Ποιοι και πώς θα πάρουν τη νέα επικουρική σύνταξη - Τα δέκα μυστικά

«Χαλαρά» όρια ηλικίας συνταξιοδότησης πέφτουν στο τραπέζι της Επιτροπής για την νέα επικουρική ασφάλιση, ταυτόχρονα με το ενδεχόμενο αποσύνδεσής της από τα αυστηρά κριτήρια της κύριας.

Σύμφωνα με το σχέδιο που ξεκίνησε ήδη χθες να συζητείται στην «Επιτροπή Σοφών», αναμένεται να εξεταστεί το σενάριο αποσύνδεσης της λήψης της νέας επικουρικής από την λήψη της κύριας (σήμερα συνιστά προϋπόθεση), ώστε οι νέοι ασφαλισμένοι να μπορούν να σπάνε αν θέλουν τον κουμπαρά της επικουρικής τους πριν την στιγμή της συνταξιοδότησής τους από τον ΕΦΚΑ.

Η γενική ιδέα είναι να υπάρξει για παράδειγμα ένα εύρος ορίων ηλικίας (π.χ. 55 – 75 και πλέον) εντός του οποίου θα μπορεί κάποιος να αποχωρεί με προοδευτικά κλιμακούμενη παροχή. Το «πέναλτι» δηλαδή για όσους φεύγουν πρόωρα θα είναι αναλογικά μικρότερες παροχές – ανάλογα πάντα με το περιεχόμενο του κουμπαρά – ενώ εξετάζεται η λήψη της επικουρικής να μην θεωρείται «εργασία συνταξιούχου» όπως ορίζει ο νόμος Κατρούγκαλου (μείον 60%).  

Η 13μελής «Επιτροπή Σοφών» την οποία συνέστησε ο υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, Νότης Μηταράκης για την μετάβαση στο νέο σύστημα επικουρικής ασφάλισης συνεδρίασε χθες το μεσημέρι για πρώτη φορά. Ανοίγοντας τις εργασίες της Επιτροπής, ο κ. Μηταράκης παρουσίασε αναλυτικά το σχέδιο και τις σκέψεις που υπάρχουν στο τραπέζι οι οποίες θα πρέπει να μετουσιωθούν μέσα από τις εργασίες της Επιτροπής και τις προτάσεις των φορέων σε πόρισμα και ακολούθως σε νόμο. Το χρονοδιάγραμμα είναι σφιχτό: 

• το πόρισμα πρέπει να παραδοθεί στις 4 Οκτωβρίου
• μέχρι τέλος Οκτωβρίου πρέπει το νομοσχέδιο να ολοκληρώνεται ώστε να τεθεί σταδιακά σε δημόσια διαβούλευση 
• μέχρι τέλος του 2019 – δηλαδή μέχρι 31/12 – το νέο ασφαλιστικό πρέπει να έχει ψηφιστεί ώστε να υπάρχει ένα ολόκληρο έτος προετοιμασίας για την μετάβαση στο νέο σύστημα. 

«Στόχος μας είναι μέσα από το διάλογο, να σχεδιάσουμε το νέο σύστημα κεφαλαιοποιητικής επικουρικής ασφάλισης, που θα προσφέρει προοπτική στους νέους ασφαλισμένους, ενώ παράλληλα θα εξασφαλίζει απολύτως τους σημερινούς εργαζομένους και συνταξιούχους. Πιστεύω ότι εντός της προθεσμίας που έχουμε ορίσει, θα ολοκληρωθεί η φάση του σχεδιασμού», δήλωσε ο κ. Μηταράκης ανοίγοντας τις εργασίες της Επιτροπής. Ο ίδιος περιέγραψε τα βασικά σημεία του σχεδίου επί του οποίου θα διαβουλευτεί η Επιτροπή: 

1. Το σημερινό σύστημα της «παλιάς» επικουρικής σύνταξης του ΕΤΕΑΕΠ «κλείνει» στις 31/12/2020 με όσους είναι ήδη τότε στην αγορά εργασίας. 
2. Οι νέοι εργαζόμενοι από το 2021 θα εντάσσονται υποχρεωτικά στο νέο κεφαλαιοποιητικό σύστημα. Στο σημείο αυτό η Επιτροπή πρέπει να αποφανθεί αν θα ενταχθούν μόνο όσοι εργάζονται και ασφαλίζονται για πρώτη φορά από το 2021 και μετά ή και όσοι έχουν ενδεχομένως εργαστεί στο παρελθόν (π.χ. μπλοκάκι μόνο με ασφάλιση ΕΦΚΑ) αλλά ασφαλίζονται για πρώτη φορά στην επικουρική από το 2021 και μετά. Επίσης πρέπει να εξεταστεί αν η νέα επικουρική θα είναι υποχρεωτική για όλους, δηλαδή και για ελεύθερους επαγγελματίες, όπως είναι ήδη για τους μισθωτούς.     
3. Οι εισφορές των νέων εργαζομένων που είναι στο 6,5% θα κατευθύνονται στο ΕΤΕΑΕΠ και θα μπαίνουν στον ατομικό φάκελο του ασφαλισμένου. Το ΕΤΕΑΕΠ θα είναι ο διαχειριστής του συστήματος και ο κύριος πάροχος της νέας επικουρικής. Δηλαδή αν ο ασφαλισμένος δεν κάνει καμία ενέργεια και καμία αίτηση, οι εισφορές του θα παραμένουν στο ΕΤΕΑΕΠ στον ατομικό του λογαριασμό.  
4. Οι εκτιμήσεις είναι πως με βάση τις αποδόσεις των αμοιβαίων κεφαλαίων της ΑΕΔΑΚ του ΕΦΚΑ, οι νέες επικουρικές μπορεί να είναι έως και 40% αυξημένες σε σύγκριση με τις σημερινές. 
5. Στο τέλος του ασφαλιστικού βίου το σωρευμένο κεφάλαιο μετατρέπεται σε σύνταξη μέσω ράντας. Μέχρι την στιγμή της απόδοσης του «κουμπαρά», το κεφάλαιο εξετάζεται να επενδύεται σε μορφές επενδύσεων εγκεκριμένες από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς εντός παραμέτρων που πρέπει να ορίσει το ασφαλιστικό σύστημα. 
6. Ως προς την παροχή προτείνεται να υπάρχουν δυο βαθμοί ελευθερίας : Α) ελευθερία ως προς το μείγμα της παροχής μεταξύ εφάπαξ και σύνταξης. Εντός συγκεκριμένων πλαισίων εξετάζεται το ενδεχόμενο να μπορεί ένα ποσό – για παράδειγμα μέχρι 25% του κουμπαρά – να μπορεί να εισπραχθεί ως εφάπαξ βοήθημα. Το υπόλοιπο 75% θα μετατρέπεται σε επικουρική σύνταξη με τη βοήθεια ράντας. Β) ελευθερία ως προς την ηλικίας λήψης της παροχής εντός πλαισίου ορίων. Εξέταση της πιθανότητας αποσύνδεσης λήψης της νέας επικουρικής από την λήψη της κύριας. 
7. Επαγγελματικά Ταμεία ή και ασφαλιστικές εταιρείες θα μπορούν να αποτελούν εναλλακτικό πάροχο της νέας επικουρικής υπό το ΕΤΕΑΕΠ. Εξετάζεται ο ασφαλισμένος του νέου συστήματος να μπορεί ατομικά ή ομαδικά να υποβάλλει αίτηση στο ΕΤΕΑΕΠ ώστε οι εισφορές του να κατευθύνονται και να κεφαλαιοποιούνται σε εναλλακτικό πάροχο. Το ΕΤΕΑΕΠ θα είναι διαχειριστής του συστήματος και εγγυητής για την καταβολή των εισφορών. 
8. Οι εναλλακτικοί πάροχοι πρέπει να είναι εγκεκριμένοι, να εγγραφούν σε μητρώο, να είναι ήδη εγκατεστημένοι στην Ελλάδα και να είναι πιστοποιημένοι από την αρμόδια ρυθμιστική αρχή  που θα είναι η ΤτΕ ή η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς. Θα ακολουθούν αυστηρούς κανόνες ώστε τα χρήματα των ασφαλισμένων να παραμένουν διασφαλισμένα.  
9. Θα υπάρχει ηλεκτρονική διασύνδεση της ατομικής καρτέλας του ΕΤΕΑΕΠ με τον πάροχο με αμφίδρομη ανταλλαγή πληροφορίας, ώστε οποιαδήποτε στιγμή ο ασφαλισμένος να μπορεί να βλέπει πόσα χρήματα έχει καταβάλει και ποια είναι η αξία της επένδυσής του. 
10. Η Εθνική Αναλογιστική Αρχή μελετά το κόστος μετάβασης για την επόμενη 30ετία. Όπως είπε ο κ. Μηταράκης υπάρχει σχέδιο αντιμετώπισης του κόστους (το οποίο πάντως -όπως σημείωσε ο ίδιος- δεν εκτιμάται δημοσιονομικά ως μεγάλο ζήτημα) και διαβεβαίωσε πως δεν θα κινδυνεύσουν οι συντάξεις των ενεργεία συνταξιούχων. Το κόστος αναμένεται να αντισταθμιστεί σταδιακά από τις θετικές μακροοικονομικές εξελίξεις – αναμενόμενη αποκλιμάκωση της ανεργίας και αύξηση των μισθών – αλλά και από δημοσιονομικές ενέσεις, αν κριθεί αναγκαίο, από τα αποθεματικά, από κεφάλαια του ΑΚΑΓΕ ή ακόμη και από απευθείας στήριξη από τον κρατικό προυπολογισμό εφόσον απαιτηθεί.

Αναφερόμενος στο σύστημα των τριών πυλώνων ο κ. Μηταράκης ανέφερε πως στόχος είναι να ισορροπήσει τους κινδύνους της κύριας σύνταξης, η οποία παραμένει ως είναι, δημόσια και αναδιανεμητική και κατά συνέπεια είναι εκτεθειμένη σε κινδύνους δημοσιονομικούς και δημογραφικούς. «Με το νέο κεφαλαιοποιητικό σύστημα στην επικουρική θεωρούμε ότι συνολικά γίνεται καλύτερη διασπορά κινδύνου στην αποταμίευση του κάθε έλληνα πολίτη ασφαλισμένου», τόνισε ο κ. Μηταράκης. 

Στην Επιτροπή Σοφών συμμετέχουν εκπρόσωποι από τα υπουργεία Εργασίας και Οικονομικών, το ΕΤΕΑΕΠ, την Τράπεζα της Ελλάδας, την Εθνική Αναλογιστική Αρχή, την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, την Ένωση Ασφαλιστικών Εταιριών Ελλάδος., την Ελληνική Ένωση Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης, την Ένωση Επαγγελματικών Ταμείων Υποχρεωτικής Ασφάλισης και νομικοί εμπειρογνώμονες.