Στον αέρα η πρώτη κατοικία από 1 Μαΐου - Δημεύεται η περιουσία, μένει το χρέος

Σταυρόλεξο για πολύ δυνατούς λύτες φαίνεται πως είναι το νέο πλαίσιο για τα κόκκινα δάνεια. Από την Πρωτοµαγιά δεν θα υπάρχει καµία προστασία για την πρώτη κατοικία, που σηµαίνει ότι χιλιάδες δανειολήπτες και οφειλέτες του ∆ηµοσίου µπορεί να χάσουν τα σπίτια τους. Από τη στιγµή που ένας οφειλέτης κηρύξει πτώχευση, οι πιστωτές του (Εφορία, Ταµεία, τράπεζες) θα του πάρουν το σύνολο της περιουσίας του, για να το ρευστοποιήσουν. Αυτό σηµαίνει πρακτικά ότι όποιος πτωχεύσει δεν θα έχει απολύτως τίποτα στο όνοµά του, ενώ θα χάσει και όποιο περιουσιακό στοιχείο µπορεί να πουληθεί (π.χ. πίνακες ή ακριβά έπιπλα).

Ωστόσο, ο µεγάλος «πονοκέφαλος» είναι τι θα γίνει µε όσους χάσουν όλη την περιουσία τους, αλλά έχουν ακόµα υπόλοιπο οφειλών. Για παράδειγµα, ένας οφειλέτης χρωστά 100.000 ευρώ σε στεγαστικό δάνειο, σε Εφορία και σε Ταµεία. Το σύνολο της περιουσίας του που θα κατασχεθεί και θα ρευστοποιηθεί είναι 80.000 ευρώ. Αυτός ο οφειλέτης θα πτωχεύσει, αλλά θα υπάρχει ένα υπόλοιπο χρέους 20.000 ευρώ. Σύµφωνα µε τις έως τώρα πληροφορίες, τα 80.000 ευρώ (που καλύπτονται από την περιουσία του) θα διαγραφούν αµέσως. Ωστόσο, τα υπόλοιπα 20.000 ευρώ θα διαγραφούν σε µια τριετία, αν και στο τραπέζι έχουν πέσει προτάσεις να διαγράφονται σε µικρότερο χρονικό διάστηµα (π.χ. στους 12 µήνες).

Το µεγάλο ερώτηµα που χρήζει απάντησης είναι τι θα γίνει στην περίπτωση που κάποιος αποκτήσει ένα ικανοποιητικό (για τα σηµερινά δεδοµένα) εισόδηµα. Πληροφορίες αναφέρουν ότι δεν αποκλείεται οι πιστωτές του να απαιτήσουν σε δόσεις το υπόλοιπο του χρέους του. Στην ουσία, υπάρχει κίνδυνος ένας οφειλέτης να χάσει το σπίτι του (ακόµα και την πρώτη κατοικία), το αυτοκίνητο και το σπίτι στο χωριό και να συνεχίσει να χρωστά. Στην περίπτωση που υιοθετηθούν αυτές οι προτάσεις, στην πράξη «σβήνει» η δεύτερη ευκαιρία, αφού θα υπάρχει ακόµα υπόλοιπο χρέους.

Σε αυτό το σηµείο θα πρέπει να σταθούν οι εµπνευστές του νέου νόµου, καθώς ένα στεγαστικό δάνειο µπορεί να χορηγήθηκε µε όρους προ κρίσης, µε άλλες οικονοµικές δυνατότητες του δανειολήπτη, ενώ µεσολάβησε και µια βαθιά οικονοµική κρίση. Πάντως, οι πιστωτές θα επανεξετάζουν ανά τακτά χρονικά διαστήµατα την οικονοµική κατάσταση του πτωχευµένου. Αν κάποιος που έχει δηλώσει πτώχευση θέλει να ανοίξει τη δική του επιχείρηση, θα πρέπει να περιµένει τρία χρόνια για να κάνει έναρξη εργασιών. Για να κάνει µια νέα αρχή στη ζωή του και θελήσει να πάρει ένα νέο δάνειο (στεγαστικό ή καταναλωτικό, π.χ. για ένα αυτοκίνητο) θα πρέπει να δικαιολογήσει στην Εφορία πού βρήκε αυτά τα εισοδήµατα.

Το «ιρλανδικό μοντέλο»

Μπορεί να µην παρουσιάζεται µε αυτόν τον τρόπο, αλλά αυτή την ώρα ο νέος νόµος φαίνεται πως οικοδοµείται πάνω στο λεγόµενο «ιρλανδικό µοντέλο» (ή σχέδιο «ΝΑΜΑ»). Ανεξάρτητος επόπτης θα αξιολογεί µαζί µε τους πιστωτές την αίτηση ενός «κόκκινου» οφειλέτη. Θα κρίνουν, δηλαδή, αν πρέπει να δηλώσει πτώχευση (ή να δεχθούν την αίτηση πτώχευσης του ίδιου του οφειλέτη) και να ρευστοποιηθεί το σύνολο της περιουσίας του, ή να γίνει ρύθµιση όλου του χρέους (σε Εφορία, Ταµεία και τράπεζες) µε βάση τις οικονοµικές του δυνατότητες.

Μάλιστα, αν χρωστά και στους τρεις, δεν θα πληρώνει τρεις διαφορετικές δόσεις, αλλά «όλα σε µία δόση». Το µοντέλο, όπως εφαρµόστηκε στην Ιρλανδία, προέβλεπε επίδοµα ενοικίου σε όσους κριθούν πως το έχουν ανάγκη. Εφόσον έχουν χάσει το σπίτι τους, µπορούν µε το επίδοµα να νοικιάσουν άλλη κατοικία ή αν συµφωνήσει η τράπεζα, να συνεχίσει να διαµείνει σε αυτό το σπίτι σαν... ενοικιαστής. Το ίδιο µοντέλο προέβλεπε και κάτι ακόµα: λόγω του µεγάλου στοκ ακινήτων, θα µπορούσε να γίνει και ανταλλαγή κατοικιών. ∆ηλαδή, αν ένας δανειολήπτης που έχει κόκκινο δάνειο µένει σε ένα τεσσάρι στη Γλυφάδα, να του το πάρει η τράπεζα και να του δώσει ένα δυάρι, π.χ., στο Παγκράτι.

Το άλλο µεγάλο «αγκάθι» είναι το επίδοµα στέγασης για όσους χάσουν το σπίτι τους, είτε πτωχεύσουν είτε όχι. Το οικονοµικό επιτελείο έχει προαναγγείλει επίδοµα στέγασης για τα ευάλωτα νοικοκυριά, χωρίς να έχει προσδιορίσει µέχρι στιγµής µε ποια κριτήρια θα µπορεί να διεκδικεί ένας οφειλέτης αυτό το επίδοµα. Επίδοµα στέγασης υπάρχει και σήµερα, το οποίο όµως έχει ανώτατο «πλαφόν» στα 210 ευρώ. Προφανώς, µε ένα τέτοιο ποσό ουδείς θα µπορέσει να νοικιάσει ένα σπίτι για να στεγάσει την οικογένειά του, µετά και την εκτόξευση των ενοικίων που παρατηρείται τους τελευταίους µήνες. Επίσης, δεν έχει προσδιοριστεί ακόµα, σύµφωνα µε πληροφορίες, για πόσο χρόνο θα µπορεί το κράτος να χορηγεί αυτό το επίδοµα στέγασης, καθώς ένας φορολογούµενος που πτώχευσε και έχασε τα πάντα, πολύ δύσκολα θα καταφέρει να ορθοποδήσει σε ελάχιστους µήνες.

Προσπάθεια συσκότισης

Ενα µάλλον εντυπωσιακό στοιχείο ανακάλυψε το οικονοµικό επιτελείο κατά τη διάρκεια ελέγχων για τους «κόκκινους» δανειολήπτες: Σχεδόν 6.500 προσπαθούν να... µπερδέψουν Εφορία και τράπεζες για το πού είναι η πρώτη κατοικία τους. Με άλλα λόγια, κατά τη διασταύρωση των στοιχείων τους αποκαλύφθηκε ότι άλλη πρώτη κατοικία δηλώνουν στην Εφορία και άλλη στην τράπεζα. Αλλοι 6.500 αποκαλύφθηκε ότι ξεκίνησαν τη διαδικασία για να προστατεύσουν την πρώτη κατοικία τους, αλλά τελικά το εισόδηµά τους ξεπερνούσε τα 35.000 ευρώ τον χρόνο, ενώ άλλοι 6.500 δανειολήπτες δεν πληρούν τα (αυστηρά) κριτήρια του πλαισίου. Αυτό σηµαίνει πρακτικά, σύµφωνα µε τους υπολογισµούς του οικονοµικού επιτελείου, ότι πραγµατική προστασία έχουν περίπου 2.000 «κόκκινοι» δανειολήπτες.