Κυβέρνηση: Το σχέδιο για να σωθεί η ΔΕΗ - Γιατί μειώνεται η έκπτωση κατά 5%

Νομοθετική ρύθμιση που θα μειώνει τις προνομιακές εκπτώσεις που έχουν οι εργαζόμενοι της ΔΕΗ στο ηλεκτρικό ρεύμα θα φέρει το υπουργείο Ενέργειας.

Συγκεκριμένα ανακοινώθηκε ότι: Στο πλαίσιο του σχεδίου για τη διάσωση της ΔΕΗ και των μέτρων για την ενίσχυση της ρευστότητάς της, το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας ανακοινώνει την πρόθεσή του να φέρει νομοθετική ρύθμιση με την οποία θα περιορίζει τις προνομιακές εκπτώσεις που έχουν οι εργαζόμενοι της ΔΕΗ στα τιμολόγια της εταιρείας και οι οποίες διαμορφώνονται στο 75% κατά μέσο όρο.

Ειδικότερα:

1. Με την υπ’ αριθμ. 127/7.11.1990 Πράξη Υπουργικού Συμβουλίου και την Επιχειρησιακή Συλλογική Σύμβαση της 31.7.1991 προβλέπεται ότι οι εργαζόμενοι της ΔΕΗ απολαμβάνουν προνομιακές εκπτώσεις στα τιμολόγια της εταιρείας που φτάνουν κατά μέσο όρο το 75%. Μάλιστα οι εκπτώσεις αυτές δεν αφορούν μόνο το ηλεκτρικό ρεύμα (ανταγωνιστικό σκέλος τιμολογίου) αλλά και τις μη ανταγωνιστικές χρεώσεις ( ΥΚΩ, ΕΡΤ, χρεώσεις Δήμου κλπ)!
2. Με τη νέα νομοθετική ρύθμιση:

α. Θα καταργηθεί πλήρως η έκπτωση των εργαζομένων στο μη ανταγωνιστικό σκέλος των τιμολογίων.

β. Θα περιοριστεί στο 30% η έκπτωση των εργαζομένων της ΔΕΗ στο ηλεκτρικό ρεύμα (ανταγωνιστικό σκέλος των τιμολογίων) όπως ισχύει και για τους εργαζόμενους στις ανταγωνιστικές εταιρείες ηλεκτρικού ρεύματος.

Από το υπουργείο τονίζονται επίσης τα εξής: «Η απόφαση για τη μείωση της προνομιακής έκπτωσης των εργαζομένων, των υπαλλήλων και των συνταξιούχων, είναι άλλη μια δύσκολη απόφαση που λαμβάνεται με στόχο τη διάσωση της ΔΕΗ.

Πιστεύουμε ότι οι άνθρωποι της ΔΕΗ αντιλαμβάνονται καλύτερα από τον καθένα την πολύ δύσκολη κατάσταση στην οποία βρίσκεται η εταιρεία και θέλουν να συμβάλουν στην υπέρβαση της κρίσης. Άλλωστε εκτός από αυτούς πλάτη καλούνται να βάλουν όλοι, και οι καταναλωτές και οι παραγωγοί των ΑΠΕ και οι ανταγωνιστές της εταιρείας».

Ακόμη, με έξι ερωτήσεις-απαντήσεις το υπουργείο Ενέργειας απαντά για το σχέδιο διάσωσης της ΔΕΗ. Μέσα από αυτό τον οδηγό, το υπουργείο λύνει κάθε απορία που έχουν οι καταναλωτές σχετικά με το τι θα αντιμετωπίσουν από τον Σεπτέμβριο με τα νέα τιμολόγια. 

1. Ποιο είναι ακριβώς το πρόβλημα της ΔΕH;

Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ με την πολιτική της έχει οδηγήσει την ΔΕH στα πρόθυρα της κατάρρευσης. Ενώ το 2014 είχε κέρδη 90 εκ ευρώ, το 2018 κατέγραψε ζημιές 903 εκ ευρώ, με την μετοχή της την ίδια περίοδο να έχει χάσει το 83% της αξίας της στο Χρηματιστήριο. Αυτή την στιγμή η εταιρεία αντιμετωπίζει οξύτατο πρόβλημα ρευστότητας, και πρέπει να εξασφαλίσει σχεδόν 1 δισ. ευρώ το επόμενο δωδεκάμηνο προκειμένου να συνεχίσει να λειτουργεί.

Οι επενδύσεις στο δίκτυο της ΔΕH το 2018 μειώθηκαν στο μισό σε σχέση με το 2012, και ο Διαχειριστής του Δικτύου Διανομής (ΔΕΔΔΗΕ) αντιμετωπίζει σοβαρές ελλείψεις υλικών που απαιτούνται για επισκευές και συντήρηση του δικτύου. Ως αποτέλεσμα παρατηρούνται συχνές και μεγάλης διάρκειας διακοπές ηλεκτρικού ρεύματος στα μεγάλα αστικά κέντρα (Αττική, Θεσσαλονίκη), σε τουριστικές περιοχές όπως η Κρήτη αλλά και σε όλη τη χώρα.

Ο στόλος των μονάδων ηλεκτροπαραγωγής είναι πεπαλαιωμένος, ενώ ο κορμός των λιγνιτικών μονάδων είναι ρυπογόνος και αντιοικονομικός. Η ΔΕH έχει μείνει δραματικά πίσω και στη μάχη της «καθαρής ενέργειας» καθώς το ποσοστό της στις ΑΠΕ δεν ξεπερνά το 3% της συνολικής αγοράς. Η τραγική κατάσταση της εταιρείας αποτυπώθηκε τον Απρίλιο του 2019 στην έκθεση της Ernst & Young (ορκωτός ελεγκτής της ΔΕΗΔΕΗ +5,06%), όπου τίθεται ανοικτά ζήτημα βιωσιμότητας της εταιρείας αν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα.

2. Πώς φτάσαμε έως εδώ;

Η προηγούμενη κυβέρνηση με μία σειρά ανερμάτιστων πολιτικών και αποφάσεων έχει οδηγήσει την εταιρεία στα πρόθυρα της χρεοκοπίας. Πιο συγκεκριμένα: Πρώτον, εγκατέλειψε το σχέδιο της «μικρής ΔΕH» της κυβέρνησης Σαμαρά, με το οποίο μέσω της ιδιωτικοποίησης του 1/3 της εταιρείας, η ΔΕH θα έβαζε στα ταμεία της 1,5-2 δισ. ευρώ, ενώ παράλληλα θα άνοιγε και η αγορά λιανικής και θα έπαυε η εκκρεμότητα έναντι της Κομισιόν ως προς τις συνθήκες ανταγωνισμού στην ελληνική αγορά. Με τα χρήματα αυτά η εταιρεία θα ενίσχυε την ρευστότητά της, θα συντηρούσε το δίκτυό της και θα επένδυε στις ΑΠΕ.

Δεύτερον, αντί αυτού, η προηγούμενη κυβέρνηση σε συμφωνία με την Τρόικα δρομολόγησε την… δωρεάν «ιδιωτικοποίηση» της ΔΕH. Και αυτό γιατί στο πλαίσιο του ανοίγματος της αγοράς λιανικής, συμφώνησε με την τρόικα την μείωση του μεριδίου αγοράς της εταιρείας από το 90% στο 50% έως το τέλος του 2019 χωρίς κανένα οικονομικό αντάλλαγμα !

Στην συμφωνία αυτή προβλεπόταν η υποχρεωτική διάθεση μέρους της λιγνιτικής και υδροηλεκτρικής της παραγωγής στους ανταγωνιστές της μέσω δημοπρασιών ηλεκτρικού ρεύματος (ΝΟΜΕ). Με τον τρόπο αυτό η ΔΕΗΔΕΗ +5,06% κατέληξε να πουλά ρεύμα σε τιμές κάτω του κόστους προς όφελος των ανταγωνιστών της. Οι ζημιές της από τις ΝΟΜΕ ξεπερνούν σήμερα τα 600 εκατ. ευρώ. Και τρίτον, επέτρεψε τη διόγκωση του προβλήματος των στρατηγικών κακοπληρωτών. Ως αποτέλεσμα, τα ληξιπρόθεσμα χρέη προς την εταιρεία εκτινάχθηκαν από τα 1,4 δισ. ευρώ ευρώ το 2014 στα 2,5 δισ. ευρώ στο τέλος του 2018.

3. Η κυβέρνηση έχει σχέδιο διάσωσης της εταιρείας;

Αυτή τη στιγμή οι επιλογές είναι περιορισμένες και τα χρονικά περιθώρια ασφυκτικά. Ο στόχος που επείγει αυτή την στιγμή είναι να μείνει η εταιρεία όρθια. Το Σχέδιο Διάσωσης της ΔΕH, που παρουσίασε ο αρμόδιος Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Κωστής Χατζηδάκης στη Βουλή στο πλαίσιο των προγραμματικών δηλώσεων της κυβέρνησης κινείται σε δύο άξονες: στα μέτρα ενίσχυσης της ρευστότητας (που είναι άμεσης απόδοσης) και στα διαρθρωτικά μέτρα (που θα ληφθούν αμέσως μετά και θα δώσουν προοπτική στη ΔΕH σε μεσο-μακροπρόθεσμο ορίζοντα).

Μέτρα ενίσχυσης της ρευστότητας

• Εξορθολογισμός της τιμολογιακής πολιτικής της ΔΕH με αντίμετρα που θα διασφαλίζουν ότι δεν πλήττονται οι καταναλωτές. (παρουσιάζονται αναλυτικά παρακάτω)
• Εντατικοποίηση των διαδικασιών είσπραξης των οφειλομένων από τους στρατηγικούς κακοπληρωτές. Μόλις 60.000 καταναλωτές χρωστούν περίπου 800 εκατομμύρια στην εταιρία. Η πρώτη ανακοίνωση της νέας Διοίκησης της ΔΕH υπό τον Γιώργο Στάσση έστειλε το μήνυμα ότι «ανοχή τέλος» για τους κατά συρροή κακοπληρωτές, καθώς έχουν προωθηθεί 30.000 αιτήματα αποκοπής. Ασφαλώς το κυνήγι των κακοπληρωτών δεν αφορά τις κοινωνικά ευαίσθητες ομάδες, για τις οποίες θα υπάρχει πάντοτε ειδική μέριμνα στο πλαίσιο του Κοινωνικού Οικιακού Τιμολογίου (ΚΟΤ) και όχι μόνο.
• Απόδοση των πόρων από τα τέλη για τις Υπηρεσίες Κοινής Ωφέλειας και τα Αποδεικτικά Διαθεσιμότητας Ισχύος, το δεύτερο μετά από συμφωνία με τις ευρωπαϊκές αρχές.
• Τιτλοποίηση μέρους των ληξιπρόθεσμων οφειλών, που αποτελεί διεθνή πρακτική, ώστε να υπάρξει μια ακόμα ένεση ρευστότητας στην εταιρεία.

Διαρθρωτικά μέτρα

Δρομολόγηση της μεταφοράς των παγίων της Διανομής της ΔΕH στον ΔΕΔΔΗΕ. Στόχος η μερική ιδιωτικοποίηση του ΔΕΔΔΗΕ, με την προσέλκυση αξιόπιστων επενδυτών που ειδικεύονται στα δίκτυα, εξέλιξη που θα επιφέρει ξεκάθαρο ταμειακό όφελος στην εταιρεία.

• Διαπραγμάτευση για να αυξηθεί ο στόχος για το μερίδιο αγοράς της ΔΕH στη λιανική ώστε να περάσουμε από την «μισή ΔΕH» της προηγούμενης κυβέρνησης σε μια μεγαλύτερη και ισχυρή ΔΕΗ +5,06%.
• Κατάργηση των δημοπρασιών ΝΟΜΕ καθώς δεν είναι δυνατόν η εταιρεία να πουλάει κάτω του κόστους και να δουλεύει υπέρ των ανταγωνιστών της.
• Βαθμιαία απόσυρση ορισμένων λιγνιτικών μονάδων της ΔΕH με διασφάλιση πόρων από την ΕΕ και σε διάλογο με τις τοπικές κοινωνίες. Μετάβαση της ΔΕH προς τις ΑΠΕ για λόγους όχι μόνο οικονομικούς και περιβαλλοντικούς, αλλά και ασφάλειας του ενεργειακού εφοδιασμού.
• Εκπόνηση ενός νέου business plan από τη νέα διοίκηση ώστε η εταιρία να μπορεί να λειτουργήσει ευέλικτα αλλά και ανταγωνιστικά στην απελευθερωμένη αγορά ενέργειας. Βασικός πυλώνας του θα είναι η ομαλή μετάβαση της ΔΕH στη μεταλιγνιτική εποχή
• Στοχευμένες εθελούσιες έξοδοι του προσωπικού, ώστε να επιλυθούν ουσιώδη προβλήματα στη διαχείριση ανθρωπίνων πόρων

4. Ποια τα μέτρα για την ενίσχυση της ρευστότητας και του εξορθολογισμού της τιμολογιακής πολιτικής της ΔΕH;

Η νέα Διοίκηση της ΔΕH προωθεί άμεσα μια δέσμη μέτρων συνολικού ύψους 490 εκατ. ευρώ που θα δώσουν σημαντική ταμειακή «ανάσα» στη ΔΕH.

• Το βασικό σκέλος του πακέτου αυτού είναι η αναπροσαρμογή από 1.1.2019 του ανταγωνιστικού σκέλους των τιμολογίων κατά 20% (που συνεπάγεται άμεση ενίσχυση του εσόδου της Επιχείρησης) που αντισταθμίζεται πλήρως από την μείωση του ΕΤΜΕΑΡ (δηλαδή του ειδικού τέλους που αφορά στις ΑΠΕ) και τη μείωση του ΦΠΑ στην ηλεκτρική ενέργεια. Τα 2 αυτά μέτρα οδηγούν σε ισόποση μείωση του συνολικού λογαριασμού του ρεύματος. Συνεπώς δεν θα υπάρχει αρνητική επίδραση στους λογαριασμούς για 7 εκατομμύρια πελάτες της ΔΕΗΔΕΗ +5,06%.

Τα πρόσθετα μέτρα περιλαμβάνουν:

• Μείωση της έκπτωσης συνέπειας από το 10% στο 5% (είχε μειωθεί ήδη επί ΣΥΡΙΖΑ από 15% στο 10% τον Απρίλιο). Για παράδειγμα ένα μέσο νοικοκυριό με κατανάλωση ρεύματος 1600 κιλοβατώρες ανά τετράμηνο (3,2 εκατ. πελάτες της ΔΕH) πληρώνει 264,1 ευρώ. Με την έκπτωση συνέπειας 10% η εξοικονόμηση ανέρχεται στα 17,4 ευρώ. Ενώ με την μείωση της έκπτωσης στο 5% θα «γλυτώνει» 8,3 ευρώ. Δηλαδή θα έχει απώλεια 9,1 ευρώ στο τετράμηνο, ή 2,2 ευρώ το μήνα.

Η εταιρεία όμως ήδη επεξεργάζεται ευνοϊκές προβλέψεις για τους συνεπείς καταναλωτές της ΔΕH στο πλαίσιο της νέας εμπορικής πολιτικής της εταιρείας, από τις αρχές του 2020. Οι προβλέψεις αυτές θα ανακοινωθούν σύντομα και θα είναι βασισμένες στις πρακτικές των εταιρειών ηλεκτρισμού και τηλεφωνίας σ΄όλη την Ευρώπη.

• Πρόβλεψη για ρήτρα CO2 στα νοικοκυριά (που ενεργοποιείται εάν η τιμή δικαιωμάτων εκπομπών ρύπων ξεπεράσει ένα συγκεκριμένο όριο), με μηδενική επίπτωση τώρα. Υπογραμμίζεται ότι αντίστοιχη ρήτρα υπάρχει ήδη στα τιμολόγια ρεύματος των ανταγωνιστών της ΔΕH και έχει ενεργοποιηθεί στο παρελθόν.
• Έκπτωση 50% στο μη επιδοτούμενο κομμάτι του τιμολογίου ρεύματος για ΑΜΕΑ σε μηχανική υποστήριξη που είναι δικαιούχοι Κοινωνικού Οικιακού Τιμολογίου (ΚΟΤ). Μια κίνηση που δείχνει την κοινωνική ευαισθησία της ΔΕH σε μια εξαιρετικά δύσκολη κατάσταση.
• Τέλος, το ΥΠΕΝ προτίθεται να φέρει νομοθετική ρύθμιση για τον περιορισμό των προνομιακών εκπτώσεων στους λογαριασμούς ρεύματος των εργαζομένων της ΔΕH που φτάνουν κατά μέσο όρο στο 75%. Ειδικότερα, σχεδιάζεται η πλήρης κατάργηση της έκπτωσης στο μη ανταγωνιστικό σκέλος των τιμολογίων (ΕΡΤ, ΥΚΩ χρεώσεις Δήμου κλπ), και ο περιορισμός στο 30% της έκπτωσης των εργαζομένων στο ηλεκτρικό ρεύμα (ανταγωνιστικό σκέλος) όπως ισχύει και για τους εργαζομένους στις ανταγωνιστικές εταιρείες παροχής ηλεκτρισμού.

5. Τι θα συμβεί αν δεν ληφθούν εδώ και τώρα μέτρα για την αντιμετώπιση του προβλήματος ρευστότητας της εταιρείας;

Επειδή η ΔΕH είναι εισηγμένη εταιρεία, στην απευκταία αυτή περίπτωση, ο Ορκωτός Ελεγκτής, η Ernst & Young θα καταγράψει στην έκθεση της 24ης Σεπτεμβρίου την αρνητική αυτή εξέλιξη, εγείροντας εκ νέου θέμα βιωσιμότητας της ΔΕH και απαιτώντας άμεσα βίαια μέτρα, πολύ πιο επώδυνα από αυτά που σχεδίαζε η διοίκηση της εταιρείας.

Όπως έχει υποχρέωση ο Ελεγκτής έχει ήδη ζητήσει να δει τις εκτιμώμενες ταμειακές ροές από το τέλος Ιουνίου 2019 έως τον Σεπτέμβριο του 2020 για να διαπιστώσει αν καλύπτουν τις υποχρεώσεις της για το συγκεκριμένο διάστημα.

Αν κατά την εξέταση αυτή προκύψει ταμειακό κενό και αμφιβολία ως προς τη δυνατότητα κάλυψής του, ο Ελεγκτής θα πρέπει αναγκαστικά να διατυπώσει σχετική Παρατήρηση στην Έκθεσή του (σε συνέχεια της προειδοποίησης που είχε διατυπώσει) και να ενημερώσει έγκαιρα την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς.
Η Παρατήρηση από τον Ορκωτό Ελεγκτή ως προς τη δυνατότητα συνέχισης των δραστηριοτήτων της ΔΕH θα είχε πολύ σοβαρές συνέπειες τόσο για τη ΔΕH όσο και για την Ελληνική οικονομία. Συγκεκριμένα θα μπορούσε να σημαίνει:

1. Αναστολή Διαπραγμάτευσης Μετοχής ΔΕH
2. Υποχρέωση ΔΕH να συντάξει οικονομικές καταστάσεις σε καθεστώς εκκαθάρισης (liquidation)
3. Καταγγελία του συνόλου των δανειακών της συμβάσεων, εκ των οποίων τα 2 δις. ευρώ φέρουν την εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου
4. Αποκλεισμός της ΔΕΗ +5,06% από κάθε δυνατότητα χρηματοδότησης από τις αγορές
5. Παύση πληρωμών προς αγορά ηλεκτρικής ενέργειας
6. Αδυναμία καταβολής μισθών των εργαζομένων
7. Οι Ελληνικές τράπεζες θα αναγκαστούν να γράψουν προβλέψεις για τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια € 1,5 δισ., με ισόποση αρνητική επίπτωση στα κεφάλαια τους
8. Και στο τέλος της διαδρομής χρεωκοπία ΔΕH, ή διάσωση με ίδιους πόρους (“bail in”) περίπου €4-5δισ, για την αποφυγή…black out

6. Ποιος είναι ο στόχος της κυβέρνησης που καταγράφεται μέσα από τα μέτρα διάσωσης της εταιρείας;

Η φιλοσοφία που διαπνέει τα μέτρα είναι ότι είναι δίκαια και ισορροπημένα. Προκειμένου να ενισχυθεί η ΔΕH χωρίς να πληγούν οι καταναλωτές, καλούνται να βάλουν όλοι πλάτη στη διάσωση της επιχείρησης:

• Βάζουν πλάτη οι ανταγωνιστές της με την κατάργηση των ΝΟΜΕ
• Βάζουν πλάτη οι παραγωγοί των ΑΠΕ με την μείωση του ΕΤΜΕΑΡ
• Βάζουν πλάτη οι εργαζόμενοι της επιχείρησης μέσω του περιορισμού των προνομιακών τιμολογίων ρεύματος που απολάμβαναν.
• Βάζουν πλάτη σε πολύ μικρό βαθμό (2,2 ευρώ το μήνα) οι καταναλωτές με τη μείωση της έκπτωσης συνέπειας.

Η ΔΕH αποτελεί πυλώνα της ενεργειακής αγοράς αλλά και της ίδιας της χώρας. Είναι ζήτημα εθνικής σημασίας να σωθεί, να εξυγιανθεί και να επανέλθει στη κερδοφορία. Είναι προφανές ότι δεν μπορεί να συνεχίσει να πουλά ενέργεια κάτω του κόστους και να συσσωρεύει ζημιές. Κατάρρευση της ΔΕΗΔΕΗ +5,06% – την οποία δεν θα επιτρέψουμε – σημαίνει ελλείψεις ενέργειας, εκτόξευση των τιμών, οικονομική καταστροφή για χιλιάδες επιχειρήσεις και επαγγελματίες, δυσφήμιση της χώρας διεθνώς, ντόμινο επιπτώσεων σε τράπεζες και χρηματιστήριο, διακινδύνευση της υγείας και ασφάλειας των πολιτών, ιδίως των ευπαθών ομάδων.

Αυτοί είναι οι λόγοι για τους οποίους η ΔΕH πρέπει να σωθεί και θα σωθεί. Μαγική συνταγή δεν υπάρχει. Προσπάθεια όλων είναι να βρεθεί μία ισορροπημένη και κοινωνικά δίκαια λύση προκειμένου να περάσει η εταιρεία τον «κάβο» της 24ης Σεπτεμβρίου με την αντιμετώπιση του πιεστικού προβλήματος του ταμειακού ελλείμματος και στη συνέχεια να ακολουθήσει η διαπραγμάτευση με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τα διαρθρωτικά θέματα που θα δημιουργήσει μια θετική διαδρομή για τη ΔΕH για το ορατό μέλλον.