Τα µεγάλα θύµατα της κρίσης: Νέοι, μισθωτοί και μορφωμένοι

Aποκαλυπτική για τους µεγάλους χαµένους της δραµατικής κρίσης που χτύπησε τη χώρα τα τελευταία χρόνια είναι νέα έρευνα που δηµοσιοποίησε χθες η διαΝΕΟσις: Περικοπές στα εισοδήµατα και νέοι φόροι ευθύνονται για τη δραµατική µείωση (-42%) στο διαθέσιµο εισόδηµα των ελληνικών νοικοκυριών κατά την περίοδο 2009 - 2014, µε τους νέους, τις πιο παραγωγικές ηλικίες και τους πιο µορφωµένους Ελληνες να υφίστανται το ισχυρότερο πλήγµα.

Η κρίση, µάλιστα, φέρεται να έπληξε περισσότερο τους εργαζόµενους σε σχέση µε τους συνταξιούχους -χωρίς αυτό να σηµαίνει ότι οι τελευταίοι δεν υπέστησαν επίσης πολύ µεγάλη περικοπή στα εισοδήµατά τους-, ενώ αυξήθηκαν ο κίνδυνος παιδικής φτώχειας και ο αριθµός των νοικοκυριών που έγιναν οι «νέοι φτωχοί» της κρίσης, «µεταναστεύοντας» στο φτωχότερο τµήµα του πληθυσµού.

Σύµφωνα µε τη µελέτη «Οψεις κοινωνικής κινητικότητας στην Ελλάδα της κρίσης», που δηµοσιοποιήθηκε χθες και διενεργήθηκε µε επιστηµονικό υπεύθυνο τον καθηγητή του Πολυτεχνείου του Μιλάνου, Μάνο Ματσαγγάνη, την περίοδο 2009 - 2014 το εισόδηµα των ελληνικών νοικοκυριών µειώθηκε κατά 42%, ενώ η µέση µείωση του µηνιαίου εισοδήµατος την ίδια περίοδο ήταν 513 ευρώ. Μεταξύ των συµπερασµάτων της µελέτης είναι τα εξής: H κρίση έπληξε περισσότερο τους εργαζόµενους σε σχέση µε τους συνταξιούχους και τους νέους. Το εισόδηµα των νέων 18-29 ετών µειώθηκε κατά 44,8% και των νέων έως 17 ετών κατά 42,5%. Στην ηλικιακή οµάδα 30-44 ετών, η εισοδηµατική µείωση διαµορφώθηκε στο 42,3%, ενώ για στις ηλικίες 45-64 το αντίστοιχο ποσοστό ήταν -44,6%. Τις µικρότερες απώλειες υπέστησαν οι άνω των 65 ετών (-33,5%.). Οι απώλειες για τους άνεργους ανήλθαν στο -43,8%, για τους αυτοαπασχολούµενους στο -40,3% και για τους µισθωτούς στο -38,6%.

Το κόστος στην απασχόληση ήταν βαρύ σε κλάδους που παλιά αποτελούσαν την ατµοµηχανή της ελληνικής οικονοµίας: Η µείωση της απασχόλησης ήταν µεγαλύτερη για τους άνδρες και για τους κλάδους της οικοδοµής (-63%), της βιοµηχανίας, του ηλεκτρισµού και της ύδρευσης (-38%). 

Μακράν µικρότερη ήταν η µείωση της απασχόλησης στη δηµόσια διοίκηση (-2%) και στον πρωτογενή τοµέα (-9%).

Η απασχόληση

Ο αριθµός των εργαζοµένων µειώθηκε περισσότερο στις µικρότερες ηλικίες µε τους εργαζόµενους ηλικίας έως 29 ετών να µειώνονται στο µισό. Οι εργαζόµενοι ηλικίας 45-64 ετών µειώθηκαν κατά 9%, ενώ οι εργαζόµενοι µε µεταπτυχιακό ή διδακτορικό αυξήθηκαν κατά 57%. Αντίθετα, οι εργαζόµενοι απόφοιτοι δηµοτικού, γυµνασίου, λυκείου ή κάποιας µεταλυκειακής εκπαίδευσης µειώθηκαν πολύ, σε ποσοστό µεταξύ 20%-53% ανά κατηγορία.

Η απασχόληση υποχώρησε περισσότερο στις µικρές επιχειρήσεις µε 10 ή λιγότερους εργαζοµένους (-34%), παρά στις επιχειρήσεις µεσαίου µεγέθους (-21%). Η µείωση των εργαζοµένων στις µεγάλες επιχειρήσεις, µε περισσότερους από 50 εργαζόµενους, ήταν µικρότερη, της τάξης του 10%. Αυξήθηκε σηµαντικά ο σχετικός κίνδυνος φτώχειας των παιδιών, ενώ οι εισοδηµατικές απώλειες ήταν µεγαλύτερες για τις οικογένειες µε ένα ή δύο παιδιά, σε σχέση µε τις οικογένειες χωρίς παιδιά ή µε τρία και περισσότερα. Την ίδια στιγµή, µεγάλες ανακατατάξεις συνέβησαν και στην εισοδηµατική κλίµακα, µε πολλά νοικοκυριά να µεταφέρονται στα φτωχότερα κλιµάκια, σε σχέση µε το πού κατατάσσονταν πριν από την κρίση.

Συνολικά, έτσι, το φτωχότερο δεκατηµόριο του πληθυσµού το 2014 ήταν κατά 56% φτωχότερο από το αντίστοιχο δεκατηµόριο του 2009. Το πλουσιότερο δεκατηµόριο το 2014 ήταν κατά 42% φτωχότερο από το αντίστοιχο δεκατηµόριο του 2009.  Τα εισοδήµατα των γυναικών µειώθηκαν την παραπάνω περίοδο οριακά λιγότερο σε σχέση µε εκείνα των ανδρών.

Προτάσεις

Για τη βελτίωση της κατάστασης προτείνεται, µεταξύ άλλων: Γενναίος αναπροσανατολισµός της οικονοµικής πολιτικής, µε στόχο την αύξηση της παραγωγικότητας και τη δηµιουργία βιώσιµων, καλύτερα αµειβόµενων, θέσεων εργασίας, αναβάθµιση των δεξιοτήτων των εργαζοµένων και πιο συστηµατική εισοδηµατική στήριξη φτωχών και ανέργων, µε επέκταση των επιδοµάτων, καλύτερη εφαρµογή του κοινωνικού εισοδήµατος αλληλεγγύης, ανάπτυξη των κοινωνικών υπηρεσιών.