Κτηματολόγιο: 1 εκατομμύριο ενστάσεις απειλούν την ολοκλήρωσή του

Παράθυρο για τη μη επιβολή προστίμων φαίνεται ότι ανοίγει η μαζική συμμετοχή των ιδιοκτητών στη διαδικασία κτηματογράφησης, καθώς το ποσοστό των υποβληθεισών δηλώσεων ακίνητης περιουσίας από τους πολίτες, το οποίο έχει φτάσει ήδη το 66,66% (και είναι πολύ μεγαλύτερο σε περιοχές που ολοκληρώνεται η διαδικασία) απομακρύνει τουλάχιστον χρονικά την εφαρμογή τους.

Αλλωστε και η ηγεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος έχει αφήσει ανοιχτή την ημερομηνία έναρξης εφαρμογής των προστίμων, τοποθετώντας τη χρονικά εντός του α΄ εξαμήνου του έτους. Υπενθυμίζεται ότι τα πρόστιμα εφόσον επιβληθούν θα είναι κλιμακούμενα ανάλογα με το χρόνο καθυστέρησης υποβολής της δήλωσης στο Κτηματολόγιο και της αντικειμενικής αξίας των ακινήτων.

Ωστόσο, ο προϋπολογιζόμενος αριθμός των ενστάσεων που αναμένονται εξαιτίας σφαλμάτων στις δηλώσεις, στις οποίες είχε ήδη αναφερθεί το «Εθνος της Κυριακής» από τον περασμένο Οκτώβριο, απειλεί να τινάξει στον αέρα το χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσης του έργου και αποτελεί τον νέο «εφιάλτη» για την περαίωση του Κτηματολογίου.

Το πλήθος των ενστάσεων που αναμένονται από την τρέχουσα φάση της κτηματογράφησης σε συνδυασμό με τις πέντε μελέτες για την κτηματογράφηση ισάριθμων περιοχών, η ανάθεση των οποίων εκκρεμεί λόγω δικαστικών διενέξεων, αναμένεται να σπρώξουν προς τα ...πίσω την ολοκλήρωση του Κτηματολογίου, η οποία, όπως φαίνεται, πάει για το 2023, αντί για το 2021, όπως αρχικά είχε ανακοινωθεί.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της διοίκησης του Κτηματολογίου, ο αριθμός ενστάσεων που θα ακολουθήσουν την τρέχουσα φάση κτηματογράφησης (ΚΤΙΜΑ-16) θα είναι τουλάχιστον διπλάσιος από όσες υποβάλλονταν σε προηγούμενα προγράμματα. Κι αυτό γιατί τα προηγούμενα προγράμματα κτηματογράφησης αφορούσαν μικρότερες περιοχές, ενώ στην πλειονοτότητά τους περιελάμβαναν μεγάλες πόλεις, όπου οι ιδιοκτησίες είναι πολύ πιο ξεκάθαρες δεδομένου ότι υπάρχουν τίτλοι ιδιοκτησίας, κ.λπ.

Στην τρέχουσα φάση κτηματογράφησης που αφορά 16,5 εκατ. δικαιώματα (43% από τα συνολικά 39 εκατ. δικαιώματα της χώρας), η πλειονότητα των περιοχών είναι αγροτικές, ορεινές και νησιωτικές. Ετσι, εάν σε παλαιότερα προγράμματα κτηματογράφησης το ποσοστό των ενστάσεων ανερχόταν σε 5% έως 7% επί του συνόλου των δηλωθέντων δικαιωμάτων, τώρα αναμένεται να διαμορφωθεί στο 10%, ποσοστό το οποίο μεταφράζεται σε τουλάχιστον 1 εκτομμύριο ενστάσεις βάσει των ακινήτων που τελικά θα δηλωθούν. Πολλές απ΄αυτές μάλιστα θα καταλήξουν στα δικαστήρια σημειώνοντας νέες καθυστερήσεις.

Καθεμία από τις ενστάσεις αυτές θα πρέπει να εξεταστεί χωριστά από τις Επιτροπές Ενστάσεων, στις οποίες όμως τόσο οι νομικοί αλλά κυρίως οι εκρόσωποι του τεχνικού κλάδου αποφεύγουν να συμμετάσχουν κυρίως λόγω της μικρής αμοιβής (3-5 ευρώ ανά υπόθεση) με αποτέλεσμα να υπάρχει σημαντική δυσκολία σύστασης των επιτροπών.

Για να λυθεί το ζήτημα και να γίνει πιο ελκυστική η συμμετοχή του τεχνικού κόσμου στις Επιτροπές Εξέτασης Ενστάσεων, σε νομοσχέδιο που ετοιμάζει το υπουργείο Περιβάλλοντος και αναμένεται να παρουσιαστεί τον επόμενο μήνα, θα υπάρξουν κίνητρα όπως για παράδειγμα η αύξηση των αποζημιώσεων, του αριθμού των συνεδριάσεων των Επιτροπών, ενώ παράλληλα θα θεσμοθετηθεί η συμμετοχή όχι μόνο τοπογράφων – όπως συμβαίνει τώρα - αλλά όσων έχουν δικαίωμα υπογραφης τοπογραφικού (πολιτικοί μηχανικοί, κλπ).

Στο 66,66% το μέσο ποσοστό δηλώσεων

Μέχρι τώρα, πάντως, η πορεία της κτηματογράφησης κρίνεται ιδιαίτερα ικανοποιητική από τη διοίκηση του φορέα. Ετσι, αν και ο μέσος όρος των δηλώσεων που έχουν υποβληθεί φτάνει τα 66,66%, στην πραγματικότητα είναι αρκετά μεγαλύτερος, ξεπερνώντας ακόμα και το 70% σε περιοχές που η διαδικασία είχε ξεκινήσει νωρίτερα. Αντίθετα, τα ποσοστά είναι μικρότερα σε περιοχές για τις οποίες οι προθεσμίες δεν έχουν λήξει ακόμα, όπως η Δυτική Αττική, τα Επτάνησα, η Λήμνος και η Λέσβος.

Παράλληλα, η διοίκηση του φορέα καταβάλλει προσπάθειες, ώστε να ξεμπλοκάρουν το συντομότερο δυνατό οι πέντε μελέτες για την κτηματογράφηση στα υπόλοιπα τμήματα Θεσπρωτίας και Κέρκυρας, Κυκλάδων (Άνδρος, Τήνος, Μύκονος, Πάρος, Νάξος, Σαντορίνη, Μήλος, Κέα, Κύθνος), Ρέθυμνου, Χανιών και μίας εκ των δύο συμβάσεων της Περιφερειακής Ενότητας Ηρακλείου.

Οπως μάλιστα επεσήμανε την Τρίτη ο γενικός διευθυντής του Ελληνικού Κτηματολογίου, Στέφανος Κοτσώλης, η μελέτη του Ρεθύμνου θα είναι η πρώτη από τις πέντε που θα ξεκινήσει, καθώς αναμένεται να εγκριθεί αυτή την εβδομάδα από το Δ.Σ. του Κτηματολογίου με στόχο εντός του Φεβρουαρίου να έχει ανατεθεί κιόλας.

Νέες ψηφιακές υπηρεσίες

Προτεραιότητα του φορέα, πάντως, είναι η μεταρρύθμιση του Κτηματολογίου, για το οποίο προβλέπεται η δημιουργία 17 κεντρικών Κτηματολογικών Γραφείων και 75 υποκαταστημάτων, εκ των οποίων έχουν ήδη δημιουργηθεί τα 6, τα οποία θα αντικαταστήσουν τα σημερινά υποθηκοφυλακεία. Η διαδικασία αυτή αναμένεται να δώσει τέλος και σε περιπτώσεις διαφορετικών ερμηνειων, οι οποίες ταλαιπωρούσαν τους πολίτες καθώς θα ισχύσουν ενιαίοι κανόνες. Τους πρώτους μήνες του 2020 θα εισαχθούν στην καθημερινότητα όσων Κτηματολογικών Γραφείων λειτουργούν υπό τη σκέπη του φορέα του Ελληνικού Κτηματολογίου, νέες ψηφιακές υπηρεσίες έτσι ώστε να εξοικονομείται χρόνος και χρήματα για τους πολίτες.

Οι νέες υπηρεσίες θα είναι:

• Η παραγγελία, πληρωμή και χορήγηση πιστοποιητικών από τα Κτηματολογικά Γραφεία του φορέα, θα γίνεται πλέον ηλεκτρονικά. Μέχρι σήμερα ο πολίτης έπρεπε να πάει και να στηθεί στην ουρά των κατά τόπους γραφείων.
• Η υποβολή συμβολαίων στα παραπάνω Κτηματολογικά Γραφεία από τον συμβολαιογράφο, θα γίνεται πλέον ηλεκτρονικά και χωρίς εμπλοκή του πολίτη.
• Η υποβολή λοιπών πράξεων (δικαστικών αποφάσεων, κλπ) στα ίδια Κτηματολογικά Γραφεία θα γίνεται πλέον ηλεκτρονικά από τη ή τον δικηγόρο ή τον δικαστικό επιμελητή, χωρίς εμπλοκή του πολίτη.
• Η θέσπιση του Ηλεκτρονικού Προδικαστικού Ελέγχου μέσω του οποίου θα δίνεται από εδώ και στο εξής η δυνατότητα απευθείας σύνδεσης της εργασίας ενός μηχανικού με τη βάση δεδομένων του Κτηματολογίου. Τα τελευταία επτά χρόνια για κάθε δικαστική διαμάχη που αφορά αμφισβήτηση ορίων γης και γινόταν σε περιοχή που λειτουργούσε το Κτηματολόγιο, οι ενδιαφερόμενοι ιδιοκτήτες έπρεπε να λάβουν σχετική εισήγηση του Κτηματολογίου ως προς το εάν η προτεινόμενη λύση ήταν εφαρμόσιμη προκειμένου να την προσκομίσουν στο αρμόδιο δικαστήριο. Αποτέλεσμα αυτής της διαδικασίας ήταν η περαιτέρω ταλαιπωρία των πολιτών σε περίπτωση που διαπιστώνονταν από τον τεχνικό έλεγχο γεωμετρικές αστοχίες στο δικόγραφο ή στο προσαρτώμενο τοπογραφικό διάγραμμα. Παράλληλα υπήρχαν καθυστερήσεις ετών καθώς το σύνολο των υποθέσεων έπρεπε να διεκπεραιωθεί από λίγους υπαλλήλους. Πλέον, όπως επισημαίνεται σε ανακοίνωση του φορέα «ο μηχανικός θα βεβαιώνει στο διάγραμμά του μέσω σχετικής «Δήλωσης» ότι η αιτούμενη γεωμετρική διόρθωση είναι εφαρμόσιμη στα κτηματολογικά διαγράμματα«. Ειδικότερα, για όσα δικόγραφα θα κατατεθούν ενώπιον δικαστηρίου από την 27η Ιανουαρίου 2020 και μετά, θα προσαρτάται πλέον μαζί με το δικόγραφο μόνο το τοπογραφικό διάγραμμα γεωμετρικών μεταβολών στο οποίο περιέχεται η παραπάνω «Δήλωση» του μηχανικού.

Κατ’ εξαίρεση, για τις ίδιες περιπτώσεις των δικογράφων του ν.2664/98 που ασκούνται από το Ελληνικό Δημόσιο, η υποχρέωση για την προσάρτηση με Δήλωση Μηχανικού θα αρχίσει από την 6η Απριλίου 2020 και μετά.

Παράλληλα το Κτηματολόγιο ενισχύει τη συνεργασία του με τους επαγγελματίες, μέσω της υλοποίησης του θεσμού του διαπιστευμένου μηχανικού, που ισχύει στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες. Ο φορέας προχωρεί ήδη σε προγραμματικές συμβάσεις με τους κατά τόπους Δικηγορικούς Συλλόγους και διευρύνει τη συνεργασία με τους Συμβολαιογραφικούς Συλλόγους, στο πλαίσιο των ψηφιακών υπηρεσιών.

Ψηφιοποίηση αρχείων

Με ένα έργο – μαμούθ, το οποίο αφορά στην ψηφιοποίηση όλων των υπαρχόντων αρχείων των υποθηκοφυλακείων, δηλαδή περίπου 1 δισεκατομμυρίου σελίδων αναμένεται να περάσει πλήρως το κτηματολόγιο στη νέα εποχή. Σύμφωνα με τον κ. Κοτσώλη, με τη βοήθεια της Παγκόσμιας Τράπεζας θα προχωρήσει η ψηφιοποίηση όλων αρχείων με τεχνικές έξυπνης νοημοσύνης. «Το αρχείο θα ψηφιοποιηθεί με τέτοιο τρόπο ώστε βάσει συγκεκριμένου ερωτήματος, το σύστημα να μπορεί να υποδεικνύει και τα συμβόλαια, τα οποία πρέπει να αναζητήσει κανείς».

Ο διαγωνισμός προεκτιμώμενου προυπολογισμού 70-80 εκατομμυρίων ευρώ θα πραγματοποιηθεί σε δύο φάσεις. Στο πρώτο στάδιο θα καλυφθεί το 15% της χώρας και θα γίνουν οι απαραίτητες δοκιμές και θα ακολουθήσει το υπόλοιπο, ενώ θα μελετηθούν καλές πρακτικές άλλων χωρών. Τα σχετικά τεύχη του διαγωνισμού αναμένεται να είναι έτοιμα έως τον Ιούνιο προκειμένου στο τέλος του χρόνου να προχωρήσει η διαγωνιστική διαδικασία, ενώ στόχος είναι ο προυπολογισμός να καλυφθεί με ευρωπαικά κονδύλια και συγχρηματοδότηση.

Η ψηφιοποίηση του Κτηματολογίου είναι ένα απαραίτητο βήμα και για τον ψηφιακό χάρτη δεδομένου ότι το υπόβαθρο του κτηματολογίου θα είναι το υπόβαθρο του ψηφιακού χάρτη. «Πρακτικά θα μπορούμε να δίνουμε πιστοποιητικά ως προς το αν ένα αγροτεμάχιο βρίσκεται σε αιγιαλό ή προστατευόμενη περιοχή Natura» σημειώνει ο κ. Κοτσώλης.

Προανάρτηση στο Βόλο και ανάρτηση στο Δήμο Αθηναίων

Εως τα μέσα Φεβρουαρίου αναμένεται να ξεκινήσει η ανάρτηση των κτηματολογικών στοιχείων και διαγραμμάτων για τα ακίνητα που βρίσκονται εντός των διοικητικών ορίων του δήμου Αθηναίων. Κατά τη διάρκεια της διαδικασίας αυτής, οι ιδιοκτήτες θα μπορούν να υποβάλουν ένσταση σε περιπτώσεις εντοπισμού λαθών για διάστημα δύο μηνών.

Την ίδια στιγμή βρίσκεται σε εξέλιξη από τις αρχές Δεκεμβριου η διαδικασία της Προανάρτησης για όσους έχουν ακίνητη περιουσία στη Δημοτική Ενότητα Βόλου του Δήμου Βόλου. Η Προανάρτηση είναι η προκαταρκτική ενημέρωση των δικαιούχων, μετά την επεξεργασία των δηλώσεων και στόχος της είναι η επιβεβαίωση της ορθότητας των στοιχείων και η υπόδειξη τυχόν σφαλμάτων από τους δικαιούχους.

Μέσω της ιστοσελίδας του Κτηματολογίου (www.ktimatologio.gr) για δύο μήνες, οι δικαιούχοι, με χρήση των κωδικών του taxisnet, έχουν πρόσβαση στην καταγραφή των δικαιωμάτων τους και της γεωγραφικής απεικόνισης των ακινήτων τους. Εφόσον συμφωνούν με τα στοιχεία αυτά, δε χρειάζεται να προβούν σε κάποια ενέργεια.

Εάν δεν συμφωνούν με κάποιο στοιχείο, μπορούν, μέχρι τις 4 Φεβρουαρίου 2020, να στείλουν στην ηλεκτρονική διεύθυνση: kt4volos@gmail.com την Αίτηση Επανεξέτασης Στοιχείων, που θα βρουν στο www.ktimatologio-volou.gr, ή να την καταθέσουν στο Γραφείο Κτηματογράφησης Βόλου, Δημοκρατίας και Αϊδινίου 14, Νέα Ιωνία Βόλου. 

Μετά την ολοκλήρωση της Προανάρτησης, θα ακολουθήσει η επεξεργασία των αιτήσεων και οι δικαιούχοι θα ενημερωθούν εκ νέου για τη διαδικασία της Ανάρτησης.