Συντάξεις: Πώς έγινε ο επανυπολογισμός για ποσά, επιδόματα και κρατήσεις

Το «Εθνος της Κυριακής» παρουσιάζει τα νέα ενημερωτικά σημειώματα για συντάξεις γήρατος, θανάτου και αναπηρίας, τα οποία θα αναρτηθούν μέσα στην εβδομάδα στον ιστότοποτου ΕΦΚΑ

Δυο βασικους πίνακες με όλα τα επίμαχα ποσά -παλαιά και νέα - περιλαμβάνουν τα πολυαναμενόμενα ενημερωτικά σημειώματα των νέων επανυπολογισμένων συντάξεων. Εντός της εβδομάδας, πιθανότατα την Τρίτη 1η Οκτωβρίου, αναρτώνται στον ιστότοπο του ΕΦΚΑ τα ενημερωτικά για 1,77 εκατομμύρια συνταξιούχους του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα. Το «Εθνος της Κυριακής» παρουσιάζει χαρακτηριστικά ενημερωτικά σημειώματα για συντάξεις γήρατος, θανάτου και αναπηρίας συνταξιούχων Δημοσίου, ΙΚΑ, ΟΑΕΕ-ΤΕΒΕ, ΤΣΜΕΔΕ, ΤΑΠ-ΔΕΗ κ.ά.

Τα εκκαθαριστικά αφορούν όλους όσοι είχαν ήδη πάρει σύνταξη στις 13 Μαΐου 2016, εκτός από 600.000 συνταξιούχους του πρώην ΟΓΑ και της ΤτΕ, που έχουν τεθεί εκτός επανυπολογισμού. Αφορούν δηλαδή δύο εκατομμύρια παλαιούς συνταξιούχους. Αυτά που αναρτώνται τώρα αποτυπώνουν την πληρωμή του περασμένου Ιανουαρίου για 1,77 εκατομμύρια δικαιούχους. Για τους υπόλοιπους 223.000 τα σημειώματα θα αναρτηθούν σταδιακά τους επόμενους μήνες.

Οι επανυπολογισμένες συντάξεις πληρώνονται από 1/1/2019 σε όλους τους παλαιούς συνταξιούχους. Η πλειονότητα, δηλαδή περισσότεροι από ένα εκατομμύριο, λαμβάνουν στην τσέπη τα ίδια ποσά μετά την κατάργηση των περικοπών του 2019.

Οι υπόλοιποι είτε έχουν μηδενική μετατροπή στη σύνταξή τους είτε έχουν λάβει μια μικρή αύξηση στο προ φόρου ποσό. Κανείς όμως δεν είχε λάβει εκκαθαριστικό για τις καταβολές από τον περασμένο Ιανουάριο. Συνεπώς κανείς δεν γνωρίζει το αποτέλεσμα του επανυπολογισμού και το νέο μεικτό ποσό της σύνταξής του. Γι’ αυτό και η ανάρτηση των σημειωμάτων βάζει τέλος στην αγωνία. Κύκλοι του υπουργείου Εργασίας σημειώνουν πως με τη δημοσιοποίηση των εκκαθαριστικών γίνεται πράξη μία από τις βασικές δεσμεύσεις προς τους συνταξιούχους, ενώ ικανοποιούνται τα αιτήματα του Συνηγόρου του Πολίτη που ζητούσε διαφάνεια και ενημέρωση.

Εθνική και ανταποδοτική

Στον πρώτο πίνακα γίνεται η σύγκριση των δύο ποσών σύνταξης, δηλαδή του παλαιού ποσού (όπως δινόταν στις 31/12/2014 και μέχρι 31/12/2018) και του νέου ποσού, όπως προκύπτει από τον υπολογισμό του νόμου Κατρούγκαλου. Στα παλαιά μεικτά ποσά αθροίζονται η βασική σύνταξη, τα οικογενειακά επιδόματα, η ειδική προσαύξηση, τα επιδόματα απολύτου αναπηρίας και λοιπά ποσά. Στις κρατήσεις αθροίζονται όλες οι μνημονιακές περικοπές και η εισφορά υγείας. Το νέο ποσό προκύπτει από τον υπολογισμό του νόμου Κατρούγκαλου. Στα μεικτά ποσά αθροίζονται η εθνική σύνταξη, η ανταποδοτική σύνταξη, τα τυχόν επιδόματα απολύτου αναπηρίας και λοιπά ποσά. Η εθνική σύνταξη είναι 384 ευρώ για όλους όσοι συνταξιοδοτήθηκαν με 20ετία ασφάλισης και πάνω. Τα 384 ευρώ μειώνονται 2% για κάθε έτος που υπολείπεται της 20ετίας και μέχρι τη 15ετία, οπότε ανέρχεται σε 345,60 ευρώ. Μειώσεις από τα 384 ευρώ ισχύουν και στις περιπτώσεις καταβολής μειωμένης σύνταξης λόγω γήρατος ή λόγω αναπηρίας. Οσοι έχουν αποχωρήσει με δύο πλήρεις κύριες συντάξεις θα δουν μία εθνική σύνταξη (το υπόλοιπο ποσό ενσωματώθηκε στην προσωπική διαφορά).

Η ανταποδοτική υπολογίστηκε με τις συντάξιμες αποδοχές με τις οποίες αποχώρησε ο ασφαλισμένος σε τιμές 2016, τον χρόνο ασφάλισής του και τα ετήσια ποσοστά αναπλήρωσης. Από τις κρατήσεις έχουν εξαφανιστεί οι μνημονιακές περικοπές των νόμων 4051 και 4093, που κρίθηκαν αντισυνταγματικές το 2015 από το ΣτΕ, και παραμένουν μόνο η εισφορά αλληλεγγύης και η εισφορά υγείας.

Η διαφορά που προκύπτει ανάμεσα στο παλαιό καταβλητέο ποσό προ φόρου και το νέο ποσό προ φόρου (υπολογισμός του νόμου Κατρούγκαλου) είναι η περίφημη προσωπική διαφορά. Οικογενειακά επιδόματα και λοιπές παροχές έχουν συμπεριληφθεί στην προσωπική διαφορά.

Θετική προσωπική διαφορά σημαίνει πως η αναπροσαρμογή της σύνταξης είχε αρνητικό αποτέλεσμα, καθώς το νέο ποσό προέκυψε μικρότερο από το παλαιό. Σε αυτές τις περιπτώσεις η προσωπική διαφορά διατηρείται ολόκληρη ως «μαξιλάρι» για τις παλιές συντάξεις. Με τον μηχανισμό αυτό, το καθαρό ποσό που μπαίνει στην τσέπη δεν έχει μείωση, ενώ τα μεικτά ποσά αλλάζουν και μειώνονται σημαντικά.

Ο νόμος προβλέπει πως το ποσό της προσωπικής διαφοράς θα συμψηφίζεται με τις γενικότερες αυξήσεις που θα δίνονται από το 2023 με βάση την εξέλιξη του ΑΕΠ και του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή. Για παράδειγμα, αν το 2023 δοθεί αύξηση στις συντάξεις 50 ευρώ και ο συνταξιούχος λαμβάνει προσωπική διαφορά 200 ευρώ, τότε θα μειωθεί η προσωπική του διαφορά κατά 50 ευρώ. Μέχρι αυτή η προσωπική διαφορά να εξαλειφθεί δεν θα λάβει αύξηση.

ύξηση της σύνταξης, επειδή το νέο επανυπολογισμένο ποσό με βάση τον νόμο Κατρούγκαλου προέκυψε μεγαλύτερο από το καταβλητέο τον Δεκέμβριο του 2014. Η αύξηση προβλέπεται να αποδοθεί σε πέντε ετήσιες δόσεις, αρχής γενομένης από φέτος και έως το 2023. Το πρώτο 20% της αύξησης στα προ φόρου ποσά δόθηκε τον περασμένο Ιανουάριο. Υψηλή θετική προσωπική διαφορά που μπορεί να ξεπερνά τα 100, τα 200 ή και τα 350 ευρώ έχουν κυρίως οι ασφαλισμένοι του πρώην ΤΕΒΕ με πολλά χρόνια ασφάλισης, δημόσιοι υπάλληλοι ΠΕ με 35ετίες και υψηλό συντάξιμο μισθό, γιατροί, δικηγόροι, πανεπιστημιακοί και κάποιοι εργαζόμενοι σε πρώην ΔΕΚΟ με πολλά έτη ασφάλισης και υψηλούς μισθούς. Με αρνητικές διαφορές διασώζονται συνταξιούχοι ειδικών Ταμείων που είχαν καταβάλει πολύ υψηλές εισφορές (τράπεζες, ΔΕΚΟ, διπλοασφαλισμένοι κ.ά.), χαμηλοσυνταξιούχοι ΙΚΑ με 15-20 έτη ασφάλισης, συνταξιούχοι ΙΚΑ µε µέσες αποδοχές και από 20 έως 30 έτη ασφάλισης κ.λπ.