Νέο ασφαλιστικό: Οι δέκα μεγάλες αλλαγές για συνταξιούχους και ασφαλισμένους

Δέκα µεγάλες αλλαγές για 3 εκατοµµύρια ασφαλισµένους και πάνω από 1 εκατοµµύριο συνταξιούχους έρχονται µε το ασφαλιστικό νοµοσχέδιο που βρίσκεται επί θύραις.

Από το νέο καθεστώς επηρεάζονται:

• 1,5 εκατοµµύριο µισθωτοί µε πλήρη απασχόληση.
• 1,44 εκατοµµύριο µη µισθωτοί, δηλαδή ελεύθεροι επαγγελµατίες και αγρότες.
• Πάνω από 1 εκατοµµύριο συνταξιούχοι που έχουν αποχωρήσει µε περισσότερα από 33 έτη ασφάλισης.
• 250.000-300.000 δικαιούχοι επικουρικών συντάξεων που είχαν µειώσεις το 2016. Η «Ηµερησία» ετοίµασε έναν οδικό χάρτη για τον «δεκάλογο» του νέου Ασφαλιστικού

1) Νέες κύριες συντάξεις (συνταξιοδότηση µετά τις 12/5/2016) 

Η δοµή του συστήµατος υπολογισµού παραµένει ίδια, ενώ ενισχύονται οι συντελεστές της ανταποδοτικής σύνταξης από τα 33 έτη και πάνω, µε στόχο να οδηγούν σε αναπλήρωση 50%-50,5% για 40 έτη ασφάλισης (έναντι 42,80% σήµερα) και 40%-40,5% για 35ετία ασφάλισης (έναντι 33,81% σήµερα). Λόγω της αύξησης των συντελεστών αναπλήρωσης, θα δικαιωθούν αυξήσεις (αναδροµικά από 1η Οκτωβρίου 2019) στην τσέπη νέοι συνταξιούχοι που έχουν αποχωρήσει µετά τις 13 Μαΐου 2016 και δεν έχουν προσωπική διαφορά.

Αύξηση µόνο στα χαρτιά θα έχουν όσοι αποχώρησαν από 13/5/2016 έως 31/12/2018 και διατηρούν τµήµα προσωπικής διαφοράς (25% έως 50%) επειδή η σύνταξή τους -όπως υπολογίστηκε µε τον νόµο Κατρούγκαλου- ήταν µειωµένη κατά τουλάχιστον 20% σε σχέση µε τη σύνταξη που θα έπαιρναν µε το παλαιό καθεστώς.

Οι συνταξιούχοι αυτής της κατηγορίας θα έχουν λογιστικό συµψηφισµό της αύξησης µε την προσωπική διαφορά και αυξήσεις σ την τσέπη θα πρέπει να περιµένουν µετά το 2023.

Με το νέο καθεστώς συµφέρει να παραµένει κανείς στην εργασία και στην ασφάλιση µέχρι να συµπληρώσει 40ετία εργασίας και πληρωµένων εισφορών. Η κλιµακωτή αύξηση της αναπλήρωσης δείχνει αυξήσεις της τάξης του 10% στα τελικά ποσά των συντάξεων για συντάξιµες αποδοχές (µισθός ή αποδοχές επί των οποίων υπολογίζονται εισφορές) έως 1.500 ευρώ και έως 15% για υψηλότερες.

2) Παλαιές επανυπολογισµένες συντάξεις (πριν από τις 12/5/2016)

Ο επανυπολογισµός των παλαιών συντάξεων που είχαν ήδη εκδοθεί πριν από τις 12 Μαΐου του 2016 θα βρεθεί σε φάση «επανεκκίνησης». Οι περισσότεροι θα έχουν λογιστικούς συµψηφισµούς και θα δουν τις προσωπικές τους διαφορές να ψαλιδίζονται υπέρ της αύξησης της ανταποδοτικής τους σύνταξης, ενώ κάποιοι άλλοι θα δικαιωθούν αυξήσεις στην τσέπη. Τα εκκαθαριστικά για την περίοδο από τον Οκτώβριο 2019 και µετά θα δηµοσιευθούν αφού ψηφιστεί ο νόµος και ολοκληρωθεί ο επανυπολογισµός µε τα νέα δεδοµένα.

Παλαιοί συνταξιούχοι που έχουν θετική προσωπική διαφορά σηµαντικού ύψους (π.χ. άνω των 50 ή 100 ευρώ) θα δουν αύξηση της ανταποδοτικής σύνταξης και αντίστοιχη µείωση της προσωπικής διαφοράς. Στην τσέπη δεν προκύπτει διαφορά, αλλά ο συνταξιούχος µπορεί να ελπίζει νωρίτερα σε µηδενισµό της προσωπικής διαφοράς και αύξηση από το 2023 και µετά, όταν θα ενεργοποιηθεί η ρήτρα για γενικές αυξήσεις µε βάση το ΑΕΠ και τον ∆είκτη Τιµών Καταναλωτή.

Αντίθετα, παλαιοί συνταξιούχοι που έχουν αρνητική προσωπική διαφορά, δηλαδή έχουν λάβει αύξηση από 1/1/2019, θα πρέπει να λάβουν αύξηση στην τσέπη. Εφόσον είχαν αποχωρήσει µε πάνω από 33 χρόνια, η προσωπική διαφορά θα αυξηθεί και µαζί της θα αυξηθεί από την 1η Οκτωβρίου 2019 το 1/5 αυτής που λαµβάνουν. Επίσης, παλαιοί συνταξιούχοι µε πολύ µικρή θετική προσωπική διαφορά (π.χ. κάτω από 50 ευρώ) αντιµετωπίζουν το ενδεχόµενο να «µηδενίσουν το κοντέρ» της προσωπικής διαφοράς ή να περάσουν σε αρνητική προσωπική διαφορά, δηλαδή σε αύξηση.

3) Εισφορές ελεύθερων επαγγελµατιών - αυτοαπασχολούµενων

Το νέο Ασφαλιστικό φέρνει νέο σύστηµα εισφορών για τους επαγγελµατίες, αποσυνδεδεµένο από τα εισοδήµατα και το ύψος του κατώτατου µισθού. Θεσµοθετούνται κατηγορίες σταθερών ασφαλίστρων για όλους και οι µη µισθωτοί θα έχουν την ελευθερία επιλογής. Ο κάθε ασφαλισµένος µε δραστηριότητα άνω των 5 ετών θα επιλέγει ελεύθερα τον ∆εκέµβριο κάθε έτους το επίπεδο των εισφορών του για την επόµενη χρονιά. Η επιλογή θα καθορίζει και τη µελλοντική σύνταξη.

Θα υπάρχουν µία υποχρεωτική κατηγορία και πέντε προαιρετικές, ενώ µια ειδική 7η υποκατηγορία θα είναι διαθέσιµη µόνο στους νέους επαγγελµατίες µε δραστηριότητα έως 5 έτη. Η πρώτη και υποχρεωτική ασφαλιστική κατηγορία θα ανέρχεται στα 220 ευρώ τον µήνα (µαζί µε τα 10 ευρώ υπέρ ανεργίας). Οι υπόλοιπες πέντε προαιρετικές ασφαλιστικές κατηγορίες διαµορφώνονται στα 262 ευρώ, 312 ευρώ, 373 ευρώ, 445 ευρώ και 576 ευρώ. Οι νέοι επαγγελµατίες και αυτοαπασχολούµενοι µε ασφάλιση έως 5 έτη θα µπορούν να καταβάλλουν 136 ευρώ τον µήνα εντασσόµενοι στην υποκατώτατη κατηγορία εισφορών του νέου συστήµατος.

4) Επικουρικές συντάξεις

Αύξηση στην επικουρική τους θα δουν όσοι είχαν περικοπές το καλοκαίρι του 2016. Πρόκειται για περίπου 250.000-300.000 συνταξιούχους, οι οποίοι ωφελούνται από την απόσυρση του «κόφτη» των 1.300 ευρώ. Είναι στο σύνολό τους παλαιοί συνταξιούχοι, που είχαν συνταξιοδοτηθεί, δηλαδή, πριν από τις 12 Μαΐου του 2016 και προέρχονται κατά κύριο λόγο από 21 Ταµεία. Αυξήσεις θα δουν µισθωτοί του πρ. ΙΚΑ, δηµόσιοι υπάλληλοι, εµποροϋπάλληλοι, ναυτιλιακοί και τουριστικοί πράκτορες, εργαζόµενοι σε εταιρείες οινοποιίας, δηµοτικοί υπάλληλοι, δικηγόροι-συµβολαιογράφοι, ναυτικοί, τραπεζοϋπάλληλοι ΕΤΒΑ και Εµπορικής, µηχανικοί κ.ά. Ολοι οι ωφελούµενοι θα δουν απευθείας αυξήσεις στην τσέπη τους από 5 ευρώ έως 196 ευρώ, ενώ µεσοσταθµικά η αύξηση θα είναι 99,57 ευρώ. Κατά τα λοιπά, ο υπολογισµός των επικουρικών δεν πρόκειται να αλλάξει.

5) Εισφορές αγροτών

Στο νέο καθεστώς αλλάζουν και οι εισφορές των αγροτών. ∆ιαµορφώνονται έξι κατηγορίες σταθερών ασφαλίστρων. Η πρώτη και υποχρεωτική ασφαλιστική κατηγορία για τους προερχόµενους από τον πρώην ΟΓΑ θα ανέρχεται στα 119 ευρώ µηνιαίως.

Οι υπόλοιπες πέντε προαιρετικές ασφαλιστικές κατηγορίες διαµορφώνονται στα 143 ευρώ, 171 ευρώ, 205 ευρώ, 246 ευρώ και 319 ευρώ. Και στο νέο σύστηµα οι αγροτικές εισφορές ακολουθούν τριετή µεταβατική περίοδο. Το 2021 η ελάχιστη εισφορά διαµορφώνεται στα 121 ευρώ, ενώ οι υπόλοιπες πέντε προαιρετικές ως εξής: 146 ευρώ, 174 ευρώ, 210 ευρώ, 251 ευρώ και 326 ευρώ.

Νέα αύξηση προβλέπεται για το 2022, ώστε η ελάχιστη εισφορά για τους αγρότες να διαµορφωθεί και τελικώς να παγιωθεί στα 124 ευρώ. Οι νέοι αγρότες µε ασφάλιση έως πέντε έτη θα υπάγονται σε µια υποκατώτατη ασφαλιστική κατηγορία και θα πληρώνουν 85 ευρώ τον µήνα (86 ευρώ το 2021 και 88 ευρώ το 2022).

6) Μπλοκάκια

Καταργείται η υποχρέωση ασφάλισης για το µπλοκάκι στην περίπτωση που ο εργαζόµενος είναι ταυτόχρονα και µισθωτός. Η πλήρης απαλλαγή για τους παραλλήλως απασχολούµενους θα ισχύει για όσους καλύπτουν από τον µισθό τους την ελάχιστη εισφορά για σύνταξη και υγεία των 210 ευρώ.

Εφόσον οι κρατήσεις εργαζόµενου και εργοδότη στο 27,10% του µεικτού µισθού καλύπτουν το ποσό των 210 ευρώ, ο ασφαλισµένος δεν θα υποχρεούται να καταβάλλει εισφορές και για το εισόδηµα από το µπλοκάκι του. ∆ιαφορετικά θα καταβάλλει στο µπλοκάκι κατ’ ελάχιστον το υπόλοιπο και µέχρι τη συµπλήρωση των 210 ευρώ. Αυτό σηµαίνει πως απαλλάσσονται από τις διπλές εισφορές όσοι έχουν µεικτό µισθό άνω των 780 ευρώ.

7) Ψηφιακή σύνταξη

Ψηφιακή σύνταξη Στο νέο Ασφαλιστικό βρίσκονται και διατάξεις για τον ψηφιακό µετασχηµατισµό του ΕΦΚΑ αλλά και για το σύστηµα «Ατλας». Το «Ατλας» θα παίξει καθοριστικό ρόλο για την ολοκλήρωση του εγχειρήµατος της «ψηφιακής σύνταξης», ώστε τον Ιούνιο του 2021 το 90% των νέων συντάξεων να εκδίδεται ψηφιακά.

8) «Πέναλτι» εργαζομένων συνταξιούχων

Μείωση στο µισό (από το 60% στο 30%) αναµένεται για το «πέναλτι» των συνταξιούχων που εργάζονται. Η µείωση δείχνει αύξηση του ποσού που θα µπαίνει στην τσέπη του εργαζόµενου συνταξιούχου της τάξης του 75%.

9) Νέος ασφαλιστικός γίγαντας

Η διοικητική και οργανωτική ενοποίηση του ΕΦΚΑ (κύριες συντάξεις) µε το ΕΤΕΑΕΠ (επικουρικές συντάξεις και εφάπαξ βοηθήµατα) θα είναι σηµαντικό κεφάλαιο στο ασφαλιστικό νοµοσχέδιο. Ο ΕΦΚΑ και το ΕΤΕΑΕΠ θα έχουν εντός του e-ΕΦΚΑ ενιαία µεν, αλλά διακριτή λογιστική διαχείριση για κάθε κλάδο. Στόχος είναι να προκύψουν οικονοµίες κλίµακος και να βελτιωθεί ο χρόνος απονοµής των συντάξεων.

10) Μείωση εισφορών για τους µισθωτούς

Μείωση εισφορών έρχεται και για τους µισθωτούς, αλλά µόνο για όσους εργάζονται µε πλήρη απασχόληση, από το δεύτερο εξάµηνο του 2020. Η µείωση του 2020 θα είναι 0,9 ποσοστιαίες µονάδες, ενώ θα φτάσει σωρευτικά τις 5 µονάδες µέχρι και το 2023. Η αφαίρεση 0,9 ποσοστιαίων µονάδων από τον όγκο των ασφαλιστικών εισφορών εργοδότη και εργαζόµενου, που σήµερα φτάνουν αθροιστικά στο 40,56%, µεταφράζεται σε ελάφρυνση 2,21% του µη µισθολογικού κόστους που αφορά στην ασφάλιση.

Μεγαλύτερη θα είναι η ελάφρυνση από 1/1/2021 και µετά. Το µέτρο αφορά περίπου 1,5 εκατοµµύριο µισθωτούς, εργαζόµενους µε πλήρη απασχόληση. ●