«Τρίζει» η μονιμότητα: Μοντέλο ΔΕΗ και σε άλλες ΔΕΚΟ

Την επέκταση και σε άλλες δηµόσιες επιχειρήσεις του µοντέλου που θα εφαρµοσθεί στη ΔΕΗ και περιλαµβάνει κατάργηση της µονιµότητας για τις προσλήψεις νέων εργαζοµένων, κίνητρα για προσέλκυση στελεχών και πρόγραµµα εθελουσίας εξόδου εξετάζει η κυβέρνηση, σύμφωνα με το Έθνος της Κυριακής. Σύµφωνα µε όσα αφήνουν να εννοηθούν κυβερνητικά στελέχη, οι αλλαγές στα εργασιακά της ∆ΕΗ µε τη δηµιουργία µιας νέας γενιάς εργαζοµένων µε διαφορετικούς εργασιακούς όρους θα αποτελέσουν πιλότο και για άλλες επιχειρήσεις δηµοσίου ενδιαφέροντος. Ο στόχος είναι να µειωθεί το λειτουργικό και µισθολογικό κόστος στις ελλειµµατικές ΔΕΚΟ και να εξυγιανθούν τα οικονοµικά τους, έτσι ώστε να µην αποτελούν βαρίδι για τον κρατικό προϋπολογισµό. «Χειρουργικές», δηλαδή µε στόχευση σε συγκεκριµένες οµάδες εργαζοµένων, θα είναι οι παρεµβάσεις που θα γίνουν στη ∆ΕΗ µε το πρόγραµµα εθελουσίας εξόδου που προβλέπεται στο νοµοσχέδιο του κ. Χατζηδάκη.

Με το νοµοσχέδιο, ταυτόχρονα, προσδιορίζεται η νέα πολιτική προσέλκυσης στελεχών, αλλά και προσλήψεων «απλών» εργαζοµένων. Σε ό,τι αφορά τα στελέχη, στόχος είναι να δοθούν κίνητρα ώστε να δέχονται να εργαστούν σε διευθυντικές θέσεις τεχνοκράτες που κάνουν καριέρα στον ιδιωτικό τοµέα. Για τον λόγο αυτό προβλέπονται τριετείς συµβάσεις µε µισθούς που θα καθορίζονται από τη σχετική επιτροπή που θα συστήσει η ∆ΕΗ και η οποία δεν θα δεσµεύεται από πλαφόν κ.λπ. Για τους απλούς εργαζόµενους που θα προσληφθούν εκτός ΑΣΕΠ, αλλά µε παρόµοια κριτήρια µε αυτά του ανωτάτου συµβουλίου (επίπεδο εκπαίδευσης, πιστοποιηµένες γνώσεις, οικογενειακή κατάσταση κ.λπ.), οι εργασιακές σχέσεις αλλάζουν άρδην. Η βασικότερη αλλαγή είναι ότι δεν θα έχουν καµία µόνιµη σχέση εργασίας και ότι δεν θα καλύπτονται από τη συλλογική σύµβαση που έχει συµφωνήσει το συνδικάτο µε την επιχείρηση.

Πρόκειται για τη δηµιουργία εργαζοµένων δύο ταχυτήτων, γεγονός που δηµιουργεί ήδη σφοδρές αντιδράσεις από την πλευρά του συνδικαλιστικού οργάνου (ΓΕΝΟΠ ∆ΕΗ), που µιλάει για κίνδυνο υιοθέτησης ατοµικών συµβάσεων σε µια επιχείρηση όπως η ∆ΕΗ. Από την πλευρά του, ο κ. Χατζηδάκης παραδέχεται ότι θα υπάρχουν εργαζόµενοι δύο ταχυτήτων, ωστόσο επισηµαίνει ότι δεν θα ήταν δίκαιο να επιβαρυνθούν οι ήδη εργαζόµενοι, ενώ, από την άλλη, η ∆ΕΗ έχει ανάγκη να µπει στο πνεύµα των επιχειρήσεων του ιδιωτικού τοµέα για να µπορέσει να επιβιώσει. Σε ό,τι αφορά την εθελουσία της ∆ΕΗ, από το λουκέτο που θα µπει σταδιακά από το 2020 σε κάποιες από τις µονάδες που δουλεύουν µε λιγνίτη, θα «περισσέψουν» περίπου 4.000 εργαζόµενοι.

Αυτό σηµαίνει ότι τελικά η εθελουσία δεν αποκλείεται να λειτουργήσει ακόµα και για 5.000 εργαζόµενους, δηλαδή περίπου έναν στους τρεις σηµερινούς εργαζόµενους. Θα αφορά κυρίως εργαζόµενους από 55 ετών και πάνω, αυτούς δηλαδή που έχουν λιγότερα από 5 χρόνια για να βγουν στη σύνταξη. Ως κίνητρο η ∆ΕΗ θα αναλάβει να καταβάλει τις ασφαλιστικές εισφορές των ετών µέχρι τη συνταξιοδότηση. Σύµφωνα µε τους υπολογισµούς της ∆ΕΗ, η πληρωµή των εισφορών για όσους απέχουν µια 5ετία από τη σύνταξη αποτελεί την πλέον συµφέρουσα λύση. Το κόστος µάλιστα µπορεί να αποσβεστεί µέσα σε 2 µε 3 χρόνια.

Για τους υπόλοιπους εργαζόµενους που χρειάζονται περισσότερα από 5 χρόνια για να συνταξιοδοτηθούν θα εφαρµοστεί πρόγραµµα εσωτερικών µετακινήσεων, αλλά και κινητικότητας σε άλλους φορείς του ∆ηµοσίου. Η γενική φιλοσοφία είναι να υπάρξει άρση των σχετικών περιορισµών, ώστε να διευκολύνεται η εσωτερική κινητικότητα των υπαλλήλων και να µπορούν να µετακινούνται µεταξύ των θυγατρικών και της µητρικής ∆ΕΗ. Επίσης, όπως προαναφέρθηκε, θα επτρέπονται πλέον οι εθελοντικές µετακινήσεις εργαζοµένων από τη ∆ΕΗ στο ∆ηµόσιο.

Το αναπτυξιακό σχέδιο

Η ανανέωση του εργατικού δυναµικού και οι νέες εργασιακές σχέσεις «απαντούν» στην πραγµατικότητα στις ανάγκες του νέου business plan της ∆ΕΗ, το οποίο θα παρουσιαστεί σύντοµα από την επιχείρηση. Συγκεκριµένα, µετά τα µέτρα εξασφάλισης της βιωσιµότητας που ελήφθησαν τον Σεπτέµβριο αλλά και τις αλλαγές για τον λειτουργικό εκσυγχρονισµό της ∆ΕΗ που επιχειρείται µε τις διατάξεις του νέου νοµοσχεδίου, ακολουθεί το τρίτο και πιο καθοριστικό βήµα: η εκπόνηση ενός φιλόδοξου αναπτυξιακού σχεδίου της επιχείρησης.

Σύµφωνα µε τα όσα αποκάλυψε στη Βουλή την Τρίτη ο πρόεδρος και διευθύνων σύµβουλος της ∆ΕΗ, Γιώργος Στάσσης, το νέο business plan θα ξεκινά µε την απολιγνιτοποίηση που είναι απαραίτητο να γίνει, όχι µόνο για περιβαλλοντικούς αλλά και για οικονοµικούς λόγους. Το 2018 η λιγνιτική παραγωγή είχε αρνητικό λειτουργικό αποτέλεσµα 200 εκατ. ευρώ, ενώ φέτος οι ζηµιές από τον λιγνίτη θα κλιµακωθούν περαιτέρω, στα 300 εκατ. ευρώ.

Ο ίδιος προσέθεσε ότι η απολιγνιτοποίηση θα γίνει σταδιακά και θα πραγµατοποιηθεί λαµβάνοντας υπόψη την επάρκεια του ηλεκτρικού συστήµατος και τις ανάγκες τηλεθέρµανσης των τοπικών κοινωνιών, ενώ θα υπάρξει µέριµνα και για τους εργαζόµενους στις µονάδες που κλείνουν. Ταυτόχρονα, εκτός από την απολιγνιτοποίηση, το νέο business plan θα προβλέπει τη µεγαλύτερη ανάπτυξη της ∆ΕΗ στον τοµέα των ΑΠΕ. «Θα προχωρήσουµε πολύ γρήγορα στις ΑΠΕ. Θα ανακοινώσουµε στο κοντινό µέλλον κάποια νούµερα» ανέφερε ο κ. Στάσσης.

Σηµειώνεται ότι στον τοµέα των ΑΠΕ η ∆ΕΗ αναµένεται να δώσει έµφαση στις συνεργασίες µε άλλους παίκτες προκειµένου να µεγαλώσει σε σύντοµο χρονικό διάστηµα το χαρτοφυλάκιο των έργων της. Ο τρίτος βασικός πυλώνας του νέου business plan της ∆ΕΗ θα αφορά στον εκσυγχρονισµό της εµπορίας. Στην αρχή της εβδοµάδας, µάλιστα, ανακοινώθηκε η τοποθέτηση ενός έµπειρου στελέχους από την αγορά, του Γ. Καρακούση, ο οποίος αναλαµβάνει αναπληρωτής διευθύνων σύµβουλος και εκτελεστικό µέλος του ∆Σ και θα ασχοληθεί µε την αναδιοργάνωση των εµπορικών υπηρεσιών της επιχείρησης.

Ανησυχία για λιγνίτες και μονοπώλιο - Θετικά µηνύµατα αλλά και επιφυλάξεις από την Κοµισιόν

Ο σχεδιασμός της κυβέρνησης και της διοίκησης της ∆ΕΗ σχετικά µε τη δοµή της ηλεκτρικής αγοράς και τη θέση της ∆ΕΗ µέσα σε αυτήν έχει τεθεί υπόψη της Κοµισιόν, η οποία ωστόσο διατηρεί επιφυλάξεις, έχοντας και την πείρα των πολλών προηγούµενων χρόνων, κατά τα οποία η χώρα µας ανελάµβανε µε ευκολία φιλόδοξες υποχρεώσεις, τις οποίες ωστόσο δεν εκπλήρωνε µε την ίδια ευκολία.

Οπως προκύπτει από την τέταρτη έκθεση ενισχυµένης µεταµνηµονιακής εποπτείας της ελληνικής οικονοµίας που δόθηκε στη δηµοσιότητα την Τετάρτη, η Κοµισιόν δεν θεωρεί επαρκή τα µέτρα της ελληνικής κυβέρνησης για την αγορά ηλεκτρισµού (ταχεία απολιγνιτοποίηση, ανασυγκρότηση ∆ΕΗ, πώληση ∆Ε∆∆ΗΕ κ.λπ.), καθώς εκτιµά ότι τα αποτελέσµατά τους θα είναι µακροπρόθεσµα, και ζητά τη λήψη πρόσθετων µέτρων σε άµεσο χρόνο. Το κυριότερο είναι ότι οι θεσµοί έχουν ζητήσει και έχουν λάβει τη δέσµευση της ελληνικής κυβέρνησης πως θα παρουσιάσει τον Ιανουάριο εναλλακτικά µέτρα για την κυρίαρχη θέση της ∆ΕΗ και την αποκλειστική πρόσβασή της στον λιγνίτη. Μέτρα τα οποία προφανώς είναι επιπλέον της δεδηλωµένης πρόθεσης της κυβέρνησης να φέρει πολύ πιο µπροστά το πρόγραµµα απόσυρσης των λιγνιτικών µονάδων της ∆ΕΗ.

Σύµφωνα µε όσα αναφέρει η έκθεση, τα στοιχεία για τα µερίδια στην αγορά ηλεκτρισµού δείχνουν ότι οι ανταγωνιστές της ∆ΕΗ εισέρχονται στην αγορά λιανικής και χονδρικής, αλλά η κυρίαρχη θέση της επιχείρησης και η αποκλειστική πρόσβασή της στον λιγνίτη συνεχίζουν να προκαλούν ανησυχία. Η έκθεση επιρρίπτει ευθύνες στην προηγούµενη κυβέρνηση για το γεγονός ότι δεν τελεσφόρησε ο διαγωνισµός αποεπένδυσης λιγνιτικών µονάδων. Με δεδοµένη την αποτυχία, η Κοµισιόν ουσιαστικά ζητά µέτρα για να καλυφθεί το «κενό» που, όπως λέει, αποτελεί παραβίαση της αντιµονοπωλιακής δέσµευσης της χώρας. «Στο πλαίσιο αυτό, θα πρέπει να σηµειωθεί ότι, λόγω νοµικής αβεβαιότητας και έλλειψης διαφάνειας, δεν κατατέθηκαν προσφορές στον διαγωνισµό της αποεπένδυσης. Η αποτυχία αυτή είχε ως αποτέλεσµα την παραβίαση της αντιµονοπωλιακής δέσµευσης, άρα χρειάζονται εναλλακτικές λύσεις.

Οι Αρχές µετέφεραν επισήµως την πρόθεσή τους να παρουσιάσουν εναλλακτικά µέτρα τον Ιανουάριο του 2020» αναφέρει χαρακτηριστικά η έκθεση. Η Κοµισιόν αναφέρεται βέβαια µε θετικό τρόπο στα µέτρα που έχουν ληφθεί για τα οικονοµικά της ∆ΕΗ. Γράφει συγκεκριµένα: «Οι Αρχές έχουν αναλάβει δράση για να σταθεροποιήσουν τα οικονοµικά της ∆ΕΗ και έχουν ανακοινώσει φιλόδοξες µεταρρυθµίσεις στην αγορά, οι οποίες θα επηρεάσουν την εφαρµογή του target model. Τα αποφασιστικά βήµατα των Αρχών για τα οικονοµικά της ∆ΕΗ αντανακλώνται στην έκθεση για τα αποτελέσµατα της εταιρείας και ήταν σηµαντικό µήνυµα για τις αγορές».

Έως το 2028

Παρ’ όλα αυτά, είναι χαρακτηριστική η επιφύλαξη για την υλοποίηση των φιλόδοξων σχεδίων της ελληνικής κυβέρνησης. Αναφέρεται συγκεκριµένα στην έκθεση: «Οι ελληνικές Αρχές πρότειναν ένα φιλόδοξο σχέδιο για τη µακροπρόθεσµη µεταµόρφωση της ενεργειακής αγοράς στην Ελλάδα και µετέφεραν την πρόθεσή τους να υποβάλουν αναθεωρηµένες λύσεις για τον ανταγωνισµό τον Ιανουάριο του 2020. Στον πυρήνα της ενεργειακής στρατηγικής βρίσκεται το κλείσιµο όλων των λιγνιτικών σταθµών έως το 2028, µε σηµαντικό µερίδιό τους νωρίτερα.

Παρόλο που η µακροπρόθεσµη στρατηγική είναι ευπρόσδεκτη, χρειάζονται και άλλα βήµατα για την αντιµετώπιση της κυρίαρχης θέσης της ∆ΕΗ, όπως η συνεχιζόµενη αντιµονοπωλιακή διαδικασία».

Σύµφωνα µε την Κοµισιόν, τα στοιχεία για τα µερίδια στη λιανική του ρεύµατος δείχνουν ότι οι ανταγωνιστές της ∆ΕΗ εισέρχονται στην αγορά λιανικής και χονδρικής, αλλά η κυρίαρχη θέση της επιχείρησης και η αποκλειστική πρόσβαση στον λιγνίτη συνεχίζουν να προκαλούν ανησυχία. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναφέρει πάντως ότι, αν τα µέτρα της ελληνικής κυβέρνησης εφαρµοστούν πλήρως, θα µπορούσαν να φανούν ήδη από το 2020 µεγάλες εξελίξεις προς µια αγορά που θα είναι λιγότερο εξαρτηµένη από τα ορυκτά καύσιµα και θα είναι ανοιχτή σε περισσότερες ΑΠΕ.