Σούπερ μάρκετ: Τα πέντε σημεία που θα κριθεί η μάχη

Κατά την περίοδο 1950-1980 το λιανεµπόριο τροφίµων σηµαδεύτηκε από την παρουσία των σούπερ µάρκετ (και των υπερµάρκετ µετά το 1965), την 20ετία 1980-2000 η τιµή ήταν το «κλειδί» και κατόπιν πέρασε στην εποχή του ∆ιαδικτύου, µε βασικό χαρακτηριστικό την άνεση στις αγορές και τη µεγάλη ποικιλία στα προϊόντα. Από το 2020, όµως, στο λιανεµπόριο τροφίµων θα κυριαρχήσει η πολυκαναλικότητα, η οποία ήδη αποτελεί πραγµατικότητα για όλες σχεδόν τις µεγάλες αλυσίδες του κλάδου.

Αυτά είναι τα βασικά συµπεράσµατα µελέτης της IGD, η οποία για την περίοδο 2018-2023 εκτιµά ότι η παγκόσµια αγορά λιανικής τροφίµων –των σούπερ µάρκετ– θα αυξηθεί κατά 2,6 τρισεκατοµµύρια δολάρια, µε ρυθµό ανάπτυξης της τάξης του 5,1%.

Εξετάζοντας τα κανάλια διανοµής, τα σούπερ µάρκετ θα συνεχίσουν να αποτελούν τη βασική… οδό για τους καταναλωτές, έχοντας ελαφρά µείωση του µεριδίου τους (39% από 40% το 2018), µε τα υπερµάρκετ να ακολουθούν επίσης µε πτώση του µεριδίου τους (27% από 29%). Αντίθετα, µεγαλύτερα µερίδια εκτιµάται ότι θα κατακτήσουν την επόµενη πενταετία τα discount stores (16,9% από 15,3%), τα convenience stores (12,1% από 11,6%) και τα online καταστήµατα (µε µερίδιο 4,5% επί του τζίρου από 2,2% το 2018).

Σε ό,τι αφορά στους 10 κορυφαίους ευρωπαίους retailers, στην πρώτη θέση το 2018 βρίσκουµε τη Lidl, η οποία, σύµφωνα µε την IGD, αναµένεται να µεγαλώσει τη διαφορά από τους υπόλοιπους παίκτες µέσα στην επόµενη πενταετία. Ακολουθούν Aldi, Tesco, Carrefour, Rewe, Edeka, ενώ την πρώτη δεκάδα κλείνουν οι αλυσίδες Auchan, Leclerc, Ahold Delhaize και X5 Retail.

1. Ψηφιακά «όπλα» στη µάχη των πωλήσεων

Το 46% των ειδικών στην εφοδιαστική αλυσίδα εκτιµά ότι τα δεδοµένα θα καθορίζουν την επιχειρηµατική κουλτούρα. Ενα παράδειγµα αποτελεί η περσινή στρατηγική συνεργασία που υπογράφηκε ανάµεσα στη Walmart και τη Microsoft, µε στόχο να επιταχυνθεί ο ψηφιακός µετασχηµατισµός της Walmart στο λιανεµπόριο. Carrefour.

Η Carrefour ενισχύει την πολυκαναλική στρατηγική της. Η τεχνολογία και τα δεδοµένα παίζουν βασικό ρόλο στο να οικοδοµήσει σχέση πίστης µε τους καταναλωτές. Ο όµιλος χρησιµοποιεί τεράστιες ποσότητες δεδοµένων των καταναλωτών από πηγές όπως είναι οι 55 εκατοµµύρια κάρτες πιστότητας των πελατών της, οι 6,5 εκατοµµυρα πιστωτικές κάρτες και οι 14,4 εκατοµµύρια ακόλουθοι (followers) στα κοινωνικά µέσα ενηµέρωσης.

Alibaba. Η Alimama, ο ψηφιακός βραχίονας του κινεζικού λιανεµπορικού κολοσσού Alibaba, έχει αποκαλύψει ένα εργαλείο βασισµένο στην τεχνητή νοηµοσύνη (AI).

2. Καλές είναι οι «πράσινες» εταιρείες

Σε σχετική έρευνα που έγινε στο Ηνωµένο Βασίλειο, το 74% των καταναλωτών έγινε κοινωνός της περιβαλλοντικής επίδρασης που έχουν οι πλαστικές συσκευασίες τους τελευταίους 12 µήνες.

Ekoplaza. Τον Απρίλιο του 2018, η ολλανδική αλυσίδα βιολογικών τροφίµων λειτούργησε στο Αµστερνταµ το πρώτο κατάστηµα στον κόσµο χωρίς πλαστικά.

Danone. Το 2018, η Danone έγινε η µεγαλύτερη εταιρεία στον κόσµο που έλαβε πιστοποίηση B, δύο χρόνια νωρίτερα από τον αρχικό σχεδιασµό. Η πιστοποίηση αυτή επιβεβαιώνει ότι µια εταιρεία ασκεί µε τέτοιον τρόπο τη δραστηριότητά της, που ικανοποιεί τα κριτήρια της αποδοτικότητας, της διαφάνειας και της λογοδοσίας. Και ότι χρησιµοποιεί την ισχύ της για να λύσει κοινωνικά και περιβαλλοντικά προβλήµατα.

3. Καταστήµατα νέας γενιάς

Για παράδειγμα, στα Αmazon go δεν υπάρχουν… checkouts, ενώ στην Κίνα λειτουργεί η αλυσίδα καταστηµάτων Auchan χωρίς προσωπικό.

Auchan. Τα Auchan Minute αφορούν σε καταστήµατα 18 τ.µ. που λειτουργούν 24 ώρες την ηµέρα χωρίς ταµίες ή προσωπικό. Το κατάστηµα έχει σχεδιαστεί για να γίνονται αγορές σε χρόνο µικρότερο του ενός λεπτού. Η κινεζική αλυσίδα Auchan σκοπεύει να λειτουργήσει φέτος περίπου 2.000 καταστήµατα Auchan Minute και ακόµη 2.000 το 2020.

Sam’s Club Now. Αυτή η νέα ιδέα δίνει τη δυνατότητα στον λιανοπωλητή να δοκιµάσει τις τελευταίες εξελίξεις και να τις προσαρµόσει στα καταστήµατα. Το «βρίσκεις τον τρόπο και πλοηγήσου» αποτελεί µια εφαρµογή για κινητά. Με τη χρήση φωνής, σε συνδυασµό µε χαρακτηριστικά πλοήγησης, θα εµφανίζεται ένας χάρτης που θα οδηγεί τους καταναλωτές σε αυτό που θέλουν.

4. Εµφαση στα υγιεινά προϊόντα

Κυκλοφορούν στην αγορά όλο και περισσότερα applications που δίνουν πληροφορίες για τα συστατικά των προϊόντων, και δη των τροφίµων. Μία από αυτές είναι η SmartWithFood της βελγικής Colruyt, αλλά και η ελληνική εφαρµογή ingred.io, η οποία ελέγχει την τοξικότητα τροφίµων και καλλυντικών.

Colruyt. Μέσω της εφαρµογής SmartWithFood, η βελγική Colruyt επιτρέπει στους αγοραστές να εισάγουν τις απαιτήσεις τους για την προσωπική τους υγεία. Οταν ένας καταναλωτής αγοραστής σαρώνει τα προϊόντα µέσω της εφαρµογής αυτής, του λέει αν είναι κατάλληλα ή όχι, παρέχοντάς του και εναλλακτικές λύσεις.

Waitrose. Η εταιρεία DnaNudge, η οποία δοκιµάζει τα καταναλωτικά DNAs, συνεργάζεται µε το Imperial College στο Λονδίνο, µε στόχο να εξερευνήσει –για πρώτη φορά– τις επιδράσεις που έχουν εξατοµικευµένες επιλογές τροφίµων στην υγεία προδιαβητικών. Η βρετανική αλυσίδα Waitrose & Partners υποστηρίζει 12µηνες κλινικές δοκιµές.

5. «Κλειδί» τα social media

Από τη στιγμή που σε µηνιαία βάση υπάρχουν περίπου 3,2 δισεκατοµµύρια χρήστες που µπαίνουν στα social media, µε τις αγορές εφαρµογών σε κινητά να ξεπερνούν τα 86 δισ. δολάρια το 2017, η αναγκαιότητα για λειτουργία του λιανεµπορίου κάθε στιγµή της ηµέρας είναι κάτι παραπάνω από επιβεβληµένη.

Amazon. Η Snapchat συνεργάζεται µε την Amazon προκειµένου να δώσουν στον κόσµο τη δυνατότητα να τραβήξουν φωτογραφία ενός προϊόντος, εµφανίζοντας την ίδια στιγµή τις λίστες προϊόντων του Amazon ώστε να µπορούν εύκολα να κάνουν αγορές.

Facebook. Το Facebook δηµιούργησε marketplace στη Σιγκαπούρη, όπου τα άτοµα µπορούν να αγοράσουν και πωλούν αντικείµενα. Η C2C αγορά (καταναλωτή προς καταναλωτή) έχει ρόλο-κλειδί στο εµπόριο που γίνεται στις ασιατικές χώρες µέσω των social media.

ΛΟΡΔΟΣ ΣΤΙΟΥΑΡΤ ΡΟΟΥΖ επικεφαλής Οcado: Να παίρνουµε ρίσκα και να µην γίνεται το χρήµα οδηγός στις αποφάσεις µας

Σε πρόσφατο συνέδριο της Boussias Communications, ο κεντρικός εισηγητής, λόρδος Στιούαρτ Ρόουζ, επικεφαλής της Οcado, της µεγαλύτερης pure online επιχείρησης λιανεµπορίου ειδών σούπερ µάρκετ, µε 40χρονη πείρα στο λιανεµπόριο και µε παρουσία ως CEO σε κολοσσούς του κλάδου, µε την εισήγησή του, η οποία είχε τίτλο «Evolve or Die», τόνισε πως στην εποχή που ο πελάτης έχει τη δυνατότητα να βρει ό,τι θέλει, στην τιµή που το θέλει και όπου το θέλει, όσες λιανεµπορικές επιχειρήσεις επιθυµούν να επιβιώσουν θα πρέπει να βρίσκονται συνεχώς στην πρωτοπορία, αξιοποιώντας τα µέσα που προσφέρει η σύγχρονη τεχνολογία. Οπως είπε, «στο λιανεµπόριο πρέπει να είµαστε ευέλικτοι και ευπροσάρµοστοι, να παίρνουµε ρίσκα, να προχωρούµε σε επενδύσεις, ακολουθώντας το επιχειρηµατικό ένστικτο και την κοινή λογική, να µη φοβόµαστε να αλλάζουµε γνώµη όταν έχουµε λάθος, να σεβόµαστε το περιβάλλον και να µην αφήνουµε µόνο το χρήµα να καθοδηγεί στις αποφάσεις µας».

Κωδικοποιώντας το παρόν και το µέλλον του κλάδου, ο Στιούαρτ Ρόουζ υπογράµµισε µεταξύ άλλων:

• Υπάρχει πρόβληµα εµπιστοσύνης µεταξύ εταιρειών και καταναλωτών.
• Οι πελάτες δεν ενδιαφέρονται για τα προβλήµατα των επιχειρήσεων, θέλουν λύσεις.
• Οι επιχειρήσεις δεν «πεθαίνουν» µόνες τους! Για να γίνει αυτό, πρέπει να υπάρχουν κακοί ηγέτες. 
• Πρέπει να περάσει η νοοτροπία της παραγωγής κερδών σε όλα τα στελέχη µιας εταιρείας. Από τις µεγάλες αντιξοότητες έρχονται πολλές φορές οι λύσεις.
• Αν δεν αντιδράσεις γρήγορα, θα χάσεις. 
• Πρέπει να δοθεί έµφαση στην αξία των προϊόντων. 
• Οι εταιρείες πρέπει να µιλήσουν µε τους πελάτες και τους προµηθευτές. Ωστόσο, το 90% των υψηλόβαθµων στελεχών δεν το κάνει αυτό.
• Πρέπει το εκάστοτε επιχειρηµατικό σχέδιο να ακολουθείται µέχρι τέλους.
• Οι καταναλωτές απαιτούν ευκολία στις αγορές, οι προµηθευτές την κοινή λογική.
• Το κλειδί για τους λιανέµπορους είναι η ευελιξία και η προσαρµοστικότητα.
• Οι επιχειρήσεις πρέπει να παίρνουν ρίσκα, να ακολουθούν τα ένστικτά τους, αλλά να αλλάζουν γνώµη για κάτι αν διαπιστώνουν ότι είναι λάθος.
• Προαπαιτούµενο για το µέλλον ο σεβασµός στο περιβάλλον – στόχος το zero waste.
• Περνάµε σε µια εποχή µε λιγότερα φυσικά καταστήµατα, διαφορετικές συνθέσεις προϊόντων λόγω millennials, ενίσχυση των online υπηρεσιών, οι οποίες εκτιµάται ότι µπορούν να φθάσουν µέχρι και το 25% του τζίρου µέχρι το 2030, και έµφαση σε πιο υγιεινά προϊόντα.