Μίνι εργασιακό νομοσχέδιο: Ακριβότερη η μερική απασχόληση - Τι θα ισχύσει για απεργίες

Δέσμη εργασιακών διατάξεων που ακουμπούν, επανακαθορίζουν και ρυθμίζουν με ξεκάθαρο τρόπο σωρεία θεμάτων προωθεί την προσεχή εβδομάδα στη Βουλή το υπουργείο Εργασίας με το αναπτυξιακό νομοσχέδιο. Στους στόχους των προωθούμενων ρυθμίσεων, όπως περιγράφονται από κύκλους του υπουργείου Εργασίας, είναι μεταξύ άλλων η διατήρηση θέσεων απασχόλησης και η εκλογίκευση του συστήματος. Οι ρυθμίσεις, που φέρνουν ολικό «λίφτινγκ» στον συνδικαλιστικό νόμο, είναι στοχευμένες, ώστε να αντιμετωπίζουν μια «βεντάλια» θεμάτων με σκοπό την πάταξη της μερικής απασχόλησης, την πρόβλεψη ειδικών περιπτώσεων στις κλαδικές συμβάσεις, το ξεκαθάρισμα στα μητρώα των συνδικαλιστικών οργανώσεων, την καθιέρωση ηλεκτρονικής ψηφοφορίας για τις απεργίες κ.ά. Σύμφωνα με πληροφορίες στις προωθούμενες ρυθμίσεις περιλαμβάνονται:

1. Διάταξη που καθιστά με διπλό τρόπο ακριβότερη τη μερική απασχόληση και πριμοδοτεί την πλήρη εργασία:

όσοι εργάζονται έως 3 ώρες θα δικαιούνται προσαύξηση 10% για κάθε ώρα μέχρι τις τρεις ώρες και χωρίς να έχουν πραγματοποιήσεις υπερεργασία. Σήμερα οι αποδοχές των εργαζομένων με σύμβαση ή σχέση εργασίας μερικής απασχόλησης υπολογίζονται όπως και οι αποδοχές του συγκρίσιμου εργαζόμενου και αντιστοιχούν στις ώρες εργασίας της μερικής απασχόλησης. Η αμοιβή δηλαδή όσων εργάζονται με 3ωρη απασχόληση είναι το ποσό που αναλογεί στις 3 ώρες από τον μισθό ενός πλήρως απασχολούμενου αντίστοιχου εργαζόμενου. Με την προωθούμενη διάταξη, επιπλέον αυτής της αναλογίας, ο εργαζόμενος θα δικαιούται και προσαύξηση 10% για κάθε μία από τις 3 ώρες που εργάζεται.

κάθε επιπλέον ώρα εργασίας πέραν των συμφωνημένων στο πλαίσιο μερικής απασχόλησης θα αμείβεται και αυτή με προσαύξηση 10%. Δηλαδή αν κάποιος έχει συμφωνήσει να εργάζεται για 4 ώρες και του ζητηθεί να εργαστεί για 5 ή για 6 ή για 7 τότε γι αυτές τις έξτρα ώρες θα πρέπει να αμειφθεί με προσαύξηση 10% για κάθε επιπλέον ώρα υπερεργασίας. Στην ουσία θεσμοθετείται  υπερωρία και στις ευέλικτες μορφές εργασίας, με προσαύξηση του κόστους για τον εργοδότη ως αντικίνητρο και αντίστοιχη αύξηση των αποδοχών για τον εργαζόμενο. Στόχος είναι να αντιμετωπιστεί η υποδηλωμένη εργασία και να παταχθούν διάφορα κόλπα όπως το εξής: Εργοδότης προσλαμβάνει εργαζόμενο και τον εμφανίζει με σύμβαση μερικής απασχόλησης για 5ήμερο (Δευτέρα έως Παρασκευή) επί 6 ώρες την ημέρα. Αν ο μισθωτός εργαστεί επιπλέον 3 ώρες την ημέρα, θα αμειφθεί για τις επιπλέον ώρες μόνο με το καταβαλλόμενο ημερομίσθιο χωρίς προσαυξήσεις, καθώς υπερωριακή απασχόληση θεωρείται η απασχόληση πέραν των 9 ωρών. Με αυτό τον τρόπο ο εργοδότης μπορεί να απασχολεί έναν μερικώς απασχολούμενο εργαζόμενο, τις ίδιες ώρες με έναν εργαζόμενο πλήρους απασχόλησης. Σε αυτό το φαινόμενο επιχειρεί να βάλει φρένο το υπουργείο Εργασίας αυξάνοντας το κόστος για κάθε επιπλέον ώρα εργασίας των μερικώς απασχολούμενων. Η υποκρυπτόμενη πλήρη εργασία γίνεται έτσι πιο «τσουχτερή», με τελικό στόχο την μετατροπή των συμβάσεων με ευέλικτες μορφές σε καθεστώς πλήρους απασχόλησης.

2. Ρύθμιση η οποία θα επιτρέπει με απόλυτη ελευθερία των μερών στο πλαίσιο μιας κλαδικής σύμβασης την πρόβλεψη εξαιρέσεων για ειδικές περιπτώσεις επιχειρήσεων που βρίσκονται σε πτωχευτική διαδικασία, σε εκκαθάριση, σε συνδιαλλαγή, σε αναγκαστική διαχείριση και εφόσον έχει προηγηθεί δικαστική διαδικασία ή για επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε νομούς – θύλακες πολύ υψηλής ανεργίας. Η λογική της διάταξης είναι ο  νομοθέτης να δώσει το εργαλείο και την ευελιξία στα συμβαλλόμενα μέρη να συναποφασίσουν ή όχι για τις εξαιρέσεις στο πλαίσιο της κλαδικής. Το ίδιο καθεστώς εξαιρέσεων θα ισχύει και για την συρροή (όταν συρρέουν στον ίδιο εργαζόμενο δύο ή περισσότερες συλλογικές συμβάσεις – κλαδική, επιχειρησιακή, ομοιοεπαγγελματική – εφαρμόζεται η πιο ευνοϊκή) όπως και για την επεκτασιμότητα, ώστε να υπάρχει ενιαίο τοπίο παντού. Τα κριτήρια που θα ξεκλειδώνουν τις εξαιρέσεις θα σχετίζονται με την υπαγωγή της επιχείρησης σε συγκεκριμένα άρθρα προστασίας – ώστε να αποδεικνύεται η δεινή οικονομική κατάσταση με συγκεκριμένη νομική διαδικασία – αλλά και με την δραστηριοποίηση σε νομούς όπου η ανεργία κινείται σε πολύ υψηλότερα επίπεδα από τον μέσο όρο της χώρας. Στόχος είναι να δοθεί η ευκαιρία σε επιχειρήσεις που αντιμετωπίζουν αποδεδειγμένα πρόβλημα βιωσιμότητας και βρίσκονται ένα βήμα πριν το λουκέτο να παρεκκλίνουν ώστε να μην χάνονται και θέσεις εργασίας. «Στηρίζουμε τις ελεύθερες συλλογικές διαπραγματεύσεις και τις κλαδικές συμβάσεις, διατηρούμε θέσεις απασχόλησης εκλογικεύουμε το σύστημα. Στη βάση αυτή ξεκαθαρίζουμε με ευκρίνεια το τοπίο και συντονιζόμαστε με την πραγματικότητα, δίνοντας τη δυνατότητα στα μέρη να συμφωνούν για ειδικές περιπτώσεις», σημειώνουν κύκλοι του υπουργείου.

3. Επαναθεσμοθέτηση του μπλόκου στην υποβολή ΑΠΔ για τους μη συνεπείς εργοδότες και για μισθολογικές περιόδους που δεν έχουν καταβληθεί οι οφειλόμενες ασφαλιστικές εισφορές. Στόχος είναι να επανέλθει ένα μέσο πίεσης προς τους μπαταχτζήδες, που καταργήθηκε τον περασμένο Μάρτιο. Στοιχεία από το Κέντρο Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών που φέρεται να έχουν φτάσει σε γνώση του υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, Γιάννη Βρούτση, εκτιμούν πως το μέτρο θα μπορούσε να οδηγήσει σε ετήσια απώλεια εσόδων της τάξης των 210 εκ. ευρώ. Το ΚΕΑΟ μέσω της φραγής των ηλεκτρονικών Αναλυτικών Περιοδικών Δηλώσεων επιχειρούσε να περιορίσει τις απώλειες εσόδων αλλά και να μπλοκάρει τα κόλπα των κακοπληρωτών. Μετά τη φραγή, οι οφειλέτες μπορούσαν να υποβάλουν την ΑΠΔ με μαγνητικό μέσο, μόνο στο υποκατάστημα στο οποίο ανήκαν, με την απαράβατη υποχρέωση είτε της εξόφλησης των οφειλόμενων ποσών, είτε της ρύθμισής τους προκειμένου να επανακτήσουν το δικαίωμα της ηλεκτρονικής υποβολής.  

4. Ηλεκτρονική ψηφοφορία για την απεργία. Η νέα διάταξη θα εφαρμοστεί σε συνδυασμό με την ισχύουσα διάταξη που προβλέπει την παρουσία του 50% των οικονοµικά ενεργών µελών της πρωτοβάθµιας συνδικαλιστικής οργάνωσης στη γενική συνέλευση, ώστε να τεκµαίρεται απαρτία και να λαµβάνεται έγκυρη απόφαση για απεργία. Καθώς λέγεται, στόχος είναι η «ανεµπόδιστη καθολική συµµετοχή και άσκηση του σχετικού δικαιώµατος». Σημαντικές προκλήσεις στην εφαρμογή του εν λόγω μέτρου είναι η διασφάλιση του απορρήτου της ψήφου και του απορρήτου των στοιχείων των εργαζοµένων, όπως επίσης και η διασφάλιση του αδιάβλητου της διαδικασίας ψηφοφορίας.

5. Ηλεκτρονικά μητρώα για συνδικαλιστικές οργανώσεις εργαζομένων αλλά και εργοδοτών. Στόχος είναι να ξεκαθαρίσει το τοπίο ιδιαίτερα μετά τα έκτροπα του τελευταίου συνεδρίου της ΓΣΕΕ και την ακύρωση των αρχαιρεσιών που οδήγησαν στον διορισµό προσωρινής διοίκησης για πρώτη φορά µετά το 1985. Η συζήτηση, άλλωστε, δεν είναι καινούργια. Η δηµιουργία ηλεκτρονικού µητρώου των συνδικαλιστικών οργανώσεων είναι κάτι που έχει βρεθεί στο τραπέζι αρκετές φορές τα τελευταία χρόνια. Το συνδικαλιστικό βιβλιάριο προβλέπεται και στον αρχικό νόµο του 1982. Σε κάθε περίπτωση, κρίσιµος συντελεστής στη συγκεκριµένη υπόθεση, είναι η διαχείριση των προσωπικών δεδοµένων των εν λόγω µητρώων και οι ρήτρες προστασίας που θα τεθούν στο τραπέζι. Κοινό ζητούµενο, ωστόσο, φαίνεται πως είναι να µπουν στο περιθώριο οι «οργανώσεις-σφραγίδες», να εκλείψουν οι αφορµές για αλληλοκατηγορίες περί «νοθειών» και να εξασφαλιστούν συνθήκες απόλυτης διαφάνειας στις διαδικασίες εντός των συνδικαλιστικών οργανώσεων.