Επίδομα μητρότητας: Ποιες αυτοαπασχολούμενες το δικαιούνται

Μηνιαίο επίδομα μητρότητας ύψους 150 ευρώ δικαιούνται για 4 μήνες αυτοαπασχολούμενες γυναίκες άμεσα ασφαλισμένες του πρώην Οργανισμού Ασφάλισης Ελευθέρων Επαγγελματιών (ΟΑΕΕ) ακόμη κι αν είχαν ήδη διακόψει την άσκηση του επαγγέλματός τους κατά την ημερομηνία του τοκετού. Νέα εγκύκλιος του ΕΦΚΑ που δημοσιεύτηκε πριν λίγο «κλειδώνει» το καθεστώς χορήγησης του επιδόματος μητρότητας – που συνολικά φτάνει στα 600 ευρώ – και στις γυναίκες που δεν είναι μισθωτές και δεν ασφαλίζονταν στο πρώην ΙΚΑ, διευκρινίζοντας πως το δικαιούνται και όσες έχουν διακόψει την λειτουργία των επιχειρήσεών τους πριν τον τοκετό. 

Προσοχή, το νέο καθεστώς εφαρμόζεται αναδρομικά και θα έχει εφαρμογή και για τις εκκρεμείς αιτήσεις ασφαλισμένων του Ο.Α.Ε.Ε. οι οποίες έχουν διακόψει την άσκηση του επαγγέλματός τους μετά τον Μάρτιο του 2018 (μετά δηλαδή την ισχύ των σχετικών διατάξεων του νόμου 4529/2018, ο οποίος προβλέπει πως οι μη μισθωτοί που διακόπτουν την άσκηση του επαγγέλματός τους, δικαιούνται παροχές κλάδου υγείας μέχρι ένα έτος από τη διακοπή της ασφάλισης, εφόσον βέβαια δεν έχουν οφειλές ή τις έχουν ρυθμίσει και είναι συνεπείς στην καταβολή των δόσεων). 

Το επίδομα δίδεται λόγω κυοφορίας και λοχείας. Ειδικότερα, αυτοαπασχολούμενες εργαζόμενες γυναίκες δικαιούνται επίδομα, το οποίο επιτρέπει την προσωρινή διακοπή του επαγγέλματός τους, λόγω εγκυμοσύνης ή μητρότητας, για χρονικό διάστημα τουλάχιστον 14 εβδομάδων. Το ίδιο επίδομα μπορεί να χορηγείται και στις κυοφόρους αυτοαπασχολούμενες γυναίκες, τις τεκμαιρόμενες αυτοαπασχολούμενες μητέρες και στις αυτοαπασχολούμενες γυναίκες που υιοθετούν τέκνο ηλικίας έως δύο ετών.
Απαραίτητες προϋποθέσεις για τη χορήγηση του επιδόματος αυτού είναι η ύπαρξη ταμειακής ενημερότητας και ασφαλιστικής ικανότητας για παροχές ασθένειας κατά την ημερομηνία του τοκετού, καθώς και να μην δικαιούται η αιτούσα επίδομα μητρότητας από άλλο ασφαλιστικό οργανισμό.

Για τη χορήγηση απαιτείται η υποβολή των εξής δικαιολογητικών:

1. Αίτηση της ασφαλισμένης στην οικεία Περιφερειακή Διεύθυνση του Οργανισμού Ασφάλισης Ελευθέρων Επαγγελματιών (Ο.Α.Ε.Ε.),
2. ληξιαρχική πράξη γέννησης του τέκνου ή βεβαίωση γιατρού του μαιευτηρίου για την πραγματοποίηση του τοκετού.
3. υπεύθυνη δήλωση του Ν.1599/1986 ότι δεν δικαιούται  από άλλο ασφαλιστικό οργανισμό επίδομα μητρότητας.

Επομένως, στην περίπτωση όπου η ασφαλισμένη πληροί τις παραπάνω προϋποθέσεις δηλαδή διαθέτει ταμειακή ενημερότητα και ασφαλιστική ικανότητα για παροχές ασθένειας δικαιούται την καταβολή του επιδόματος μητρότητας ανεξάρτητα από το αν είχε διακόψει την άσκηση του επαγγέλματός της πριν από την ημερομηνία του τοκετού.

Η εν λόγω ευνοϊκή ερμηνεία θα εφαρμοστεί σύμφωνα με την εγκύκλιο του ΕΦΚΑ και για τις εκκρεμείς αιτήσεις χορήγησης επιδόματος μητρότητας σε ασφαλισμένες του π. ΟΑΕΕ οι οποίες έχουν διακόψει την άσκηση του επαγγέλματός τους μετά την ισχύ των διατάξεων του ν.4529/2018 (από 01/03/2018).

Η αρμόδια υπηρεσία του Ο.Α.Ε.Ε. μετά τον έλεγχο των υποβληθέντων δικαιολογητικών και τη διαπίστωση πλήρωσης των ανωτέρω προϋποθέσεων, καταβάλλει στην ασφαλισμένη, εφάπαξ, το επίδομα μητρότητας, σύμφωνα με τα παραπάνω οριζόμενα.

Η επίμαχη εγκύκλιος του ΕΦΚΑ εκδόθηκε με αφορμή ερωτήματα που υποβάλλονται στην υπηρεσία και “προς ενιαία αντιμετώπιση της χορήγησης του επιδόματος μητρότητας στις αυτοαπασχολούμενες γυναίκες του πρώην Ο.Α.Ε.Ε οι οποίες κατά την ημερομηνία του τοκετού είχαν διακόψει την άσκηση του επαγγέλματός τους”. 
Βάση για το σκεπτικό της εγκυκλίου ήταν πρόσφατη σχετική απόφαση του υφυπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, Νότη Μηταράκη, με την οποία απάντησε σε έγγραφο ερώτημα του ΕΦΚΑ.

Ο Ενιαίος Φορέας ζητούσε διευκρινήσεις από την αρμόδια διεύθυνση του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων σχετικά με τη χορήγηση του επιδόματος μητρότητας στις αυτοαπασχολούμενες του πρώην Ο.Α.Ε.Ε. Από την απόφαση – απάντηση του κ. Μηταράκη κατέστη σαφές πως στις περιπτώσεις κατά τις οποίες οι ασφαλισμένες πληρούν τις προϋποθέσεις περί ταμειακής ενημερότητας και ασφαλιστικής ικανότητας, δικαιούται την καταβολή του επιδόματος ανεξάρτητα από το αν είχε κάνει διακοπή επαγγέλματος πριν από την ημερομηνία του τοκετού.  Στην ίδια απόφαση διευκρινίζεται πως η ερμηνεία μπορεί να έχει εφαρμογή και για τις εκκρεμείς αιτήσεις ασφαλισμένων του Ο.Α.Ε.Ε. οι οποίες έχουν διακόψει την άσκηση του επαγγέλματός τους μετά την ισχύ των διατάξεων του ν.4529/2018.