υπεραισιόδοξες, κάνουν λόγο για περαιτέρω αύξηση των επενδυτικών δαπανών στον μεταποιητικό τομέα, της τάξης του 15,4%, με τον κλάδο των τροφίμων και ποτών, κυρίως την τρέχουσα χρονιά αλλά και την ερχόμενη, να είναι αυτός που οδηγεί τις εξελίξεις. Η επίδοση για το 2017 είναι η 6η υψηλότερη μεταξύ των χωρών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Σύμφωνα με την τελευταία έρευνα επενδύσεων στη βιομηχανία που διενήργησε το Ίδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ) και πραγματοποιήθηκε στο διάστημα Οκτωβρίου - Νοεμβρίου 2017, οι επενδυτικές δαπάνες το 2017 ήταν σημαντικά αυξημένες, σε σύγκριση με το 2016, όμως χαμηλότερες σε σύγκριση με τις αρχικές εκτιμήσεις. Στην προηγούμενη έρευνα επενδύσεων του ΙΟΒΕ, η οποία πραγματοποιήθηκε το διάστημα Μαρτίου - Απριλίου 2017, προβλεπόταν ότι οι επενδυτικές δαπάνες στην ελληνική βιομηχανία θα ήταν αυξημένες κατά 18,8%, σε σύγκριση με το 2016. Η πρόβλεψη για αύξηση κατά 12,1% θεωρείται πιο αξιόπιστη, καθώς προκύπτει από την έρευνα που γίνεται προς τα τέλη του έτους, όταν και θα έχουν υλοποιηθεί σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό τα διάφορα επενδυτικά σχέδια των εταιρειών.

Η μεγαλύτερη αύξηση δαπανών

Για επενδύσεις για το έτος 2017, 21,2% σε σύγκριση με το 2016, καταγράφεται στον κλάδο των τροφίμων και ποτών, κλάδος με ιδιαίτερη βαρύτητα στο σύνολο της ελληνικής μεταποίησης. Αντιθέτως, μεγάλη κάμψη επενδυτικών δαπανών παρατηρείται στον κλάδο των μη μεταλλικών ορυκτών (43,4% σε ετήσια βάση) και των χημικών (18,5%). Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι δύο κλάδοι της μεταποίησης, η ένδυση-υπόδηση και η κλωστοϋφαντουργία, σχεδόν εξαφανισμένοι τις προηγούμενες δεκαετίες, εμφάνισαν το 2017 αύξηση των επενδύσεων κατά 16,7% και 6,3% αντιστοίχως.
Διεύρυνση επενδύσεων στον κλάδο τροφίμων και ποτών προβλέπεται και για το 2018, με την πρώτη εκτίμηση να κάνει λόγο για άνοδο 15,4%, ενώ αύξηση των επενδυτικών δαπανών αναμένεται την ερχόμενη χρονιά και στους λοιπούς μεγάλους κλάδους της μεταποίησης: 22,9% στον κλάδο των χημικών και 125,7% στον κλάδο των μη μεταλλικών.

Στις λοιπές βιομηχανίες προβλέπεται μείωση των δαπανών κατά 6,3% το 2018, σε σύγκριση με το 2017, κυρίως λόγω της πτώσης των επενδύσεων στην επιπλοποιία, στον κλάδο κατασκευής μηχανουργικού εξοπλισμού και στη βασική μεταλλουργία.

Eκσυγχρονισμός και καινοτομίες το 2017, όπως και το 2018, ο κύριος όγκος των δαπανών επενδύεται από τη βιομηχανία, με στόχο την αντικατάσταση του υφιστάμενου κεφαλαιουχικού εξοπλισμού των επιχειρήσεων. Το 2017, πάντως, σε σύγκριση με το 2016 αφιερώθηκε μεγαλύτερο ποσοστό των επενδύσεων στη διεύρυνση της παραγωγικής δυναμικότητας για την παραγωγή νέων προϊόντων, και συγκεκριμένα 23% φέτος, έναντι μόλις 7% πέρυσι. Τέλος, σύμφωνα με την έρευνα, η οικονομική πολιτική στο σύνολό της, η φορολογία κερδών, αλλά και η περιορισμένη διαθεσιμότητα των κεφαλαίων από τη μια και το υψηλό κόστος τους από την άλλη παραμένουν οι πλέον αποτρεπτικοί παράγοντες για επενδύσεις.