Συντάξεις: Σε ποια κατηγορία εισφορών συμφέρει να ενταχθούν οι επαγγελματίες - Πίνακας

Μπροστά σε ένα μικρό… γρίφο βρίσκονται 900.000 ελεύθεροι επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενοι που θα πρέπει μέχρι τα μέσα με τέλη Απριλίου να επιλέξουν την ασφαλιστική κλίμακα στην οποία θα ενταχθούν για το 2020. Ιδιαίτερα όσοι είναι σχετικά κοντά στην σύνταξη καλούνται να απαντήσουν στο ερώτημα αν και κατά πόσο η ένταξή τους σε κάποια κατηγορία υψηλότερη της πρώτης και ελάχιστης θα τους αποφέρει υπολογίσιμα κέρδη στο ποσό της σύνταξης . Δεδομένου ότι στην εξίσωση για το ποσό της σύνταξης μπαίνουν οι αποδοχές από το 2002 και μέχρι την στιγμή της αίτησης και οι σημερινοί ασφαλισμένοι μη μισθωτοί μετρούν ήδη πολλά ή λιγότερα έτη ασφάλισης με τα παλιά συστήματα – δηλαδή με βάση τις χρονοκλάσεις του πρ. ΟΑΕΕ και με βάση το εισόδημα την τελευταία 3ετία – ο  «γρίφος» δεν είναι απλός. Δεν είναι όμως και άλυτος…

Ρόλο - «κλειδί» για τις νέες συντάξεις των ελεύθερων επαγγελματιών κρατά στο καινούριο σύστημα που θα ισχύσει από 1/1/2020 η 3 η ασφαλιστική κατηγορία των 312 ευρώ (236 για κύρια σύνταξη). Σύμφωνα με ειδικούς της κοινωνικής ασφάλισης, η πλειοψηφία των επαγγελματιών που ασφαλίζονταν στο παρελθόν με τις ασφαλιστικές κλάσεις του πρώην ΟΑΕΕ και είχαν υποχρέωση να αλλάζουν κλάση ανά συγκεκριμένα χρονικά διαστήματα, φαίνεται να έχουν καταβάλλει μια μέση εισφορά για τα έτη 2002 – 2019 της τάξης των 240 ευρώ, ποσό που "χτίζει" μέσες συντάξιμες αποδοχές της τάξης των 1.200 ευρώ. Πρόκειται για ασφαλισμένους του πρ. ΟΑΕΕ που μετρούν ήδη από 20 έως 30 έτη ασφάλισης και έχουν ακόμη μπροστά τους από 5 έως 20 χρόνια για να συνταξιοδοτηθούν. 

Όπως σημειώνουν ειδικοί, στο νέο σύστημα φαίνεται πως πρέπει να ενταχθούν στην 3η ασφαλίστική κατηγορία για να διατηρήσουν τις συντάξιμες αποδοχές τους στο ύψος των παλαιών καταβαλλόμενων εισφορών. Αυτό σημαίνει πως εάν ενταχθούν στην 3η κατηγορία δεν θα έχουν απώλειες στο ποσό της προσδοκώμενης σύνταξής τους. Εάν επιθυμούν να αυξήσουν το ποσό της προσδοκώμενης σύνταξής τους, φαίνεται πως πρέπει να ενταχθούν σε μεγαλύτερη της 3ης ασφαλιστική κατηγορία. Το εν λόγω σενάριο εκτιμάται πως καλύπτει περί το 70% - 80% των ασφαλισμένων του πρ. ΟΑΕΕ που έχουν ασφαλιστεί διαχρονικά σε μεσαίες και υψηλές κλάσεις και την τελευταία 3ετία (2017-2019) κατέβαλλαν την ελάχιστη εισφορά των 117 ευρώ.

Το νέο σύστημα διαρθρώνεται εντελώς διαφορετικά από το προηγούμενο και οι μη μισθωτοί θα έχουν την απόλυτη ελευθερία επιλογής. Ο κάθε ασφαλισμένος με δραστηριότητα άνω των 5 ετών θα επιλέγει ελεύθερα το Δεκέμβριο κάθε έτους το επίπεδο των εισφορών του για το επόμενο έτος. Ειδικά για φέτος, πρώτο έτος εφαρμογής του νέου συστήματος η επιλογή θα πρέπει να γίνει σε 2 μήνες από την ψήφιση και δημοσίευση του νόμου σε ΦΕΚ, δηλαδή προς τα μέσα με τέλη Απριλίου. Η επιλογή του επιπέδου των εισφορών θα καθορίζει και το επίπεδο της μελλοντικής σύνταξης. Σε αυτό το πλαίσιο, η επιλογή του ελεύθερου επαγγελματία θα καθορίζεται μεν από την οικονομική του δυνατότητα αλλά και από τις δυνατότητες βελτίωσης της προσδοκώμενης σύνταξής του. Αξιοποιώντας την ελευθερία της επιλογής, οι επαγγελματίες μπορούν να μεταπηδούν από κατηγορία σε κατηγορία ανά χρόνο και να ασφαλίζονται σε υψηλότερες κλίμακες για μικρότερα διαστήματα ώστε να βελτιώνουν την βάση υπολογισμού της προσδοκώμενης σύνταξής τους.

Ειδικοί της κοινωνικής ασφάλισης υπενθυμίζουν πως για την διαμόρφωση του τελικού ποσού των συντάξιμων αποδοχών στην εξίσωση μπαίνουν οι εισφορές που έχουν καταβληθεί από το 2002 και μετά. Συνεπώς, οι επαγγελματίες που θα συνταξιοδοτηθούν σε 5, 10 ή 20 χρόνια έχουν πίσω τους τουλάχιστον 18 χρόνια εισφορών με το παλαιό σύστημα. Θεωρείται δεδομένο πως το 2002 ο εν λόγω πληθυσμός βρίσκονταν ήδη σε μια σχετικά υψηλή κατηγορία και ακολούθησε μέχρι το 2016 την υποχρεωτική μετάταξη που ίσχυε στο πρ. ΤΕΒΕ. Κινήθηκε δηλαδή κατά βάση και κατά κύριο λόγο μεταξύ της 4^ης και της 9^ης  ασφαλιστικής κλάσης. Στο πλαίσιο αυτό και δεδομένου ότι την τριετία 2017 – 2019 περισσότεροι από το 80% έπεσαν στην ελάχιστη κλίμακα των 117 ευρώ τεκμαίρεται ότι για τα έτη 2002 έως 2019, η μέση εισφορά κυμαίνεται στα 240 ευρώ.

Όπως αποδεικνύεται από τους πίνακες που επιμελήθηκε ο δικηγόρος - εργατολόγος Δημήτρης Μπούρλος, τ. εκδότης του περιοδικού «Νομοθεσία – ΙΚΑ» ένας ασφαλισμένος ελεύθερος επαγγελματίας ο οποίος έχει πίσω του 20 έτη εργασίας και προγραμματίζει να συνταξιοδοτηθεί με 30 χρόνια ασφάλισης συνολικά, μπορεί να κερδίσει :

• 64 ευρώ το μήνα επιπλέον αν ασφαλιστεί για 10 χρόνια στην 3^η κλίμακα αντί της 2^ης
• 93 ευρώ το μήνα επιπλέον αν ενταχθεί μια 10ετία στην 4^η κατηγορία αντί της 2^ης
• 189 ευρώ το μήνα επιπλέον αν ενταχθεί μια 10ετία στην 6^η κατηγορία αντί της 2^ης

Αντίστοιχα ένας ασφαλισμένος ελεύθερος επαγγελματίας ο οποίος έχει πίσω του 30 έτη εργασίας και προγραμματίζει να συνταξιοδοτηθεί σε μια 5ετία δηλαδή το 2025, μπορεί να κερδίσει :

• 22 ευρώ το μήνα επιπλέον αν ασφαλιστεί για 5 χρόνια στην 3^η κλίμακα αντί της 2^ης
• 48 ευρώ το μήνα επιπλέον αν ενταχθεί μια 5ετία στην 4^η κατηγορία αντί της 2^ης
• 136 ευρώ το μήνα επιπλέον αν ενταχθεί μια 5ετία στην 6^η κατηγορία αντί της 2^ης

Παράλληλα ένας ασφαλισμένος ελεύθερος επαγγελματίας ο οποίος έχει πίσω του 30 έτη εργασίας και προγραμματίζει να συνταξιοδοτηθεί σε μια 10ετία δηλαδή το 2030, μπορεί να κερδίσει :

• 122 ευρώ το μήνα επιπλέον αν ασφαλιστεί για 10 χρόνια στην 3^η κλίμακα αντί της 2^ης
• 178 ευρώ το μήνα επιπλέον αν ενταχθεί μια 10ετία στην 4^η κατηγορία αντί της 2^ης
• 365 ευρώ το μήνα επιπλέον αν ενταχθεί μια 10ετία στην 6^η κατηγορία αντί της 2^ης

Τέλος ένας ασφαλισμένος ελεύθερος επαγγελματίας ο οποίος έχει πίσω του 20 έτη εργασίας και προγραμματίζει να συνταξιοδοτηθεί σε μια 20ετία δηλαδή το 2040, μπορεί να κερδίσει :

• 69 ευρώ το μήνα επιπλέον αν ασφαλιστεί για 20 χρόνια στην 3^η κλίμακα αντί της 2^ης
• 145 ευρώ το μήνα επιπλέον αν ενταχθεί μια 20ετία στην 4^η κατηγορία αντί της 2^ης
• 423 ευρώ το μήνα επιπλέον αν ενταχθεί μια 20ετία στην 6^η κατηγορία αντί της 2^η