Ταμείο Ανάκαμψης: Ανακατανομή πόρων ζητούν οι τεχνικές εταιρείες – «Κίνδυνος προβληματικών χρηματοδοτήσεων»

Την επανεξέταση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, το οποίο κινητοποιεί πόρους που προσεγγίζουν τα 24 δισεκατομμύρια ευρώ για τον κλάδο των κατασκευών, τη διάθεσή τους σε έργα με περιβαλλοντικό χαρακτήρα, αλλά και την κατάλληλη ανακατανομή με μεγιστοποίηση του εύρους χρήσης τους, χωρίς διάθεση σε τομείς που δεν είναι σίγουρη η απορρόφησή τους ζήτησε ο Σύνδεσμος Τεχνικών Εταιριών Ανωτέρων Τάξεων (ΣΤΕΑΤ) στην πρόσφατη Γενική του Συνέλευση.

Τι ζητούν οι κατασκευαστές

Οι μεγάλοι κατασκευαστές μάλιστα προειδοποιούν ότι εάν δεν υπάρξει ορθή κατανομή των πόρων σε έργα, ελλοχεύει ο κίνδυνος προβληματικών χρηματοδοτήσεων ή και ουσιαστικής απώλειας πόρων λόγω μη απορρόφησης. Θεωρούν επίσης κρίσιμη την υποβολή αιτήματος παράτασης του χρόνου εφαρμογής του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας πέραν του αρχικού περιορισμένου διαστήματος και μετά το 2026 βάσει του παραδείγματος άλλων χωρών.

Για ακόμα μία φορά θίγουν μετ΄επιτάσεως το θέμα των καθυστερήσεων στις πληρωμές εκ μέρους του Δημοσίου, τις οποίες συσχετίζουν με τη βιωσιμότητα των έργων. Για το ζήτημα αυτό άλλωστε καταγράφεται διαχρονική «γκρίνια» στον κλάδο, ενώ και πρόσφατη μελέτη του ΙΟΒΕ ανέφερε ότι εξαιτίας των καθυστερήσεων, το ποσοστό των έγκαιρων πληρωμών στον κλάδο των Κατασκευών στην Ελλάδα είναι από τα χαμηλότερα στην Ευρώπη, καθώς μόνο μία στις τέσσερις πληρωμές πραγματοποιείται εμπρόθεσμα.

«Λόγω των γενικότερων προβλημάτων δημιουργούνται συνθήκες έλλειψης πιστώσεων με αποτέλεσμα σοβαρές καθυστερήσεις πληρωμών του Δημοσίου, ποσών οφειλομένων για εκτελεσμένες εργασίες ή ανάλογων ποσών σε έργα Παραχωρήσεων και ΣΔΙΤ, με αρνητικά αποτελέσματα στην κανονική εκτέλεση των έργων και την κάλυψη υποχρεώσεων», αναφέρει ο ΣΤΕΑΤ προσθέτοντας ότι αυτή η πρακτική «έχει άμεσες δυσμενείς επιπτώσεις στους αναδόχους, επηρεάζει τελικά αρνητικά και τον ίδιο τον προγραμματισμό του Δημοσίου για την κάλυψη αναγκών».

Οι μεγάλοι κατασκευαστές ζητούν επίσης τη διαμόρφωση του Ειδικού Ταμείου χρηματοδότησης τονίζοντας ότι πρέπει να λήξει η «τιμωρητική» πρακτική, η οποία έμεινε ως παρακαταθήκη από τα μνημονιακά χρόνια και επιβάλλει το μεγάλο ποσό που καταβάλλεται από τον ανάδοχο κατά την ανάληψη Έργου Παραχώρησης να προωθείται για την αποπληρωμή του χρέους. «Μετά από παγκόσμιες κρίσεις χωρίς ευθύνη της χώρας μας και με ιδιαίτερα αρνητικές επιπτώσεις, απαιτείται το ανωτέρω ποσό (Up Front Fee) να διατίθεται για την χρηματοδότηση έργων (απευθείας ή με Πληρωμές Διαθεσιμότητας) με την διαμόρφωση Ειδικού Ταμείου που μπορεί να χρηματοδοτείται και από άλλες πηγές».

Ο ΣΤΕΑΤ μάλιστα υποστηρίζει ότι η δημιουργία αυτού του Ειδικού Ταμείου γίνεται απολύτως απαραίτητη και για την αντιμετώπιση των πολύ σοβαρών προβλημάτων σε αστικές περιοχές, με εξαιρετικά μεγάλη κυκλοφοριακή επιβάρυνση, δραματικά αρνητικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις και σοβαρότατα προβλήματα στην υγεία, την παραγωγή και την οικονομία.

Στο πλαίσιο αντίστοιχων έργων σε αστικές και επιβαρυμένες περιοχές επαναφέρουν το ζήτημα του θεσμού των Πρότυπων Προτάσεων δεδομένου ότι δεν υπάρχει ουδέν νεώτερο για τις ήδη κατατεθειμένες στο υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών εδώ και περίπου ένα χρόνο.

Οι κατασκευαστές εκτιμούν οτι το εργαλείο αυτό είναι «μονόδρομος», όπως αναφέρουν, καθώς θα μπορούσε να «ξεπαγώσει» κρίσιμα έργα τονίζοντας ότι παρά την έλλειψη χρημάτων την τελευταία περίοδο λόγω της κλιματικής κρίσης (μόνο το κόστος για την ανάταξη των υποδομών στη Θεσσαλία ανέρχεται σε 3,5 δισεκ. Ευρώ), είναι δυνατή ακόμη και υπό αυτές τις συνθήκες η άμεση προώθησή τους, ειδικότερα μάλιστα σε έργα Παραχώρησης όπου είναι δυνατόν να διασφαλίζεται η πλήρης αποφυγή της διάθεσης πόρων από το Δημόσιο στην παρούσα περίοδο, αλλά και για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Σε ό,τι αφορά τους προϋπολογισμούς των έργων, ο ΣΤΕΑΤ υπογραμμίζει εκ νέου την ανάγκη να εφαρμοστεί άμεσα το Ενιαίο Σύστημα Τεχνικών Προδιαγραφών και Τιμολόγησης Τεχνικών Έργων και Μελετών (ΕΣΤΕΠ-ΤΙΜ-ΤΕΜ). Υπενθυμίζεται ότι έχει ιδρυθεί η Εταιρεία Προδιαγραφών και Τιμολόγησης , αλλά παραμένει σε εκκρεμότητα η υπόδειξη των εκπροσώπων του Δημοσίου στο Διοικητικό της Συμβούλιο. «Θεωρούμε ότι οι τιμές, οι αναλύσεις και η αναθεώρηση σύμφωνα με τα ανωτέρω, πρέπει να εφαρμόζονται σε όλες τις Δημόσιες Συμβάσεις και στις Συμβάσεις Παραχώρησης, ειδικότερα μετά την λειτουργία του ΕΣΤΕΠ-ΤΙΜ-ΤΕΜ. Συνεχίζουμε παράλληλα να υποστηρίζουμε την αναγκαία επικαιροποίηση προϋπολογισμών όλων των προς δημοπράτηση Δημοσίων Έργων, Έργων Παραχώρησης και έργων ΣΔΙΤ».

Ο Σύνδεσμος αναφέρεται εκτενώς και στον Εθνικό Στρατηγικό Σχεδιασμό, ο οποίος θα πρέπει – όπως εκτιμά – να καθορίσει προτεραιότητες στα έργα υποδομής, να εστιάσει στην πράσινη μετάβαση και να κατανέμει τους πόρους ώστε να επιτυγχάνεται η καλύτερη απόδοση.