Μάχη στο ΣτΕ για τις 3ετίες - Ποιοι δικαιούνται προσαύξηση στον μισθό τους

Έρχεται η ώρα της κρίσης για τα επιδόματα προυπηρεσίας που μπορούν να αυξήσουν τον κατώτατο μισθό έως και 30% για τους παλαιούς εργαζόμενους. Στις 8 Οκτωβρίου συζητείται στο Δ τμήμα του ΣτΕ η προσφυγή του ΣΕΒ και άλλων Συνδέσμων Βιομηχάνων κατά της εγκυκλίου της πρώην υπουργού Εργασίας, με την οποία δίνονται οδηγίες για τον υπολογισμό των «παγωμένων» 3ετιών στη διαδικασία εφαρμογής του νέου κατώτατου μισθού και ημερομισθίου. Μέσω των επιδομάτων των 3ετιών οι μισθωτοί του ιδιωτικού τομέα που αμείβονται με τον κατώτατο και είχαν προυπηρεσία πριν τον Φεβρουάριο του 2012 μπορούν να κερδίσουν έως και 195 ευρώ επιπλέον το μήνα, κατοχυρώνοντας έτσι μισθό έως 845 ευρώ τον μήνα. Όλα τα βλέμματα έχουν στραφεί στο ΣτΕ που πρέπει να αποφανθεί αν η επίμαχη εγκύκλιος, η οποία εκδόθηκε στις 18 του περασμένου Φεβρουαρίου είναι σύννομη και ισχυρή ή πρέπει να ακυρωθεί όπως ζητά ο ΣΕΒ.

Όπως αναφέρουν έγκριτοι νομικοί, η υπόθεση είναι πολύπλοκη και μπορεί να κριθεί ακόμη και στις τυπικές λεπτομέρειες αν το Δικαστήριο δεν μπει στην ουσία της υπόθεσης. "Το ΣτΕ θα κληθεί κατά πρώτον να αξιολογήσει εάν η συγκεκριμένη εγκύκλιος είναι ερμηνευτική. Σε αυτή την περίπτωση, εάν δηλαδή η εγκύκλιος κριθεί ερμηνευτική, δεν μπορεί να ακυρωθεί και μόνο για τον λόγο αυτό. Το πρόβλημα θα προκύψει αν το Δικαστήριο θεωρήσει ότι η συγκεκριμένη εγκύκλιος εισάγει Κανόνα Δικαίου, χωρίς να υπάρχει εξουσιοδότηση από τον σχετικό νόμο για τον κατώτατο μισθό. Σε μια τέτοια περίπτωση υπάρχει κίνδυνος το ΣτΕ να ακυρώσει την εγκύκλιο και στην ουσία της. Σε κάθε περίπτωση η διάσωση των τριετίων είναι επιβεβλημένη", εξηγεί ο δικηγόρος εργατολόγος, Γιάννης Καρούζος. 

Στην πράξη αυτό σημαίνει πως η διάσωση ή η κατάργηση των 3ετιών μπορεί εν τέλει να προκύψει για τυπικό λόγο. Στην αντίπερα όχθη κι εφόσον το ΣτΕ δεν μπει στην ουσία της υπόθεσης, δεν αποκλείεται το μείζον θέμα της διάσωσης ή κατάργησης των 3ετιών να παραμείνει... έωλο. Όπως όμως παρατηρούν έγκριτοι νομικοί, ακόμη κι αν... ξεθολώσει το τοπίο και στην περίπτωση που οι εξελίξεις για τους εργαζόμενους δεν είναι ευχάριστες, γεννώνται άλλα ερωτηματικά : αν κι εφόσον οι τριετίες κριθούν καταργημένες από πότε θα ισχύσει η απόφαση αυτή δεδομένου ότι οι νέοι αυξημένοι μισθοί εφαρμόζονται από 1η Φεβρουαρίου;        

Σε κάθε περίπτωση, οι προσαυξήσεις των τριετιών, που φτάνουν έως και το 30% του κατώτατου μισθού, δηλαδή έως και τα 195 ευρώ, αφορούν μόνο τους υπαλλήλους και τους εργατοτεχνίτες που είχαν θεμελιώσει δικαίωμα προϋπηρεσίας έως τις 14 Φεβρουαρίου 2012. Όσοι συμπληρώνουν τριετίες προϋπηρεσίας μετά τις 14 Φεβρουαρίου του 2012, δεν δικαιούνται γι’ αυτόν τον χρόνο προσαύξηση, αφού με νόμο του 2012 (ν. 4093/2012) η εξέλιξη των 3ετιών πάγωσε μέχρι η ανεργία να πέσει κάτω από 10%. Συνεπώς, όσοι είχαν έως το 2012 συμπληρώσει προϋπηρεσία, δικαιούνται προσαύξηση 10% για κάθε τριετία και έως τρεις τριετίες, συνολικά δηλαδή 30% για 9 έτη και άνω. Αντίστοιχη είναι η αύξηση και για τους εργατοτεχνίτες που εισπράττουν έως και 6 τριετίες αρκεί αυτές να είχαν συμπληρωθεί έως 14 Φεβρουαρίου του 2012. Το κατώτατο ημερομίσθιο των εργατοτεχνιτών προσαυξάνεται 5% για κάθε τριετία προϋπηρεσίας έως τον Φλεβάρη του 2012 και έως έξι τριετίες και συνολικά 30% για προϋπηρεσία 18 ετών και άνω. 

Στην λογική αυτή, η προηγούμενη πολιτική ηγεσία του υπουργείου Εργασίας εξέδωσε διευκρινιστική εγκύκλιο στις 18 Φεβρουαρίου επί της υπουργικής απόφασης που είχε καθορίσει τον νέο κατώτατο μισθό για όλους στα 650 ευρώ και το κατώτατο ημερομίσθιο στα 29,04 ευρώ. Στην επίμαχη εγκύκλιο διευκρινίζεται ότι ως προς τις ήδη διαμορφωθείσες προσαυξήσεις λόγω προϋπηρεσίας, εφαρμόζονται οι διατάξεις του νόμου 4093 του 2012 χωρίς τις ηλικιακές αναφορές. Η επίμαχη εγκύκλιος εξειδικεύει δηλαδή τα ποσά των ελάχιστων μισθών για όλους, με βάση τα έτη προϋπηρεσίας και τις διατάξεις του νόμου 4093 του 2012. Με βάση την εγκύκλιο ο κατώτατος μισθός φτάνει έως και τα 845 ευρώ για όσους είχαν από 9 χρόνια προυπηρεσίας και άνω έως τις 14 Φεβρουαρίου του 2012.

Ο νόμος 4093/2012 αναφέρει πως ο κατώτατος μισθός προσαυξάνεται με ποσοστό 10% για κάθε τριετία προϋπηρεσίας και έως τρεις τριετίες και συνολικά 30% για προϋπηρεσία 9 ετών και άνω και το κατώτατο ημερομίσθιο των εργατοτεχνιτών προσαυξάνεται με ποσοστό 5% για κάθε τριετία προϋπηρεσίας και έως έξι τριετίες και συνολικά 30% για προϋπηρεσία 18 ετών και άνω. Επίσης αναφέρει πως «έως ότου η ανεργία διαμορφωθεί σε ποσοστό κάτω του 10% αναστέλλεται η προσαύξηση του νομοθετικώς καθορισμένου νόμιμου κατώτατου μισθού και ημερομισθίου για προϋπηρεσία, που συμπληρώνεται μετά την 14.2.2012».

Η εγκύκλιος περιέχει και επεξηγηματικούς πίνακες για το πώς διαμορφώνονται ο νέος νόμιμος κατώτατος μισθός και το νέο νόμιμο κατώτατο ημερομίσθιο για τους υπαλλήλους και τους εργατοτεχνίτες όλης της χώρας, χωρίς ηλικιακή διάκριση, από 1 Φεβρουαρίου 2019 :

Τι λέει ο ΣΕΒ

Στην αντίπερα όχθη ο ΣΕΒ υποστηρίζει πως οι «παγωμένες» προσαυξήσεις λόγω 3ετιών και τα επιδόματα προυπηρεσίας επί του κατώτατου μισθού καταργήθηκαν από την στιγμή που μπήκε σε εφαρμογή ο νόμος του 2013, βάσει του οποίου έγινε η αύξηση στα 650 ευρώ και θεσμοθετήθηκε ο νέος κατώτατος.

Ο ΣΕΒ στην προσφυγή του στέκεται σε μια νομοθετική ρύθμιση του 2014, η οποία ήρθε τότε να συμπληρώσει τον νόμο του 2013 για την διαδικασία ορισμού του κατώτατου μισθού από το υπουργικό συμβούλιο. Όπως αναφέρει ο ΣΕΒ, το άρθρο 103 του Ν. 4172/2013, ορίζει ότι έπειτα από διαβούλευση, ορίζεται ο νομοθετημένος κατώτατος μισθός και το νομοθετημένο κατώτατο ημερομίσθιο, για πλήρη απασχόληση, για τους υπαλλήλους και εργατοτεχνίτες όλης της χώρας, των οποίων η αμοιβή δεν ρυθμίζεται από συλλογική σύμβαση εργασίας «και ως τέτοιος νοείται μία μοναδική αξία (ποσό) αναφοράς». Η τελευταία αυτή φράση, η οποία για τον ΣΕΒ οδηγεί στην κατάργηση των «παγωμένων» 3ετιών, προστέθηκε αργότερα με τον νόμο 4254 του 2014.  

Ο ΣΕΒ στέκεται και στην εισηγητική έκθεση του ίδιου νόμου του 2014, όπου αναφέρεται πως η επίμαχη φράση («ως τέτοιος νοείται μια μοναδική αξία (ποσό) αναφοράς») προστέθηκε µε σκοπό ο νομοθετημένος κατώτατος μισθός και το νομοθετημένο κατώτατο ημερομίσθιο, όταν αυτά ορισθούν, να µην περιλαμβάνουν παρά ένα ενιαίο ποσόν, το οποίο δεν θα είναι συνάρτηση άλλων παραγόντων (π.χ., προϋπηρεσίας). «Από αυτό συνάγεται ότι ο νομοθετημένος κατώτατος μισθός / κατώτατο ημερομίσθιο νοούνται ως «μοναδιαίες αξίες» (ποσά αναφοράς), το οποίο πρακτικά σημαίνει ότι οι ωριμάνσεις λόγω προϋπηρεσίας (τριετίες) με την πρώτη εφαρμογή του άρθρου 103 του ν. 4172/2013 καταργούνται και αντικαθίστανται από ένα μοναδικό ποσό κατώτατου μισθού και ημερομισθίου για όλους, ανεξαρτήτως προϋπηρεσίας», υποστηρίζει ο ΣΕΒ. Με το σκεπτικό αυτό οι βιομήχανοι λένε πως η εγκύκλιος είναι ανίσχυρη και ζητούν από το ΣτΕ την ακύρωσή της.

Την… βόμβα αμφισβήτησης των 3ετιών δεν την έχει απασφαλίσει μόνος του ο ΣΕΒ αλλά με την συνδρομή μιας σειράς από άλλους συνδέσμους βιομηχάνων της χώρας. Ουσιαστικά οι βιομήχανοι υποστηρίζουν πως ο νέος κατώτατος μισθός πρέπει να είναι 650 ευρώ για όλους, «γυμνός», χωρίς 3ετίες – έστω και «παγωμένες» από το 2012 – και ανεξαρτήτως χρόνου υπηρεσίας. Η προσφυγή κατατέθηκε στο Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο τον περασμένο Απρίλη, έλαβε δικάσιμο για τις 8 Οκτωβρίου και κοινοποιήθηκε στο υπουργείο Εργασίας λίγα 24ωρα πριν τις εκλογές της 7^ης Απριλίου.

Ποιοι εργαζόμενοι βρίσκονται στη μέση

Στη μέση της διελκυστίνδας βρίσκονται χιλιάδες μισθωτοί που αμείβονται σήμερα με τον κατώτατο και είχαν πάνω από 3 χρόνια προυπηρεσίας τον Φεβρουάριο του 2012. Εφόσον το ΣτΕ απορρίψει την προσφυγή του ΣΕΒ και στηρίξει την εγκύκλιο του υπουργείου Εργασίας, τότε οι μισθωτοί που αμείβονται με τον κατώτατο και είχαν προυπηρεσία μέχρι τον Φεβρουάριο του 2012 μπορούν να διατηρήσουν ή να κερδίσουν έως και 195 ευρώ προσαύξηση στον μισθό τους με αποτέλεσμα να έχουν κατώτατο όριο απολαβών έως και τα 845 ευρώ. Αν το ΣτΕ κάνει δεκτή την προσφυγή του ΣΕΒ και ακυρώσει την υπουργική εγκύκλιο, τότε θα χαθούν και οι «παγωμένες» τριετίες του κατώτατου, με αποτέλεσμα για όλους το ελάχιστο όριο να διαμορφώνεται πλέον στα  650 ευρώ. 

Προσοχή, δεν αμφισβητούνται οι τριετίες όσον αφορά τους μισθούς και τα ημερομίσθια που ορίζονται από συλλογικές συμβάσεις εργασίας.