Ασφαλιστικό: Πώς «κλειδώνει» η σύνταξη των 1.000 ευρώ

Δύο βασικές µεταβλητές «ξεκλειδώνουν» τις συντάξεις των 1.000 ευρώ στο νέο σύστηµα ελεύθερων επιλογών που έρχεται από τον Ιανουάριο. Οι νέοι επαγγελµατίες που θα ασφαλιστούν κατεξοχήν µε το καινούργιο σύστηµα των επτά σταθερών ασφαλιστικών κατηγοριών χρειάζονται δύο βασικές προϋποθέσεις για να περάσουν στο τέλος του ασφαλιστικού τους βίου… πάνω από τον πήχη των 1.000 ευρώ:

■ Χρόνο εργασίας και πληρωµένων εισφορών τουλάχιστον 30 ετών.

■ Ασφάλιση:

• ∆ιαρκή σε µεσαίες και υψηλές κατηγορίες εισφορών (στις κλίµακες από την 3η έως την 6η) ή

• µείγµα διαφορετικών κατηγοριών που να περιλαµβάνει αρκετά χρόνια (π.χ. από 5ετία και πάνω) σε υψηλή κατηγορία.

Το νέο σύστηµα διαρθρώνεται εντελώς διαφορετικά από το προηγούµενο και οι µη µισθωτοί θα έχουν την απόλυτη ελευθερία επιλογής. Ο κάθε ασφαλισµένος µε δραστηριότητα άνω των 5 ετών θα επιλέγει ελεύθερα τον ∆εκέµβριο κάθε έτους το επίπεδο των εισφορών του για το επόµενο έτος. Η επιλογή του επιπέδου των εισφορών θα καθορίζει και το επίπεδο της µελλοντικής σύνταξης. Σε αυτό το πλαίσιο, η επιλογή του ελεύθερου επαγγελµατία θα καθορίζεται µεν από την οικονοµική του δυνατότητα, αλλά και από τις δυνατότητες βελτίωσης της προσδοκώµενης σύνταξής του.

Ποσοστά αναπλήρωσης 

Με τα σηµερινά ποσοστά αναπλήρωσης, το νέο καθεστώς οδηγεί σε συντάξεις από 435 ευρώ για 15ετία ασφάλισης στην ελάχιστη κλίµακα των 210 ευρώ, έως και 1.454 ευρώ για 40ετία ασφάλισης στην 6η και υψηλότερη κλίµακα των 566 ευρώ. Οι συντελεστές αναπλήρωσης, βέβαια, θα αλλάξουν για όσους αποχώρησαν ή αποχωρούν µε πολλά έτη ασφάλισης, πάνω από 30 και κυρίως πάνω από 35 έτη εργασίας. Με το επικρατέστερο σενάριο, που βρίσκεται υπό επεξεργασία, οι συντελεστές αναµένεται να οδηγούν σε αναπλήρωση ανταποδοτικής σύνταξης 50%-51% για 40 έτη ασφάλισης (έναντι 42,80% σήµερα) και πιθανότατα 40% για 35ετία ασφάλισης (έναντι 33,81% σήµερα).

Αυτό σηµαίνει πως οι νέες συντάξεις των επαγγελµατιών δεν αποκλείεται να καταλήγουν εντέλει σε ποσά από 779 ευρώ για 40ετία στην ελάχιστη κλίµακα έως 1.659 ευρώ για 40ετία στην 6η και υψηλότερη κλίµακα. Αυτό δείχνει αύξηση της προσδοκώµενης σύνταξης από 64 έως 205 ευρώ για τα 40 χρόνια εργασίας. Η αύξηση αναµένεται να είναι σηµαντικότερη για την 5ετία 35-40 έτη ασφάλισης και µικρότερη για τα 30-35 έτη ασφάλισης.

Οι τελικές αποφάσεις θα ληφθούν µετά την ολοκλήρωση της αναλογιστικής µελέτης που µετρά όλες τις µεταβλητές. Η άσκηση δεν είναι εύκολη καθώς επηρεάζεται η συνταξιοδοτική δαπάνη, µεταβλητή κρίσιµη για τα δηµοσιονοµικά της χώρας. Σε κάθε περίπτωση, το χτίσιµο µιας σύνταξης που θα ξεπερνά τον πήχη των 1.000 ευρώ θα απαιτεί συγκεκριµένες επιλογές από την πλευρά του ασφαλισµένου µη µισθωτού.

Οι εναλλακτικές είναι αρκετές:

1 ∆ιαρκής ασφάλιση για 30 χρόνια στην 6η και υψηλότερη κλίµακα των 566 ευρώ οδηγεί σε σύνταξη 1.043 ευρώ µε τα σηµερινά ποσοστά αναπλήρωσης.

2 ∆ιαρκής ασφάλιση για 35 χρόνια στην 5η κατηγορία των 435 ευρώ οδηγεί σε σύνταξη 1.007 ευρώ µε τα σηµερινά ποσοστά αναπλήρωσης. Σύµφωνα µε εκτιµήσεις ειδικών, η αύξηση των συντελεστών αναµένεται να οδηγεί σε ποσά κοντά στα 1.130 ευρώ.

3 ∆ιαρκής ασφάλιση για 35 χρόνια στην 6η κατηγορία των 566 ευρώ οδηγεί σε σύνταξη 1.230 ευρώ µε τα σηµερινά ποσοστά αναπλήρωσης. Σύµφωνα µε εκτιµήσεις ειδικών, η αύξηση των συντελεστών αναµένεται να οδηγεί σε ποσά κοντά στα 1.390 ευρώ.

4 ∆ιαρκής ασφάλιση για 40 χρόνια στην 4η κατηγορία των 363 ευρώ οδηγεί σε σύνταξη 1.019 ευρώ µε τα σηµερινά ποσοστά αναπλήρωσης. Σύµφωνα µε εκτιµήσεις ειδικών, η αύξηση των συντελεστών αναµένεται να οδηγεί σε ποσά κοντά στα 1.140 ευρώ.

5 ∆ιαρκής ασφάλιση για 40 χρόνια στην 3η κατηγορία των 302 ευρώ οδηγεί σε σύνταξη 889 ευρώ µε τα σηµερινά ποσοστά αναπλήρωσης. Σύµφωνα µε εκτιµήσεις ειδικών, ωστόσο, η αύξηση των συντελεστών αναµένεται να οδηγεί σε ποσά κοντά στα 985 ευρώ.

6 ∆ιαρκής ασφάλιση για 40 χρόνια στην 5η ή στην 6η κατηγορία των 435 και των 566 ευρώ οδηγεί σε σύνταξη 1.173 και 1.454 ευρώ, αντίστοιχα, µε τα σηµερινά ποσοστά αναπλήρωσης. Σύµφωνα µε εκτιµήσεις ειδικών, η αύξηση των συντελεστών αναµένεται να οδηγήσει σε ποσά της τάξης των 1.324 και 1.659 ευρώ, αντίστοιχα.

Αλλαγές κάθε χρόνο

Αξιοποιώντας την ελευθερία της επιλογής, οι επαγγελµατίες µπορούν να µεταπηδούν από κατηγορία σε κατηγορία ανά χρόνο και να ασφαλίζονται σε υψηλότερες κλίµακες για µικρότερα διαστήµατα, ώστε να βελτιώνουν τη βάση υπολογισµού της προσδοκώµενης σύνταξής τους. Για παράδειγµα:

7 Ασφάλιση 20 ετών στην 2η κλίµακα των 252 ευρώ και ακολούθως ασφάλιση για 20 χρόνια στην 6η και υψηλότερη κλίµακα των 566 ευρώ οδηγεί σε σύνταξη 1.118 ευρώ µε τα σηµερινά ποσοστά αναπλήρωσης και 1.258 ευρώ µε τους συντελεστές υπό εξέταση.

Αν ο ίδιος επαγγελµατίας ασφαλιζόταν την πρώτη 20ετία στην ελάχιστη κλίµακα των 210 ευρώ και τα τελευταία 20 έτη στην υψηλότερη, θα πρέπει να προσδοκά µια σύνταξη της τάξης των 1.085 ευρώ µε τους σηµερινούς συντελεστές και 1.219 ευρώ µε τους υπό εξέταση.

8 Ασφάλιση 30 ετών στη 2η κλίµακα των 252 ευρώ και ακολούθως ασφάλιση για 10 χρόνια στην 6η και υψηλότερη κλίµακα των 566 ευρώ οδηγεί σε σύνταξη 950 ευρώ µε τα σηµερινά ποσοστά αναπλήρωσης και 1.045 ευρώ µε τους συντελεστές υπό εξέταση.

9 Ασφάλιση 30 ετών στη 2η κλίµακα των 252 ευρώ και ακολούθως ασφάλιση για 10 χρόνια στην 5η κλίµακα των 435 ευρώ οδηγεί σε σύνταξη 879 ευρώ µε τα σηµερινά ποσοστά αναπλήρωσης και 975 ευρώ µε τους συντελεστές υπό εξέταση.

10 Ασφάλιση 35 ετών στη 2η κλίµακα των 252 ευρώ και ακολούθως ασφάλιση για 5 χρόνια στην 6η κλίµακα των 566 ευρώ οδηγεί σε σύνταξη 865 ευρώ µε τα σηµερινά ποσοστά αναπλήρωσης και 958 ευρώ µε τους συντελεστές υπό εξέταση.

Τα ποσά αυτά βέβαια αφορούν κυρίως όσους θα ασφαλιστούν εξ ολοκλήρου µε το νέο σύστηµα, δηλαδή τους νέους επαγγελµατίες από το 2020 και µετά.

Παλαιοί ασφαλισμένοι: Οι επιλογές για αύξηση 10 έως 15 ευρώ τον µήνα

Οι σημερινοί  ασφαλισµένοι µη µισθωτοί, που µετρούν ήδη πολλά ή λιγότερα έτη ασφάλισης µε τα παλιά συστήµατα -δηλαδή µε βάση τις χρονοκλάσεις του πρ. ΟΑΕΕ και µε βάση το εισόδηµα την τελευταία τριετία- έχουν την δυνατότητα µε το νέο σύστηµα ελεύθερης επιλογής να επηρεάσουν το ποσό της προσδοκώµενης σύνταξης.

Γι’ αυτό και θα βρεθούν µπροστά σε έναν µικρό «γρίφο»: ποια ασφαλιστική κατηγορία έχουν συµφέρον να επιλέξουν ώστε να πριµοδοτήσουν την τελική τους σύνταξη. Ειδικοί της κοινωνικής ασφάλισης επισηµαίνουν πως όσο περισσότερα χρόνια έχει µπροστά του ο επαγγελµατίας για να συνταξιοδοτηθεί, τόσο περισσότερο τον συµφέρει να επιλέξει µια µεσαία ή υψηλή κατηγορία εισφορών, ώστε να αυξήσει τη βάση υπολογισµού της σύνταξής του.

Για παράδειγµα, αν ο επαγγελµατίας µετρά ήδη 20 έτη ασφάλισης και χρειάζεται ακόµη µια 10ετία για να συνταξιοδοτηθεί, µπορεί να κερδίσει 10-15 ευρώ επιπλέον στη µηνιαία του σύνταξη (µε τους σηµερινούς συντελεστές για την 30ετία) αν επιλέξει τη 2η κατηγορία των 252 ευρώ έναντι της ελάχιστης των 210 ευρώ. Οι επιλογές φυσικά ποικίλλουν και εξαρτώνται από τα έτη που έχει πίσω του αλλά και µπροστά του ο επαγγελµατίας προκειµένου να συνταξιοδοτηθεί.