Γιατί «παγώνει» η ανέγερση πολυκατοικιών: Η κόντρα για τα ύψη κτιρίων και η παρέμβαση ΣτΕ

«Πάγωμα» στην οικοδομική δραστηριότητα ιδιωτικών κτιρίων, αλλά και στις αγοραπωλησίες διαμερισμάτων ακόμα και σε ολοκληρωμένες πολυκατοικίες, το οποίο μάλιστα εκτιμάται ότι θα διαρκέσει καθόλη τη διάρκεια της χρονιάς και ενδεχομένως ακόμα περισσότερο, έχει προκαλέσει το ζήτημα της χρήσης των μπόνους του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού (ΝΟΚ), το οποίο είχε αρχίσει να δημιουργεί μία νέα γενιά υψηλότερων κτιρίων στα αστικά κέντρα.

Αντέδρασαν οι δήμαρχοι

Οι πρώτοι που αντέδρασαν ήταν δήμοι των νοτίων προαστίων, όπως ο δήμος Βάρης – Βούλας – Βουλιαγμένης και ο δήμος Αλίμου, οι οποίοι υποστήριξαν προσφυγές κατοίκων στο Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ), το οποίο με τη σειρά του παρέπεμψε τις υποθέσεις λόγω της σοβαρότητάς τους στην Ολομέλεια.

Ακολούθως αρκετοί δήμαρχοι προχώρησαν στην αναστολή έκδοσης οικοδομικών αδειών με τη χρήση των συγκεκριμένων μπόνους ύψους, κάτι το οποίο τους προηγούμενους μήνες πυροδότησε μία άνευ προηγουμένου κόντρα με το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας και το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας (ΤΕΕ).

Οι αποκεντρωμένες διοικήσεις ακύρωσαν με δικές τους αποφάσεις τις αποφάσεις περί αναστολής έκδοσης οικοδομικών αδειών των δημάρχων. Ωστόσο οι δήμοι προσέφυγαν εκ νέου με αποτέλεσμα αυτήν την περίοδο το ΣτΕ να ακυρώνει πλέον από την πλευρά του τις αποφάσεις των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων τουλάχιστον έως την οριστική κρίση του ζητήματος από την Ολομέλεια του Ανώτατου Ακυρωτικού Δικαστηρίου, η οποία έχει προγραμματίσει να εκδικάσει το θέμα τον προσεχή Οκτώβριο.

Πλήρες πάγωμα της οικοδομικής δραστηριότητας

Η αβεβαιότητα που προκαλείται από την κατάσταση αυτή έχει οδηγήσει σε πλήρες πάγωμα της οικοδομικής δραστηριότητας, η οποία νωρίτερα είχε ξαναφουντώσει με εκδοθείσες άδειες να παραμένουν σε εκκρεμότητα, συγκροτήματα κατοικιών να μην ολοκληρώνονται και αγοραπωλησίες νεόδμητων κατοικιών σε κτίρια στα οποία έχει γίνει χρήση των ευεργετημάτων να μένουν στα ...αζήτητα ειδικά εφόσον βρίσκονται στους υψηλότερους ορόφους της οικοδομής.

«Η κατάσταση δε θα μπορούσε να είναι πιο χαοτική. Για το επόμενη 6μηνο κανείς δεν πρόκειται να προβεί σε αγοραπωλησία. Ελάχιστες προχωρούν ακόμα και σε τελειωμένα, χτισμένα και ηλεκτροδοτημένα ακίνητα. Ο κόσμος φοβάται να κάνει το βήμα μήπως στη συνέχεια του πουν να κόψει δυο ορόφους. Ποτέ στο παρελθόν δεν είχε παρατηρηθεί τέτοια αναρχία. Κάθε δήμαρχος παίρνει μόνος του μία απόφαση και επικρατεί ένα χάος. Σε άλλους δήμους οι αποφάσεις έκδοσης αδειών έχουν μπλοκαριστεί, σε άλλους όχι, άλλοι δήμοι όπως η Θεσσαλονίκη ανέστειλαν για μια εβδομάδα και μετά άλλαξαν την απόφαση», επισημαίνει στο «Εθνος» ο πρόεδρος του ΤΕΕ, Γώργος Στασινός.

«Οι Πολεοδομίες θα έπρεπε να φύγουν από τους δήμους»

Δεδομένης της καταστασης, ο ίδιος θεωρεί ότι οι Πολεοδομίες θα έπρεπε να φύγουν από τους δήμους και να υπαχθούν απευθείας στο κεντρικό κράτος: «Θα πρέπει να γίνει αυτό που συνέβη με τα Δασαρχεία που έφυγαν από τις Αποκεντρωμένες και πήγαν στο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, το οποίο κι έχει την ευθύνη της νομοθέτησης», τονίζει. Και προσθέτει: «Και ο αριθμός των Πολεοδομιών πρέπει να μειωθεί, να υπάρχει μία ανά Περιφερειακή Ενότητα ειδικά τώρα που όλα μπορούν να λειτουργήσουν ηλεκτρονικά. Με τον τρόπο αυτό θα καλυφθεί και ο αριθμός του στελεχιακού δυναμικού που απαιτείται καθώς σήμερα σε άλλη Πολεοδομία μπορεί να λείπει αρχιτέκτονας και σε άλλη τοπογράφος. Ολες μαζί μπορούν να έχουν μία ολοκληρωμένη δομή».

Εάν, πάντως, το αρμόδιο υπουργείο αποφασίσει να προχωρήσει στο ενδεχόμενο απόσχισης των Πολεοδομιών από τους δήμους, το πιθανότερο είναι πως θα βρει για άλλη μια φορά απέναντί του τους αιρετούς: «Καταλαβαίνουμε τί ακριβώς θέλουν. Αλλη μια αρμοδιότητα που ασκούν οι δήμοι και προσπαθούν να εξυγιάνουν, να την πάρει η κεντρική κυβέρνηση και να μας στείλει την πυρασφάλεια, τις ναυαγοσωστικές καλύψεις, όλες τις αντιδημοφιλείς πολιτικές και τα ζητήματα που σε στέλνουν στον πάγκο του Εισαγγελέα», ανέφερε στην τελευταία συνεδρίαση του Διοικητικού Συμβουλίου της Κεντρικής Ενωσης Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ), ο Α΄ αντιπρόεδρός της και δήμαρχος Βάρης - Βούλας - Βουλιαγμένης, Γρηγόρης Κωνσταντέλλος.

Σε κάθε περίπτωση, πάντως, η ΚΕΔΕ δηλώνει ότι θα συμμορφωθεί με την απόφαση της Ολομέλειας του ΣτΕ που θα εκδικάσει την υπόθεση το φθινόπωρο, όποια κι αν είναι αυτή.

Εν αναμονή της απόφασης του ΣτΕ που δεν αποκλείει «κόντυμα» των κτιρίων

Στο μεταξύ τις προηγούμενες ημέρες βγήκε μία ακόμα απόφαση του Ε΄ Τμήματος του ΣτΕ για προσφυγή υποστηριζόμενη από τον δήμο Αλίμου, βάσει της οποίας κρίνονται αντισυνταγματικές και οι προσθήκες σε έρκερ και πατάρια που δημιουργούσαν έξτρα τετραγωνικά μέτρα στα κτίρια που ...ψήλωναν.

Είχε προηγηθεί άλλη απόφαση που ακύρωνε τις διαταγές της Αποκεντρωμένης Διοίκησης προς τους δήμους να πάρουν πίσω τις αναστολές έκδοσης οικοδομικών αδειών με τα μπόνους. Το ενδιαφέρον σε αυτήν την απόφαση είναι πως για πρώτη φορά γίνεται σαφής αναφορά στο ότι από την απόφαση της Ολομέλειας για την υπόθεση των μπόνους του ΝΟΚ θα κριθεί και το ενδεχόμενο κατεδάφισης πρόσθετων ορόφων που έχουν χτιστεί με τη χρήση αυτών των προνομίων.

Η δικαστική εκκρεμότητα δημιουργεί οικοδομικό κενό

Η αβεβαιότητα για το θέμα εντείνει το κενό στην οικοδομική δραστηριότητα, το οποίο δεν αποκλείεται να διαρκέσει επί μακρόν δεδομένου ότι η υπόθεση μπορεί να εκδικάζεται τον Οκτώβριο του 2024, αλλά είναι γνωστό ότι οι αποφάσεις του ΣτΕ δεν εκδίδονται άμεσα, ενώ στη συνέχεια απαιτούν πρόσθετο χρόνο για να καθαρογραφούν και να μελετηθεί το σκεπτικό τους.

Εως την οριστική κρίση της Ολομέλειας, πάντως, το ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο συνεχίζει να καταρρίπτει αποφάσεις του κεντρικού κράτους δικαιώνοντας τους δήμους, που είχαν προχωρήσει σε αναστολή έκδοσής οικοδομικών αδειών με τα μπόνους του ΝΟΚ.

Αυτό έχει ήδη συμβεί με τους δήμους Βάρης – Βούλας – Βουλιαγμένης, ενώ πριν λίγες ημέρς συνέβη και με τον δήμο Κηφισιάς που με νέα προσωρινή διαταγή πέτυχε την άρση της απόφασης της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αττικής. Το ΣτΕ έκρινε, ότι τόσο οι προσαυξήσεις ύψους με βάση τα μπόνους του ΝΟΚ όσο και η εξαίρεση από τον προσμετρούμενο συντελεστή δόμησης διαφόρων χώρων, είναι αντισυνταγματικές, δικαιώνοντας την άποψη του Δήμου Κηφισιάς και αναστέλλοντας προσωρινά την απόφαση της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αττικής, με την οποία ακυρώθηκε η απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου για αναστολή οικονομικών αδειών.

Την ίδια στιγμή και το Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Αθηναίων «πάγωσε» τα μπόνους του ΝΟΚ για τα ύψη κτηρίων για μια διετία, ενόψει της ολοκλήρωσης του νέου Τοπικού Πολεοδομικού Σχεδίου (ΤΠΣ) που θα θέσει τους όρους και τους περιορισμούς δόμησης. Βασικό επιχείρημα ήταν ο δήμος να μη βρεθεί με τετελεσμένα.

Αντίστοιχες αποφάσεις έχουν λάβει πολλοί δήμοι της Αθήνας μεταξύ των οποίων ο δήμος Αμαρουσίου, ο Δήμος Βριλησσίων, ο Δήμος Παπάγου - Χολαργού, ο Δήμος Αγίας Παρασκευής, αλλά και ο δήμος Φιλοθέης – Ψυχικού. Το ενδιαφέρον με τον τελευταίο είναι το γεγονός ότι είχε εξαιρεθεί με τροπολογία της τελευταίας στιγμής από τη χρήση των μπόνους ύψους στο βασικό του τμήμα, αλλά πλέον με τη δική του απόφαση επεκτείνει την εξαίρεση και στη Δημοτική Ενότητα Νέου Ψυχικού.