Βρούτσης: Βραδυφλεγής βόμβα το δημογραφικό - Σε 3 πεδία η «μάχη»

Στοιχεία – φωτιά για την δημογραφική γήρανση που απειλεί το ασφαλιστικό αλλά και την οικονομία γενικότερα έδωσε ο υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, Γιάννης Βρούτσης, μιλώντας στο Διεθνές Συνέδριο του Economist. «Από το 2011 ο πληθυσμός της Ελλάδας μειώνεται», παρατήρησε ο κ. Βρούτσης εξηγώντας : «σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση του ΟΟΣΑ, ο λόγος της ηλικιακής ομάδας άνω των 65 ετών προς την ηλικιακή ομάδα 20-64 ετών έχει αυξηθεί τα τελευταία 40 χρόνια από το 20% στο 31%. Και το 2060 θα έχει σχεδόν διπλασιαστεί στο 58%. Η Ελλάδα, μάλιστα, είναι μία από τις χώρες με δημογραφικό προφίλ με δυσμενή πρόγνωση, καθώς μέχρι το 2060 ο προβλεπόμενος πληθυσμός σε ηλικία 20-64 ετών θα έχει συρρικνωθεί στην Ελλάδα κατά 35%».

Από την στασιμότητα στη φυσική κίνηση του πληθυσμού, δηλαδή διαφορά γεννήσεων – θανάτων, στα τέλη της δεκαετίας του ’90 έχουμε περάσει από την αρχή της τρέχουσας δεκαετίας σε αρνητικό πρόσημο. «Το δημογραφικό ζήτημα αποτελεί μια βραδυφλεγή βόμβα στα θεμέλια της οικονομίας, του συστήματος κοινωνικής προστασίας και προφανώς της συνοχής της κοινωνίας μας», επεσήμανε ο κ. Βρούτσης κάνοντας λόγο για ένα συνδυαστικό φαινόμενο που οφείλεται τόσο στη μείωση της θνησιμότητας, απόρροια της βελτίωσης των όρων διαβίωσης στις ανεπτυγμένες κοινωνίες, όσο και στη μείωση του δείκτη γονιμότητας.

Ο υπουργός Εργασίας ανέλυσε τις επιπτώσεις στην αγορά εργασίας αλλά και στο ασφαλιστικό :

• μειώνεται το συνολικό εργατικό δυναμικό και δημιουργούνται συνθήκες ανισορροπίας στην πλευρά της προσφοράς εργασίας,
• η αύξηση του μέσου όρου ηλικίας των εργαζομένων θέτει ιδιαίτερες απαιτήσεις προσαρμογής των συνθηκών εργασίας και των συστημάτων επανεκπαίδευσης προσωπικού.
• οι συνταξιοδοτικές και οι δαπάνες ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης αυξάνονται, ενώ η μείωση του εργατικού δυναμικού δημιουργεί προβλήματα χρηματοδότησης.

«Τα δεδομένα του δημογραφικού ζητήματος έχουν ενσωματωθεί απολύτως στη διαδικασία χάραξης πολιτικής. Και στο πεδίο της αγοράς εργασίας και της κοινωνικής ασφάλισης, αλλά και στο γενικότερο σύστημα κοινωνικής προστασίας. Παράλληλα, λαμβάνονται μέτρα ανάσχεσης της δημογραφικής επιδείνωσης και στήριξης του θεσμού της οικογένειας», ξεκαθάρισε ο κ. Βρούτσης, αναλύοντας τους πυλώνες της πολιτικής που θα εφαρμόσει το υπουργείο Εργασίας για την αντιμετώπιση του συγκεκριμένου προβλήματος.

Στο ασφαλιστικό για τους αυτοαπασχολούμενους, ελεύθερους επαγγελματίες και αγρότες, δημιουργείται ένα νέο ανταποδοτικό σύστημα ελεύθερης επιλογής ασφαλιστικών εισφορών. «Κάθε ασφαλισμένος μπορεί να επιλέγει μεταξύ επτά διαφορετικών ασφαλιστικών κατηγοριών και να αλλάζει ελεύθερα την επιλογή του. Στο νέο σύστημα θα υπάρχει μάλιστα πρόνοια για ευνοϊκή μεταχείριση όλων των νεοεισερχόμενων στην ασφάλιση». Για τους μισθωτούς έρχεται η σταδιακή μείωση των ασφαλιστικών εισφορών έως 5 ποσοστιαίες μονάδες, αρχής γενομένης από το 2020. Παράλληλα, ενισχύεται ο βαθμός ανταποδοτικότητας, προσαρμόζοντας αναλόγως τα ποσοστά αναπλήρωσης. «Στόχος είναι η αποτροπή της διαρροής του εργατικού δυναμικού στην αφανή οικονομία και η σημαντική ενίσχυση της πλήρους και ασφαλισμένης απασχόλησης. Δηλαδή του επίσημου εργατικού δυναμικού που συμβάλλει στη χρηματοδότηση του ασφαλιστικού συστήματος», εξήγησε ο κ. Βρούτσης.

Στο μέτωπο των επικουρικών, σε συμμόρφωση και με την πρόσφατη απόφαση του ΣτΕ, αυξάνεται το ύψος των επικουρικών συντάξεων, ενώ ολοκληρώνεται η πλήρης εφαρμογή του συστήματος νοητής κεφαλαιοποίησης. Σε οργανωτικό επίπεδο έρχεται διοικητική και οργανωτική ενοποίηση όλων τον φορέων απονομής σύνταξης κάτω από το νέο Ψηφιακό Εθνικό Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης e-ΕΦΚΑ.

«Με τις αλλαγές αυτές, απεγκλωβίζουμε ένα μεγάλο τμήμα της οικονομίας και διαμορφώνουμε ένα νέο, αξιόπιστο, απλό και κυρίως αποτελεσματικό σύστημα κοινωνικής ασφάλισης, δημόσιο και καθολικό, που θα ενισχύει την απασχόληση και την παραγωγικότητα και κυρίως θα καλλιεργεί την ασφαλιστική συνείδηση», είπε ο κ. Βρούτσης προσθέτοντας πως «δίπλα σε ένα βιώσιμο, γενικό και καθολικό δημόσιο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης, υπάρχει χώρος για την περαιτέρω ανάπτυξη ιδιωτικών σχημάτων ασφάλισης, ανάλογα με την εθελοντική και ελεύθερη επιλογή του κάθε πολίτη».

Ο υπουργός Εργασίας αναφέρθηκε και στις πρόσφατες ρυθμίσεις στην αγορά εργασίας, ενώ προανήγγειλε δυο ακόμη νομοθετικές πρωτοβουλίες:

• την αναβάθμιση και ολοκλήρωση του πληροφοριακού συστήματος «ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ» που θα ενσωματώνει νέες ψηφιακές λειτουργίες όπως  το ψηφιακό ωράριο και η ηλεκτρονική κάρτα εργασίας.
• τη δημιουργία του Λευκού Μητρώου Επιχειρήσεων, ενός μηχανισμού επιβράβευσης συνεπών εργοδοτών με την παροχή εκ μέρους της πολιτείας ασφαλιστικών, φορολογικών και άλλων κινήτρων. Σε αυτό θα ενταχθούν όλες οι επιχειρήσεις που επιδεικνύουν τεκμηριωμένα συμμόρφωση με όλες τις πρόνοιες της εργατικής και ασφαλιστικής νομοθεσίας. «Απαιτούμε από όλες ανεξαιρέτως τις επιχειρήσεις να τηρούν στο έπακρο τις υποχρεώσεις τους στα ασφαλιστικά ταμεία, τους εργαζόμενους και την κοινωνία».

Ο κ. Βρούτσης αναφέρθηκε και στα μέτρα ενίσχυσης, όπως είπε, του θεσμού της οικογένειας, με στόχο να αμβλυνθούν οι δημογραφικές πιέσεις:

• Επίδομα 2.000 ευρώ για κάθε νέα γέννηση.
• Αύξηση 30.000 των voucher παιδικών και βρεφονηπιακών σταθμών.
• Επέκταση του θεσμού των ολοήμερων σχολείων, με παράλληλη εφαρμογή της διετούς υποχρεωτικής αγωγής
• Αύξηση του αφορολόγητου για κάθε παιδί κατά 1.000 ευρώ και μείωση του συντελεστή ΦΠΑ για βρεφικά είδη από το 24% στο 13%.
• Συνταγματική κατοχύρωση του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος.
• Διατήρηση του Α21

Η πλέον πειστική απάντηση στις δημογραφικές προκλήσεις μπορεί να δοθεί μέσω μιας σαρωτικής απελευθέρωσης του αναπτυξιακού δυναμικού της ελληνικής οικονομίας εκτίμησε ο κ. Βρούτσης, που θα βασίζεται – όπως είπε – στην προώθηση της υγιούς επιχειρηματικότητας, την εμβάθυνση των διαρθρωτικών αλλαγών, τις καινοτόμες επιδόσεις και την ποιότητα του ανθρώπινου κεφαλαίου, με πρωταρχικό σκοπό τη δημιουργία πολλών και καλών θέσεων εργασίας. «Γιατί μόνο έτσι, θα αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη όλων στις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας και θα αντιστραφεί η τάση φυγής των νέων επιστημόνων στο εξωτερικό. Όπως για παράδειγμα στο Υπουργείο Εργασίας, αποφασίσαμε να πάμε κόντρα στην αδράνεια και στις τυπικές διαπιστώσεις. Και έτσι πήραμε μία συμβολική, αλλά σημαντική απόφαση, με την πρωτοβούλια ‘’Rebrain Greece – Ελλάδα Ξανά’’, για επιστροφή 500 νέων Ελλήνων με επιστημονική κατάρτιση και διεθνή εργασιακή εμπειρία πίσω στην πατρίδα. Ενώ, παράλληλα, θα δημιουργηθεί ευνοϊκό κλίμα για την προέλκυση νέων επενδύσεων, την υψηλή συσσώρευση φυσικού κεφαλαίου, την αύξηση της παραγωγικότητας και, κατά συνέπεια, την επίτευξη υψηλού μακροχρόνιου ρυθμού οικονομικής ανάπτυξης».