Κουντουριώτικα: Συνιδιοκτήτης το Δημόσιο ως διά μαγείας σε χιλιάδες ακίνητα

«Συνιδιοκτήτες» µε το Δηµόσιο και τους δήµους εµφανίζονται ορισµένοι κάτοχοι ακινήτων όσο προχωρά η διαδικασία κτηµατογράφησης της χώρας, αλλά και η κατάρτιση του εθνικού κτηµατολογίου µέσω της έναρξης των επόµενων σταδίων για περιοχές οι οποίες είχαν κτηµατογραφηθεί παλαιότερα. Αν και στις περισσότερες περιπτώσεις οι υπό αµφισβήτηση εκτάσεις δεν εντάσσονται στον αστικό ιστό, δεν λείπουν και εκείνες οι οποίες, αν και υπάρχουν τίτλοι ιδιοκτησίας, που χρονολογούνται έναν αιώνα πίσω, εµφανίζονται ως δηµοτικά κτήµατα, παρόλο που βρίσκονται σε πολύ κεντρικές γειτονιές ακόµα και της πρωτεύουσας.

Μια τέτοια δυσάρεστη έκπληξη φαίνεται ότι έκρυβε η ολοκλήρωση της διαδικασίας της προανάρτησης των κτηµατολογικών στοιχείων για τον ∆ήµο Αθηναίων, η οποία τελείωσε πριν από λίγους µήνες, και πλέον ο χρόνος µετρά αντίστροφα για την έναρξη της διαδικασίας ανάρτησης, η οποία αναµένεται να ξεκι-νήσει στα μέσα Φεβρουαρίου 2020. Αρκετοί ιδιοκτήτες στην περιοχή η οποία ονομάζεται Κουντουριώτικα και βρίσκεται σε ένα από τα πιο κεντρικά σημεία του Δήμου Αθηναίων, στην περιοχή των Αμπελοκήπων, είδαν τα σπίτια τους να αποτελούν αντικείμενο διεκδίκησης από τον Δήμο Αθηναίων και να απορρίπτονται οι δηλώσεις ιδιοκτησίας τους.

Αυτό επισημαίνει στο «Εθνος της Κυριακής» η δικηγόρος Σοφία Τζαβέλλα, η οποία έχει αναλάβει ορισμένες από αυτές τις περιπτώσεις. «Πολλοί ιδιοκτήτες με μεγάλη τους έκπληξη είδαν την ακίνητη περιουσία τους να “κάνει φτερά” κατά τη διαδικασία της προανάρτησης για τον Δήμο της Αθήνας, με τις δηλώσεις τους να έχουν απορριφθεί και την κυριότητα επί των ακινήτων τους να έχει αποδοθεί στον Δήμο Αθηναίων» τονίζει η κυρία Τζαβέλλα.

Στο σχέδιο πόλης

Η έκταση στην οποία βρίσκονται οι συγκεκριμένες ιδιοκτησίες είναι περίπου 10 στρεμμάτων και βρίσκεται στο κέντρο της Αθήνας, στο 7ο Διαμέρισμα του Δήμου Αθηναίων, στην περιοχή Κουντουριώτικα, η οποία περιβάλλεται από τις οδούς Ωρολογά, Κόνιαρη κ.ά. Το μεγάλο παράδοξο στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι, όπως εξηγεί η δικηγόρος, ότι πρόκειται για μια περιοχή ενταγμένη στο σχέδιο πόλης, με πλήρη αστική ανάπτυξη εδώ και δεκαετίες: «Για την περιοχή έχει εκδοθεί πληθώρα οικοδομικών άδειων, καταβάλλονται από τους πολίτες δημοτικά τέλη, πληρώνονται φόροι ακίνητης περιουσίας, οι κατοικίες και οι επιχειρήσεις της περιοχής ηλεκτροδοτούνται νόμιμα και μεταγράφονται συννόμως συμβόλαια που αφορούν αγοραπωλησίες, δωρεές, γονικές παροχές και κληρονομιές».

Οι ιδιοκτήτες των εν λόγω ακινήτων, σε πολλές περιπτώσεις, δεν έχουν λάβει έως και σήμερα καμία όχληση από τον Δήμο Αθηναίων, ο οποίος επιπλέον εισπράττει κανονικά χρήματα από τους δημότες του για την ακίνητη περιουσία τους (δημοτικά τέλη, έκδοση οικοδομικών αδειών κ.λπ.), με αποτέλεσμα να αιφνιδιαστούν απολύτως κατά τη διάρκεια της προανάρτησης. Να σημειωθεί, μάλιστα, ότι οι ιδιοκτήτες των ακινήτων αυτών νέμονται και κατέχουν τα ακίνητά τους επί σειρά ετών, με τους τίτλους τους να ανάγονται, σε πολλές περιπτώσεις, στη δεκαετία του 1920, αφού η περιοχή των Αμπελοκήπων αποτελεί μία από τις παλαιότερες συνοικίες του Δήμου Αθηναίων.

«Κανένας από αυτούς τους ανθρώπους δεν θα μπορούσε να φανταστεί ότι σχεδόν έπειτα από έναν αιώνα θα διακυβεύονταν τα δικαιώματά του» σημειώνει η κυρία Τζαβέλλα και παραθέτει την εξέλιξη της συνοικίας και τον τρόπο με τον οποίο ο Δήμος Αθηναίων διεκδικεί την «επίμαχη» περιοχή. Η ευρύτερη περιοχή των Κουντουριώτικων φαίνεται να διεκδικείται κατά κυριότητα από τον Δήμο Αθηναίων ως τμήμα του «Δημοτικού Κτήματος Αμπελοκήπων», όπως αυτό αποτυπώνεται στο από του έτους 1887 σχεδιάγραμμα του μηχανικού Μπον, σύμφωνα με το οποίο οριοθετήθηκε δημοτική έκταση 200 στρεμμάτων. Από την έκταση αυτή, ο δήμος μεταβίβασε ή παραχώρησε διάφορα τμήματα για την εξυπηρέτηση κοινωφελών σκοπών, όπως το έτος 1895 για την ανέγερση φυλακών εφήβων, το 1908 για την ανέγερση γυναικείων φυλακών, το 1935 για την ανέγερση του Αντικαρκινικού Ινστιτούτου και το 1973 για την ανέγερση προσφυγικών κατοικιών. Επίσης, εκμίσθωσε και στη συνέχεια παραχώρησε λόγω χρησιδανείου περίπου 19 στρέμματα στον ΠΑΟ για τις αθλητικές του εγκαταστάσεις. «Ετσι διαμορφώθηκε στις αρχές του 20ού αιώνα η ευρύτερη περιοχή, την οποία καταλάμβανε ολόκληρο το Κτήμα Αμπελοκήπων» λέει η κυρία Τζαβέλλα. Σύμφωνα με τους ισχυρισμούς του Δήμου Αθηναίων, από την ευρύτερη αυτή έκταση των 200 στρεμμάτων του Κτήματος Αμπελοκήπων συνεχίζει να διατηρεί την κυριότητα περίπου 10 στρεμμάτων, τα οποία εντοπίζονται στην περιοχή των Κουντουριώτικων.

Το πρόβλημα ήρθε στο φως κατά τη διαδικασία της προανάρτησης των κτηματολογικών εγγραφών για τον Δήμο Αθηναίων, στον οποίο η κτηματογράφηση είχε προχωρήσει αρκετά χρόνια πριν, το 2008. Ετσι, πολλοί από τους πολίτες κατά τον έλεγχο και τη διασταύρωση των στοιχείων είδαν τα δικαιώματά τους να απορρίπτονται και την περιουσία τους να αποδίδεται στην κυριότητα του Δήμου Αθηναίων. Από το σημείο αυτό φαίνεται ότι ξεκινά η ταλαιπωρία τους, με την κυρία Τζαβέλλα να εκτιμά ότι θα περάσει χρόνος προκειμένου να ξεμπλέξουν και πιθανότατα να υπάρξουν και δικαστικοί αγώνες.

Αιτήσεις επανεξέτασης

«Οι ιδιοκτήτες υπέβαλαν άμεσα αιτήσεις επανεξέτασης, αναζητώντας δικαίωση» σημειώνει. Και συνεχίζει: «Το κατά πόσο οι αιτήσεις αυτές θα γίνουν δεκτές από το Κτηματολόγιο είναι κάτι που θα φανεί στη διαδικασία της ανάρτησης, που αναμένεται για τον Δήμο Αθηναίων τον Φεβρουάριο του 2020. Το μόνο βέβαιο είναι ότι, ακόμη κι αν γίνουν δεκτές, ο Δήμος Αθηναίων θα συνεχίσει τη διεκδίκησή του, υποβάλλοντας ένσταση κατά των προσωρινών κτηματολογικών στοιχείων της ανάρτησης. Ο δρόμος είναι μακρύς για όσους πολίτες εμπλέκονται στη συγκεκριμένη υπόθεση και το ενδεχόμενο μιας μελλοντικής δικαστικής διαμάχης πολύ πιθανό». Να σημειωθεί, πάντως, ότι αυτή δεν είναι ούτε η πρώτη ούτε η μοναδική φορά κατά την οποία το Δημόσιο διεκδικεί ακίνητη περιουσία την οποία κατέχουν και νέμονται ιδιώτες.

Είναι πρόσφατη η περίπτωση κατοίκων της Σαρωνίδας, της Φώκαιας, του Κουβαρά, των Καλυβίων και της Αναβύσσου, περιοχών της Νότιας Αττικής, οι οποίοι δέχτηκαν επιστολές από το Κτηματολόγιο προκειμένου να ενημερωθούν ότι οι ιδιοκτησίες τους -ακόμα και τα διαμερίσματα σε συγκροτήματα κατοικιών, στα οποία κατοικούν επί τουλάχιστον δύο δεκαετίες- αποτελούν αντικείμενο διεκδίκησης από το Δημόσιο και συγκεκριμένα από την Κτηματική Υπηρεσία Αθηνών, η οποία είχε καταθέσει μαζικά ενστάσεις στη διαδικασία κτηματογράφησης της περιοχής που είχε ξεκινήσει το 2016. Παρότι εδώ και πολλά χρόνια έχουν γίνει πολλές προσπάθειες επίλυσης της υπόθεσης, καμία δεν τελεσφόρησε, κυρίως επειδή πρόκειται για μια πολύ μεγάλη περιοχή και μια οριζόντια λύση ελλοχεύει κινδύνους κάλυψης ενδεχόμενων καταπατητών μαζί με τους νόμιμους ιδιοκτήτες. Σε κάθε περίπτωση, οι πολίτες πρέπει να γνωρίζουν ότι οι διαδικασίες της προανάρτησης και της ανάρτησης είναι ιδιαίτερα σημαντικές προκειμένου να εντοπιστούν λάθη και παραλείψεις στις δηλώσεις που μπορεί να στοιχίσουν ακριβά σε χρόνο και σε χρήμα, οπότε δεν θα πρέπει να αμελούν τον έλεγχο των δηλώσεων που έχουν υποβληθεί στο παρελθόν.

Στην περίπτωση του Δήμου Αθηναίων, μάλιστα, η διαδικασία της ανάρτησης αναμένεται να φέρει στο φως και άλλα προβλήματα, καθώς, όπως επισημαίνει η κυρία Τζαβέλλα, κατά τη διαδικασία της προανάρτησης:

• Δεν αναδείχθηκαν τα προβλήματα που αφορούν στο σύνολό τους τα κτίσματα που έχουν Σύσταση Οριζοντίων Ιδιοκτησιών (πολυκατοικίες), δηλαδή τυχόν υπερβάσεις των ποσοστών συγκυριότητας των οριζοντίων στο οικόπεδο ή ποσοστά συγκυριότητας του υπολείπονται των 1000/1000.
• Δεν αποτυπώθηκαν εμβαδομετρικές διαφορές των οικοπέδων που υπερβαίνουν τα προβλεπόμενα από τον νόμο όρια συμβατής απόκλισης.
• Πολλοί από τους δικαιούχους δεν έχουν άρει τις εκκρεμότητές τους, κυρίως στις περιπτώσεις των κληρονομιών.

Κάθε στοιχείο θα πρέπει να διορθωθεί στη διαδικασία της ανάρτησης, η οποία στην περίπτωση της Αθήνας θα ξεκινήσει στα μέσα Φεβρουαρίου και θα διαρκέσει για διάστημα δύο μηνών, κατά τους οποίους θα δοθεί η δυνατότητα ελέγχου, επιβεβαίωσης ή και διόρθωσης λαθών. Να σημειωθεί, πάντως, ότι όσο προχωρά η διαδικασία οι προβλεπόμενες κινήσεις δυσκολεύουν, καθώς ενδεχόμενες ενστάσεις που θα υποβληθούν από ιδιοκτήτες θα πρέπει να εξετάζονται από τριμελείς επιτροπές. Μετά την εξέταση των αιτήσεων διόρθωσης και των ενστάσεων οριστικοποιούνται οι κτηματολογικοί πίνακες και ξεκινά να λειτουργεί Κτηματολόγιο στη θέση του Υποθηκοφυλακείου. ●