Τρένα: Πράσινο φως για να πληρώσει το κράτος οφειλές στην Hellenic Train

Το δρόμο για την αποπληρωμή των οφειλών του Ελληνικού Δημοσίου προς τη Hellenic Train για το 2022 και το 2023 ανοίγει η ρύθμιση που εισήχθη με άρθρο στο νομοσχέδιο του υπουργείου Οικονομικών για το Υπερταμείο, το οποίο κατατέθηκε στη Βουλή.

Πρόκειται για την ετήσια αποζημίωση που απορρέει από τη σύμβαση που έχει υπογράψει η εταιρία με το Δημόσιο για την εκτέλεση των άγονων δρομολογίων και ανέρχεται σε 50 εκατομμύρια ευρώ κατ΄έτος, τα οποία ωστόσο έως τώρα δεν είχαν εισπραχθεί από την εταιρία λειτουργίας. Το γεγονός αυτό αφενός βάθαινε την υποχρηματοδότηση του σιδηροδρόμου στην Ελλάδα, ενώ παράλληλα λειτουργούσε ανασταλτικά και στις υποχρεώσεις της ΗΤ για επενδύσεις.

Τι αναφέρει το άρθρο

Σύμφωνα με το σχετικό άρθρο «οι δαπάνες της από 14.4.2022 σύμβασης Υποχρέωσης Δημόσιας Υπηρεσίας μεταξύ Ελληνικού Δημοσίου και «ΤΡΑΙΝΟΣΕ Α.Ε.» (νυν «Hellenic Train»), η οποία κυρώθηκε με τον ν. 4953/2022 (Α΄ 135), που αφορούν στα έτη 2022 και 2023, είναι νόμιμες και κανονικές και εκκαθαρίζονται σε βάρος των πιστώσεων του τακτικού προϋπολογισμού, των οικονομικών ετών 2024 και 2025, του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών».

Βάσει των εκτιμήσεων της έκθεσης του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, η εν λόγω δαπάνη από τη νομιμοποίηση της διαδικασίας εξόφλησης των υποχρεώσεων που απορρέουν από τη σύμβαση Υποχρέωσης Δημόσιας Υπηρεσίας μεταξύ Ελληνικού Δημοσίου και Hellenic Train και αφορούν τα δύο τελευταία χρόνια, ανέρχεται συνολικά έως το ποσό των 124 εκατ. ευρώ και για τα δύο έτη, συμπεριλαμβανομένου του Φ.Π.Α.

Οπως επισημαίνεται στην αιτιολογική έκθεση, η ρύθμιση κρίθηκε απαραίτητη προκειμένου να αποπληρωθούν οι οφειλές προς την ΗΤ καθώς η απόφαση έγκρισης ανάληψης υποχρέωσης δαπάνης του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών για το έτος 2022 (έτος υπογραφής της σύμβασης) και η απόφαση έγκρισης ανάληψης πολυετούς υποχρέωσης του Αναπληρωτή Υπουργού Οικονομικών, εκδόθηκαν μετά την ημερομηνία υπογραφής της σύμβασης.

Σύμφωνα με την έκθεση συνεπειών της ρύθμισης, με τον τρόπο αυτό, αντιμετωπίζεται το ζήτημα της εκκρεμούς πληρωμής του Ελληνικού Δημοσίου προς τη «Hellenic Train», για τα έτη 2022 και 2023, διασφαλίζοντας τη νομιμότητα και κανονικότητα των δαπανών και ταυτόχρονα την εκπλήρωση των οικονομικών υποχρεώσεων του Ελληνικού Δημοσίου.

Παράλληλα, όπως αναφέρει, «επιτυγχάνονται η ορθή τήρηση των όρων της σύμβασης και η απρόσκοπτη συνέχισή της, διασφαλίζοντας έτσι το απαιτούμενο πλαίσιο λειτουργίας των επιβατικών σιδηροδρομικών μεταφορών».

Υπενθυμίζεται ότι βάσει της ισχύουσας σύμβασης, στην ΗΤ έχει ανατεθεί η παροχή δημοσίων επιβατικών σιδηροδρομικών μεταφορών, αρχικά για διάστημα 10 ετών με δυνατότητα παράτασης για ακόμα 5 έτη. Οι εν λόγω υπηρεσίες αφορούν σε προκαθορισμένες γραμμές (δρομολόγια) του ενεργού σιδηροδρομικού δικτύου.

Σε ό,τι αφορά τις οφειλές του Δημοσίου, πάντως, εκτός της ετήσιας αποζημίωσης, στην ΗΤ δεν έχει σποδοθεί επίσης και η ενίσχυση για την περίοδο της πανδημίας. Οπως αναφέρεται στις οικονομικές καταστάσεις της εταιρίας οι οφειλές προς αυτήν έφταναν τα 80 εκ. ευρώ έως το τέλος του 2022: «Η καθυστέρηση πληρωμών από τη σύμβαση ΥΔΥ που υπεγράφη με την Ελληνική κυβέρνηση στις 14.4.2022 έχει οδηγήσει στην εκκρεμότητα είσπραξης τιμολογίων για την εκτέλεση συμβατικών υπηρεσιών του έτους 2022 συνολικής αξίας περίπου €60 εκ., πέραν επιπρόσθετου ποσού αξίας περίπου €20 εκ. που αφορά διάφορες απαιτήσεις, έως τις 31.12.2022, οι οποίες τελούν υπό την τελική αλλά τυπική έγκριση έτσι ώστε να εκταμιευθούν προς την Hellenic Train», επισημαίνεται χαρακτηριστικά.

Να σημειωθεί ότι το 2023 ήταν το χειρότερο έτος για τον ελληνικό σιδηρόδρομο αφού στις 28 Φεβρουαρίου εκείνης της χρονιάς συνέβη η τραγωδία των Τεμπών που άφησε πίσω της 57 νεκρούς, ενώ το φθινόπωρο που ακολούθησε οι κακοκαιρίες Daniel και Elias κατέστρεψαν μεγάλο τμήμα του δικτύου με αποτέλεσμα η σιδηροδρομική κυκλοφορία να διακοπεί για πολλούς μήνες.

Σύμφωνα με τα οικονομικά αποτελέσματα που ανακοίνωσε η ΗΤ πριν λίγες ημέρες, το οικονομικό αποτύπωμα του σιδηροδρομικού μπλακ άουτ ήταν βαρύ με τις ζημίες της χρονιάς να φτάνουν τα 65 εκατομμύρια ευρώ.

Οι όροι της σύμβασης ΥΔΥ

Η σύμβαση μεταξύ των δύο μερών είναι για διάστημα 10 + 5 ετών και ορίζει την καταβολή ετήσιας αποζημίωσης ύψους 50 εκ. ευρώ, ποσό το οποίο ανεβαίνει στα 62 εκ. ευρώ συνυπολογιζομένου του ΦΠΑ.

Η ετήσια αποζημίωση περιλαμβάνει:

• Την αποζημίωση της ΗΤ για την παροχή των προβλεπόμενων υπηρεσιών, η οποία ανέρχεται έως του ποσού των 21 εκατομμυρίων ευρώ.
• Τα τέλη χρήσης της υποδομής για την εκτέλεση των υπηρεσιών που αποτελούν αντικείμενο της Σύμβασης, τα οποία αποδίδονται μέσω της ΗΤ. στον διαχειριστή της υποδομής ΟΣΕ και ανέρχονται έως του ποσού των 19 εκατομμυρίων ευρώ και
• Το αντίτιμο των μισθωμάτων του τροχαίου υλικού που χρησιμοποιείται για την εκτέλεση του αντικειμένου της Σύμβασης, το οποίο η ΤΡΑΙΝΟΣΕ Α.Ε. καταβάλλει στη ΓΑΙΑΟΣΕ Α.Ε. και ανέρχεται έως και του ποσού των 10 εκατομμυρίων ευρώ.

Ως minimum κέρδος για την εταιρία έχει οριστεί το ποσό των 2 εκατομμυρίων ευρώ ετησίως. Σε περίπτωση θετικού οικονομικού αποτελέσματος, το Ελληνικό Δημόσιο λαμβάνει ποσοστό 20% από τα καθαρά έσοδα, ενώ το υπόλοιπο 80% παρέχεται ως κίνητρο αποδοτικότητας στον Πάροχο, ο οποίος εισπράττει και διαχειρίζεται τα έσοδα που προκύπτουν από την εκπλήρωση των υποχρεώσεων παροχής των Υπηρεσιών.

Η διάρκεια της Σύμβασης έχει οριστεί σε δέκα έτη, με ημερομηνία έναρξης την 1η Ιανουαρίου 2022 μέχρι και την 31η Δεκεμβρίου 2031, με δυνατότητα παράτασης για άλλα πέντε χρόνια (δηλ. μέχρι το τέλος του 2036), εφόσον η εταιρία έχει υλοποιήσει το σύνολο του επενδυτικού πλάνου των 163,5 εκατομμυρίων ευρώ εντός των προβλεπόμενων χρόνων.

Ειδικά σε ό,τι αφορά τα τέλη χρήσης υποδομής, η ΗΤ εξακολουθεί να αμφισβητεί τις χρεώσεις του ΟΣΕ για τα έτη 2020 - 2023. Το χάσμα μεταξύ των δύο πλευρών μόνο για το 2022 ανέρχεται σε 47,8 εκατ. ευρώ, καθώς η Hellenic Train δεν κάνει αποδεκτή τη μονομερή αύξηση των τελών από τον ΟΣΕ την περίοδο που η κατάσταση του δικτύου έβαινε επιδεινούμενη.

Ασυμβίβαστα στον ΟΣΕ

Με άλλο άρθρο στο ίδιο νομοσχέδιο ορίζονται προυποθέσεις με στόχο την ενίσχυση στον μέγιστο βαθμό της ανεξαρτησίας και της αμεροληψίας των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου και των ανώτερων διευθυντικών στελεχών του διαχειριστή υποδομής, δηλαδή του ΟΣΕ. Συγκεκριμένα προβλέπεται πως όχι μόνο εξακολουθεί να είναι ξεχωριστή νομικά οντότητα από κάθε σιδηροδρομική επιχείρηση και οιονδήποτε φορέα έχει ως αντικείμενο τους σιδηροδρόμους αλλά υποχρεούται επιπλέον να διατηρεί ξεχωριστή έδρα από κάθε σιδηροδρομική επιχείρηση και τη Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων (ΡΑΣ) αλλά και κάθε άλλη αρχή ή φορέα, που συνδέεται με τη σιδηροδρομική δραστηριότητα.

Για τον σκοπό αυτό τίθενται κωλύματα και ασυμβίβαστα, ώστε να διασφαλιστεί η αποφυγή σύγκρουσης συμφερόντων στα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου του διαχειριστή υποδομής και τα ανώτερα διευθυντικά του στελέχη, τόσο κατά τη διάρκεια της θητείας τους όσο και για ένα έτος μετά την με οποιαδήποτε τρόπο λύση της εργασιακής σχέσης. Μάλιστα, οι απαγορεύσεις εκτείνονται και σε συζύγους, συμβιούντες και τέκνα αυτών, ενώ θεσπίζεται και σύστημα κυρώσεων για τους παραβάτες.