«Σήμα κινδύνου» από τους εξαγωγείς για το Brexit - Ποιοι κλάδοι θα επηρεαστούν

Με ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρακολουθούν οι Έλληνες εξαγωγείς τις εξελίξεις γύρω από την επικείμενη έξοδο της Μεγάλης Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση σε δυο μήνες από σήμερα (31 Οκτωβρίου). Το περίφημο Brexit και οι ευρύτερες οικονομικές επιπτώσεις προβληματίζουν έντονα τις ελληνικές επιχειρήσεις που εξάγουν στην αγγλική αγορά, οι οποίες προσπαθούν στο μέτρο που μπορούν να προετοιμαστούν.

Κάτι που δεν είναι εύκολο, μιας και δεν έχει ξεκαθαρίσει ακόμη εάν η αποχώρηση των Βρετανών από το ευρωπαϊκό οικοδόμημα γίνει συντεταγμένα, δηλαδή με κάποιους είδους συμφωνία που θα ρυθμίζει τις εμπορικές σχέσεις των δυο πλευρών ή ασύντακτα την επόμενη μέρα.

Η αύξηση της γραφειοκρατίας για την εξαγωγή προϊόντων στην Αγγλία είναι το λιγότερο που απασχολεί τους επιχειρηματίες. Αργά ή γρήγορα θα εξοικειωθούν με τις διαδικασίες και τους κανόνες τόσο της ΕΕ όσο και του Ηνωμένου Βασιλείου που θα ισχύουν μετά το Brexit, ιδίως αν μέχρι στιγμής έχουν μικρή ή καθόλου πείρα στις εμπορικές συναλλαγές με τρίτες χώρες.

Η επιβολή δασμών στα εισαγόμενα από την ΕΕ προϊόντα και η υποτίμηση του αγγλικού νομίσματος είναι οι βασικότεροι φόβοι των ελληνικών επιχειρήσεων.

Στην πρώτη περίπτωση, τα ελληνικά προϊόντα όπως και τα ευρωπαϊκά θα γίνουν λιγότερα ελκυστικά, αφού αυτόματα θα ακριβύνουν ενώ στην δεύτερη περίπτωση θα μειωθεί η αγοραστική δύναμη των βρετανών, με αρνητικές συνέπειες στην κατανάλωση. Ειδικά η ισοτιμία Ευρώ - Λίρας είναι μια παράμετρος που ανησυχεί ιδιαίτερα τους εξαγωγείς, οι οποίοι καλούνται να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα και να παραμείνουν ανταγωνιστικοί.

Στους κινδύνους που εγκυμονεί το Brexit στάθηκε και η πρόεδρος του Πανελληνίου Συνδέσμου Εξαγωγέων, Χριστίνα Σακελλαρίδη, σχολιάζοντας την πορεία των ελληνικών εξαγωγών στο πρώτο εξάμηνο του 2019. Η κυρία Σακελλαρίδη έκανε λόγο για ένα έντονα ασταθές διεθνές περιβάλλον, όπου κυριαρχεί η αβεβαιότητα και ο προστατεύτος και το Brexit να βρίσκεται προ των πυλών και τόνισε την ανάγκη στήριξης των εξαγωγικών επιχειρήσεων.

Πόσο θα επηρεάσουν οι δασμοί

Καθησυχαστικό πάντως εμφανίζεται το Γραφείο Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων (ΟΥΕ) της Ελληνικής Πρεσβείας στο Λονδίνο αναφορικά με τις επιπτώσεις των βρετανικών δασμών στη μετά Brexit εποχή. Μάλιστα, σε πρόσφατο σημείωμά του, το Γραφείο αναφέρει ότι με βάση μια πρώτη εξέταση που έκαναν, προέκυψε πως οι οι σημαντικότερες  εξαγωγικές κατηγορίες δεν θα επηρεαστούν από την επιβολή δασμών.

Εκτιμά μάλιστα ότι με βάση τα βρετανικά στοιχεία για το 2018, η αξία των ελληνικών εξαγωγών που θα επηρεασθεί από την προτεινόμενη επιβολή δασμών, σε  περίπτωση μη συμφωνίας ανέρχεται σε £ 33 εκατ., επί συνόλου ελληνικών εξαγωγών ύψους £ 905 εκατ., ήτοι ποσοστό 3,6%. Το μεγαλύτερο μέρος των επιπτώσεων σύμφωνα πάντα με τις εκτιμήσεις του Γραφείου ΟΕΥ, αφορούν στην εξαγωγή πετρελαιοειδών (ελαφρά λάδια και παρασκευάσματα με αριθμό οκτανίων (RΟΝ) ίσο ή μεγαλύτερο του 95, αλλά μικρότερο του 98)αξίας 18 εκατ. λιρών.

Τα φύλλα αλουμινίου με εξαγωγές ύψους 7,2  εκατ. λιρών θα επιβαρυνθούν  με  δασμό  ύψους  7,5% ενώ και τα προϊόντα ένδυσης θα επηρεασθούν σε κάποιο βαθμό, καθώς περίπου 10% των εξαγωγών (περίπου 4,6 εκατ. ευρώ) θα υποβληθούν σε δασμό 12%. Επίσης, δασμολογικές επιβαρύνσεις θα  υποστούν προϊόντα όπως τριμμένο τυρί (αξία εξαγωγών 2018: £ 1,3 εκατ.), ρύζι ( £ 775.000 ), μπανάνες (£ 640.000), πουλερικά (£ 180.000) και οικιακά είδη από πλαστικό (αξία £ 250.000).

Το διμερές εμπόριο και οι Έλληνες φοιτητές

Το διμερές εμπόριο Ελλάδας –Ηνωμένου Βασιλείου χαρακτηρίζεται από μια αντιστροφή ρόλων, σε σχέση με τις εμπορικές σχέσεις του Ηνωμένου Βασιλείου (ΗΒ) εν γένει. Συγκεκριμένα, ενώ το ΗΒ υστερεί στο εμπόριο  αγαθών και υπερτερεί στο εμπόριο υπηρεσιών, στην περίπτωση της Ελλάδας συμβαίνει το αντίστροφο. Η Ελλάδα απολαμβάνει ένα υψηλό πλεόνασμα στο εμπόριο υπηρεσιών και ένα σχετικά μικρό έλλειμμα στο εμπόριο αγαθών.

Το παραπάνω αποτέλεσμα προκύπτει κυρίως χάρη στον τουρισμό (οι Βρετανοί είναι παραδοσιακά μεταξύ των τριών σημαντικότερων πελατών  για το ελληνικό τουριστικό  προϊόν) και τη ναυτιλία (περίπου 60 ελληνικές  εταιρείες διαθέτουν γραφεία αντιπροσώπευσης στο Λονδίνο), οι οποίοι συνεισφέρουν σημαντικά στο διμερές εμπόριο.

Καθοριστικός παράγοντας είναι και οι Έλληνες φοιτητές που σπουδάζουν στο ΗΒ. Σύμφωνα με στοιχεία του «Higher Education Statistics Agency (HESA)» του ΗΒ, το ακαδημαϊκό έτος 2017-2018 φοίτησαν στην Μ. Βρετανία 10.135 Έλληνες, καταλαμβάνοντας την 4η θέση μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ. Στην Αγγλία ήταν 8.065, στη Σκωτία 1.510, στην Ουαλία 520 και στη Β.  Ιρλανδία 40 φοιτητές.

Σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, το ΗΒ καταλαμβάνει την  11η θέση μεταξύ των εμπορικών εταίρων της Ελλάδος (9η χωρίς πετρελαιοειδή) και την 8η μεταξύ των πελατών της χώρας μας (6η χωρίς πετρελαιοειδή). Από την άλλη πλευρά η χώρα μας καταλαμβάνει την 40η θέση μεταξύ των πελατών και την 50η μεταξύ των προμηθευτών του ΗΒ. Το 2018, ο όγκος του διμερούς εμπορίου ανήλθε σε 2,6 δισ. Ευρώ, με τις ελληνικές εξαγωγές να ανέρχονται σε 1,21 δισ. Ευρώ (+7,5% σε ετήσια βάση) καιτις εισαγωγές σε 1,37 δισ. Ευρώ (+15,5% σε ετήσια βάση).

Οι 10 κυριότερες κατηγορίες των ελληνικών προϊόντων που εξάγονται στο Η.Β. είναι: φάρμακα, γαλακτοκομικά, παρασκευάσματα λαχανικών, καρπών και φρούτων, ηλεκτρικά μηχανήματα και εξοπλισμός, χαλκός και τεχνουργήματα από χαλκό, καρποί και φρούτα, αλουμίνιο και τεχνουργήματα, ενδύματα, ορυκτά καύσιμα και ορυκτέλαια, παρασκευάσματα διατροφής από αλεύρια.

Από την άλλη πλευρά, οι 10 κυριότερες κατηγορίες προϊόντων που εισάγονται στην Ελλάδα από το Η.Β. είναι: ορυκτά καύσιμα και ορυκτέλαια, φαρμακευτικά, ηλεκτρικά  μηχανήματα και εξοπλισμός,  αυτοκίνητα  οχήματα  και  ελκυστήρες,  λέβητες,  μηχανές  και  συσκευές, αλκοολούχα  ποτά,  πλαστικά,  μηχανήματα  οπτικής,  φωτογραφίας  ή  κινηματογραφίας, μέτρησης, ελέγχου, ακρίβειας ή χειρουργικά εργαλεία, ενδύματα, προϊόντα σιδήρου και χάλυβα.

Ανέτοιμοι για ένα άτακτο Brexit

Παρά το σκληρό πόκερ που βρίσκεται σε εξέλιξη μεταξύ του νέου βρετανού πρωθυπουργού, Μπόρις Τζόνσον και στις Βρυξέλλες καμία από τις δυο πλερές δεν φαίνεται να είναι απόλυτα έτοιμη για ένα άτακτο Brexit. 

Μάλιστα, η μεγαλύτερη επιχειρηματική Ένωση του Ηνωμένου Βασιλείου, η Συνομοσπονδία Βρετανικών Βιομηχανιών (CBI) σε πρόσφατη έκθεση με τίτλο «What comes next? The business analysis of no deal preparations» επισημαίνει πως καμία πλευρά από τις ΕΕ και Μ. Βρετανία δεν είναι έτοιμη για άτακτης μορφής διαζύγιο στις 31 Οκτωβρίου.

Ενώ οι έως τώρα προετοιμασίες του ΗΒ χαρακτηρίζονται ως «ευπρόσδεκτες», υποστηρίζει πως η πρωτοφανής φύση του Brexit έχει σαν συνέπεια ορισμένες δυσμενείς επιπτώσεις να μην είναι δυνατό να μετριαστούν.

Η έκθεση επισημαίνει επίσης το γιατί -αντίθετα με πολλούς ισχυρισμούς -η ΕΕ υστερεί από το ΗΒ στην προσπάθεια να αποτρέψει τις δυσμενείς επιπτώσεις ενός διαζυγίου χωρίς συμφωνία.

Υπογραμμίζει επίσης ότι, παρόλο που οι επιχειρήσεις έχουν ήδη ξοδέψει δισεκατομμύρια για τον προγραμματισμό σχεδίων έκτακτης ανάγκης για ένα Brexit χωρίς συμφωνία, παραμένουν εγκλωβισμένες σε ασαφείς συμβουλές, χρονοδιαγράμματα, κόστη και πολυπλοκότητα.

Βέβαια, όπως λέει οι μεγαλύτερες εταιρείες, ιδίως εκείνες που δραστηριοποιούνται σε έντονα ρυθμιζόμενους τομείς όπως οι χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες, έχουν προετοιμασθεί επαρκώς μέσω σχεδίων έκτακτης ανάγκης, αλλά οι μικρότερες επιχειρήσεις είναι λιγότερο καλά προετοιμασμένες.