Ασφαλιστικές εισφορές: Ποιους συμφέρει να μπουν στον επανυπολογισμό και τις 120 δόσεις

Για πέντε κατηγορίες ασφαλισµένων οφειλετών αποδεικνύεται συµφέρουσα επιλογή ο επανυπολογισµός χρεών στο πλαίσιο της ρύθµισης των 120 δόσεων. Ο επανυπολογισµός που µειώνει δραστικά το χρέος αλλά επηρεάζει και το ποσό της σύνταξης συνιστά για σηµαντικό αριθµό οφειλετών «σπαζοκεφαλιά», καθώς δεν είναι λίγοι οι υποψήφιοι συνταξιούχοι οι οποίοι ψάχνουν την πλέον συµφέρουσα φόρµουλα για την περίπτωσή τους.

Οπως επισηµαίνουν οι ειδικοί της κοινωνικής ασφάλισης, ο «γρίφος» είναι σχετικά εύκολη υπόθεση για περίπου 25.000 ασφαλισµένους που βρίσκονται στο κατώφλι της σύνταξης, καθώς για την πλειονότητα ο επανυπολογισµός συµφέρει. Το ίδιο, ωστόσο, δεν συµβαίνει για όσους απέχουν πολύ από την ηλικία συνταξιοδότησης.

Το «Εθνος – Συντάξεις και ασφάλιση» προσεγγίζει µε τη βοήθεια ειδικών το ζήτηµα που απασχολεί δεκάδες χιλιάδες ασφαλισµένους οφειλέτες. «Αν ο ασφαλισµένος είναι στο κατώφλι της σύνταξης, ο επανυπολογισµός συµφέρει στο 90% των περιπτώσεων. Αυτό ισχύει για έναν βασικό λόγο: Στις περισσότερες περιπτώσεις το επιπλέον µηνιαίο ποσό που κερδίζει ο ασφαλισµένος στη σύνταξή του αν δεν επανυπολογίσει το χρέος του και δεν “κουρέψει” τη βασική οφειλή του είναι τέτοιο ώστε να αποσβένει την απώλεια από την εξόφληση του συνόλου των οφειλοµένων σε 14 χρόνια και πάνω» εξηγεί ο δικηγόρος Διονύσης Ρίζος, ειδικός σε θέµατα κοινωνικής ασφάλισης. Αντίθετα, όπως εξηγεί ο ίδιος, «στις περιπτώσεις που η σύνταξη είναι σε βάθος πέντε και άνω ετών, δηλαδή ο ασφαλισµένος πρόκειται να συνταξιοδοτηθεί έπειτα από µια πενταετία και πλέον, τότε συµφέρει συχνά η ρύθµιση να γίνει στο σύνολο της οφειλής χωρίς τον επανυπολογισµό, µε την αφαίρεση των πρόσθετων τελών και των προστίµων».

Ειδικότερα, όπως επισηµαίνει ο κ. Ρίζος, η επιλογή επανυπολογισµού των χρεών της περιόδου 2002 - 2016 συµφέρει όταν:

• Η οφειλή χωρίς επανυπολογισµό ξεπερνά τα όρια παρακράτησης από τη σύνταξη και δεν υπάρχει δυνατότητα καταβολής του υπόλοιπου ποσού ώστε ο ασφαλισµένος να µπορέσει να συνταξιοδοτηθεί.
• Η οφειλή προς επανυπολογισµό αφορά χρονικό διάστηµα εισφορών µικρότερο των πέντε ετών, ενώ ταυτόχρονα έχουν καταβληθεί σχετικά υψηλές εισφορές για άλλο διάστηµα. Οπως σηµειώνει ο κ. Ρίζος, έως τα πέντε έτη οφειλών δεν επηρεάζεται το ποσό της σύνταξης σοβαρά µε το «κούρεµα» βασικής οφειλής, ειδικά αν το υπόλοιπο χρονικό διάστηµα έχουν καταβληθεί σχετικά υψηλές εισφορές.
• Η οφειλή αφορά µικρό χρονικό διάστηµα ως δύο έτη. Τότε η επιλογή του επανυπολογισµού συµφέρει σε κάθε περίπτωση, καθώς η εξόφληση των πραγµατικών εισφορών και η αποφυγή του «κουρέµατος» δεν δίνουν κάποια σοβαρή προσαύξηση στη σύνταξη, ενώ το σύνολο του χρέους µπορεί σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις να παρακρατηθεί από τις συντάξεις.
• Η οφειλή αφορά παράλληλο χρόνο µε άλλο φορέα (π.χ. ΙΚΑ) και µε την εξόφληση ο χρόνος θα χρησιµοποιηθεί για προσαύξηση από τη σύνταξη.
• Η οφειλή αφορά χρόνο απαραίτητο για τη θεµελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώµατος που δεν µπορεί να εξοφληθεί αλλιώς. Σε αυτή την περίπτωση πάντοτε επιλέγεται ο επανυπολογισµός. Οπως αναφέρουν οι ειδικοί, ασφαλισµένοι οφειλέτες που απέχουν σηµαντικά από τη στιγµή της συνταξιοδότησης πρέπει να εξετάσουν λεπτοµερώς το αν είναι συµφέρον γι’ αυτούς ή όχι η ένταξη στον επανυπολογισµό, ιδιαίτερα όσοι καταβάλλουν πλέον εισφορές µε βάση τον κατώτατο µισθό. Αυτό επειδή όσο µεγαλύτερο χρονικό διάστηµα µε χαµηλές εισφορές –συνεπώς και µε χαµηλές συντάξιµες αποδοχές– µπαίνει στην εξίσωση του υπολογισµού, τόσο περισσότερο µειώνεται η σύνταξη. 

Υπενθυµίζεται πως ο επανυπολογισµός αφορά οφειλές που έχουν γεννηθεί από µη καταβληθείσες εισφορές το χρονικό διάστηµα 1/1/2002 - 31/12/2016. Το χρονικό διάστηµα από το 2002 και µετά χρησιµοποιείται για την εξαγωγή των συντάξιµων αποδοχών που αποτελούν τη βάση υπολογισµού της σύνταξης. Συνεπώς, το «κούρεµα» των οφειλών και άρα των εισφορών που θα καταβληθούν για την περίοδο από 1/1/2002 και µετά έχει άµεσο αντίκτυπο στη σύνταξη και στο τελικό ποσό που θα λάβει ο ασφαλισµένος. «Οσο µεγαλύτερο είναι το χρονικό διάστηµα των οφειλών που θα ρυθµιστεί και θα εξοφληθεί µε επανυπολογισµό τόσο χαµηλότερη θα είναι και η σύνταξη που θα λάβει ο ασφαλισµένος» παρατηρεί ο κ. Ρίζος. «Αντίθετα, οφειλές για το χρονικό διάστηµα πριν από το 2002 ή για τη διετία 2017 και 2018 που ρυθµίζονται χωρίς επανυπολογισµό αλλά µόνο µε αφαίρεση των πρόσθετων τελών και των προστίµων δεν επηρεάζουν το τελικό ποσό της σύνταξης» προσθέτει ο ίδιος. Οι ασφαλισµένοι που βρίσκονται στο κατώφλι της σύνταξης και πρόκειται να υποβάλουν ή έχουν ήδη υποβάλει αίτηση για συνταξιοδότηση πρέπει να γνωρίσουν πως δεν έχουν αλλάξει -πλην αγροτών- τα όρια παρακράτησης οφειλοµένων από τη σύνταξη.

Αυτό σηµαίνει πως, για να συνταξιοδοτηθεί άµεσα ο οφειλέτης, το ποσό που αποµένει µετά τον επανυπολογισµό πρέπει να είναι:

• Για τον πρώην ΟΑΕΕ (ΤΕΒΕ, ΤΑΕ, ΤΣΑ) έως 20.000 ευρώ
• Για το πρώην ΕΤΑΑ (ΤΣΜΕ∆Ε, ΤΣΑΥ, Νοµικών) έως 15.000 ευρώ
• Για τον πρώην ΟΓΑ έως 6.000 ευρώ.

Στις περιπτώσεις ρύθµισης είτε µε επανυπολογισµό είτε χωρίς επανυπολογισµό και εφόσον το νέο χρέος υπερβαίνει τα εν λόγω όρια, τότε θα πρέπει να καταβληθεί εφάπαξ το υπερβάλλον ποσό. Ασφαλισµένοι που έχουν ήδη υποβάλει αιτήσεις συνταξιοδότησης και αυτές είναι εκκρεµείς στο σχετικό πεδίο επιλέγουν το «κουτάκι» το οποίο αναφέρει ότι έχει ήδη υποβληθεί αίτηση: Αν τους έχει κοινοποιηθεί έγγραφο µε τη συνολική οφειλή νωρίτερα και έχει παρέλθει η προθεσµία καταβολής του επιπλέον ποσού, τότε χάνονται τα αναδροµικά συντάξεων και η σύνταξη εκκινεί ξανά από την ηµεροµηνία υποβολής της αίτησης για τη ρύθµιση. Σε όσους δεν έχει κοινοποιηθεί το έγγραφο της οφειλής µπορούν να λάβουν αναδροµικά από τη στιγµή υποβολής της αίτησης τους για σύνταξη ακόµη και αν τώρα υπαχθούν στη ρύθµιση µε τον επανυπολογισµό ή χωρίς αυτόν. Εξυπακούεται πως, αν κάποιος υπαχθεί στη ρύθµιση και κατόπιν υποβάλει αίτηση για σύνταξη, τότε το υπόλοιπο των δόσεων θα παρακρατηθεί από τη σύνταξή του 

Παραδείγματα

Στον ΟΑΕΕ µε οφειλές τριών ετών

Εµπορος ασφαλισµένος στον ΟΑΕΕ (πρώην ΤΕΒΕ) σε µεσαίες κατηγορίες συµπλήρωσε το 2019 τις απαραίτητες προϋποθέσεις για να συνταξιοδοτηθεί. Εχει οφειλές τριών ετών που µπορεί να ρυθµίσει µε επανυπολογισµό µε βάση τη ρύθµιση του ν. 4611/2019. Από το 2002 έως το 2019 οι κατηγορίες ασφάλισής του ήταν η Π08 και Π09. Η περίοδος ασφάλισης που θα ρυθµίσει είναι στην Π09 κατηγορία.

Στην περίπτωση που ρυθµίσει την τριετία µε επανυπολογισµό, τότε θα υπολογιστεί η εν λόγω τριετία µε τις κατώτατες εισφορές, το ποσό που θα καταβάλει θα είναι 5.685 ευρώ και η σύνταξή του θα είναι 842 ευρώ. Στην περίπτωση που ρυθµίσει την τριετία χωρίς επανυπολογισµό, τότε θα υπολογιστεί η εν λόγω τριετία µε εισφορές κατηγορίας Π09 και µε το 15% των προσαυξήσεων. Ετσι, το ποσό που θα καταβάλει θα είναι 19.954 ευρώ και η σύνταξή του θα είναι 904 ευρώ.

67 ετών µε 30 χρόνια ασφάλισης

Αυτοκινητιστής ασφαλισµένος στον ΟΑΕΕ (πρώην ΤΣΑ) συµπλήρωσε φέτος τις απαραίτητες προϋποθέσεις για να συνταξιοδοτηθεί µε 30 έτη ασφάλισης και το 67ο έτος της ηλικίας του. Εχει οφειλές επτά ετών που µπορεί να ρυθµίσει µε επανυπολογισµό µε βάση τη ρύθµιση του ν. 4611/2019. Από το 2002 έως το 2019 οι κατηγορίες 2 ασφάλισής του ήταν η Π04 και οι εισφορές του πρώην ΤΣΑ.

Ασφαλισµένος στο ΕΤΑΑ-ΤΣΜΕΔΕ

Μηχανικός ασφαλισµένος στο ΕΤΑΑ-ΤΣΜΕΔΕ συµπλήρωσε φέτος τις απαραίτητες προϋποθέσεις για να συνταξιοδοτηθεί µε 40 έτη ασφάλισης και το 62ο έτος της ηλικίας του. Εχει οφειλές δύο ετών τις οποίες µπορεί να ρυθµίσει µε επανυπολογισµό µε βάση τη ρύθ- 3 µιση του ν. 4611/2019.

Στην περίπτωση που ρυθµίσει τη διετία µε επανυπολογισµό, τότε θα υπολογιστεί η εν λόγω διετία µε τις κατώτατες εισφορές το ποσό που θα καταβάλει θα είναι 4.352 ευρώ και η σύνταξη του θα είναι 904 ευρώ. Στην περίπτωση που ρυθµίσει τη διετία χωρίς επανυπολογισµό, τότε θα υπολογιστεί µε εισφορές ΤΣΜΕΔΕ και το 15% των προσαυξήσεων και το ποσό που θα καταβάλει θα είναι 11.022 ευρώ, ενώ η σύνταξή του θα είναι 929 ευρώ.