Επικουρικές συντάξεις: Αναδρομικές αυξήσεις για πάνω από 450.000 συνταξιούχους έρχονται το 2020

Αναδρομικές αυξήσεις 30% έρχονται για περισσότερους από 450.000 συνταξιούχους που εισπράττουν επικουρικές συντάξεις από τις αρχές του 2020. Στο πλαίσιο του νέου ασφαλιστικού και μετά τις αποφάσεις του ΣτΕ που «γκρέμισαν» τις μειώσεις του 2016, η λύση που επιλέγεται από το υπουργείο Εργασίας οδηγεί –σύμφωνα με τα όσα είπε ο ίδιος ο υπουργός Γιάννης Βρούτσης– σε μεσοσταθμική αύξηση ύψους 52,5 ευρώ τον μήνα για 465.112 συνταξιούχους.

Η αύξηση, που ετησίως φτάνει στα 630 ευρώ κατά μέσο όρο, αφορά κυρίως όσους είδαν τις επικουρικές τους να μειώνονται από τον Ιούνιο του 2016, στο πλαίσιο του επανυπολογισμού του νόμου Κατρούγκαλου και των περικοπών με τις οποίες αυτός συνοδεύτηκε για όσους είχαν άθροισμα κύριας και επικουρικής πάνω από 1.300 ευρώ.

Ο πήχης των 1.300 ευρώ όπως και η επιλογή της μείωσης των επικουρικών με βάση το ύψος της κύριας σύνταξης κρίθηκε αντισυνταγματική από το ΣτΕ και κατά συνέπεια άκυρη, όχι όμως αναδρομικά από το 2016, αλλά από 4 Οκτωβρίου 2019 και μετά (όταν δηλαδή δημοσιεύτηκαν οι αποφάσεις του ΣτΕ). Στις αυξήσεις εντάσσονται σχεδόν το 1/3 όσων λαμβάνουν σήμερα επικουρική σύνταξη από το ΕΤΕΑΕΠ.

Όπως έχει αποκαλύψει το «Έθνος της Κυριακής», οι επικουρικές θα συνεχίζουν να καταβάλλονται τους αμέσως επόμενους μήνες στο σημερινό τους ύψος και μέχρι να ολοκληρωθεί το ασφαλιστικό νομοσχέδιο το οποίο θα πρέπει να στηρίζεται σε αναλογιστικές μελέτες. Όταν όμως έρθει το νομοσχέδιο στη Βουλή, το οποίο πρέπει να αναμένεται μέσα στον χειμώνα, οι αυξήσεις θα αποδοθούν αναδρομικά σε όλους τους δικαιούχους από 4 Οκτωβρίου 2019, καθώς ισχύουν από τη στιγμή της δημοσίευσης της απόφασης του ΣτΕ που ακυρώνει το προηγούμενο καθεστώς του νόμου Κατρούγκαλου. Το κόστος των αυξήσεων κυμαίνεται κοντά στα 300 εκατ. ευρώ.

Υπενθυμίζεται ότι το ανώτατο ακυρωτικό δικαστήριο τίναξε… στον αέρα όλο το σύστημα των επικουρικών που ψηφίστηκε το 2016. Έκρινε αντισυνταγματικό τον υπολογισμό τόσο των νέων επικουρικών συντάξεων με τον νόμο Κατρούγκαλου (με ποσοστό αναπλήρωσης 0,45% κατ έτος) όσο και τον επανυπολογισμό των παλαιών με βάση τον νέο τύπο.

Κυρίως όμως ακύρωσε τις περικοπές που εφαρμόστηκαν με βάση το άθροισμα κύριας και επικουρικής σύνταξης. Για τον τρόπο υπολογισμού των νέων και επανυπολογισμού των παλαιών επικουρικών αιτία της αντισυνταγματικότητας ήταν, κατά τους Συμβούλους Επικρατείας, η έλλειψη αναλογιστικής μελέτης. Αντίθετα, για το «μαχαίρι» που έπεσε σε όσους εισέπρατταν πάνω από 1.300 ευρώ μεικτά, αιτία της ακύρωσης του νόμου ήταν η φιλοσοφία των περικοπών που βασίστηκαν στο ύψος της κύριας σύνταξης προκειμένου να κοπεί η επικουρική.

Η «θεραπεία» της αντισυνταγματικότητας του υπολογισμού των νέων επικουρικών εκτιμάται πως θα έρθει με αναλογιστική μελέτη η οποία θα τεκμηριώνει τη βιωσιμότητα του επικουρικού υπερταμείου χωρίς τον «κόφτη» των 1.300 ευρώ. Αντίθετα, δυσκολότερη είναι η εξίσωση για τις περικοπές, καθώς οι μειώσεις του 2016 που κρίθηκαν τώρα αντισυνταγματικές «κοστίζουν» 25 εκατ. ευρώ τον μήνα, δηλαδή 300 εκατ. τον χρόνο. Αντίστοιχα, οι προσωπικές διαφορές που διατήρησαν και εισπράττουν 750.000 συνταξιούχοι ανέρχονται στα 55 εκατ. ευρώ τον μήνα.

Υπενθυμίζεται πως όλες οι επικουρικές συντάξεις επανυπολογίστηκαν στο σύνολό τους. Όσοι συνταξιούχοι είχαν άθροισμα κάτω από 1.300 ευρώ διατήρησαν «προσωπική διαφορά» στην επικουρική τους. Αντίθετα, όσοι είχαν άθροισμα από 1.300 ευρώ και πάνω έχασαν την προσωπική διαφορά μέχρι του ορίου των 1.300 ευρώ.

Οι περισσότεροι συνταξιούχοι -σχεδόν οι μισοί- έχασαν από 100 ως 200 ευρώ το 2016. Ένας στους πέντε έχασε 50-100 ευρώ, ενώ το 18% έχασε έως 20 ευρώ. Περισσότεροι από τους μισούς είναι πρώην μισθωτοί του ΙΚΑ, οι οποίοι υπέστησαν μέσο ποσοστό μείωσης 45%. Ειδικότερα για τους μισθωτούς του ΕΤΕΑΜ ορίστηκε Συντελεστής Επανυπολογισμού με τη μέθοδο του μέσου όρου στο 0,4927, «δείχνοντας» μείωση 50,73% στην καταβαλλόμενη σύνταξη.

Οι συνταξιούχοι του ΕΤΕΑΜ είχαν έτσι ονομαστική μείωση 50,73% στην παλιά τους σύνταξη, ενώ η πραγματική μείωση εξαρτήθηκε από το ύψος της κύριας σύνταξης που διέσωσε όσους έπεσαν κάτω από τον πήχη των 1.300 ευρώ (μικτά) άθροισμα κύριας και επικουρικής (πήραν «προσωπική διαφορά»). Όπως εξηγούν ειδικοί, αυτός ο τρόπος ευνόησε συνταξιούχους που είχαν αποχωρήσει με λίγα χρόνια –π.χ. 15ετίες– και χαμηλές αποδοχές, οι οποίοι θα μπορούσαν να καταλήξουν διαφορετικά με ιδιαίτερα πενιχρές συντάξεις, δεδομένου ότι έχουν καταργηθεί και τα κατώτατα όρια. Στους χαμένους αντίθετα βρέθηκαν όσοι αποχώρησαν με πολλά χρόνια και υψηλές αποδοχές.

Μετά τους μισθωτούς του πρ. ΙΚΑ – ΕΤΕΑΜ η επόμενη πολυπληθέστερη κατηγορία είναι οι δημόσιοι υπάλληλοι, οι οποίοι, όμως, υπέστησαν μικρή μέση μείωση 7,34%. Ακολουθούν ναυτικοί του ΚΕΑΝ με μέση μείωση 36,54%, όπως και δημοτικοί υπάλληλοι με μέση μείωση 28,81%. Από τις μειώσεις του 2016 επλήγησαν επίσης εμποροϋπάλληλοι (41,21% μείωση) κ.ά. Σημαντικές μειώσεις άνω του 30% είχαν επίσης χιλιάδες ναυτιλιακοί υπάλληλοι, τραπεζοϋπάλληλοι κ.α.

Ο δύσκολος γρίφος φαίνεται πως βρίσκει τη λύση του στη σημαντική περιουσία και τα αποθεματικά του ΕΤΕΑΕΠ, που φέρονται να ξεπερνούν σήμερα τα 2,5 δισ. ευρώ. Ο νόμος Κατρούγκαλου άλλωστε προβλέπει πως τυχόν ελλείμματα θα καλύπτονται από την περιουσία του Ταμείου. Το 2016 το ΕΤΕΑΕΠ είχε εμφανίσει έλλειμμα 646 εκατ. ευρώ, που μειώθηκε στα 100 εκατ. ευρώ, λόγω εκποίησης περιουσίας άνω των 500 εκ. ευρώ. Αντίθετα τα τρία τελευταία χρόνια που εφαρμόστηκαν οι περικοπές παρουσιάζει πλεόνασμα από 17 εκατ. ευρώ έως και 109 εκατ. ευρώ.