Και ο τουρισμός περνάει από το ...στομάχι

Έμφαση στη γαστρονομία ως ενός από τα βασικά κίνητρα για ταξίδια θέλει να δώσει ο κλάδος του τουρισμού, καθώς όπως καταδεικνύει η διεθνής εμπειρία και η ταξιδιωτική εμπειρία φαίνεται ότι σε μεγάλο βαθμό περνά από το ….στομάχι.

Σύμφωνα με σχετική μελέτη του Ινστιτούτου του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΙΝΣΕΤΕ), η οποία παρουσιάστηκε σε εκδήλωση στο πλαίσιο της Horeca, οι δράσεις για την πιο αποτελεσματική διασύνδεση του αγροδιατροφικού τομέα, της γαστρονομίας και του τουρισμού πρέπει να κινηθούν σε τρεις άξονες: την ανάπτυξη προϊόντος, το branding και marketing και την ενδυνάμωση του ανθρώπινου δυναμικού.

Στην Ελλάδα αν και έχει εδραιωθεί μια πολυσήμαντη και ακμάζουσα γαστρονομική αγορά σε «ηγετικούς» προορισμούς της χώρας, εξακολουθούν να καταγράφονται πολλές παράλληλες πρωτοβουλίες από συναρμόδιους φορείς, ενώ συχνά επικρατεί και μία συγκεχυμένη αντίληψη για την αμιγώς εθνική γαστρονομία, η οποία συχνά υπολείπεται δημοτικότητας.

Παρά τα προβλήματα, πάντως, βάσει των υπαρχόντων στοιχείων, το γαστρονομικό ενδιαφέρον ήταν ο δεύτερος λόγος επιλογής της Θεσσαλονίκης για όλες τις ηλικιακές ομάδες το 2017, ενώ η γαστρονομία – διασκέδαση ήταν ο δεύτερος λόγος επιλογής της Αθήνας για όλες τις ηλικιακές ομάδες ξένων επισκεπτών αναψυχής την ίδια χρονιά.

Παράλληλα:

• Κατά μέσο όρο ένας στους δύο επισκέπτες από τις βασικές αγορές της Αθήνας (ΗΠΑ, Ηνωμένο Βασίλειο, κλπ.) επιθυμεί να δειπνήσει σε τοπικό εστιατόριο και να κάνει βόλτα σε αγορές τροφίμων.
• Σχεδόν ένας στους πέντε ξένους επισκέπτες στην Ελλάδα επιδίδεται συχνά σε δραστηριότητες γαστρονομικού χαρακτήρα κατά τη διαμονή του και βαθμολογεί ιδιαίτερα θετικά τη σταθερή εμπειρία που συνδυάζει την ποικιλία τοπικής κουζίνας, την ποιότητα, την τιμή και τη φιλοξενία.

Η Ελλάδα μάλιστα φαίνεται ότι τα πάει αρκετά καλά σε αυτόν τον τομέα, αφού βάσει των καταχωρήσεων στο TripAdvisor στις αρχές του 2019, η Μύκονος και η Σαντορίνη διαθέτουν αθροιστικά σχεδόν 200 εστιατόρια υψηλής γαστρονομίας, η Κέρκυρα και η Ρόδος διαθέτουν σχεδόν 200 εστιατόρια για ιταλική κουζίνα, τα 10 πρώτα εστιατόρια υψηλής γαστρονομίας στην Θεσσαλονίκη συγκεντρώνουν πάνω από 2.500 κριτικές, ενώ τα αντίστοιχα εστιατόρια στην Αθήνα συγκεντρώνουν πάνω από 7.500 κριτικές.

Σε διεθνές επίπεδο, η βάση για τη διαμόρφωσης μιας αξιομνημόνευτης γαστρονομικής εμπειρίας, αφορά στο τρίπτυχο «τοπικότητα, αυθεντικότητα, ποιότητα», όπως προκύπτει από τη μελέτη του ΙΝΣΕΤΕ.

Αναλυτικά, η αυθεντικότητα σχετίζεται με παραδοσιακά και σύγχρονα τοπικά προϊόντα και εδέσματα, για τα οποία απαιτείται έντονη προβολή. Οι Foodies καθοδηγούν την αγορά προς βιωματικές και αυθεντικές εμπειρίες και οι πόλεις έχουν για αυτούς προτεραιότητα, ενώ οι σεφ αποτελούν τους νέους πρεσβευτές των προορισμών.

Σύμφωνα με τις προτάσεις του ΙΝΣΕΤΕ, στους τρεις άξονες δράσης για τον γαστρονομικό τουρισμό θα πρέπει να συμπεριλαμβάνονται:

1.Ανάπτυξη προϊόντος: Αύξηση εύρους και ποικιλίας εμπειριών γαστρονομικού ενδιαφέροντος, ενίσχυση των εμπειριών γαστρονομικού ενδιαφέροντος και ανάπτυξη εξειδικευμένων εκδηλώσεων. 

Σε αυτή την κατεύθυνση, εντάσσεται η καταγραφή και αξιολόγηση συναφών δραστηριοτήτων και υποδομών (π.χ. επισκέψιμοι χώροι παραγωγής τοπικών προϊόντων, αγορές, φεστιβάλ, μουσεία γύρω από την γαστρονομία) και η αξιοποίησή τους στο πλαίσιο μιας γαστρονομικής διαδρομής (με κατάλληλο οδικό δίκτυο, σχετική σήμανση).

Η ενίσχυση των γαστρονομικών εμπειριών και  η δημιουργία εμπειριών γύρω από ένα προϊόν (π.χ. ελιά, κρασί)  ενισχύουν τη διασπορά της τουριστικής κίνησης σε λιγότερο αναπτυγμένους προορισμούς και διαφοροποιούν την προσφορά σε ήδη αναπτυγμένες περιοχές..

2. Branding και Marketing: Ανανεωμένη ταυτότητα και ενίσχυση αναγνωρισιμότητας. Η εξέλιξη αυτή, θα πρέπει να αποτυπωθεί σε μία  κοινά αποδεκτή γαστρονομική ταυτότητα με επίκαιρο και μοντέρνο χαρακτήρα και να προβληθεί  με το ενδεδειγμένο πρόγραμμα στο κατάλληλο κοινό. Παράλληλα, έμφαση πρέπει να δοθεί στην ενδυνάμωση της προβολής «ηγετικών» προορισμών, ώστε να κεφαλαιοποιηθεί η πρόοδος που έχει επιτευχθεί  τα τελευταία χρόνια σε σχέση με τη γαστρονομική προσφορά (ανάδειξη signature experiences). 

3.  Ενδυνάμωση ανθρώπινου δυναμικού και έρευνα: Η αναβάθμιση της ποιότητας των εμπειριών γαστρονομικού ενδιαφέροντος, θα επιτευχθεί μέσα από την  αναβάθμιση υφιστάμενων πρακτικών και την ανάπτυξη νέων δεξιοτήτων. Πρόκειται για μια αναγκαία συνθήκη για το σύνολο των φορέων και των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στο σύστημα διασύνδεσης (π.χ. σύγχρονες πρακτικές μαγειρικής, ενσωμάτωση βιωματικών εμπειριών, αξιοποίηση νέων τεχνολογιών κ.α.).

Να σημειωθεί ότι βάσει της διεθνούς πρακτικής, οι εμπειρίες γαστρονομικού ενδιαφέροντος απορροφούν σημαντικό μερίδιο των δαπανών των επισκεπτών σε τουριστικούς προορισμούς. Το μερίδιο αυτό έχει εκτιμηθεί στα επίπεδα του 44% για ένα πενταήμερο ταξίδι στη Βαρκελώνη.

Σε σχέση με τα αποτελέσματα της διασύνδεσης αγροδιατροφής, γαστρονομίας και τουρισμού το Ινστιτούτο Τουριστικών Ερευνών της Ιταλίας δημοσίευσε το 2017 μελέτη σύμφωνα με την οποία:

Για έναν στους τέσσερις ταξιδιώτες του εισερχόμενου και του εσωτερικού τουρισμού, η συμμετοχή σε εμπειρίες γαστρονομικού ενδιαφέροντος με βάση τοπικά προϊόντα αποτέλεσε το βασικό κίνητρο για ταξίδια στους προορισμούς της χώρας.

Η οικονομική επίδραση του τουρισμού στον αγροδιατροφικό τομέα της Ιταλίας ξεπέρασε τα 12 δισεκατομμύρια ευρώ, ενώ η οικονομική επίδραση στον κλάδο του επισιτισμού ξεπέρασε τα 17 δις.

Αθροιστικά, τα 29 δις. που σχετίζονται με εμπειρίες γαστρονομικού ενδιαφέροντος αντιστοιχούν περίπου στο 36% της συνολικής επίδρασης του τουρισμού – άμεσης και έμμεσης – στους παραγωγικούς τομείς της ιταλικής οικονομίας.

Η παρουσίαση της μελέτης με τίτλο «Η γαστρονομία ως παράγοντας εμπλουτισμού της ταξιδιωτικής εμπειρίας και αναβάθμισης του τουριστικού προϊόντος» έγινε από τον κ. Πανταζή Πάστρα, Head Research της TOPOSOPHY, ενώ στο πάνελ που ακολούθησε και συντόνισε η κα Αγγελική Καραγκούνη, Content Manager του ΣΕΤΕ, συμμετείχαν και οι κ.κ. Άρης Ίκκος, Επιστημονικός Διευθυντής του ΙΝΣΕΤΕ και η κα. Γιούλη Σπυροπούλου, Marketing Manager της Marketing Greece.