Σεντένο: Ο «Κριστιάνο Ρονάλντο» του Eurogroup δείχνει τον δρόμο στην Ελλάδα

Το παρατσούκλι που του είχε δώσει ο Γερμανός πρώην υπουργός Οικονομικών, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε εξαιτίας των επιδόσεών του στην πορτογαλική οικονομία ήταν «Ρονάλντο του Eurogroup».  Όμως πιο πολύ θα του ταίριαζε ο ρόλος του... Άγγελου Χαριστέα. Γιατί ο Πορτογάλος υπουργός Οικονομικών και πρόεδρος του Eurogroup, Μάριο Σεντένο έκανε… του κεφαλιού του και έβαλε πολλά… γκολ μετά την έξοδο της χώρας του από το πρόγραμμα διάσωσης.

«Το “οικονομικό θαύμα” της Πορτογαλίας, όπως λέγεται στην υπερβολή του, δείχνει ότι πολλές φορές οι εθνικές Αρχές γνωρίζουν καλύτερα από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς τι λειτουργεί θετικά στη χώρα τους. Συνεπώς, όταν με ρωτάτε αν θα μπορούσε η ελληνική κυβέρνηση να μειώσει τα πρωτογενή πλεονάσματα όπως έχει πει από το 2021, η απάντησή μου θα ήταν “Καν’το όπως ο Σεντένο”», δήλωσε στο «Έθνος της Κυριακής» Ευρωπαίος διπλωμάτης από τις Βρυξέλλες.  

Ενόψει του σημερινού Eurogroup στο Ελσίνκι της Φιλανδίας, όπου για πρώτη φορά ο νέος υπουργός Οικονομικών, Χρήστος Σταϊκούρας αναμένεται να παρουσιάσει το σχέδιο της ελληνικής κυβέρνησης για την οικονομία, ολοένα και πλήθαιναν οι διπλωματικές πηγές που… παρέπεμπαν στον Σεντένο για τον τρόπο που πρέπει να ακολουθήσει η Ελλάδα.

Οι εκπρόσωποι διαφόρων χωρών δεν προτείνουν σε καμία περίπτωση μονομερείς δράσεις της Αθήνας –χωρίς συνεννόηση με τους θεσμούς δηλαδή. Ωστόσο, κλείνουν το μάτι πως, αν τηρηθούν κάποια βασικά συμφωνηθέντα που «καίνε» τους θεσμούς, υπάρχει σοβαρή πιθανότητα να ανοίξουν οι πόρτες για ενδεχόμενες αλλαγές στους όρους της αυξημένης μεταμνημονιακής εποπτείας.

Ο 53χρονος οικονομολόγος και ακαδημαϊκός Μάριο Σεντένο ξεκίνησε να συνεργάζεται με τη σοσιαλιστική κυβέρνηση του Αντόνιο Κόστα ως ανεξάρτητος τεχνοκράτης, που ανέλαβε να συγκεντρώσει τους καλύτερους οικονομολόγους της Πορτογαλίας για να καθορίσουν τις πολιτικές της χώρας. Ως «επιτροπή σοφών», οι οικονομολόγοι πρότειναν ένα πολύ συγκεκριμένο σενάριο για το άμεσο και μακροπρόθεσμο μέλλον της οικονομίας.

Το σχέδιο των «σοφών» προέβλεπε συγκεκριμένη ανάπτυξη κάθε χρόνο και επίτευξη  συγκεκριμένου στόχου για το έλλειμμα –ένα θέμα που αποτελούσε την… εμμονή των ευρωπαϊκών θεσμών, αφού η Πορτογαλία είχε βγει από το πρόγραμμα ενώ βρισκόταν σε διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος.

Όταν η πρόταση πήγε στους ευρωπαϊκούς θεσμούς, εκείνοι το χαρακτήρισαν «πολύ αισιόδοξο».  Μάλιστα, η Κομισιόν που είχε αναλάβει –όπως και στην περίπτωση της Ελλάδας- τη μεταμνημονιακή εποπτεία, είχε τοποθετηθεί αρνητικά στην αύξηση του κατώτατου μισθού, ενώ γενικά δεν έβλεπε με καλό μάτι τις υποσχέσεις της κυβέρνησης Κόστα που είχε εκλεγεί με σύνθημα κατά της λιτότητας.

Τότε ήταν που ο Σεντένο, υπουργός Οικονομικών πια, αποφάσισε να κάνει… του κεφαλιού του: επιτάχυνε την αύξηση του κατώτατου μισθού, κατάργησε σταδιακά την υπερφορολόγηση ύψους 3,5% που είχε επιβληθεί στους Πορτογάλους λόγω κρίσης και ξεκίνησε μια εισοδηματική πολιτική που έδινε την αίσθηση σε πολίτες και επιχειρήσεις ότι το κέρδος από την τακτοποιημένη οικονομία μοιράζεται σε όλους.

Την ίδια στιγμή, όμως, συνέχισε την πολιτική της πρώην κυβέρνησης της Δεξιάς στο Δημόσιο τομέα (για κάθε 2 αποχωρήσεις, μία πρόσληψη), περιόρισε τις δαπάνες όσο μπορούσε και –κυρίως- φρόντισε να έχει καλή πορεία στο έλλειμμα, ώστε να δώσει στους Ευρωπαίους αυτό που επιθυμούσε.

Το αποτέλεσμα ήταν τόσο θετικό, ώστε ακόμη και οι «σκληροί» του Eurogroup να μιλούν για θαύμα. Το 2016, η ανάπτυξη την πρόβλεψη των Ευρωπαίων: έφτασε το 1,5% ενώ η Κομισιόν είχε εκτιμήσει μόλις 0,9%. Το πορτογαλικό χρέος μειώθηκε στο 2,1%, με δυναμική να φθάσει και το 2%, τα κρατικά έσοδα αυξήθηκαν κατά 0,8% , χάρη στους εισπραχθέντες φόρους από την παραγωγή και τις εξαγωγές, ενώ τα έξοδα μειώθηκαν κατά 1,1%.

Παράλληλα, οι θέσεις εργασίας στη χώρα αυξήθηκαν κατά 90.000, με το ποσοστό της ανεργίας να δείχνει τάσεις μείωσης κάτω από διψήφιο αριθμό. Τέλος, το πρωτογενές πλεόνασμα έφτασε το 2,2%, τη στιγμή που η πρόβλεψη της Κομισιόν ήταν 1,7%!

«Το θαύμα του Σεντένο βασίζεται στη... δοσολογία που επέλεξε για την οικονομία. Αυστηρή δημοσιονομική προσαρμογή, μείωση των δαπανών, αλλά και μικρές αυξήσεις σε δείκτες που βελτιώνουν την καθημερινή ζωή των πολιτών, δίνοντας το σήμα στους πολίτες ότι τα πράγματα πάνε καλύτερα», συμπλήρωσε η ίδια πηγή. «Το θετικό αίσθημα των πολιτών, έδωσε ώθηση στην οικονομία και αύξησε την κατανάλωση. Και όλο αυτό έδωσε νέα, θετική πνοή στην πορτογαλική οικονομία και κοινωνία», εξήγησε.

Ταυτόχρονα με όλα αυτά, ο Πορτογάλος υπουργός προχώρησε και σε μία δομική αναμόρφωση του οικονομικού συστήματος. Με μικρά, αλλά σημαντικά βήματα, όπως η διευκόλυνση στην ίδρυση νέων εταιριών, η μείωση της γραφειοκρατίας και η βελτίωση της αποδοτικότητας της κατανομής των πιστώσεων, συμπλήρωσαν το μίγμα της επιτυχίας. Σε κοινωνικό επίπεδο, υπήρξε στρατηγική επιλογή η επένδυση στο κοινωνικό κράτος, έχοντας καταφέρει σε χρόνο ρεκόρ και με την αντίθετη ακριβώς οικονομική πολιτική από αυτήν που πρότεινε η ΕΕ, να μετατρέψει ένα προβληματικό κράτος της Ευρωζώνης σε υποδειγματικό.

Η ανέλιξη του Μάριο Σεντένο ήταν μάλλον φυσική στο ευρωπαϊκό πλαίσιο. Πριν από ένα περίπου χρόνο εξελέγη ο νέος πρόεδρος του Eurogroup, αντικαθιστώντας τον γνωστό σε όλους μας Γερούν Ντάισελμπλουμ. Ο Μεσογειακός πρόεδρος που μιλάει με δυσκολία τα αγγλικά και είναι πολύ αναλυτικός στην σκέψη του θυμίζοντας περισσότερο καθηγητή απέχει παρασάγγας από τον προκάτοχό του. Ωστόσο, έχει να επιδείξει ένα παράδειγμα του πώς μια σοσιαλιστική κυβέρνηση μπορεί να επιτύχει οικονομικούς στόχους, όπως για παράδειγμα προϋπολογισμούς που εφαρμόζονται χωρίς την ανάγκη αναπροσαρμογής…

Φυσικά δεν λείπουν οι επικριτές της σοσιαλιστικής κυβέρνησης Κόστα και του υπουργού Σεντένο. Από την πλευρά της Δεξιάς, οι δυο τους κατηγορούνται για εξαιρετικά μειωμένες δαπάνες στο δημόσιο τομέα όπως για παράδειγμα σε αυτόν της υγείας. Η Αριστερά τους κατηγορεί μάλιστα ότι οι πολιτικές που επέλεξαν δεν ήταν κατά της λιτότητας όπως είχαν υποσχεθεί.

Η τύχη της κυβέρνησης Κόστα θα κριθεί στις 6 Οκτωβρίου, οπότε έχουν προγραμματιστεί οι εθνικές εκλογές της Πορτογαλίας. Ωστόσο η οικονομική ανάκαμψη της Πορτογαλίας είναι ένα γεγονός αναμφισβήτητο και αφορά όλους τους πολίτες, όποιον κι αν ψηφίσουν.