Ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα: Τα 200 ευρώ του Γεωργιάδη και τα 570 του «πειράματος»

Το Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης το 2020 θα είναι... παρελθόν, αφού, σύμφωνα με το νομοσχέδιο που φέρνει η κυβέρνηση, αναμένεται να αντικατασταθεί από το Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα.

Πάντως, όπως επισημαίνεται σχετικά από πηγές, δεν υπάρχει καμία μεταβολή στις προϋποθέσεις και τα ποσά, πάρα μόνο η υποχρεωτική φοίτηση των παιδιών στο σχολείο. Ειδικότερα, τα νοικοκυριά εντάσσονται στο πρόγραμμα εφόσον πληρούν αθροιστικά συγκεκριμένα εισοδηματικά, περιουσιακά και κριτήρια διαμονής. 

Τι είχε πει ο πρωθυπουργός

Με ανάρτησή του στο Twitter ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης είχε τοποθετηθεί το ζήτημα του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος. 

«Κατοχυρώνουμε συνταγματικά το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα, δηλαδή το δίχτυ ασφαλείας για τους πιο αδύναμους. Το ελληνικό κράτος πλέον θα μεριμνά βάσει Συντάγματος για τη διασφάλιση συνθηκών αξιοπρεπούς διαβίωσης όλων των πολιτών», αναφέρει στο μήνυμά του o πρωθυπουργός.

T

Τι ανέφερε ο Αδωνις Γεωργιάδης

Kαλεσμένος στην εκπομπή «Τώρα... ό,τι συμβαίνει» με τη Φαίη Μαυραγάνη στο OPEN TV, το πρωί του Σαββάτου 4/1, ο υπουργός Ανάπτυξης και Επιχειρήσεων, Αδωνις Γεωργιάδης, έκανε αναφορά σε μελέτη η οποία σημειώνει ότι μπορεί κάποιος να επιβιώσει με 200 ευρώ τον μήνα, όταν η συζήτηση αφορούσε στις ευάλωτες ομάδες και τι θα κάνει η κυβέρνηση γι' αυτές.

Για την ακρίβεια, ο κ. Γεωργιάδης σημείωσε ότι «ο σκοπός του κράτους, αυτό που πιστεύουμε εμείς ως σωστό, είναι το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα. Είναι να εξασφαλίζεις δηλαδή σε όλους τους συμπολίτες μας και προφανώς σε εκείνους που βρίσκονται στα κατώτατα όρια τα εισοδηματικά, ένα ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα που θα τους επιτρέπει να έχουν μια αξιοπρεπή διαβίωση».

Τότε, ο δημοσιογράφος Κωστής Πλάντζος τον ρώτησε αν με το ποσό των 200 ευρώ του ΚΕΑ (δηλαδή του Κοινωνικού Εισοδήματος Αλληλεγγύης) μπορεί να ζήσει κάποιος και ο κ. Γεωργιάδης απάντησε: «Τα 200 ευρώ είναι η μελέτη που λέει ότι αν δίνεις σε κάποιον, αν έχει κάποιος 200 ευρώ τον μήνα εισόδημα μπορεί να επιβιώνει. Δεν λέω ότι αυτός ζει όπως πρέπει, για να μην παρεξηγηθώ. Δεν λέω ότι ονειρεύομαι μια ζωή όπου θα ζουν οι άνθρωποι με 200 ευρώ. Λέω ότι υπάρχει πράγματι αυτή η μελέτη». 

Το πείραμα που αλλάζει τα δεδομένα

Το 2015, η τότε κυβέρνηση της Φινλανδίας σχεδίασε και εφάρµοσε ένα πρωτοποριακό πρόγραµµα µε τίτλο «Πειραµατική Φινλανδία». Ο στόχος του προγράµµατος ήταν να γίνουν διάφορες δοκιµές σε πολλούς τοµείς της λειτουργίας του φινλανδικού κράτους, από την εκπαίδευση µέχρι την υγεία και το κοινωνικό κράτος, ώστε αργότερα, µε βάση τα δεδοµένα που θα προέκυπταν, να σχεδιαστούν σηµαντικές µεταρρυθµίσεις για τη χώρα, οι οποίες θα κάλυπταν τις πραγµατικές ανάγκες των πολιτών. Το πιο σηµαντικό πείραµα αυτού του προγράµµατος είχε σχέση µε την παροχή ενός βασικού εισοδήµατος σε κάποιες οµάδες πολιτών και τελικά έγινε διάσηµο σε όλο τον κόσµο.

Το παρακάτω απόσπασµα, που αφορά το πείραµα για το βασικό εισόδηµα, αποτελεί µέρος της ευρύτερης δηµοσιογραφικής έρευνας του µη κερδοσκοπικού οργανισµού διαΝΕΟσις για τη φινλανδική «κουλτούρα του πειραµατισµού» και το πώς µπορεί να είναι χρήσιµη για ένα κράτος: «Το βασικό εισόδηµα είναι µέρος του δηµόσιου διαλόγου στη Φινλανδία εδώ και καιρό. Είχαµε υποστηρικτές µιας τέτοιας ιδέας που µιλούσαν και έγραφαν για αυτό από τη δεκαετία του 1980» λέει ο Μίσκα Σιµανάινεν, ένας από τους 60 ερευνητές του φινλανδικού οργανισµού ασφάλισης Kela που πρότειναν, σχεδίασαν και αξιολόγησαν το πείραµα για το βασικό εισόδηµα. Κάθεται στην ευρύχωρη αίθουσα εκδηλώσεων στα κεντρικά γραφεία του Kela στο Ελσίνκι. Το επιβλητικό κτίριο όπου στεγάζεται ο οργανισµός είναι δηµιούργηµα του πατέρα του µοντερνισµού των βορείων χωρών, του αρχιτέκτονα Αλβαρ Ααλτο. Εγκαινιάστηκε το 1957, την ίδια περίοδο που διαµορφωνόταν και το µεταπολεµικό φινλανδικό κοινωνικό κράτος.

ΕΦΚΑ και ΟΑΕΔ σε ένα

Κάποιος θα µπορούσε να πει ότι ο Kela είναι το φινλανδικό αντίστοιχο του ΕΦΚΑ και του ΟΑΕ∆ µαζί. Ο οργανισµός διαχειρίζεται περισσότερα από 70 κοινωνικά επιδόµατα για ανέργους και άλλες ευπαθείς οµάδες του πληθυσµού, καθώς και τις ασφαλιστικές εισφορές των εργαζοµένων και τις συντάξεις. Γι’ αυτόν τον λόγο θεωρήθηκε ο κατάλληλος φορέας για να εµπλακεί σε ένα τόσο φιλόδοξο πείραµα όσο αυτό του βασικού εισοδήµατος. Toν Δεκέµβριο του 2016, το φινλανδικό κράτος επέλεξε µε τυχαίο τρόπο 2.000 ανέργους 25 έως 58 ετών, δικαιούχους των σχετικών επιδοµάτων, από ένα σύνολο 175.000 δικαιούχων στο µητρώο του Kela.

Για ολόκληρο το 2017 και το 2018 οι επιλεγµένοι 2.000 έχασαν µέρος των επιδοµάτων που έπαιρναν (σε κάποιες περιπτώσεις ολόκληρο το ποσό) και στη θέση τους πήραν ένα βασικό εισόδηµα ύψους 560 ευρώ. Το εισόδηµα αυτό ήταν αφορολόγητο και για να το εισπράξουν, αντίθετα µε τα συµβατικά επιδόµατα ανεργίας, δεν χρειαζόταν να συµπληρώσουν καµιά αίτηση για δουλειά ή για το ίδιο το επίδοµα.

Η καταβολή του δεν σταµατούσε ούτε στην περίπτωση που έβρισκαν δουλειά ή ξεπερνούσαν την επιλέξιµη ηλικία. Αντίθετα µε τα επιδόµατα που δίνονται υπό όρους και έπειτα από αίτηση, ό,τι κι αν συνέβαινε το βασικό εισόδηµα θα πιστωνόταν στις αρχές κάθε µήνα στον τραπεζικό λογαριασµό των επιλεγµένων χωρίς να χρειάζεται να κάνουν τίποτα. Από την άλλη πλευρά, οι υπόλοιποι 173.000 δικαιούχοι θα συνέχιζαν να εισπράττουν κανονικά τα επιδόµατα ολοκληρώνοντας τις σχετικές διαδικασίες.

Ο σκοπός αυτού του ιδιαίτερα φιλόδοξου πειράµατος, το οποίο κόστισε περίπου 20 εκατοµµύρια ευρώ, ήταν, από τη σύγκριση των δύο οµάδων, οι ερευνητές του Kela και του Πανεπιστηµίου Aalto να ελέγξουν µια σειρά από παραµέτρους. Ο σκοπός ήταν το φινλανδικό κράτος να διαπιστώσει τις επιπτώσεις που µπορεί να έχει ένα τέτοιο επίδοµα χωρίς όρους και χωρίς καµιά επαφή µε τη γραφειοκρατία. Ωστόσο, πολλές πτυχές τόσο του ίδιου του πειράµατος όσο και του τρόπου µε τον οποίο πήρε δηµοσιότητα (όλοι αναφέρονταν σε αυτό ως «πείραµα για το βασικό εισόδηµα») πυροδότησαν εκ νέου τη µεγάλη, παλιά συζήτηση περί Καθολικού Βασικού Εισοδήµατος τόσο στο εσωτερικό της χώρας όσο και στο εξωτερικό.

Παρότι, συγκριτικά µε το κόστος της ζωής στη Φινλανδία, το ποσό των 560 ευρώ είναι ανεπαρκές για µια πλήρη ζωή, δεν είναι και αµελητέο. Επιπλέον, το γεγονός ότι στο πείραµα όσοι έβρισκαν δουλειά συνέχισαν να λαµβάνουν το βασικό εισόδηµα δηµιούργησε αµέσως µια οµάδα επωφελούµενων που δεν ήταν άνεργοι. Αλλά ακόµη και οι άνεργοι αποτελούν µια από τις οµάδες που, σύµφωνα µε τη θεωρία, θα ωφελούσε κατά κύριο λόγο η θέσπιση ενός Καθολικού Βασικού Εισοδήµατος.

Σε κάθε περίπτωση, η εφαρµογή κάποιας παραλλαγής του Καθολικού Βασικού Εισοδήµατος (UBI) αποτελεί εδώ και δεκαετίες ενός είδους Ιερό ∆ισκοπότηρο. Οι πιθανές εκδοχές του σχήµατος είναι πολλές, όµως η βασική ιδέα είναι µία: Ολοι οι πολίτες µιας χώρας, ανεξαρτήτως του εισοδήµατος, της περιουσίας τους ή της εργασιακής τους κατάστασης, λαµβάνουν τακτικά από το κράτος ένα χρηµατικό ποσό, το οποίο τους επιτρέπει να διαβιούν µε αξιοπρέπεια. Οι υποθέσεις που µπορεί να κάνει κάποιος γύρω από το Βασικό Εισόδηµα και το κατά πόσο θα ωφελήσει όσους τυχόν το λάβουν είναι πραγµατικά αµέτρητες.

Το βασικό πρόβληµα είναι ότι τα διαθέσιµα δεδοµένα είναι πολύ λίγα. Το φινλανδικό πείραµα, µέχρι στιγµής, είναι το µεγαλύτερο πείραµα στον κόσµο που αγγίζει πτυχές του Καθολικού Βασικού Εισοδήµατος και προσφέρει το περιθώριο για κάποια συµπεράσµατα. Εκτός από την ίδια την ιστορία του πειράµατος για το Βασικό Εισόδηµα και τις επιπτώσεις που είχε σε όσους το έλαβαν, υπάρχει ακόµη µία ενδιαφέρουσα ιστορία γύρω από το πείραµα: το πώς έφτασε να πραγµατοποιηθεί. Το πείραµα για το Βασικό Εισόδηµα υπήρξε µια από τις βασικές εξαγγελίες της τρικοµµατικής κυβέρνησης που εξελέγη το 2015 µε πρωθυπουργό τον Γιούχα Σίπιλα του Κεντρώου Κόµµατος.

Αµέσως µετά τον σχηµατισµό της κυβέρνησης, ο Σίπιλα ζήτησε µια προκαταρκτική έκθεση µε πιθανά σενάρια για το πώς µπορεί να γίνει το πείραµα. Πράγµατι ο Kela τον Μάρτιο του 2016 συνέταξε µια τέτοια έκθεση, η οποία ζητούσε τη διενέργεια ενός πολύ πιο φιλόδοξου πειράµατος µε διαφορετικές εκδοχές του Βασικού Εισοδήµατος σε διάφορες οµάδες του πληθυσµού και, κυρίως, µε µεγαλύτερη διάρκεια, ώστε να εκδηλωθούν περισσότερο µακροπρόθεσµες τάσεις. Η κυβέρνηση ετοίµασε τον νόµο µε τον οποίο θα συνέβαινε το πείραµα πολύ σύντοµα, προς τα τέλη του 2016, όταν αποσαφηνίστηκε ότι η υποχρεωτικότητα της συµµετοχής στο πείραµα όσων επιλεγούν δεν είναι αντισυνταγµατική.

«Οταν δηµοσιοποιήθηκε ο νόµος για το ίδιο το πείραµα, θα έλεγα ότι ήταν µια απογοήτευση για πολλούς επειδή ο κόσµος περίµενε πολύ περισσότερα» λέει ο Μίσκα Σιµανάινεν. Τελικά, ο νόµος κυρώθηκε κυριολεκτικά την τελευταία στιγµή, στις 29 ∆εκεµβρίου του 2016, και περίπου µία εβδοµάδα αργότερα πιστώθηκαν τα χρήµατα σε όσους είχαν επιλεγεί. Με αυτόν τον τρόπο, πραγµατοποιήθηκε το πιο µεγάλο πείραµα µε αντικείµενο το Βασικό Εισόδηµα στον κόσµο, µέχρι σήµερα.

Θετική επίδραση στην ψυχολογία των δικαιούχων

Ποια είναι, ωστόσο, τα πρώτα συµπεράσµατα από το φινλανδικό πείραµα; «Φαίνεται ότι κατά τη διάρκεια του πρώτου χρόνου της δοκιµής το επίδοµα δεν αύξησε την πιθανότητα εύρεσης εργασίας όσων το έλαβαν, όµως δεν τη µείωσε κιόλας» εξηγεί ο Μίσκα Σιµανάινεν, ένας από τους ερευνητές του φινλανδικού οργανισµού ασφάλισης Kela που σχεδίασαν το πείραµα για το βασικό εισόδηµα. «Αυτό είναι ένα σηµαντικό αποτέλεσµα που χρειάζεται ερµηνεία» προσθέτει.

O Σιµανάινεν είναι ένας από τους τέσσερις συγγραφείς της προκαταρκτικής έκθεσης που δηµοσιεύτηκε τον Φεβρουάριο και στις 34 σελίδες της κάποιος µπορεί να βρει µια πρώτη, επίσηµη ανάλυση ενός µόνο µέρους των δεδοµένων που προέκυψαν. Συνολικά, οι κοινωνικοί επιστήµονες που σχεδίασαν το πείραµα θα αντλήσουν τα συµπεράσµατά τους µε διάφορους τρόπους. Ο πλέον αξιόπιστος µεταξύ αυτών των τρόπων είναι η παρακολούθηση της εργασιακής κατάστασης και του συνολικού εισοδήµατος των παραληπτών του βασικού εισοδήµατος µέσα από τα µητρώα κοινωνικής ασφάλισης και φορολογίας.

Επειδή, ωστόσο, πρόκειται για στοιχεία που συγκεντρώνονται στο τέλος του επόµενου χρόνου από την αναφερόµενη χρονιά, στο τέλος του 2018 υπήρχαν διαθέσιµα µόνο τα στοιχεία της πρώτης χρονιάς του πειράµατος, του 2017. Εποµένως, η προκαταρκτική έκθεση, που πράγµατι δεν βρίσκει κάποια σηµαντική διαφορά στην απασχόληση (ούτε στην αυτοαπασχόληση) µεταξύ παραληπτών και µη, βασίζεται µόνο στα δεδοµένα της πρώτης χρονιάς.

«Πρέπει να κοιτάξουµε και τη δεύτερη χρονιά για να µάθουµε περισσότερα, ένας χρόνος είναι πολύ µικρό διάστηµα για να εκδηλωθούν τέτοιου τύπου αποτελέσµατα» διευκρινίζει ο Σιµανάινεν. Ωστόσο, στην ίδια έκθεση αναλύονται και κάποια αποτελέσµατα από τηλεφωνική δηµοσκοπική έρευνα που έγινε σε συµµετέχοντες και µη προς το τέλος ολόκληρης της περιόδου του πειράµατος – τον Οκτώβριο, τον Νοέµβριο και τον ∆εκέµβριο του 2018. Με αυτόν τον τρόπο κάποιος παίρνει µια, αποσπασµατική και πάλι, ιδέα για τα αποτελέσµατα ολόκληρης της περιόδου.

Οµως, από αυτήν τη σκοπιά, εκείνοι που πήραν το βασικό εισόδηµα παρουσιάζουν καλύτερη εικόνα σε όλα τα δηµοσιευµένα αποτελέσµατα. Αν και οριακά, µέσα σε µόλις δύο χρόνια, εµπιστεύονται περισσότερο τους άλλους ανθρώπους, το δικαστικό σύστηµα και τους πολιτικούς. Είναι πιο αισιόδοξοι για το µέλλον τους, για την οικονοµική κατάστασή τους και για την ικανότητά τους να επηρεάσουν ζητήµατα της κοινωνίας. Αισθάνονται πιο υγιείς, θεωρούν ότι µπορούν να συγκεντρωθούν πιο εύκολα, λιγότεροι αισθάνονται ότι «χάνουν το ενδιαφέρον τους για τα πράγµατα». Αισθάνονται λιγότερο άγχος και πιστεύουν σε µικρότερο βαθµό ότι υπάρχει υπερβολική γραφειοκρατία. Οµως, ούτε έτσι λύνουµε το µυστήριο.

Από τους 7.000 δικαιούχους των επιδοµάτων ανεργίας µε τους οποίους επικοινώνησαν οι ερευνητές, µόνο ένας στους πέντε απάντησε στις ερωτήσεις της έρευνας. Η ίδια η έκθεση χαρακτηρίζει το ποσοστό «χαµηλό», αλλά «όχι ασυνήθιστο». «Αυτό είναι ένα ενδιαφέρον αποτέλεσµα, αλλά χρειάζεται περισσότερη δουλειά προκειµένου να βεβαιωθούµε ότι όσοι επέλεξαν να απαντήσουν αποτελούν µια ενδεικτική οµάδα όλων των επωφελούµενων ή των µη επωφελούµενων» διευκρινίζει ο Μίσκα Σιµανάινεν. «Και φυσικά πρέπει να δούµε τις πιθανές εξηγήσεις ως προς το γιατί δηλώνουν ότι είναι καλύτερα» καταλήγει. Στην επόµενη και τελική έκθεση του πειράµατος, η οποία αναµένεται να δηµοσιευτεί προς τα µέσα του 2020, η εικόνα αναµένεται να ξεκαθαρίσει σε κάποιο βαθµό µε νέα δεδοµένα.

Τι λέει ένα «πειραματόζωο»: «Κατάφερα να βρω ισορροπία και να µην απορρίπτω µικρές δουλειές»

Μέχρι να ολοκληρωθεί η επιστηµονική ανάλυση των δεδοµένων και να δοθεί στη δηµοσιότητα ένα περισσότερο αξιόπιστο, πιο συνολικό αποτέλεσµα, το µόνο που υπάρχει είναι αφηγήσεις ανθρώπων που εισέπραξαν το εισόδηµα προς τα Μέσα Μαζικής Ενηµέρωσης. Και οι πρόθυµοι να µιλήσουν δεν ήταν λίγοι. «Λαµβάνω κατά καιρούς πολλές επιστολές από το κράτος που µου ζητούν να πληρώσω κάτι, εποµένως όταν έλαβα εκείνο το γράµµα κοντά στα Χριστούγεννα του 2016, πριν το ανοίξω, πίστεψα ότι ήταν κι αυτό ένα τέτοιο γράµµα. Οµως όταν άρχισα να το διαβάζω, ανακουφίστηκα που απλώς µε ενηµέρωνε ότι θα γίνω µέρος αυτού του πειράµατος.

Στις 5 Ιανουαρίου 2017 έλαβα 560 ευρώ στον τραπεζικό λογαριασµό µου, κάτι που συνεχίστηκε και τους επόµενους µήνες. ∆εν χρειαζόταν να κάνω κάτι και δεν µπορούσα να αρνηθώ» λέει ο Τουόµας Μουράγια. Είναι Τετάρτη πρωί και ο 46χρονος δηµοσιογράφος και συγγραφέας είναι µόνος του στο σπίτι, µαζί µε τη ράτσας παπιγιόν ετοιµόγεννη σκυλίτσα του. Η σύζυγός του είναι στη δουλειά της -εργάζεται στο φινλανδικό υπουργείο Εξωτερικών-, ενώ τα τρία παιδιά τους είναι στο σχολείο. Καθώς γεµίζει το πλυντήριο πιάτων µε τα πιάτα από το χθεσινό βράδυ, περιγράφει τον τρόπο µε τον οποίο εργάζεται και πληρώνεται και τότε αρχίζει να γίνεται σαφές το πώς ωφέλησε τον ίδιο προσωπικά το Βασικό Εισόδηµα.

«∆εν έβγαζα τόσο πολύ περισσότερα χρήµατα, αλλά επειδή, λόγω του αφορολόγητου του εισοδήµατος, έγινε πιο εύκολο να αποδέχοµαι δουλειές για πιο µικρά ποσά, κατάφερα να βρω µια ισορροπία και να µην απορρίπτω µικρότερες δουλειές που λόγω του µεγάλου φόρου που πλήρωνα δεν έµενε τίποτα στην τσέπη» λέει ο ίδιος. Εκτός από τη διευκόλυνση στη διαχείριση του εισοδήµατός του, η συµµετοχή του Μουράγια στο πείραµα τον ωφέλησε και επαγγελµατικά. Εγραψε ένα βιβλίο για την εµπειρία του µε τίτλο «Η ζωή µου ως πειραµατόζωου» -στο εξώφυλλο είναι ο ίδιος φωτογραφηµένος να αγκαλιάζει έναν λούτρινο κούνελο- και βρέθηκε να δίνει συνέντευξη σε περισσότερα από 70 διεθνή Μέσα, ανάµεσά τους το BBC και η «Le Figaro».

«Ως δηµοσιoγράφος που είµαι, ήταν η πρώτη φορά που κάποιος µου πήρε συνέντευξη. Η κατάσταση ήταν λίγο περίεργη και όσο αυτό συνεχιζόταν µου έκαναν ξανά και ξανά τις ίδιες ερωτήσεις. Επρεπε να διορθώνω πολλούς που πίστευαν ότι όλοι οι Φινλανδοί παίρνουµε το εισόδηµα, έπρεπε να εξηγήσω το σύστηµα κοινωνικής ασφάλισης» θυµάται ο ίδιος. Ακριβώς λόγω της σύνδεσης του πειράµατος µε την παγκόσµια συζήτηση περί Καθολικού Βασικού Εισοδήµατος, τα διεθνή ΜΜΕ κάλυψαν εκτενώς το θέµα σε όλες τις φάσεις του µε µια καταιγίδα δηµοσιευµάτων, ρεπορτάζ, ακόµη και ντοκιµαντέρ. Ασφαλώς, επεφύλαξαν αρκετά βαρύγδουπους τίτλους για τις ανταποκρίσεις τους. «Μοιράζουν µετρητά στη Φινλανδία» έγραψαν οι «New York Times».

Ο τίτλος του Bloomberg ήταν «Στη Φινλανδία, τα χρήµατα αγοράζουν την ευτυχία». Οι «Financial Times», ο «Guardian» και το «Vice» χρησιµοποίησαν, σε διάφορες παραλλαγές, τον τίτλο του γνωστού τραγουδιού των Dire Straits «Money for nothing».

Ωστόσο, εκείνα τα δύο χρόνια οι περισσότερες ιστορίες που παρουσιάζονταν σχετικά µε το πείραµα για το Βασικό Εισόδηµα, τόσο στα διεθνή όσο και στα φινλανδικά Μέσα, έµοιαζαν µε εκείνη του Μουράγια. Γιατί συνέβαινε αυτό; «Το µεγαλύτερο πρόβληµα, από τη σκοπιά µου, ήταν να βρω κάποιους ανθρώπους οι οποίοι συµµετείχαν στο πείραµα και να τους πείσω να αφηγηθούν την ιστορία τους» λέει η Ανι Λασίλα, η δηµοσιογράφος που κάλυψε το πείραµα για τη φινλανδική εφηµερίδα µε τη µεγαλύτερη κυκλοφορία, τη «Helsingin Sanomat», που πέρυσι έκλεισε 130 χρόνια έκδοσης.

«Εκείνοι που έτρεχαν το πείραµα δεν είχαν το περιθώριο να µας βοηθήσουν, οπότε έπρεπε να βάλουµε αγγελίες στην εφηµερίδα ή µέσα από το Google και το Facebook, και τότε βρήκα κάποιους συµµετέχοντες. Οσους βρήκα ήταν υπέροχοι, οµιλητικοί, αρκετά µορφωµένοι άνθρωποι. Οµως ακριβώς γι’ αυτό πιστεύω ότι δεν ήταν ιδιαίτερα αντιπροσωπευτικοί της οµάδας που λάµβανε το επίδοµα, που ήταν κυρίως µακροχρόνια άνεργοι µε εντελώς διαφορετικά προβλήµατα.

Είπαµε µια πολύ όµορφη ιστορία στην εφηµερίδα, αλλά δεν πιστεύω ότι ήταν ολόκληρη η ιστορία ή ότι τελικά δώσαµε την πιο ακριβή εικόνα που θα µπορούσαµε» καταλήγει. Κανείς δεν θα περίµενε να βγει κάποιο συνολικό ή επιστηµονικό συµπέρασµα από την κάλυψη των ΜΜΕ και σίγουρα ακόµη και ιστορίες όπως αυτή του Μουράγια παρουσιάζουν ευρύτερο ενδιαφέρον.

Ωστόσο, βλέποντας τις ίδιες ιστορίες να ανακυκλώνονται ανά τον κόσµο, κάποιος µπορεί να συνειδητοποιήσει το πώς συχνά µερικές οπτικές µπορεί να γιγαντωθούν και σχεδόν να πάρουν ζωή από µόνες τους. Σε ένα από τα άρθρα µε τα οποία κάλυψε το πείραµα, ο «Guardian» έγραψε για κάποιον συµµετέχοντα ο οποίος ήθελε να ανοίξει µια µικρή επιχείρηση µε τα χρήµατα του εισοδήµατος, αλλά δεν προλάβαινε επειδή έπρεπε να απαντήσει σε 140 δηµοσιογράφους από όλο τον κόσµο που επικοινώνησαν µαζί του. Γιατί όµως υπήρξε, αλήθεια, αυτό το πελώριο ενδιαφέρον; «Σε όλο τον κόσµο οι άνθρωποι αντιµετωπίζουν τα ίδια προβλήµατα. Η εργασιακή ζωή αλλάζει, τα ασφαλιστικά συστήµατα αντιµετωπίζουν δυσκολίες. Είναι ένα πολύ ενδιαφέρον θέµα» πιστεύει η Ανι Λασίλα.

(Για το πείραμα των 500 ευρώ γράφει ο Ηλίας Νικολαΐδης, Senior Editor της διαΝΕΟσις