Υψηλές σύνταξεις: Τα δέκα «χρυσά» χρόνια - Αναλυτικά παραδείγματα

Σε 10ετία «κλειδί» για τις νέες συντάξεις εξελίσσονται τα 30 έως 40 έτη εργασίας και ασφάλισης. Τα υψηλότερα ποσοστά αναπλήρωσης που έρχονται τον Ιανουάριο, στο πλαίσιο του νέου Ασφαλιστικού, για μισθωτούς, δημοσίους υπαλλήλους, ελεύθερους επαγγελματίες και αγρότες θα ευνοούν όσους αποχωρούν με πολλά έτη. Το κέρδος θα κλιμακώνεται όσο προστίθενται χρόνια πληρωμένων εισφορών πάνω από τα 30.

Η 40ετία θα «ξεκλειδώνει» τις υψηλότερες συντάξεις, καθώς το επικρατέστερο σενάριο προβλέπει η ανταποδοτικότητα να φτάσει για 40 χρόνια στα επίπεδα του 50%, έναντι 42,80% σήμερα. Αυτό σημαίνει πως όσοι καταφέρουν να κόψουν το νήμα των 40 ετών εργασίας και ασφάλισης θα μπορούν να εξασφαλίσουν το μισό και παραπάνω από τον συντάξιμο μισθό τους ως ανταποδοτική παροχή, στην οποία θα προστίθεται η εθνική σύνταξη. Η εν λόγω αύξηση, που θα επηρεάσει εκατοντάδες χιλιάδες συντάξεις -παλαιές, νέες και εκκρεμείς-, θα έχει αναδρομική ημερομηνία έναρξης στις 4 Οκτωβρίου 2019.

Οι τελικές αποφάσεις θα ληφθούν μετά την ολοκλήρωση της αναλογιστικής μελέτης που μετρά όλες τις μεταβλητές. Η άσκηση δεν είναι εύκολη, καθώς επηρεάζεται η συνταξιοδοτική δαπάνη, μεταβλητή κρίσιμη για τα δημοσιονομικά της χώρας, για την οποία έχουν αναληφθεί συγκεκριμένες υποχρεώσεις. Στόχος είναι να αποκατασταθεί η ανταποδοτικότητα μεταξύ των ετών ασφάλισης και του ποσού της σύνταξης για όσους συμπληρώνουν πάνω από 30 χρόνια εργασίας, μετά και την απόφαση του ΣτΕ που έκρινε αντισυνταγματικά τα σημερινά ποσοστά αναπλήρωσης.

Ο υψηλός συντελεστής αναπλήρωσης θα συνδεθεί με τα 40 έτη ασφάλισης, που είναι και ο κομβικός χρόνος πλέον για συνταξιοδότηση στα 62 και πριν από τα 67 έτη. Σύμφωνα με ειδικούς στην κοινωνική ασφάλιση, μέσω της πριμοδότησης όσων δεν εγκαταλείπουν νωρίς το σύστημα με πρόωρες συντάξεις χτίζεται:

■ Κίνητρο παραμονής στην ασφάλιση για μισθωτούς και ελεύθερους επαγγελματίες για το μεγαλύτερο δυνατό χρονικό διάστημα.

■ Κίνητρο εξαγοράς πλασματικών ετών για συμπλήρωση 40ετίας και προσαύξηση της σύνταξης, καθώς αρκετοί θα είναι οι ασφαλισμένοι που θα επιδιώκουν πλέον την έξοδο με πλήρη σύνταξη και όχι με μειωμένη.

■ Κίνητρο πλήρους ασφάλισης, ώστε να δηλώνεται το σύνολο της εργασίας, καθώς ο εργαζόμενος θα νοιάζεται περισσότερο να φτάσει τα 40 έτη. Η σημερινή υποανταποδοτικότητα ευνοεί, κατά τους ειδικούς, την υποασφαλιζόμενη εργασία μετά τα 30 έτη Από τις προωθούμενες αλλαγές ωφελημένοι θα είναι κυρίως:

■ Ελεύθεροι επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενοι, οι οποίοι αποτελούν, σύμφωνα με τους ειδικούς, τους ασφαλισμένους που έχουν πιο σταθερό ασφαλιστικό δεσμό και φτάνουν ευκολότερα στα 40 έτη.

■ Δημόσιοι υπάλληλοι που είναι μόνιμοι και ασφαλίζονται συνεχώς άνευ διακοπής από την πρόσληψή τους και έπειτα. «Για τους δημοσίους υπαλλήλους η συγκεκριμένη αλλαγή κάνει εξαιρετικά συμφέρουσα την υποβολή αίτησης εξαγοράς πλασματικών ετών εντός του 2019, που το κόστος είναι χαμηλό, έτσι ώστε να έχουν τη δυνατότητα όταν θα συνταξιοδοτηθούν με χαμηλό κόστος να συμπληρώσουν τα 40 έτη ασφάλισης» τονίζει ο δικηγόρος Διονύσης Ρίζος, ειδικός σε θέματα κοινωνικής ασφάλισης.

Ειδικά για τους ελεύθερους επαγγελματίες, το νέο καθεστώς εισφορών ελεύθερης επιλογής που θεσμοθετείται από τον ερχόμενο Ιανουάριο φαίνεται με έναν καταρχήν υπολογισμό να οδηγεί σε συντάξεις της τάξης των 800 ευρώ έως και πάνω από 1.500 ευρώ για 40ετία ασφάλισης, με το σενάριο που βρίσκεται υπό επεξεργασία για τους νέους συντελεστές αναπλήρωσης.

Σε κάθε περίπτωση, οι σημερινοί ασφαλισμένοι ελεύθεροι επαγγελματίες, που μετρούν ήδη πολλά ή λιγότερα έτη ασφάλισης με τα παλιά συστήματα -δηλαδή με βάση τις χρονοκλάσεις του πρ. ΟΑΕΕ και με βάση το εισόδημα την τελευταία 3ετία-, θα βρεθούν μπροστά σε έναν μικρό «γρίφο»: ποια ασφαλιστική κατηγορία έχουν συμφέρον να επιλέξουν ώστε να πριμοδοτήσουν την τελική τους σύνταξη.

Ειδικοί της κοινωνικής ασφάλισης επισημαίνουν πως όσο περισσότερα χρόνια έχει μπροστά του ο επαγγελματίας για να συνταξιοδοτηθεί, τόσο περισσότερο τον συμφέρει να επιλέξει μια μεσαία ή υψηλή κατηγορία εισφορών, ώστε να αυξήσει τη βάση υπολογισμού της σύνταξής του. Οι επιλογές ποικίλλουν και εξαρτώνται από τα έτη που έχει πίσω του αλλά και μπροστά του ο επαγγελματίας.

Παραδείγματα με ή χωρίς εξαγορά πλασματικών ετών

Ανδρας δημόσιος υπάλληλος ΠΕ, 60 ετών σήμερα, θεμελίωσε συνταξιοδοτικό δικαίωμα με 25 έτη ασφάλισης το 2011

Ο εν λόγω υπάλληλος μπορεί να αποχωρήσει άμεσα με 36ετία, ενώ έχει ζητήσει να εξαγοράσει χρόνο για τη συμπλήρωση 40 ετών από σπουδές και τέκνα. Με τις αποδοχές του ΠΕ και με συμπληρωμένα 40 έτη ασφάλισης, με τον νέο συντελεστή το ποσό της σύνταξής του διαμορφώνεται με αίτηση το 2020 στα 1.144 € περίπου (από περίπου 960 € με το σημερινό καθεστώς)

Ασφαλισμένος στο ΙΚΑ συμπλήρωσε με εξαγορές πλασματικών ετών τις απαραίτητες 12.000 ημέρες ασφάλισης.

Συμπληρώνει το 2020 το όριο ηλικίας για να συνταξιοδοτηθεί. Με τις αποδοχές του ασφαλισμένου να φτάνουν τα 2.500 € και με συμπληρωμένα 40 έτη η σύνταξή του θα διαμορφωθεί με αίτηση το 2020 στα 1.634 € (με το σημερινό καθεστώς θα ήταν περίπου στα 1.453 €).

Ασφαλισμένος στον ΟΑΕΕ - ΤΕΒΕ / ΕΦΚΑ, με 40 έτη ασφάλισης, συμπληρώνει το 62ο έτος το 2020.

Οι συντάξιμες αποδοχές του υπολογίζονται στα 2.140 € με βάση τις κατηγορίες στις οποίες μέχρι σήμερα έχει ασφαλιστεί και τις εισφορές που έχει καταβάλει από το 2002. Το ποσό της σύνταξής του θα διαμορφωθεί με τον συντελεστή στο 50% στα 1.454 € (με το παλαιό καθεστώς θα λάμβανε 1.312,7 €).

Αύξηση 10%-15%

Η δομή του συστήματος υπολογισμού αναμένεται να παραμείνει ίδια, ενώ θα αλλάξουν προς το ευνοϊκότερο οι συντελεστές της ανταποδοτικής σύνταξης για όσους αποχωρούν με πάνω από 30 έτη. Η κλιμακωτή αύξηση της αναπλήρωσης δείχνει αυξήσεις της τάξης του 10% στα τελικά ποσά των συντάξεων για συντάξιμες αποδοχές έως 1.500 ευρώ και έως 15% για υψηλότερες.

Σήμερα, η αναπλήρωση της ανταποδοτικής σύνταξης φτάνει στο 26,37% στην 30ετία ασφάλισης, στο 33,81% για όσους αποχωρούν με 35ετία και αγγίζει το 42,80% για όσους μετρούν 40 χρόνια δουλειάς. Μετά την 40ετία η αύξηση είναι πιο ραγδαία, καθώς στα 41 έτη φτάνει στο 44,80%, στα 42 έτη στο 46,80% κ.ο.κ. Για όλες τις αναπροσαρμογές η αφετηρία μπαίνει στις 4 Οκτωβρίου 2019, καθώς το ΣτΕ, αναγνωρίζοντας το υπέρογκο δημοσιονομικό κόστος που θα είχε μια αναδρομική από το 2016 εφαρμογή της απόφασής του, τράβηξε «κόκκινη γραμμή» στις διεκδικήσεις αναδρομικών πριν από τον Οκτώβριο του 2019, όπως είχε κάνει και το 2015.