Στη Βουλή οι συμβάσεις με πετρελαϊκούς κολοσσούς για έρευνες υδρογονανθράκων

Με την έλευση, σήμερα,  στη Βουλή προς κύρωση, των τεσσάρων τελευταίων συμβάσεων έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων, ολοκληρώνεται ο μεγάλος «γύρος παραχωρήσεων» που είχε ξεκινήσει πριν από οκτώ χρόνια, ενώ ήδη η αρμόδια  δημόσια εταιρεία (ΕΔΕΥ) προετοιμάζει τον επόμενο.

Ειδικότερα, το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας έφερε σήμερα στη Βουλή τέσσερα νομοσχέδια μέσω των οποίων θα κυρωθούν ισάριθμες συμβάσεις μίσθωσης για την παραχώρηση των δικαιωμάτων έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων σε τέσσερις θαλάσσιες περιοχές σε Κρήτη και Ιόνιο.

Πιο συγκεκριμένα:     

1. Για τις θαλάσσιες περιοχές «Νοτιοδυτικά Κρήτης» και «Δυτικά Κρήτης» εισάγονται προς κύρωση οι δυο συμβάσεις που υπεγράφησαν στις 27 Ιουνίου 2019 μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου -εκπροσωπούμενο από τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας και την Ελληνική Διαχειριστική Εταιρεία Υδρογονανθράκων (ΕΔΕΥ)- και της κοινοπραξίας Total, ExxonMobil και Ελληνικών Πετρελαίων.
2. Για τη θαλάσσια περιοχή «Ιόνιο» στη Δυτική Ελλάδα, η προς κύρωση σύμβαση υπεγράφη στις 9 Απριλίου 2019 μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου και της κοινοπραξίας Repsol-Ελληνικά Πετρέλαια. Την ίδια ημέρα υπεγράφη και η προς κύρωση σύμβαση για την «Περιοχή 10 Ιόνιο Πέλαγος» (στον κόλπο της Κυπαρισσίας), μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου και των Ελληνικών Πετρελαίων.

Τα δύο θαλάσσια οικόπεδα της Κρήτης που έχουν περάσει στις πολυεθνικές Total και ExxonMobil καθώς και στα ΕΛ.ΠΕ είναι διαπιστωμένο πως έχουν πολλές γεωλογικές ομοιότητες με εκείνα της Ν.Α. Μεσογείου όπου έχουν γίνει μεγάλες ανακαλύψεις όπως το Ζορ της Αιγύπτου, της Αφροδίτης της Κύπρου και του Λεβιάθαν στο Ισραήλ.

Σαφής και ξεκάθαρη εικόνα θα υπάρχει μετά από οκτώ χρόνια, καθώς τόσο διαρκεί η ερευνητική φάση και προς το τέλος αυτής θα πραγματοποιηθεί και η πρώτη γεώτρηση.

Βεβαίως η παρουσία των ExxonMobil και Total έρχεται να αποδείξει το ενισχυμένο ενδιαφέρον των ΗΠΑ και της Γαλλίας  για τα τεκταινόμενα στην ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Μεσογείου και ιδίως σε ό,τι αφορά τις κινήσεις των κρατών για την αξιοποίηση των κοιτασμάτων φυσικού αερίου.

Με την κύρωση από τη Βουλή οι  συμβάσεις μίσθωσης αποκτούν την ισχύ νόμου. " Αποτελεί ηχηρή ψήφο εμπιστοσύνης μεγάλων διεθνών πετρελαϊκών εταιρειών που θα πραγματοποιήσουν επενδύσεις ύψους εκατομμυρίων ευρώ, ακόμα και στο βασικό στάδιο των ερευνών" υποστηρίζει σε ανακοίνωσή του το ΥΠΕΝ, το οποίο εκτιμά ότι, βάσει ανάλογης διεθνούς εμπειρίας(benchmarks):

• α) για κάθε άμεση θέση εργασίας στον κλάδο των υδρογονανθράκων δημιουργούνται 3 νέες θέσεις πλήρους απασχόλησης στην ευρύτερη οικονομία σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο,
• β) Για κάθε ευρώ που θα αμείβονται οι άμεσα εργαζόμενοι στον κλάδο, θα δημιουργούνται άλλες 2 θέσεις εργασίας σε άλλους κλάδους της οικονομίας ενισχύοντας περαιτέρω την απασχόληση με νέες και καλά αμειβόμενες δουλειές.

Η Ελλάδα έχει σήμερα 9 θαλάσσιες και χερσαίες παραχωρήσεις. Με την κύρωση από τη Βουλή των σημερινών τεσσάρων συμβάσεων, ο συνολικός αριθμός θα ανέλθει σε 13.

Αυτή η εξέλιξη, μακροπρόθεσμα, θα ενισχύσει περαιτέρω την ενεργειακή ασφάλεια και τον  εφοδιασμό της Ελλάδας καθώς και  τη γεωστρατηγική θέση μας ως έναν σημαντικό ενεργειακό κόμβο της Ευρώπης.

Εφόσον οι έρευνες πιστοποιήσουν ότι οι ποσότητες φυσικού αερίου ή αργού πετρελαίου είναι απολήψιμες, οι πρώτες γεωτρήσεις αναμένεται να πραγματοποιηθούν το 2020.

Βασικά στοιχεία των  συμβάσεων

Οι συμβάσεις μίσθωσης έχουν αρχική διάρκεια οκτώ ετών για την περίοδο ερευνών και 25 ετών για την περίοδο εκμετάλλευσης (με δυνατότητα παράτασης για δυο πενταετίες), από την ημερομηνία ανακάλυψης εμπορικά εκμεταλλεύσιμων κοιτασμάτων.

Κατά το οκταετές Βασικό Στάδιο Ερευνών, οι εταιρείες-ανάδοχοικαλούνται να επενδύσουν σωρευτικά ποσό της τάξης των 140 εκατ. ευρώ για τη διενέργεια γεωφυσικών ερευνών, τον  καθορισμό των πιθανών γεωτρητικών στόχων και τη διενέργεια ερευνητικών γεωτρήσεων.

Σε περίπτωση ανακάλυψης κοιτάσματος, θα ακολουθήσει η διενέργεια επιβεβαιωτικών  γεωτρήσεων και  ανάλογα με την ανάλυση των ευρημάτων, θα ληφθεί η τελική επενδυτική απόφαση για την παραγωγική γεώτρηση.

Τα έσοδα του Δημοσίου από την εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων θα προέλθουν κυρίως από το μίσθωμα (royalties) και τη φορολογία των προσδοκώμενων κερδών, καθώς και από τις στρεμματικές αποζημιώσεις, οι οποίες είναι καταβλητέες ήδη από το στάδιο της έρευνας. Κατά τη συνήθη διεθνή πρακτική, το ύψος του μισθώματος υπολογίζεται στη βάση μαθηματικού τύπου που λαμβάνει υπόψη τα ακαθάριστα έσοδα από πωλήσεις και τις εκροές (δαπάνες) των μισθωτριών εταιρειών.

Το μίσθωμα καταβάλλεται οπωσδήποτε στο Δημόσιο, ανεξάρτητα από την επίτευξη ή όχι κέρδους από τις εταιρείες-αναδόχους και υπολογίζεται ως ποσοστό της αξίας των υδρογονανθράκων που θα εξορυχθούν.

Στις συμβάσεις περιέχεται επίσης όρος που υποχρεώνει τις εταιρείες-αναδόχους στην καταβολή συγκεκριμένου ποσού ετησίως για την εκπαίδευση και κατάρτιση στελεχών του Δημοσίου και των τοπικών κοινωνιών.

Το Ελληνικό Δημόσιο δεν επιμερίζεται τον κίνδυνο της επένδυσης, αφού το κόστος των μελετών, ερευνητικών και παραγωγικών γεωτρήσεων επιβαρύνει αποκλειστικά τις εταιρείες, ενώ στις σχετικές συμβάσεις προβλέπεται, στην ολοκλήρωση της φάσης των ερευνών, η αποδέσμευση των μη εκμεταλλεύσιμων περιοχών από τις εταιρίες - αναδόχους. Επιπροσθέτως, τα έσοδα του Δημοσίου είναι εξασφαλισμένα, αφού προβλέπεται ελάχιστο πρόγραμμα εργασιών και οικονομική δέσμευση με έκδοση αντίστοιχης εγγυητικής επιστολής.