ΕΦΚΑ: Ηλεκτρονικό μπλόκο στους μπαταχτσήδες εργοδότες

Με τρεις βασικές προϋποθέσεις έρχεται το ηλεκτρονικό μπλόκο στους μπαταχτσήδες εργοδότες που δεν πληρώνουν τις εισφορές των εργαζομένων τους. Με απόφαση την οποία υπέγραψε χθες ο υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, Γιάννης Βρούτσης, εξειδικεύονται όλες οι λεπτομέρειες και οι όροι για την εφαρμογή του μέτρου αναστολής χρήσης των ηλεκτρονικών υπηρεσιών του ΕΦΚΑ για την υποβολή της Αναλυτική Περιοδικής Δήλωσης (ΑΠΔ).

Στόχος είναι να κλείσει κάθε παράθυρο εισφοροδιαφυγής και εισφοροαποφυγής στους συστηματικούς κακοπληρωτές, δηλαδή στους εργοδότες που βρίσκοντας «ανοίγματα» στο νομικό πλαίσιο απέφευγαν συστηματικά την εκπλήρωση των ασφαλιστικών τους υποχρεώσεων.

Το Κέντρο Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών θα μπορεί να «μπλοκάρει» την ηλεκτρονική πρόσβαση των κακοπληρωτών εργοδοτών στις υπηρεσίες του ΕΦΚΑ, ενώ, πλέον, θα μπορεί να προβαίνει και σε μέτρα αναγκαστικής είσπραξης εισφορών –«αγγίζοντας» την περιουσία των στρατηγικών οφειλετών– μέσω του Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων.

«Με τη σημερινή υπουργική απόφαση θωρακίζουμε το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης από στρατηγικούς κακοπληρωτές που έβρισκαν “παραθυράκια” να διαφεύγουν τις ασφαλιστικές τους υποχρεώσεων. Το αποτέλεσμα ήταν να χάνονται εκατοντάδες εκατομμύρια από τα ασφαλιστικά ταμεία, ενώ οι οφειλέτες διέφευγαν την εκπλήρωση των μεγάλων υποχρεώσεών τους προς κράτος. Εφεξής κανένας δεν θα μένει στο απυρόβλητο. Γιατί πέραν της φραγής εισόδου στις υπηρεσίες του ΕΦΚΑ, οι στρατηγικοί κακοπληρωτές θα υποχρεώνονται να προσέρχονται αυτοπροσώπως στις υπηρεσίες του ΚΕΑΟ, προκειμένου να  εξοφλούν τις οφειλές τους, ενώ ταυτόχρονα θα πραγματοποιούνται και εστιασμένοι έλεγχοι από άλλες ελεγκτικές υπηρεσίες της πολιτείας», δήλωσε ο υπουργός Εργασίας, Γιάννης Βρούτσης, υπενθυμίζοντας πως το μέτρο είχε  ψηφιστεί και ενεργοποιηθεί με εγκύκλιο του 2013 αλλά καταργήθηκε τον Μάρτιο του 2019, με αποτέλεσμα να στερηθεί το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης έσοδα άνω των 200 εκατ. ευρώ σε ετήσια βάση.

Αναλυτικά, το ΚΕΑΟ θα μπορεί να αναστείλει για τον εργοδότη τη χρήση των ηλεκτρονικών υπηρεσιών του ΕΦΚΑ για την υποβολή ΑΠΔ εφόσον συντρέχουν οι εξής προϋποθέσεις:

1. Ο εργοδότης ασφαλίζει προσωπικό μέσω ΑΠΔ χωρίς να καταβάλλει τις τρέχουσες μηνιαίες ασφαλιστικές εισφορές
2. Δεν βρίσκεται σε καθεστώς ρύθμισης οφειλών ή προβαίνει επανειλημμένα σε ρυθμίσεις οφειλών και απώλεια αυτών αυξάνοντας το ποσό της οφειλής του.
3. Η μη καταβολή των ασφαλιστικών εισφορών ανάγεται σε τουλάχιστον 6 μισθολογικές περιόδους κατά τη διάρκεια ενός έτους ή και λιγότερες αν ο εργοδότης εντοπίζεται να χρησιμοποιεί μεθόδους που παρεμποδίζουν την ικανοποίηση του ΕΦΚΑ από την περιουσία του οφειλέτη ή δεν επιτρέπουν τον εντοπισμό των πραγματικών υπευθύνων και ιδίως αν η μη καταβολή των ασφαλιστικών οφειλών συνδυάζεται με:

• Δημιουργία νέας επιχείρησης με την ίδια έδρα ή / και το ίδιο αντικείμενο εργασιών ή / και τον ίδιο διακριτικό τίτλο με την επιχείρηση που έχει δημιουργήσει οφειλές και την ασφάλιση σε αυτή του ίδιου προσωπικού ή μέρους αυτού
• Τοποθέτηση σε θέσεις ευθύνης προσώπων χωρίς περιουσία ή προηγούμενη επιχειρηματική δραστηριότητα ή πρώην εργαζομένων της επιχείρησης, ώστε να μην είναι δυνατή η ικανοποίηση του φορέα από την περιουσία του υπευθύνου
• Δημιουργία οφειλής με την έναρξη λειτουργίας της επιχείρησης ή μεγάλη αύξηση στον αριθμό των εργαζομένων σε μικρό χρονικό διάστημα
• Μη συμμόρφωση του οφειλέτη μετά από άρση προηγούμενης αναστολής χρήσης των ηλεκτρονικών υπηρεσιών του ΕΦΚΑ για την υποβολή ΑΠΔ

Εισφοροδιαφυγή με «πατέντα»

Το νέο πλαίσιο στοχεύει κυρίως στις περιπτώσεις οργανωμένης εισφοροδιαφυγής και συστηματικής δημιουργίας οφειλών. Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΚΕΑΟ, έντονη παραβατικότητα παρατηρείται σε επιχειρήσεις εταιρικής μορφής κεφαλαιουχικού χαρακτήρα, κυρίως μονοπρόσωπες ΕΠΕ και Ιδιωτικές Κεφαλαιουχικές Εταιρείες (ΙΚΕ), που καταστρατηγούν τις διατάξεις της νομοθεσίας. Οι συνηθέστερες «πατέντες» είναι:

• Δημιουργία οφειλών από επιχειρήσεις με σημαντικό κύκλο εργασιών που ανήκουν σε επιχειρηματίες χωρίς προσωπική περιουσία. Τα περιουσιακά στοιχεία που αυτοί ή άλλες επιχειρήσεις τους διέθεταν στο παρελθόν έχουν διοχετευθεί σε τρίτους.

• Δημιουργία οφειλών από εταιρείες χωρίς περιουσιακά στοιχεία με εικονικούς υπεύθυνους, που δηλώνουν σαν έδρα κάποιο λογιστικό ή δικηγορικό γραφείο, εμφανίζουν πολλά παραρτήματα, ασφαλίζουν προσωπικό άλλων επιχειρήσεων και στο τέλος πτωχεύουν.
• Δημιουργία οφειλών από εταιρείες με πρόσωπα χωρίς περιουσιακά στοιχεία ή πρόσωπα κατά των οποίων δεν έχει νόημα η λήψη αναγκαστικών μέτρων είσπραξης όπως υπερήλικοι (συνηθέστερα γονείς ή στενοί συγγενείς του επιχειρηματία) ή άτομα πολύ νεαρής ηλικίας, οικονομικοί μετανάστες/αλλοδαποί, με κατοικία την έδρα της εταιρείας, κάτοικοι εξωτερικού χωρίς περιουσία στην Ελλάδα, υπάλληλοι της επιχείρησης, των οποίων η εμπειρία/ προϋπηρεσία δεν δικαιολογεί την τοποθέτησή τους σε θέσεις ευθύνης.
• Δημιουργία νέας επιχείρησης με την ίδια έδρα, το ίδιο αντικείμενο εργασιών και τον ίδιο διακριτικό τίτλο με επιχείρηση που δημιούργησε οφειλές και κατόπιν έπαψε να υποβάλλει ΑΠΔ. Στη νέα αυτή επιχείρηση ασφαλίζεται και το προσωπικό της παλιάς.
• Δημιουργία οφειλών μεγάλου ύψους από επιχειρήσεις (συνηθέστερα εταιρείες φύλαξης ή καθαριότητας), που αναλαμβάνουν έργα σαν υπεργολάβοι και παρουσιάζουν μεγάλη αύξηση στον αριθμό των εργαζομένων. Πολλές φορές στις εταιρείες αυτές ασφαλίζεται και το προσωπικό του πραγματικού ανάδοχου του έργου.

Τα κόλπα αυτά έχουν χρησιμοποιηθεί από δεκάδες επιχειρήσεις που μέχρι σήμερα έχει εντοπίσει το ΚΕΑΟ. Οι εταιρείες που έχουν εντοπιστεί δραστηριοποιούνται στους τομείς τουρισμού, εστίασης, ψυχαγωγίας-κέντρα διασκέδασης, παροχής υπηρεσιών φύλαξης και καθαριότητας κ.λπ.

Τι ισχύει μετά το μπλόκο

Μετά την εφαρμογή του μέτρου οι ΑΠΔ των περιόδων αναστολής υποβάλλονται με ψηφιακό-μαγνητικό μέσο στην αρμόδια υπηρεσία μισθωτών του ΕΦΚΑ και η καταχώρισή τους στο πληροφοριακό σύστημα του ΕΦΚΑ γίνεται δεκτή υπό προυποθέσεις ως εξής:

• Κατά την πρώτη μετά την αναστολή προσέλευση του εργοδότη στην αρμόδια υπηρεσία μισθωτών του ΕΦΚΑ, το υπερταμείο δέχεται υποβολή ΑΠΔ με ψηφιακό – μαγνητικό μέσο για περισσότερες της μιας και έως 6 μισθολογικές περιόδους, μόνο εφόσον αν έχουν καταβληθεί οι εισφορές τουλάχιστον της τελευταίας απαιτητής ΑΠΔ. Αν κατά την πρώτη προσέλευση υποβάλλονται ΑΠΔ για πάνω από 6 μισθολογικές περιόδους αρκεί η καταβολή των εισφορών που αντιστοιχούν στο 1/3 του συνολικού ποσού.
• Κατά την δεύτερη προσέλευση του εργοδότη οι ΑΠΔ γίνονται δεκτές αν έχουν καταβληθεί εισφορές που αντιστοιχούν στο 1/3 του συνολικού ποσού που οφείλεται
• Για κάθε επόμενη υποβολή δεν είναι δυνατή η καταχώριση ΑΠ.

Ο… μπαταχτσής εργοδότης πρέπει να προσκομίσει και τα εκκαθαριστικά των φορολογικών δηλώσεων των τελευταίων 3 ετών όπως και τα μισθωτήρια συμβόλαια της έδρας και των παραρτημάτων του.

Για να ενεργοποιηθεί το μπλόκο το ΚΕΑΟ ενημερώνει την αρμόδια για τον έλεγχο του εργοδότη υπηρεσία του ΕΦΚΑ, η οποία διενεργεί έλεγχο σχετικά με την λειτουργία της επιχείρησης, την ύπαρξη τυχόν συνδεδεμένων προσώπων, καθώς και για τη διαπίστωση του πραγματικού της απασχόλησης και την τήρηση της ασφαλιστικής νομοθεσίας. Ο εργοδότης ενημερώνεται για την αναστολή με ηλεκτρονικό μήνυμα.

Άρση του μπλόκου

Η άρση του μέτρου γίνεται εφόσον συντρέχουν οι εξής προϋποθέσεις:

• Εξόφληση της συνολικής οφειλής, συμπεριλαμβανομένων και των ασφαλιστικών εισφορών που δηλώθηκαν με τις ΑΠΔ των χρονικών περιόδων αναστολής

• Ρύθμιση της συνολικής οφειλής – υπό την προϋπόθεση όμως ότι έχουν αποσταλεί τα εκκαθαριστικά φορολογικών δηλώσεων των 3 τελευταίων ετών και οι υπηρεσίες του ΕΦΚΑ έχουν ολοκληρώσει τον έλεγχο για την επιχείρηση.