Κερδισμένοι και χαμένοι από το νέο Ασφαλιστικό - Παραδείγματα για όλες τις κατηγορίες

Διαφορετικές κατηγορίες ασφαλισμένων και συνταξιούχων με σημαντικά ή λιγότερο σημαντικά κέρδη, όπως επίσης οριακές ή μεγαλύτερες απώλειες αναδεικνύονται από τις επίμαχες διατάξεις του νέου ασφαλιστικού νομοσχεδίου, που βρίσκεται σε δημόσια διαβούλευση από τις 24 Ιανουαρίου. Από τις νέες ρυθμίσεις επηρεάζονται εκατομμύρια μισθωτοί, ελεύθεροι επαγγελματίες και συνταξιούχοι.

Η δημόσια διαβούλευση ολοκληρώνεται στις 7 Φεβρουαρίου και σύμφωνα με τον υπουργό Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων Γιάννη Βρούτση, «το τελικό κείμενο του νομοσχεδίου θα κατατεθεί στη Βουλή από τις 10 έως τις 12 Φεβρουαρίου, με ορίζοντα ψήφισης, μέχρι την 21η Φεβρουαρίου». Σε κάθε περίπτωση το νέο ασφαλιστικό πρέπει να έχει ψηφιστεί πριν τα τέλη Φεβρουαρίου, ώστε οι εισφορές Ιανουαρίου των μη μισθωτών που πληρώνονται τέλη Φλεβάρη να καταλογιστούν με το νέο σύστημα και να πληρωθούν εγκαίρως.  

Σύμφωνα με το κείμενο του νομοσχεδίου που έχει δοθεί για δημόσια διαβούλευση, επί του οποίου ωστόσο δεν αποκλείεται να γίνουν αλλαγές πριν από την κατάθεσή του στις αρμόδιες επιτροπές της Βουλής, προκύπτουν οφέλη και επιμέρους απώλειες για συγκεκριμένες κατηγορίες ασφαλισμένων και συνταξιούχων.  

Κερδισμένοι

Από τις διατάξεις λιγότερο η περισσότερο κερδισμένοι βγαίνουν : 

• σημερινοί εργαζόμενοι που βγαίνουν ή θα βγουν σε σύνταξη από 1^η Οκτωβρίου 2019 και μετά με περισσότερα από 30 και έως 44 έτη ασφάλισης. Οι πλέον κερδισμένοι είναι όσοι αποχωρούν με 40ετία ασφάλισης. Στα 40 χρόνια κορυφώνονται τα «κέρδη» συγκριτικά με τους σημερινούς συντελεστές, καθώς αγγίζουν τα 252 ευρώ για μισθό 3.500 ευρώ. Όσα περισσότερα χρόνια εξασφαλίζει κανείς μέσα στην δεκαετία 30,1 – 40 έτη ασφάλισης τόσο μεγαλύτερη σύνταξη θα λάβει. Πιο σημαντικό είναι το όφελος στην 5ετία 35 – 40 έτη ασφάλισης.
• σημερινοί συνταξιούχοι που συνταξιοδοτήθηκαν από 13 Μαίου 2016 και μετά με περισσότερα από 30 και έως 44 έτη ασφάλισης και δεν διατηρούν προσωπική διαφορά. Υπολογίζεται πως θα δικαιωθούν μια άμεση αύξηση στην καταβαλλόμενη σύνταξή τους η οποία θα κυμαίνεται κατά μέσο όρο κοντά στα 50€. Την αύξηση αυτή θα την λάβουν εφάπαξ φέτος μετά τους επανυπολογισμούς.  
• σημερινοί συνταξιούχοι που συνταξιοδοτήθηκαν με περισσότερα από 30 και έως 44 έτη ασφάλισης πριν τις 12 Μαΐου 2016 και είδαν αύξηση από 1/1/2019 (αρνητική προσωπική διαφορά). Υπολογίζεται πως θα δικαιωθούν μια νέα μεσοσταθμική αύξηση της τάξης των 40 -50€ την οποία θα λάβουν σε πέντε ισόποσες ετήσιες δόσεις από φέτος μέχρι και το 2024.
• σημερινοί συνταξιούχοι που συνταξιοδοτήθηκαν με περισσότερα από 30 και έως 44 έτη ασφάλισης πριν τις 12 Μαΐου 2016 και έχουν μικρή θετική προσωπική διαφορά κατά μέσο όρο 30€ από 1/1/2019. Υπολογίζεται πως θα ισοφαρίσουν την προσωπική διαφορά και θα κερδίσουν αύξηση μεσοσταθμικά 30€ την οποία θα λάβουν σε 5 ετήσιες δόσεις έως και το 2024.   
• ασφαλισμένοι που δεν έχουν 500 ένσημα την τελευταία 5ετία και δεν συμπληρώνουν τις προϋποθέσεις για να κριθεί το αίτημά τους από τον τελευταίο φορέα ασφάλισης. Πλέον αρκεί να έχουν 300 ένσημα την τελευταία 5ετία και συνολικά 1.000 στο επίμαχο Ταμείο. Στους κερδισμένους συμπεριλαμβάνονται και ασφαλισμένοι άνω των 67 ετών που έχουν αθροιστικά 15ετία ασφάλισης αλλά δεν πληρούν καμία από τις προυποθέσεις για να κριθεί το αίτημά τους από τα επιμέρους Ταμεία. Πλέον όσοι θεμελιώνουν δικαίωμα με 15ετία στα 67 θα λαμβάνουν σύνταξη χωρίς να εξετάζεται η συμπλήρωση των ελάχιστων προϋποθέσεων του διαδοχικού χρόνου.
• 250.000 συνταξιούχοι επικουρικής που θα δουν αυξήσεις έως και 48% αναδρομικά από 1^η Οκτωβρίου του 2019. Οι αυξήσεις θα κυμαίνονται από 5 έως 200 ευρώ και μεσοσταθμικά στα 99 ευρώ. Οι επικουρικές επιστρέφουν στο ύψος που καταβάλλονταν στις 31 Δεκεμβρίου του 2014.
• Συνταξιούχοι που ξεκίνησαν να εργάζονται μετά τις 13 Μαΐου του 2016 και είχαν τον κόφτη του νόμου Κατρούγκαλου 60% για όσο διάστημα εργάζονται. Θα δουν αύξηση 75%, καθώς το «πέναλτι» περιορίζεται στο 30%.
• Μισθωτοί που ασκούν παράλληλα ελεύθερο επάγγελμα με «μπλοκάκι» βγαίνουν κερδισμένοι συγκριτικά με το σημερινό σύστημα υπό προυποθέσεις:

Με μεικτό μηνιαίο μισθό 930 ευρώ και οποιοδήποτε εισόδημα στο μπλοκάκι. Βγαίνουν κερδισμένοι καθώς απαλλάσσονται πλήρως από τις διπλές εισφορές και το εισόδημα στο "μπλοκάκι" είναι ελεύθερο ασφαλιστικών βαρών. 

Με μισθό 850 ευρώ και εισόδημα στο μπλοκάκι πάνω από 110 ευρώ. Πληρώνουν 22€ για το μπλοκάκι ανεξάρτητα από το εισόδημα, λιγότερα συγκριτικά με σήμερα. 

Με μισθό 800 ευρώ και εισόδημα στο μπλοκάκι πάνω από 180 ευρώ. Πληρώνουν 35€ για το μπλοκάκι ανεξάρτητα από το εισόδημα, λιγότερα συγκριτικά με σήμερα. 

Με μισθό 750 ευρώ και εισόδημα στο μπλοκάκι πάνω από 250 ευρώ. Πληρώνουν 49€ για το μπλοκάκι ανεξάρτητα από το εισόδημα, λιγότερα συγκριτικά με σήμερα. 

Με μισθό 700 ευρώ και εισόδημα στο μπλοκάκι πάνω από 310 ευρώ. Πληρώνουν 62€ για το μπλοκάκι ανεξάρτητα από το εισόδημα, λιγότερα συγκριτικά με σήμερα. 

Με μισθό 650 ευρώ και εισόδημα στο μπλοκάκι πάνω από 370 ευρώ. Πληρώνουν 75€ για το μπλοκάκι ανεξάρτητα από το εισόδημα, λιγότερα συγκριτικά με σήμερα. 

• Ελεύθεροι επαγγελματίες – αυτοαπασχολούμενοι (πρ. ΟΑΕΕ – ΕΤΑΑ) με ασφαλιστέο εισόδημα (καθαρό φορολογητέο συν καταβλητέες εισφορές προηγούμενου έτους) 1.050 ευρώ το μήνα ή 12.600 ευρώ ετησίως και πάνω.
• Νέοι ελεύθεροι επαγγελματίες του πρ. ΟΑΕΕ με δραστηριότητα έως 5 ετών που εντάσσονται στην νέα υποκατώτατη κατηγορία μειωμένων εισφορών των 126 ευρώ. Υπενθυμίζεται πως την υποκατώτατη κατηγορία του σημερινού συστήματος δικαιούνται μόνο οι νέοι επιστήμονες του πρ. ΕΤΑΑ (μηχανικοί, δικηγόροι, γιατροί) και ορισμένες κατηγορίες που ασφαλίζονταν στον πρ. ΟΑΕΕ (π.χ. οικονομολόγοι). 
• Αγρότες με ετήσιο ασφαλιστέο εισόδημα (καθαρό φορολογητέο συν καταβλητέες εισφορές προηγούμενου έτους) από 6.800 ευρώ και πάνω. 
• Πάνω από 20.000 ασφαλισμένοι που κάθε χρόνο εξαγοράζουν πλασματικά έτη για να δικαιωθούν επικουρικής σύνταξης. Ευνοημένοι είναι κυρίως δημόσιοι υπάλληλοι που εξαγοράζουν μη καλυπτόμενο χρόνο από την κύρια καθώς και στρατιωτική θητεία. Αν το ποσό δεν υπερβαίνει τα 3.000 ευρώ δίνεται η δυνατότητα συμψηφισμού ή παρακράτησής του από την επικουρική σύνταξη.
• Πάνω από 1,5 εκατομμύριο μισθωτοί που θα δουν μια μικρή αύξηση μισθού από τον Ιούνιο στο πλαίσιο της μείωσης των εισφορών κατά 0,9 ποσοστιαίες μονάδες.

Χαμένοι

• Σημερινοί εργαζόμενοι που βγαίνουν ή θα βγουν σε σύνταξη από 1^η Οκτωβρίου 2019 και μετά με 44,1 και πάνω έτη ασφάλισης. Λόγω του «φρένου» που μπαίνει στην ανταποδοτικότητα μετά τη 40ετία (από τις 2,55 ποσοστιαίες μονάδες πέφτει στις 0,50) τα κέρδη μετατρέπονται σε απώλειες μετά το 44^ο έτος εργασίας.
• Δικαιούχοι της παροχής της «13^ης σύνταξης». Κυρίως χάνουν οι χαμηλοσυνταξιούχοι με κύρια σύνταξη ή άθροισμα κύριων συντάξεων κάτω των 500 ευρώ, οι οποίοι έχουν ταυτόχρονα αποχωρήσει με λιγότερα από 30 έτη ασφάλισης. Όσοι έχουν αποχωρήσει με 30 έτη ασφάλισης και κάτω δεν πρέπει να προσδοκούν σε αύξηση, καθώς δεν ανήκουν στις κατηγορίες της αυξημένης ανταποδοτικότητας. Υπενθυμίζεται πως η λεγόμενη «13^η σύνταξη» θεσμοθετήθηκε τον περασμένο Μάιο ως παροχή που θα έπρεπε να καταβάλλεται «εντός του Μαΐου κάθε έτους», σύμφωνα με το άρθρο 120 του Ν. 4611/2019, με το οποίο επίσης ορίζονταν πως την δικαιούνται «όσοι λαμβάνουν σύνταξη την 1η Μαΐου του έτους χορήγησής της». Ο υπολογισμός ήταν ποσοστιαίως ανάλογα με τη μεικτή μηνιαία κύρια σύνταξη: Για συντάξεις έως και 500€ δόθηκε το 100%, για συντάξεις 500 - 600ευρώ το 70%, για συντάξεις 600- 1.000 ευρώ το 50%, για συντάξεις 1.000 ευρώ και άνω το 30%.
• Ελεύθεροι επαγγελματίες – αυτοαπασχολούμενοι (πρ. ΟΑΕΕ – ΕΤΑΑ) που κατέβαλλαν εισφορές 185 ευρώ το μήνα (με τα 10 ευρώ υπέρ ανεργίας) με βάση τον κατώτατο μισθό. Τώρα θα πρέπει να καταβάλλουν 220 ευρώ το μήνα κατ ελάχιστον: αύξηση 35 ευρώ. Οι απώλειες διατηρούνται μέχρι το ύψος μηνιαίου εισοδήματος 1.050 ευρώ (καθαρό φορολογητέο συν εισφορές προηγούμενου έτους). Για την ασφαλιστική αυτή επιβάρυνση το υπουργείο Εργασίας αναφέρει πως θα αντισταθμιστεί εν τέλει με όφελος, λόγω της ελάφρυνσης του φόρου στο 9% έναντι 22% για τα ετήσια εισοδήματα έως 10.000 ευρώ.  
• Παλαιοί συνταξιούχοι που είχαν ήδη συνταξιοδοτηθεί πριν από τις 12 Μαίου του 2016, εργάζονταν ήδη πριν από την ημερομηνία αυτή και συνεχίζουν αδιάκοπα να εργάζονται έως σήμερα. Έμειναν ανέπαφοι από τον «κόφτη» 60% του νόμου Κατρούγκαλου και παραμένουν στο παλαιό καθεστώς το οποίο διαχωρίζει τα "πέναλτι" στους συνταξιούχους ανάλογα με την απασχόλησή τους σε δυο κατηγορίες:

1. Όσοι εργάζονται ως μισθωτοί χάνουν το 70% του ποσού που υπερβαίνει τα 30 ημερομίσθια ανειδίκευτου εργάτη. Όποιος έχει σύνταξη έως 871 ευρώ δεν χάνει τίποτα. Όσοι έχουν υψηλότερη σύνταξη χάνουν το 70% του ποσού που υπερβαίνει τα 871. Η επικουρική καταβάλλεται ολόκληρη. (Όσοι είναι κάτω των 55 ετών χάνουν εντελώς την σύνταξη).
2. Όσοι εργάζονται ως ελεύθεροι επαγγελματίες χάνουν εντελώς το ποσό που υπερβαίνει τα 60 ημερομίσθια. Όσοι είναι κάτω των 55 χάνουν εντελώς την σύνταξη. Όσοι είναι πάνω από 55 και λαμβάνουν σύνταξη έως 1.742 ευρώ δεν χάνουν τίποτα. 

Οι συνταξιούχοι της κατηγορίας αυτής κινδυνεύουν με απώλειες 30% στην σύνταξή τους ανεξαρτήτως ύψους ποσού. Ειδικοί της κοινωνικής ασφάλισης υπολογίζουν πως στην κατηγορία αυτοί ανήκουν πάνω από 80.000 παλαιοί συνταξιούχοι, κυρίως γιατροί αλλά και αρκετοί συνταξιούχοι ΙΚΑ που συνέχισαν εργαζόμενοι στην ασφάλιση του πρ. ΟΑΕΕ όπως και αρκετοί συνταξιούχοι από διάφορα Ταμεία που συνέχισαν εργαζόμενοι ως μισθωτοί.

• Νέοι συνταξιούχοι από 13/5/2016 και μετά, πλην ΟΓΑ (π.χ. συνταξιούχοι ΙΚΑ – Δημοσίου κ.α.) που διατηρούν μικρή αγροτική δραστηριότητα με εισόδημα κάτω από 5.460€. Με το σημερινό σύστημα απαλλάσσονται από τον «κόφτη» 60% της σύνταξης και δεν πληρώνουν εισφορές ΟΓΑ, καθώς το όριο αυτό θεωρείται ως «διατήρηση της αγροτικής περιουσίας». Κινδυνεύουν με απώλειες 30% στη σύνταξη και εισφορές 87 ευρώ το μήνα.
• Ορισμένες επιμέρους κατηγορίες μισθωτών που ασκούν παράλληλα ελεύθερο επάγγελμα με «μπλοκάκι» βγαίνουν οριακά ή περισσότερο χαμένοι συγκριτικά με το σημερινό σύστημα υπό ειδικές προϋποθέσεις: 

Μισθωτοί με μεικτό μηνιαίο μισθό 650€ και μηνιαίο εισόδημα στο μπλοκάκι κάτω από 370€. Θα πληρώνουν 75€ για το μπλοκάκι ανεξάρτητα από το εισόδημα.  

Μισθωτοί με μεικτό μηνιαίο μισθό 700€ και μηνιαίο εισόδημα στο μπλοκάκι κάτω από 310€. Θα πληρώνουν 62€ για το μπλοκάκι ανεξάρτητα από το εισόδημα.

Μισθωτοί με μεικτό μηνιαίο μισθό 750€ και μηνιαίο εισόδημα στο μπλοκάκι κάτω από 250€. Θα πληρώνουν 49€ για το μπλοκάκι ανεξάρτητα από το εισόδημα

Μισθωτοί με μεικτό μηνιαίο μισθό 800€ και μηνιαίο εισόδημα στο μπλοκάκι κάτω από 180€. Θα πληρώνουν 35€ για το μπλοκάκι ανεξάρτητα από το εισόδημα

Μισθωτοί με μεικτό μηνιαίο μισθό 850€ και μηνιαίο εισόδημα στο μπλοκάκι κάτω από 110€. Θα πληρώνουν 22€ για το μπλοκάκι ανεξάρτητα από το εισόδημα

Κίνδυνος

• Με απώλειες κινδυνεύουν παλαιοί συνταξιούχοι πλην ΟΓΑ (π.χ. συνταξιούχοι ΙΚΑ – Δημοσίου κ.α.) που συνταξιοδοτήθηκαν πριν τις 12 Μαίου του 2016 και διατηρούν μικρή αγροτική δραστηριότητα. Μένει να διευκρινιστεί πως θα ερμηνευτεί το άρθρο 27 με τις εγκύκλιες οδηγίες. Είναι κρίσιμο να φανεί αν θα θεωρηθεί η αγροτική δραστηριότητα των παλαιών συνταξιούχων (προ 12/5/2016) «υποχρεωτικώς υπακτέα» στην ασφάλιση του ΕΦΚΑ Αγροτών, καθώς αυτό ήταν το παράθυρο από το οποίο εξαιρέθηκε η εν λόγω ομάδα από τον κόφτη του νόμου Κατρούγκαλου. Να σημειωθεί ωστόσο πως οι συνταξιούχοι αγρότες του πρ. ΟΓΑ εξαιρούνται δια βίου από τον κόφτη ενώ στο σημερινό καθεστώς εξαιρούνταν έως το 2025.
• Μισθωτοί που έχουν μεικτό μηνιαίο μισθό κάτω από 930 ευρώ και μηδενικό εισόδημα σε ανοιχτό μπλοκάκι μένει να διευκρινιστεί αν θα πρέπει να καταβάλλουν ως ελάχιστη εισφορά τα 252 ευρώ. Σε αυτή την περίπτωση θα καταγράψουν απώλειες.